ኣዲስ ኣበባ/ታሕሳስ 8/2018(ኢዜኣ) ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ምስ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ማሕሙድ ዓሊ ዮሱፍ ዘትዮም። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብ ማሕበራዊ ምትእስሳር ገፆም ኣብ ዘመሓላለፍዎ መልእኽቲ፤ ሎሚ ድሕሪ ቀትሪ ምስ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካን ጉጅለ ልኡኾምን ብዛዕባ ምድላዋት ኮፕ 32 ዘትየ ኢሎም። ኣብቲ ዘተ፤ ኢትዮጵያን ሕብረት ኣፍሪካን ንኣህጉር ክውክል ዝኽእል ኮፕ 32 ንምድላው ብኸመይ ተቐራሪቦም ክመኽሩ ከምዝኽእሉ ዘትዮም፡፡ ብመሪሕነት ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ማሕሙድ ዓሊ ዩሱፍ ንኮፕ 32 ዕዉት ንምግባር ቁልፊ መሓዛ ኢትዮጵያ ንምዃን ቆራፅ ከምዝኾኑ ተገንዚበ ኢሎም፡፡

ኣዲስ ኣበባ/ታሕሳስ 3/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግሥትታት (ኮፕ-32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ብብሱል ኣመራርሓ ዲፕሎማሲ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ዝተረኸበ ዓወት ከምዝኾነ ከንቲባ ምምሕዳር ከተማ ኣዲስ ኣበባ ኣዳነች ኣቤቤ ገሊፀን። ኢትዮጵያ እተተኣናግዶ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግሥትታት(ኮፕ-32) ዝምልከት መድረኽ ዘተ መዳርግቲ ኣካላት ኣብ ኣራዳ ፓርክ ተኻይዱ። ኣብቲ መርሃ ግብሪ፤ ሓላፊት ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትርን ሚኒስትር ጉዳያት ካቢኔን ኣለምፀሀይ ጳውሎስ፣ሚኒስትር ዲኤታ ፕላንን ልምዓትን ስዩም መኮንን፣ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ ምምሕዳር እታ ከተማን ዝተፈላለዩ ሰብ ሃፍትን ከምኡ እውን ኣልማዕቲ ተረኺቦም። ከንቲባ ምምሕዳር ከተማ ኣዲስ ኣበባ ኣዳነች ኣቤቤ ኣብዚ እዋን ከምዝበልኦ፤ ኢትዮጵያ ኮፕ-32 ንክተተኣናግድ ምምራፃ ብብሱል ኣመራርሓ ዲፕሎማሲ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ዝረተኸበ ዓወት እዩ። እዚ ድማ ዓብይ ዓወት ዲፕሎማሲ ከምዝኾነ እተን ከንቲባ ተዛሪበን። ኢትዮጵያ ኣብ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር፣ ልምዓትን ፅባቐን ከተማ ዝተረኸቡ ውፅኢታት እቲ ዓለም ለኸ ጉባኤ ንክተተኣናግድ ተመራፂት ንክትኸውን ኣኽኢሎማ እዮም ኢለን። እቲ ጉባኤ ንኢትዮጵያውያን ብዙሕ ዕድል ሒዙ ከምዝመፅእ ብምግላፅ፤ ነዚ ድማ መንግሥቲ እጃም መሪሕነት ንክዋፃእ መዳርግቲ ኣካላት ብምትሕብባር ክሰርሑ ከምዘለዎም ኣረዲአን። እቲ ጉባኤ ኢትዮጵያ ኣብ ቀፃሊ ካልኦት ዓለም ለኸ መድረኻት ናይ ምትእንጋድ ዕድል ንክትረክብ፣ ነባራዊ ኩነታት ኢትዮጵያ ንምርኣይን ዕድል ስራሕ ንምፍጣርን ወሳኒ እዩ ኢለን። ሓላፊት ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትርን ሚኒስትር ጉዳያት ካቢኔን ኣለምፀሀይ ጳውሎስ ብግደአን፤ ኢትዮጵያ ዓለም ዓለም ለኸ መድረኻት ናይ ምትእንጋድ ዓቕማ እናዓበየ ከምዝመፀ ገሊፀን። ኣብ ኢትዮጵያ ዓለም ለኻዊ፣ ኣህጉራውን ሃገራውን ኮንፈረንሳት ብብቕዓት ምትእንጋድ ዘኽእል ዓቕሚ ከምዝተፈጠረ ብምሕባር፤ ውፅኢቱ እውን ብሓባራዊ ምትሕብባር ዝተመዝገበ ከምዝኾነ ተዛሪበን። ኢትዮጵያ ኣዳላውነት ጉባኤ ኮፕ-32 ንምርካብ ዓለም ለኻዊ ውድድር ክትገብር ከምዝነበራ ዝገለፃ እተን ሓላፊት፤ ብሓምለዋይ ኣሰርን ካልኦት ስራሕቲ ሓምለዋይ ልምዓትን ብዝተረኸቡ ውፅኢታት ከምዝተመረፀት ሓቢረን።

ኣዲስ ኣበባ/ታሕሳስ 2/2018(ኢዜኣ) መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ፍርያትን መፍረያይነትን ብምዕባይ ውሕስና ምግቢ ንምርግጋፅ ንዝግበር ፃዕሪ ብተግባር እናሓገዘ ከምዝኾነ ሚኒስቴር ግብርና ገሊፁ። ብተበግሶ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ተግባራዊ ዝተገበረ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ብብርኪ ዓለም ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምክልኻል ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ዓብይ ኣስተዋፅኦ ኣበርኪቱ እዩ። ስለዝኾነ እውን ኣብ ብራዚል ቤለም ኣብ ዝተኻየደ መበል 30 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት (COP-30) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት (COP-32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ዝፍለጥ እዩ። ኣብ ሚኒስቴር ግብርና መራሒ ፈጻሚ ስራሕ ልምዓትን ኣጠቓቕማን ሃፍቲ ተፈጥሮ ከምኡ እውን ኣብ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ፀሓፊ ብሄራዊ ኮሚቴ ቴክኒክ ፋኑሴ መኮንን፤ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ ውሕስና ምግቢ ኣብ ምርግጋፅ ትገብሮ ንዘላ ፃዕሪ ተግባራዊ ምላሽ እናሃበ ከምዝርከብ ተዛሪቦም። ኣብ ዝሓለፉ 7 ዓመታት ልዕሊ 48 ቢልዮን ፈልስታት ዝተተኸሉ እንትኸውን፤ እቶም 40 ሚኢታዊ ሃገር ቦቆል፣ እቶም ዝተረፉ ድማ ዝተፈላለዩ ዓሌት ዘለዎም ከምዝኾኑ ኣረዲኦም። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ንኣገልግሎት ምግቢ ዝውዕሉ ኣትክልትን ፍራ ምረን ሓዊሱ ካልኦት ፈልስታት ብሰፊሑ ከምዝተተኸሉ ብምሕባር፤ እዚኣቶም ድማ ንፍልፍል ኣታዊ ቤተሰብን ስርዓት ምግቢ ንምምሕያሽን ልዑል ኣስተዋፅኦ እናበርከቱ እዮም ኢሎም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 21/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዓለም ንምትእንጋድ ምምራፃ ኣብ ህንፀት ሓምለዋይ ኢኮኖሚ ንዘለዋ ቆራፅነት ዝተውሃበ ኣፍልጦ ከምዝኾነ ሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቴዎስ (ዶ/ር) ገሊፆም። በዓል መዚ በይነ መንግስትታት ልምዓት ምብራቕ ኣፍሪካ(ኢጋድ) “ውፅኢታዊ ፀብፃብ ለውጢ ከብባያዊ ኣየር፤ ድሕንነቱ ንዝተረጋገፀ፣ጠንካራን ዝተረጋግዐን ዞባ”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ሽልማት ሚድያ 2025 ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ እናሳለጠ እዩ ዝርከብ። ኣብቲ መድረኽ፤ ሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቴዎስ (ዶ/ር)፣ዋና ፀሓፊ ኢጋድ ወርቅነህ ገበየሁ፣ ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ መንግስትን ፃውዒት ዝተገበረሎም ኣጋይሽን ተረኺቦም። ሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቴዎስ (ዶ/ር) ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ ኢጋድ ካብ ዝተጣየሸሉ እዋን ጀሚሩ ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ምላሽ ንምሃብ ብትኹረት እናሰርሐ እዩ ዝርከብ። ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቕናስ እውን ብስትራቴጂክ ትልሚ ምምራሕ ዘኽእል ስራሕ ምትሕብባር እናሳለጠ እዩ ዝርከብ ኢሎም። ኢትዮጵያ እውን ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቕናስ ብተግባር ዝተደገፈ ለውጢ ኣብ ዘምፅእ ስጉምቲ ትኹረት ሂባ እናሰርሐት ከምትርከብ ኣረዲኦም። ኢትዮጵያ ድሕሪ ክልተ ዓመታት ዝካየድ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 32) ኣብ 2027 ንምትእንጋድ ብሙሉእ ድምፂ ምምራፃ ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቕናስ ንዘለዋ ቆራፅነት ዝተውሃበ ኣፍልጦ ከምዝኾነ እውን ተዛሪቦም። ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቅላስ እውን መራኸብቲ ሓፋሽ ግምባር ቀደም እጃም ከምዘለዎም ኣፍልጦ ጋዜጠኛታት ኢጋድ 2025 መርኣያ እዩ ኢሎም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 20/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ኣብቲ ዞባ ማእኸል ንፁህ ኢነርጂ ምዃን ዘኽእላ ምንቅስቓስ ሓምለዋይ ልምዓት እናገበረት ከምዝኾነት ሚኒስትር ዲኤታ ፕላንን ልምዓትን ስዩም መኮንን ገሊፆም። መበል 3ይ ኣዋርድ ሚድያ በዓል መዚ በይነ መንግስትታት ልምዓት ምብራቕ ኣፍሪካ(ኢጋድ) ኣብ ኣዲስ ኣበባ እናተኻየደ እንትኸውን፤ ኣብዚ መርሃ ግብሪ ሚድያ ፐልስ ኦፍ ኣፍሪካ(pulse of Africa) መሓዛ ሚድያ እዩ። ሚኒስትር ዲኤታ ፕላንን ልምዓትን ስዩም መኮንን ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ ኢጋድ ኣብ ዙሪያ ምፅዋር ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ግንዛበ ምፍጣር ዘኽእል ኣዋርድ ሚድያ ስለዘዳለወ ልዑል ምስጋና ይግበኦ። ኣዋርድ ሚድያ ኢጋድ ዞባዊ ምትሕብባር ብምጥንኻር ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምፅዋር ወሳኒ ከምዝኾነ እውን ሓቢሮም። ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ነባራዊ ኩነታት ኣፍሪካ እናቐየረ ከምዝኾነ ብምሕባር፤ ድርቂ፣ትፅቢት ዘይተገበረሉ ዝናብ፣ውሕጅን ልዑል ሙቐትን ኣብታ ኣህጉር ከምዘጋጥሙ ተዛሪቦም። ኣፍሪካ ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዋላ ኳ ትሑት ኣስተዋፅኦ እንተሃለዋ ዝለዓለት ተጎዳኢት ከምዝኾነት ብምግላፅ፤ እቲ ፀገም ንምፍታሕ ሓባራዊ ፃዕሪ ይሓትት ኢሎም። ኣብዚ መዳይ ኢትዮጵያ ብመርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኣብ ውሽጢ 7 ዓመታት ልዕሊ 48 ቢልዮን ፈልስታት ከምዝተኸለት ኣዘኻኺሮም። ስለዝኾነ እውን ኢትዮጵያ ኣብቲ ዞባ ማእኸል ንፁህ ኢነርጂ ምዃን ዘኽእላ ምንቅስቓስ ሓምለዋይ ልምዓት እናገበረት ከምዝኾነት ዝገለፁ እቶም ሚኒስትር ዲኤታ፤ እዚ ድማ ንጎረቤት ሃገራት ሓይሊ ብምቕራብ ዞባዊ ምትሕብባርን ምትእስሳርን ንምጥንኻር ዝለዓለ ኣስተዋፅኦ ከምዘለዎ ኣረዲኦም። ኣዋርድ ሚድያ ኢጋድ ንጋዜጠኛታት ኣፍልጦ ብምሃብ ዓቕሚ ሚድያ ከምዘዕቢ ብምግላፅ፤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር እዚ ዘበን ንምፅዋር ብሓባር ምስራሕ ይግባእ ኢሎም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 19/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት (COP-32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ኣብ ልምዓት ተሓዳሲ ሓይሊ ንዘለዋ ቆራፅነት ዘረጋግፅ ከምዝኾነ ሚኒስትር ማይን ኢነርጅን ኢንጂነር ሃብታሙ ኢተፋ(ዶ/ር) ገሊፆም። እቶም ሚኒስትር ምስ ኢዜኣ ኣብ ዝነበሮም ፃንሒት፤ ኢትዮጵያ ኣብ ኩሎም ኣማራፂ ተሓዳሲ ሓይሊ ዕቑር ዓቕሚ ልምዓት ከምዘለዋ ሓቢሮም። ኣብ ህንፀት ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘይቃላዕ ኢኮኖሚ እውን ኣመራፅታት ሓይሊ ማይ፣ፀሓይ፣ንፋስ፣ ጂኦተርማልን ካልኦትን ወሳኒ እጃም እናበርከቱ ከምዝኾኑ ተዛሪቦም። ዓወት ተሓዳሲ ሓይሊ ኢትዮጵያ እውን ልቀት ካርቦንን ስግኣት ለውጢ ከባብያዊ ኣየርን ብምቕናስ ዓለም ለኸ ኣፍልጦ እናተረኸበሉ እዩ ኢሎም። ህንፀት ልምዓት ተሓዳሲ ሓይሊ እውን ዓለም ለኸ ተወዳዳሪነት ኢንቨስትመንት ኢትዮጵያ ኣብ ምዕባይ ወሳኒ እጃም እናበርከተ ከምዝርከብ ኣረዲኦም። ኣብ ብራዚል ኣብ ዝተኻየደ መድረኽ ኮፕ-30 ኢትዮጵያ ጉባኤ ኮፕ-32 ንክተተኣናግድ እንትትምረፅ ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘይቃላዕ ሓምለዋይ ኢኮኖሚ ኣብ ምህናፅ ዘመዝገበቶ ዓወት ሓደ ምኽንያት ከምዝኾነ ፀሪሖም። ኢትዮጵያ ጉባኤ ኮፕ-32 ንክተተኣናግድ ምምራፃ ኣብ ኣማራፂ ተሓዳሲ ሓይሊ፣ሓምለዋይ ኣሰርን ልምዓት ተሓዳሲ ሓይልን ንዘመዝገበቶ ዓወት ኣፍልጦ ዝህብ እዩ ኢሎም። ኣብ ብራዚል ኣብ ዝተኻየደ መበል 30 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 30) ድሕሪ ክልተ ዓመት ንዝካየድ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውሕመ(ኮፕ 32) ኢትዮጵያ ንክተተኣናግድ ምምራፃ ዝዝከር እዩ።

ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/18/2018 (ኢዜኣ) መበል 32 ጉባኤ ክሌማዊ ለውጢ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ32) ሃፍቲ ቱሪዝም ኢትዮጵያ ንዓለም ንምርኣይ ገዚፍ መድረኽ እዩ ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ገሊፆም። ኢትዮጵያ ብመሰረት ማዕቐፍ ኮንቬንሽን ክሊማዊ ለውጢ ሕቡራት መንግትስታት ኣሰናዳኢት ኮፕ 32 ሃገር ኮይና ምሕራያ ይዝከር። ብሄራዊ ኣተሓባባሪ ኮሚቴ ኮፕ 32 ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ዝተረኸብሉ ሎሚ ቁልፊ ተግባራት ምድላው ንምውዳድ ዘኽእል ኣኼባ ኣሳሊጡ። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብዚ እዋን፤ ኮፕ 32 ኢትዮጵያ ንዓለም ንምርኣይ ገዚፍ መድረኽ እዩ ኢሎም። ኣብ ሰለስተ ዓመትን ፈረቓን ቀዳማይ ዕላማ ጉዕዞና ህንፀት ሃገር እዩ ዝበሉ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፤ ኣብዚ እዋን ኢትዮጵያ መሰረታዊ ንዝኾኑ ዛዕባታት ብቕዕቲ ከምዝኾነት ዘተኣማምን ኩነታት የድልያ ክብሉ ገሊፆም። ኣብ ከይዲ ህንፀት ሃገር ዝተጣየሹ ብዙሓት ስራሕቲ መሰረተ ልምዓት ትፅቢት ከምዝግበር ብምሕባር፤ እዚ ስራሕ ዕዉት ከምዝኸውን ዘለዎም እምነት ሓቢሮም። ህንፀት ፅባቐ ሃገር ካልኣይ ቀንዲ ዕላማ ከምዝኾነ ብምግላፅ፤ ኢትዮጵያ ፅብቕቲ ሃገር እያ ካብ ምባል ብዝዘለለ ጥንታዊትን ብዙሕ ዝረኣይ ባህልን ታሪኽን ዘለዋ ሃገር ስለዝኾነት ብመንፅር ቱሪዝም ዘለዋ ሃፍቲ ንዓለም ንምርኣይ ልዑል መድረኽ ከምዝኾነ ሓቢሮም። ብመሰረት እዚ ፅባቐ ኢትዮጵያ ንዓለም ንምርኣይ ዘኽእል ስራሕ እንሰርሐሉ እዋን እዩ ኢሎም። ሃገር ብምህናፅ ፅባቐ ኢትዮጵያ ንዓለም ካብ ምግላፅ ብተወሳኺ ዘተኣኻኽቡና ጉባኤታት ዕዉታት ክኾኑ ይግባእ ክብሉ እውን ኣገንዚቦም።  

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 18/2018(ኢዜኣ) መንግሥቲ ንዓውዲ ቱሪዝምን ሃፍቲ እንሰሳትን ዝሃቦ ትኹረት ንሓለዋ እንሰሳት ዘገዳምን እቲ በዓል መዚ ንዘሳልጦ ስራሕን ምችው ኩነታት ከምዝፈጠረ ዋና ዳይሬክተር በዓል መዚ ሓለዋ እንሰሳት ዘገዳም ኢትዮጵያ ኩመራ ዋቅጅራ ገሊፆም። ዋና ዳይሬክተር በዓል መዚ ሓለዋ እንሰሳት ዘገዳም ኢትዮጵያ ኩመራ ዋቅጅራ ትማሊ ኣብ ለንደን ኣብ ዝተኻየደ ኣብ ኣፍሪካ ኣብ ሓለዋ ብዝሃ ሂወት ዝወሃብ ሽልማት ፕሪንስ ዊሊያም 2025 ኣሸናፊ ኮይኖም። ኣይተ ኩመራ ዋቅጅራ፤ ኣብ ሓለዋ እንሰሳት ዘገዳም ካብ በዓል ሞያ ክሳብ ዋና ዳይሬክተርነት ልዕሊ 30 ዓመት ዘገልገሉ እንትኸውን ኣብቲ ዓውዲ ኣብ ዝተፈላለዩ ስራሕቲ መፅናዕትን ምርምርን ከምኡ እውን ስራሕቲ ምምሕዳር ብዘበርከትዎዎ ልዑል ኣስተዋፅኦ እቲ ሽልማት ንከሸንፉ ኣኽኢልዎም እዩ። ዋና ዳይሬክተር በዓል መዚ ሓለዋ እንሰሳት ዘገዳም ኢትዮጵያ ኩመራ ዋቅጅራ ከምዝበልዎ፤ እቲ በዓል መዚ እንሰሳት ዘገዳምን መንበሪ ከባቢኦምን ብኣግባቡ ተሓልዩን ለሚዑን ብዘላቕነት ኣብ ረብሓ ንምውዓል እናሰርሐ እዩ ዝርከብ። እቶም ስራሕቲ ሓለዋ ምስ ክልላት፣እቲ ማሕበረሰብን ዝምልከቶም ኣካላትን ብምትሕብባር ካብ ምስራሕ ብተወሳኺ ኣብ ልዕሊ እንሰሳት ዝፍፀሙ ገበናት ንምክልኻል ምስ ሃገራት ብምትሕብባር ከምዝስራሕ ተዛሪቦም። ካብ ቀረባ እዋን ናብዚ መንግሥቲ ንዓውዲ ቱሪዝምን ሃፍቲ እንሰሳትን ዝሃቦ ትኹረት ንሓለዋ እንሰሳት ዘገዳምን እቲ በዓል መዚ ንዘሳልጦ ስራሕን ምችው ኩነታት ከምዝፈጠረ እውን ኣረዲኦም። እቲ ዝረኸብዎ ሽልማት እውን ነቲ ዓውዲ ዝተውሃበ ትኹረት ዓለም ለኸ ትኹረት ንክረክብ ከምዘኽኣለ መርኣያ እዩ ኢሎም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 18/2018 (ኢዜኣ) ትማሊ ተወካሊ ፕሬዚዳንት ኮፕ 32 ምስያሙ ስዒቡ ሎሚ ንጉሆ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ዝተረኸብሉ ቁልፊ ስራሕቲ ምድላው ንምውዳድ ዘኽእል ኣኼባ ኮሚቴ ብሄራዊ መተሓባበሪ ተገይሩ። ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ-32) ንክተተኣግድ ምምራፃ ስዒቡ ትማሊ ሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቲዮስ (ዶ/ር) ተወካሊ ፕሬዚዳንት ኮፕ 32 ኮይኖም ተሰይሞም እዮም። ነዚ ስዒቡ ድማ ሎሚ ንጉሆ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ዝተረኸብሉ ቁልፊ ስራሕቲ ምድላው ኮፕ 32 ንምውዳድ ዘኽእል ኣኼባ ኮሚቴ ብሄራዊ መተሓባበሪ ከምዝተገበረ ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትር ኣፍሊጡ። እቲ ኣኼባ፤ ኢትዮጵያ ንኮፕ 32 እንተተኣናግድ ሓቛፍን ብኣግባቡ ዝተዳለወን ጉባኤ ንክተዕዉት ንምርግጋፅ መንግሥቲ ዘለዎ ቆራፅነት ዘርኣየሉ ከምዝኾነ እውን ገሊፁ።  

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 17/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘይቃላዕ ዘላቒ ልምዓት ሃፍቲ እንሰሳት ኣብ ምህናፅ መርኣያ ዝኸውን ውፅኢት እናመዝገበት ከምትርከብ ምክትል ዋና ዳይሬክተር ትካል ጥዕና እንሰሳት ዓለም ባባ ሱማሬ ገሊፆም። እቶም ምክትል ዋና ዳይሬክተር ንኢዜኣ ከምዝበልዎ፤ ኢትዮጵያ ኣብ ዘላቒ ልምዓት ሃፍቲ እንሰሳት ዝተባባዕ ውፅኢት እናመዝገበት እያ። ኣብ ሓለዋን መፍረያይነትን ሃፍቲ እንሰሳት ተግባራዊ ዝተገበሩ ስርዓታት ኣሰራርሓ ውፅኢታውነት እቲ ዓውዲ ኣብ ምምሕያሽ ዝረአ ለውጢ ከምዝተረኸበሎም ሓቢሮም። ኢትዮጵያ ኣብ ዶብ ተሳጋሪ ምንቅስቓስን ልምዓትን እንሰሳት ብምትሕብባር ንምስራሕ ዘለዋ ቆራፅነት ዝነኣድ ከምዝኾነ እውን ተዛሪቦም። ኢትዮጵያ ኣብ ልምዓት ሃፍቲ እንሰሳት ዝወሰደቶም መመሓየሽታት ፖሊሲ ንካልኦት ሃገራት መርኣያ ዝኾኑ እዮም ኢሎም። ትካል ጥዕና እንሰሳት ዓለም ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ኣብ ሃፍቲ እንሰሳተ ዘሕድሮ ፅልዋ ንምቕናስ ደገፍን ክትትልን እናገበረ ከምዝርከብ እውን ኣረዲኦም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 17/2018(ኢዜኣ) መንግሥቲ ንሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቴዎስ(ዶ/ር) ተወካሊ ፕሬዚዳንት ኮፕ 32 ገይሩ መዲብዎም። ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትር ከምዝገለፆ፤ ብመሰረት ማዕቐፍ ኮንቬንሽን ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ኢትዮጵያ ኣዳላዊት ኮፕ 32 ምዃና ስዒቡ መንግሥቲ ኢትዮጵያ ንሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ጌዲዮን ጢሞቴዎስ(ዶ/ር) ተወካሊ ፕሬዚዳንት ገይሩ ምምዳቡ እንትገልፅ ታሕጓስ ይስምዖ። ዶክተር ጌዲዮን ምስ ሓለፍቲ ስራሕ ውሽጢ ሃገር፣ ኣካላት ውድብ ሕቡራት መንግስትታትን ዓለም ለኸ መሓዙትን ብምትሕብባር ምድላው ኮፕ 32 ከምዝመርሑ እውን ኣፍሊጡ። መንግሥቲ ኢትዮጵያ ሃገራት ኣባል ኮንቬንሽን ማዕቐፍ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ንኢትዮጵያ ናይ ምድላው ሓላፍነት ብምሃበን ምስጋና ብምቕራብ፤ ብኣተሓባባሪነት ዶክተር ጌዲዮን ጢሞቴዎስ ምስ ማሕበረሰብ ሓለዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዓለም ብቐረባ ንምስራሕ ድሉው ምዃኑ ይገልፅ ክብል ሓቢሩ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 14/2018(ኢዜኣ) ብራዚል ኣዳላዊት COP30 ስለዝነበረት COP32 ኣብ ኢትዮጵያ እንትነዳሉ ካብ ብራዚል እንወስዶ ብዙሕ ጠቐምቲ ልምድታት ኣለዉ ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ገሊፆም። ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ጎና ጎኒ ጉባኤ ጉጅለ 20 ምስ ፕሬዚዳንት ብራዚል ሉዊዝ ኢናችዮ ሉላ ደ ሲልቫ ምዝታዮም ኣፍሊጦም። እቲ ዘተ፤ ኣብ ጉዳያት ኢኮኖምን ዘላቒ መሰረተ ልምዓትን ትኹረት ብምግባር ክልቲኣዊ ርክብና እነጠናኽረሎም ዕድላት ዝምልከት እዩ ኔሩ ኢሎም። ብተወሳኺ እውን ብራዚል ኣብ ቀረባ እዋን ንዝተኻየደ COP30 ኣዳላዊት ስለዝኾነት COP32 ኣብ ኢትዮጵያ እንትነዳሉ ካብ ብራዚል እንወስዶ ብዙሕ ጠቐምቲ ልምድታት ኣለዉ ክብሉ ሓቢሮም። ስራሕ ሓለዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዓለም ዘዕቢ ብኣግባቡ ዝተዳወ እንግዶት ንክህልወና ካብ ልምድታት ዝተረኸቡ ሓሳባት ምልውዋጥ ኣጠናኺርና ንምቕፃል ተሊምና ኢና ክብሉ ገሊፆም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 12/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር(ኮፕ 32) ክተተኣናግድ ምምራፃ እታ ሃገር ንፖሊሲን ትግበራ ስትራቴጂን ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘለዋ ቆራፅነት ብተግባር ዘረጋገፀ እዩ ክብሉ መተሓባበሪ ኮሚቴ ቴክኒክ ሃገራዊ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኣደፍርስ ወርቁ(ዶ/ር) ገሊፆም። ብተበግሶ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ኣብ 2011 ዓ/ም ዝተጀመረ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ ድሕንነት ስነ ምህዳር ከባቢ ኣብ ምሕላው ኣስተዋፅኦ እናበርከተ እዩ ዝርከብ። ኢትዮጵያ ኣብ ብራዚል ቤለም ኣብ ዝተኻየደ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር(ኮፕ 30) መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር(ኮፕ 32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ዝፍለጥ እዩ። መተሓባበሪ ኮሚቴ ቴክኒክ ሃገራዊ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኣደፍርስ ወርቁ(ዶ/ር) ንኢዜኣ ከምዝበልዎ፤ ብመርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ክሳብ ሕዚ ልዕሊ 48 ቢልዮን ፈልስታት ብምትካል ዓለም ለኸ ኣፍልጦ ዝተረኸበሉ ዘደምም ዓወት ልምዓት ተመዝጊቡ እዩ። ስለዝኾነ እውን ዓወት ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ (ኮፕ 32) ንምትእንጋድ ተመራፂት ንክትኸውን ኣስተዋፅኦ ኣበርኪቱ እዩ ኢሎም። ኣብቲ ጉባኤ፤ መራሕቲ ዝተፈላለያ ሃገራት፣ሓለፍቲ ስራሕ ዓለም ለኸ ትካላት ምኽክር ብምግባር ውሳነ ዘሕልፍሉ መድረኽ ስለዝኾነ ልምድን ተሞኩሮን ንምክፋል ዓብይ ትርጉም ከምዝወሃቦ ተዛሪቦም። ኢትዮጵያ ንተኸላ ፈልሲ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰርን ፖሊሲን ስትራቴጂን ለውጢ ከባብያዊ ኣየርን ዘለዋ ቆራፅነት እቲ ጉባኤ ንምትእንጋድ ዘቕረበቶ ሕቶ ቅልጡፍ ምላሽ ንክረክብ ከምዘኽኣለ ኣረዲኦም። ኣብ ኢትዮጵያ ዝተኻየደ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ኣፍሪካን ካልኦት ዓለም ለኸ መድረኻትን ብብቕዓት ናይ ምትእንጋድ ልምድን ተሞኩሮን እውን ካሊእ ንክትምረፅ ዝገበረ ዓብይ ጉዳይ እዩ ኢሎም። ዓወታት መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ እውን ንፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘይቃላዕ ሓምለዋይ ኢኮኖሚ ኣብ ምህናፅ ርኡይ ኣስተዋፅኦ እናበርከቱ ከምዝርከቡ ሓቢሮም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 6/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ንስጉምቲ ለውጢ ከባብያዊ ኣየርን ሓምለዋይ ልምዓትን ዘለዋ ቆራፅነት ኣፍልጦ ዝሃበ ከምዝኾነ በዓል መዚ በይነ መንግስትታት ልምዓት ምብራቕ ኣፍሪካ(ኢጋድ) ገሊፁ። ዋና ፀሓፊ ኢጋድ ወርቅነህ ገበየሁ(ዶ/ር) ኢትዮጵያ ኮፕ 32 ንክተተኣናግድ ምምራፃ ስዒቡ መልእኽቲ እንኳዕ ደስ በለኩም ኣመሓላሊፎም። ኢትዮጵያ እቲ ዓለም ለኸ ጉባኤ ምትእንጋዳ ኣብ ለውጢ ከባያዊ ኣየርን ልምዓትን ዘለዋ መሪሕነት እናዓበየ ምምፅኡ ዘርኢ እዩ ኢሎም። ስነ ምህዳር ከባቢ ናብ ዝነበሮ ንምምላስ፣ ዘላቒ ዕቤትን ጠንካራ ዓቕምን ንምህናፅ ዘለዋ ጠንካራ ቆራፅነት ዘመላኽትን ነዚ ስርሓ ድማ ኣፍልጦ ዝሃበን ከምዝኾነ ሓቢሮም። ኮፕ 32 ንዞባ ኢጋድ ወሳኒ ከምዝኾነ ብምግላፅ፤ እቲ ትካል ድርቅን ለውጢ ከባብያዊ ኣየርን ዝፈጠሮ ምምዝባል ዜጋታትን ካልኦት ህፁፃት ኣጀንዳታትን ብዝበለፀ ትኹረት ንክወሃቦም ከምዝገብር እውን ኣረዲኦም። ኢጋድ ምስ ኢትዮጵያ፣ቤት ፅሕፈት ማዕቐፍ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውሕመ(UNFCCC Secretariat)ን ዓለም ለኸ መሓዙትን ብምዃን እቲ ጉባኤ ኣሳታፊ፣ ቀዳሞት ትኹረታት ኣፍሪካ ማእኸል ዝገበረን ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘላቒ መፍትሒ ዝርከበሉን ንክኸውን ብምትሕብባር ከምዝስራሕ ኣረጋጊፆም። ኣብ ብራዚል ቤለም ዝካየድ ዘሎ መበል 30 ጉባኤ ኮፕ 30 ኢትዮጵያ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓ ኣብ 2027 ዝካየድ ኮፕ 32 ኢትዮጵያ ንክተተኣናግዶ ምምራፃ ዝፍለጥ እዩ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 6/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 32) ንክተተኣናግድ ምምራፃ ንኢትዮጵያን ኣፍሪካን ታሪኻዊ እዩ ክብሉ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ መሐሙድ ዓሊ ዩሱፍ ገሊፆም። እቶም ኣቦ መንበር፤ ኢትዮጵያ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 32) ንክተተኣናግድ ብምምራፃ መልእኽቲ እንኳዕ ደስ በለኩም ኣመሓላሊፎም። እቲ ጉባኤ ናይ ምትእንጋድ ውሳነ ንኢትዮጵያን ኣፍሪካን ታሪኻዊ ከምዝኾነ ዝገለፁ እቶም ኣቦ መንበር፤ እዚ ድማ ኣፍሪካ ንስጉምቲ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘለዋ ቆራፅነት ዘርኢ እዩ ኢሎም። ኢትዮጵያ ብቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣቢላ ተርእዮ ዘላ እጃም መሪሕነት ለውጢ ከባብያዊ ኣየር እውን ንኢዶም። ኢትዮጵያ ሰፊሕ ዳግማይ ልምዓት ደንን ሓምለዋይ ኣሰርን ሓዊሱ ጠንካራ ስጉምትታት ሓለዋ ከባቢ እናወሰደት ከምትርከብ ሓቢሮም። ኢትዮጵያ ዓለም ለኸ መድረኻትን ጉባኤታትን ብዓወት ኣብ ምትእንጋድ ዓሚቕ ዓቕሚ ከምዘለዋ ብምሕባር፤ ላዕለዎት ዓለም ለኻውን ኣህጉራውን ጉባኤታት ንምድላው ጠንካራ ትካላዊ ዓቕምን ልምድን ከምዘለዋ እውን ኣረዲኦም። ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ምስ ኢትዮጵያ፣ማዕቐፍ ለውጢ ካብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት (UNFCCC)ን መሓዙትን ብምዃን ኮፕ 32 ሓቛፍን ውፅኢታውን ብምግባር ቀዳሞት ትኹረታት ለውጢ ካባብያዊ ኣየር ኣፍሪካ ብዝበለፀ ንምጥንኻር ከምኡ እውን ዓለም ለኸ ምሕዝነት ንምጥንኻር ብቐረባ ከምዝሰርሕ ምግላፆም እቲ ሕብረት ንኢዜኣ ኣብ ዝለኣኾ ሓበሬታ ገሊፁ። ኣብ ብራዚል ቤለም ኣብ ዝካየድ ዘሎ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውሕመ(ኮፕ 30) ኢትዮጵያ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓ ኣብ 2027 ዝሳለጥ ኮፕ 32 ንክተተኣናግድ ተመሪፃ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 5/2018 (ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ኣብ መድረኽ ኮፕ 32 ኣብ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ሓባራዊ ስጉምቲ ዘተባብዕ ጠንካራን ትርጉም ዘለዎን ውፅኢት ንምምፃእ ሙሉእ ብሙሉእ ቆራፅ ከምዝኾነት ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ኣረጋጊፆም። ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ኣብ ማሕበራዊ ምትእስሳር ገፆም ኣብ ዘመሓላለፍዎ መልአኽቲ፤ ኢትዮጵያ ኮፕ 32 ንክተተኣናግድ ዓለም ለኸ ማሕበረሰብ ዓብይ ሓላፍነት ስለዝሃበና ክብሪ ይስመዓና ኢሎም። ኣፍሪካ ኣብ ኮንፈረንስ ለውጢ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት 2025(COP 30) ኣብ ብራዚል ብሓደ ድምፂ ተዛሪባ፤ ዓለም እውን ኣዳሚፅዋ ክብሉ እውን እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ገሊፆም። ብተወሳኺ እውን ኢትዮጵያ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓ ኣብ 2027 ኮፕ 32 ኣብ ኣዲስ ኣበባ ንምትእንጋድ ዘቕረበቶ ሕቶ ንዝደገፉ ኩሎም ተወከልቲ ሃገራት ኣፍሪካ ምስጋና ኣቕሪቦም። ኣብ መነባብሮ ወዲ ሰብ ኣዝዮም ኣንገብጋቢ ካብ ዝኾኑ ፈተናታት እቲ ሓደ ምፍታሕ ንኽከኣል ሓባራዊ ፃዕርታት ንምምራሕ እቲ ዕድል ስለዝረኸብና እውን ኣመስገንቲ ኢና ኢሎም። ዓለም ለኸ ማሕበረሰብ እዚ ዓብይ ሓላፍነት ስለዝሃበና እውን ክብሪ ይስመዐና ኢሎም እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር። እዚ ኣፍልጦ ኢትዮጵያ ኣብ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዘለዋ ቆራፅ ስጉምቲ፣ኣመራርሓን ዋና ዋና ዓለም ለኸ ምድላዋት ናይ ምትእንጋድ ዓቕምን ከምዘርኢ እውን ሓቢሮም። ስለዝኾነ እውን ኢትዮጵያ ኣብ ተተኣናግዶ መድረኽ ኮፕ 32 ኣብ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ሓባራዊ ስጉምቲ ዘዘተባብዕ ጠንካራን ትርጉም ዘለዎን ውፅኢት ንምምፃእ ሙሉእ ብሙሉእ ቆራፅ ምዃና ኣረጋጊፃ እያ ኢሎም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 3/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ መበል 32 ጉባኤ ለውጢ ክሌማ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 32) ንክተተኣናግድ ተመሪፃ። መበል 30 ጉባኤ ለውጢ ክሌማ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 30) ኣብ ብራዚል ቤለም እናተኻየደ እዩ ዝርከብ። ኢትዮጵያ ኣብቲ ጉባኤ ኮፕ 32 ንምትእንጋድ ብዕሊ ሕቶ ዘቕረበት እንትኸውን ሃገራት ኣፍሪካ ንዘቕርበቶ ሕቶ ሙሉእ ድጋፍ ሂበን። ኣቦ መንበር ጉጅለ ተደራደርቲ ለውጢ ክሌማ ኣፍሪካ ሪቻርድ ሙዩን፤ ኢትዮጵያ ሕቶ ኮፕ 32 ንምትእንጋድ ዘቕረበቶ ሕቶ ተቐቢሉ ከምዘፅደቖ ንኤኤፍፒ ገሊፆም። ፕሬዚዳንት ኮፕ 30 ዝኾነት ብራዚል እውን ሃገራት ኣፍሪካ ኢትዮጵያ ምምራፀን ኣረጋጊፃ። ስሩዕ ዘይኮነ ውሳነ እቲ ጉጅለ ተደራዳሪ ብኩለን ሃገራት ተሳተፍቲ እቲ ጉባኤ ክፀድቕ ትፅቢት ከምዝግበረሉን እዚ ድማ ኮፕ 30 ኣብ ዝዛዘመሉ 12 ሕዳር 2018 ዓ/ም ዕላዊ ከምዝኸውንን ተገሊፁ።

ኣዲስ ኣበባ/ጥቅምቲ 29/2018(ኢዜኣ) ኣፍሪካ ምፅዋት ኣይትደልን ሕቶና ፍትሒ ክሌማን ፍትሓዊ ቀረብ ፋይናንስን ክህሉ ይግባእ ዝብል እዩ ክብሉ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ መሐሙድ ዓሊ ዩሱፍ ገሊፆም። መበል 30 ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት(ኮፕ 30) ካብ 1 ክሳብ 12 ሕዳር 2018 ዓ.ም ኣብ ብራዚል ቤለም ክካየድ እዩ። “ስጉምትን ተግባራውነትን ክሌማ”መሪሕ ሓሳብ እቲ ጉባኤ እዩ። ቅድሚ እቲ ዋና ጉባኤ፤ ጉባኤ መራሕቲ ክሌማ ቤለም ተኻይዱ። ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ መሐሙድ ዓሊ ዩሱፍ ኣብዚ እዋን፤ ኣፍሪካ ናብ ጉባኤ ኮፕ 30 ብጠንካራ ቅዋም ከምዝመፀት ብምግላፅ እታ ኣህጉር ወኪል ለውጢ እያ ኢሎም። ካብ ስፍራታት መፈልፈሊ ሓይሊ ፀሓይ ክሳብ ሓምለዋይ ኢንቬሽን ዝወነኑ መናእሰይ ዝሓዘት ኣፍሪካ ቀፃሊ ግዚ ፍትሓዊ፣ኩለ መዳያውን ትሑት ልቀት ካርቦንን ንክኸውን እጃም መሪሕነታ እናተዋፅአት ከምትርከብ ሓቢሮም። ኣፍሪካ ዋላ ኳ 40 ሚኢታዊ ዓቕሚ ተሓዳሲ ሓይሊ ዓለም ዘለዋ እንተኾነት እትረኽቦ ፋይናንስ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ግና ትሕቲ 12 ሚኢታዊ ከምዝኾነ ተዛሪቦም። ንሕና ዝሓተትናዮ ሰናይ ተግባር ኣይኮነን ዝበሉ እቶም ኣቦ መንበር፤ ፍትሒ ክሌማ፣ፍትሓዊ ተበፃሕነት ፋይናንስ፣ቴክኖሎጅን ዕድላት እዩ ኢሎም። ንለውጢ ከባብያዊ ኣየር ትሑት ብፅሒት ዘለወን ሃገራት ኣፍሪካ ልዑል ጉድኣት ክሽከማ ኣይግባእ እውን ኢሎም። ኮፕ 30 ቃል ካብ ምእታው ናብ ለውጢ፣ካብ ተቓላዕነት ናብ ጥንካረ ክሰጋገር ከምዘለዎ ብምግላፅ፤ ስራሕ ምክልኻል ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ብምሕዝነት፣ፍትሓዊነትን ኣተሓሳስባ ሓባራዊ ብልፅግናን ክምራሕ ከምዘለዎ ኣረዲኦም። ፍርቂ መፍትሒ ጥራሕ ዘምፅኡ ስጉምትታት ምውሳድ ግዚኡ ኣብቂዑ እዩ፤ ሕዚ ዘድሊ ድፍረት ዝተመልኦን ሓባራውን ተግባራዊ ምላሽ እዩ ምባሎም ኢዜኣ ካብ ሕብረት ኣፍሪካ ዝረኸቦ ሓበሬታ የመላኽት።

ኣዲስ ኣበባ/ጥቅምቲ 6/2018(ኢዜኣ) መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ ብሙሩፅ ዘላቒ ኣተሓሕዛን ኣጠቓቕማን ልምዓት ደኒ ካብ ትካል ምግብን ሕርሻን ዓለም ኣፍልጦ ምርካቡ ሃገር ዘኹርዐን ንዝበለፀ ስራሕ ምልዕዓል ዝፈጠረን ምዃኑ ሚኒስቴር ግብርና ገሊፁ። ትካል ምግብን ሕርሻን ዓለም ኣብ ጣልያን ሮም ኣብ ዘሳለጦ ጉባኤ ምግቢ ዓለም ንመርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ ዘላቒ ኣተሓሕዛን ኣጠቓቕማን ልምዓት ደኒ ብዝብል ዘፈር ኣፍልጦ ሂቡ። ኣብ ሚኒስቴር ግብርና መራሒ ፈፃሚ ስራሕ ልምዓትን ሓለዋን ሃፍቲ ተፈጥሮ ከምኡ እውን ፀሓፊ ብሄራዊ ኮሚቴ ቴክኒክ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ፋኖሴ መኮንን ኣብዚ ጉዳይ ኣመልኪቶም ምስ ኢዜኣ ኣብ ዝነበሮም ፃንሒት፤ እቲ ትካል ኢትዮጵያ ኣብ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ተሳልጦም ንዘላ ስራሕቲ ዝሃቦ ኣፍልጦ ነቲ ህዝቢ ዓብይ ስንቂ ሞራል ዝኸውንን ንዝበለፀ ስራሕ ዘለዓዕልን እዩ ኢሎም። መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ብተበግሶ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ 2011 ዓ/ም ዕላዊ ከምዝተገበረ ብምዝኽኻር፤ ኣብ ውሽጢ 8 ዓመታት ኣብ ክልተ ምዕራፍ 50 ቢልዮን ፈልሲ ንምትካል ተተሊሙ ክሳብ ሕዚ 48 48 ቢልዮን ፈልሲ ምትካል ከምዝተኽኣለ ሓቢሮም። ሓምለዋይ ኣሰር ልዕሊ ተኸላ ፈልሲ ከምዝኾነ ብምሕባር፤ እቲ መርሃ ግብሪ ልኣላዊነት ምግቢ ንምርግጋፅን ንዘላቒ ዕቀባ ሓመድን ማይን፣ንፈጠራ ዕድል ስራሕን ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቕናስን ልዑል ኣስተዋፅኦ እናበርከት ከምዝኾነ ገሊፆም። ኢትዮጵያ ኣብ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ካብ ትካል ምግብን ሕርሻን ዓለም ዝተውሃባ ኣፍልጦ እውን ሃገር ዘኹርዐን ንዜጋታታን ካልኦት ሃገራትን ንዝበለፀ ስራሕ ዘለዓዕልን ከምዝኾነ እውን ተዛሪቦም።  

ኣዲስ ኣበባ/ጥቅምቲ 5/2018(ኢዜኣ) ኢትዮጵያ ኣብ ሓምለዋይ ኣሰር ሙሩፅ ዘላቒ ኣተሓሕዛን ኣጠቓቕማን ልምዓት ደኒ ብዝብል ካብ ትካል ምግብን ሕርሻን ዓለም(ፋኦ) ኣፍልጦ ተዋሂብዋ። ኢትዮጵያ እቲ ዓለም ለኸ ኣፍልጦ ዝረኸበቶ ኣብ ጣልያን ሮም እናተሳለጠ ኣብ ዘሎ ጉባኤ ምግቢ ዓለም እዩ። እቲ ጉባኤ ኣካል መዓልቲ ምስረታ ፋኦ እንትኸውን፤ ኢትዮጵያ ሓዊሱ ብርክት ዝበላ ሃገራት ተሳቲፈን። እቲ ትካል ንኢትዮጵያ“ኣብ ሓምለዋይ ኣሰር ዘላቒ ኣተሓሕዛን ኣጠቓቕማን ልምዓት ደኒ”ብዝብል ዘፈር ዓለም ለኸ ኣፍልጦ ዝሃበ እንትኸውን፤ ሚኒስትር ቱሪዝም ፌዴሪኢ ሰላማዊት ካሳ ንመንግሥቲ ኢትዮጵያ ወኪለን እቲ ሽልማት ተቐቢለን። ሚኒስትር ቱሪዝም ሰላማዊት ካሳ ኣብዚ እዋን፤ ፋኦ ጥሜት ንምጥፋእ፣ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቕናስን ሓለዋ ከባቢ ንምጥንኻርን ንዝሓለፉ 80 ዓመታት ልዑል ኣሰር ከምዘዕረፈ ሓቢረን። ብተበግሶ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ዝተጀመረ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ሎሚ መዓልቲ ብመርኣያነት ሙሩፅ ዘላቒ ልምዓትን ሓለዋን ደኒ ኣፍልጦ ብምርካቡ ኮሪዕና ኢና ኢለን። ኣብቲ መርሃ ግብሪ፤ ብብዙሕ ቢልዮናት ዝቑፀሩ ፈልስታት ብምትካል ሽፋን ደኒ ካብ 17 ነጥቢ 2 ሚኢታዊ ናብ 23 ነጥቢ 6 ሚኢታዊ ምዕባይ ከምዝተኽኣለ እውን ተዛሪበን። እዚ ድማ ብግልፂ ራኢ መራሕን ጠንካራ ተሳትፎ ህዝብን ዝተረኸበን ተስፋና ዘለምለመን ዓወት እዩ ዝበላ እተን ሚኒስትር፤ እዚ ጭቡጥ ስራሕ ናብ ኢትዮጵያ መፂኦም ንክጉብንይዎን ብዓይኖም ሪኦም ንክምስክሩን እውን ዓዲመን። ፋኦ ቅድሚ ሕዚ ብልዑል ኣፈፃፅማ ውሕስና ምግቢ፣ ቀረብ ዝተመጣጠነ ምግብን ፍርያት ስርናይን ንዘርኣይዎ ቆራፅነት ክቡር ሜዳሊያ አግሪኮላ ፋኦ ንቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ምሽላሙ ዝዝከር እዩ። ትካል ምግብን ሕርሻን ዓለም ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ስራሕቲ ዝሓለፉ ዓመታት እቲ ትካል ብዝድህስሱ ከምኡ እውን ቀፃሊ ራእዩ ብዝገልፁ ምድላዋት መበል 80 ዓመት ምስረትኡ እናኽበረ እዩ ዝርከብ።