ENA - ENA Af-Soomaali
Warka ugu doorka roon
Itoobiya iyo Maraykanka ayaa ka wadahadalay Iskaashiga Suuqyada Ganacsiga labada dal
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Ganacsiga iyo Xiriirka Gobalka, Dr. Kassahun Gofe, ayaa hoggaaminayay wafdi ka socda Itoobiya oo wadahadal la yeeshay wafdi ka socda Maraykanka, kaas oo ku saabsan fursadaha suuqyada ganacsiga ee labada dal. Kulanka oo ka dhacay Geneva, Switzerland, ayaa qayb ka ahaa shirarka kooxaha farsamo ee Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). Wasiirka ayaa sheegay in ay la falanqeeyeen Maraykanka suurtagalnimada ballaarinta fursadaha suuqyada, gaar ahaan dhinacyada adeegyada, wax-soosaarka beeraha, iyo badeecooyinka kale. Dr. Kassahun Gofe ayaa bartiisa baraha bulshada ku sheegay in wafdiga Itoobiya ay siiyeen Maraykanka sharaxaad iyo jawaabo ku saabsan arrimaha ay soo bandhigeen, iyadoo diiradda la saarayay sidii kor loogu qaadi lahaa fursadaha iskaashiga ganacsiga ee mustaqbalka. Ugu dambayntii, Wasiirka ayaa xusay in labada dal ay ka wada shaqeynayaan xoojinta xiriirka ganacsi, si loo helo fahan wadajir ah oo ku saabsan horumarinta iskaashiga mustaqbalka.
Ireland oo muujisay taageerada ay siinayso qaybta Caafimaadka ee Itoobiya
Mar 18, 2025 5
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Caafimaadka Dr. Maqdhas Dhaaba ayaa maanta kulan ku saabsan arrimaha caafimaadka iyo iskaashiga la yeelatay Safiirka Ireland ee Itoobiya, Olifia Lesley. Dr. Maqdhas Dhaaba ayaa sheegay in Ireland ay si joogto ah uga qayb qaadatay hirgelinta isbedelada caafimaad ee Itoobiya ee ku saleysan mashaariicda caafimaad ee caalamiga ah, waxaana ay u mahadcelisay taageerada Ireland ee muddo dheer ka socotay Itoobiya. Labada dhinac ayaa ka wada hadlay sidii kor loogu qaadi lahaa adeegyada caafimaadka, tayaynta shaqaalaha caafimaadka, ka hortagga cudurrada, iyo sidii loo horumarin lahaa caafimaadka bulshada iyada oo ay muhiim tahay in la taageero qorshayaasha caafimaad iyo nidaamyada cunto ee dalka. Intaas waxaa sii dheer, waxay ka wada hadleen sidii loo gaari lahaa yoolalka horumarinta waara (SDGs), bixinta adeegyada caafimaadka ee hufan iyo helitaanka caymiska caafimaadka ee bulshada, iyada oo guud ahaan la xoojiyo nidaamka caafimaadka ee Itoobiya. Safiirka Olifia Lesley ayaa sidoo kale xustay in Itoobiya iyo Ireland ay si wanaagsan uga wada shaqeyn karaan meelo badan, iyadoo kawada shaqeynta caafimaadka, bixinta cunto caafimaad leh, iyo horumarinta xirfadaha ka hortagga cudurrada ay si weyn uga faa'iideysan karaan labada dal. Ugu dambayntii, Safiir Olifia ayaa sidoo kale xaqiijisay in Ireland ay go'aansatay inay sii wadayso taageerada caafimaadka ee Itoobiya.
Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika
Mar 18, 2025 6
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika (ECA) iyo Hay’adda Cunntada iyo Beeraha ee Qaramada Midoobay (FAO) ayaa kala saxiixday heshiis iskaashi oo suurta-gelinaya inay si wadajir ah uga shaqeeyaan dhinacyo kala duwan. Heshiiskan ayaa lagu saxiixay Addis Ababa, wuxuuna la xiriiraa iskaashiga labada hay’adood ee kobcinta beeraha waara, horumarinta ganacsiga beeraha, iyo sugnaanta cuntada ee Afrika. Saxiixa heshiiskan ayaa yimid xilli uu soo dhammaaday shirkii 57-aad ee Wasiirrada Maaliyadda, Horumarinta Dhaqaalaha, iyo Qorsheynta ee Afrika, kaas oo socday muddo laba maalmood ah. Ugu dambayntii, Antoniyo Bedro, oo ah Kuxigeenka Xoghayaha Guud ee Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika ee dhinaca Taageerada Barnaamijyada, ayaa sheegay in heshiiskan la sugayay muddo dheer, loogana faa’iideysan doono sidii loo dhisi lahaa nidaam cunto iyo beeraley ah oo waara, isla markaana u adkeysan kara isbeddelka cimilada.
Dr. Gadhiyoon Timootiyoos ayaa la kulmay Danjire Salma Maalika Gudoomiye Kuxigeenka Komishinka Midowga Afrika
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Dr. Gadhiyoon Timootiyoos, ayaa xafiiskiisa kula kulmay Danjire Salma Maalika Haddadi, oo horey u ahaan jirtay safiirkii Aljeeriya ee Itoobiya, haddana ah Kuxigeenka Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika. Wasiirka ayaa uga mahadceliyay Danjire Salma dadaalkii ay sameysay intii ay ahayd safiirka Aljeeriya ee Itoobiya, gaar ahaan xoojinta xiriirka labada dal. Sidoo kale, Dr. Gadhiyoon ayaa u rajeeyay guul iyo horumar xilka cusub ee ay ka hayso Midowga Afrika, isaga oo xusay in joogitaanka Addis Ababa uu u noqon doono waqti guul leh. Ugu dambayntii, wasiirka ayaa hoosta ka xarriiqay in Itoobiya, maadaama ay tahay xarunta Midowga Afrika, ay sii wadayso taageerada ay u fidiso howlaha Midowga Afrika.
Kulanka Bahwadaagta Xafiiska Caafimaadka, Hayaadaha Dawliga ah iyo kuwaan dawliga ahayn ee xaqiijinta horumarinta Caafiimaadka iyo qorshaha xoojiinta maalgashiga iyo iskaashiga ayaa ka qabsoomay Magalada Jigjiga.
Mar 18, 2025 5
Jigjiga, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Kulankan oo ay kasoo qabgaleen hawlwadeenada xafiiska caafiimaadka iyo hayaadaha bahwadagta la ah xafiiska ayay uu jeedadiisu ahayd xaqijinta horumarinta caafiimaadka xoojinta qorshaha maalgashi ee qaybta caafiimaadka iyo gaadhida qorshayaasha fog-fog ee bahda caafiimaadka. Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Caafimaadka Mudane Maxamed Ayaanle oo kulankan furay ayaa sheegay inuu xafiiska caafiimaadku dadaalo midho dhala kasoo hooyiyay adeeg bixinta caafiimaadka heerarkiisa kala duwan, iyada oo hawl wadeenada caafiimaadka iyo bahwadaagtu ay xooga sareen mudooyinkii u danbeyay tayaynta adeeg bixin caafimaad oo ay bulshadu kudirsatay. Dhanka kale Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Caafiimaadka DDS ayaa cadeyay inuu xafiisku xooga saray kordhinta cusbitaalada, xarumaha iyo goobaha caafimaadka DDS tayaynta adeeg bixinta uuna ka muuqdo saktarka caafiimaadka isbadal la taaban karo laguna faani karo haddana uu xafiisku diyaariyey qorshayaal horumarineed oo caafimaad si loo gaadhana hayaadaha bahwadagta looga fadhiyo inay doorkooda qaatan lana adkeeyo qorshaha mustaqbal caafimaad oo tayaysan. Dhankooda, hay'adaha bahwadagta ah ee ay xafiiska caafiimaadka kawada shaqeeyan horumarinta caafimaadka ayaa sheegay inay sii wadi doonan dadaalada loogu jiro helitaanka bulshada ee adeeg caafiimaadoo oo dhamaystiran. Ugu dambaymtii, xafiiska caafiimaadka ayaa ku hawlan gaadhsiinta bulshada adeeg caafiimaad oo dhamaystiran tayona leh.
Siyaasada
Itoobiya iyo Maraykanka ayaa ka wadahadalay Iskaashiga Suuqyada Ganacsiga labada dal
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Ganacsiga iyo Xiriirka Gobalka, Dr. Kassahun Gofe, ayaa hoggaaminayay wafdi ka socda Itoobiya oo wadahadal la yeeshay wafdi ka socda Maraykanka, kaas oo ku saabsan fursadaha suuqyada ganacsiga ee labada dal. Kulanka oo ka dhacay Geneva, Switzerland, ayaa qayb ka ahaa shirarka kooxaha farsamo ee Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). Wasiirka ayaa sheegay in ay la falanqeeyeen Maraykanka suurtagalnimada ballaarinta fursadaha suuqyada, gaar ahaan dhinacyada adeegyada, wax-soosaarka beeraha, iyo badeecooyinka kale. Dr. Kassahun Gofe ayaa bartiisa baraha bulshada ku sheegay in wafdiga Itoobiya ay siiyeen Maraykanka sharaxaad iyo jawaabo ku saabsan arrimaha ay soo bandhigeen, iyadoo diiradda la saarayay sidii kor loogu qaadi lahaa fursadaha iskaashiga ganacsiga ee mustaqbalka. Ugu dambayntii, Wasiirka ayaa xusay in labada dal ay ka wada shaqeynayaan xoojinta xiriirka ganacsi, si loo helo fahan wadajir ah oo ku saabsan horumarinta iskaashiga mustaqbalka.
Dr. Gadhiyoon Timootiyoos ayaa la kulmay Danjire Salma Maalika Gudoomiye Kuxigeenka Komishinka Midowga Afrika
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Dr. Gadhiyoon Timootiyoos, ayaa xafiiskiisa kula kulmay Danjire Salma Maalika Haddadi, oo horey u ahaan jirtay safiirkii Aljeeriya ee Itoobiya, haddana ah Kuxigeenka Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika. Wasiirka ayaa uga mahadceliyay Danjire Salma dadaalkii ay sameysay intii ay ahayd safiirka Aljeeriya ee Itoobiya, gaar ahaan xoojinta xiriirka labada dal. Sidoo kale, Dr. Gadhiyoon ayaa u rajeeyay guul iyo horumar xilka cusub ee ay ka hayso Midowga Afrika, isaga oo xusay in joogitaanka Addis Ababa uu u noqon doono waqti guul leh. Ugu dambayntii, wasiirka ayaa hoosta ka xarriiqay in Itoobiya, maadaama ay tahay xarunta Midowga Afrika, ay sii wadayso taageerada ay u fidiso howlaha Midowga Afrika.
Wafti ka socda Somaliland ayaa booqday Xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka Deegaanka Soomaalida
Mar 18, 2025 11
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Madaxa Xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka DDS mudane Cabdixakiim Sheekh Xassen ayaa xafiiska ku qaabilay wafti balaadhan oo uu horkacayo Wasiirka Ganacsiga iyo Dalxiiska Somaliland mudane Cabdiraxman Xasan Nuur. Waftiga ayaa ugu horayn booqday xafiiska Madaxa Xaffiiska, halkaas oo ay ku qaateen kulan balaadhan oo lagaga wadahadlay iskaashiga ganacsi ee qotodadheer ee ka dhexeeya labada dhinac. Madaxa xafiiska oo ku dheeraaday ahmiyada ay u leedahay booqashadani ka deegaan ayaa tibaaxay in labada dhinac kawada shaqeeyaan sidii loo abuuri lahaa furfurnaan ganacsi iyo isdhexgalka bulshada laba dhinac, si meesha looga saaro caqabadaha ka jira ganacsiga labada dhanac. Intaa kadib waftiga ayaa booqday waaxaha kala duwan ee xafiiska, iyagoo u kuurgalay qaabka adeeg bixinta xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka DDS si ay uga qaataan khibrad. Ugu dambayntii, waftiga ayaa bogaadiyay qaabka adeeg bixinta gaar ahaan isticmaalka aaladaha casriga ah iyo sida uu adeegu u dhaadhacsan yahay.
Ciidankeenu waxa uu xoojiyey gudashada hawlaha nabad sugidda ee heer caalami ah, si hawlkarnimo sare leh– Sareeye Guud Dhasta Abaje
Mar 18, 2025 7
Hurso. Cuur/Magaabiit 9/2017 (ENA):-Ciidankeenu waxa uu xoojiyey hawshiisa ah, in uu si guul leh u guto hawlaha nabad ilaalinta ee heer caalami, si hufnaan iyo eex bulsho leh, ayuu yidhi madaxa waaxda handasadda ciidamadda difaaca dalka, sareeye guud Dhasta Abaje. Dugsiga tababarka ciidanka ee Hurso ayaa maanta waxaa ka qalin jabiyay ciidamo tababar howlgalka nabad ilaalinta. Sida uu sheegay Sarreeye Guud Dhasta Abaje oo ah madaxa waaxda handasadda oo marti sharaf ka ahaa barnaamijka qalin jabinta; ayaa sheegay in difaaca qaranku uu awooday in uu gaadho natiijooyin wanaagsan dib u habayntii ka dambaysay isbadalka qaranka. Wuxuu xusay in tani ay tahay sidii loo heli lahaa ciidan ku qalabeysan hay’ad la isku halayn karo, howl-gal iyo aqoon casri ah iyo farsamooyin dagaal iyo in hay’adda aysan ku qalabeysan teknoolojiyad cusub; taasina ay ciidankeenu ku kordhiyeen ilaalinta qarannimada iyo dastuurka dalka. Waxa kale oo uu sheegay in ciidanka dalku uu si hufan u xoojiyey hawshiisa nabad ilaalinta ee heer caalami; ayna Itoobiya ay gacan weyn ka geysaneyso taaba gelinta nabadda adduunka, ayna sii wadi doonto inay barato khibradaha caalamiga ah, qaban doontana shaqo wanaagsan, taasoo ka dhigi doonta waddan la doorbido. Ardaydii maanta qalin jabisay iyo qaar ka mid ah ciidamada nabad ilaalinta ayaa dardaaran u jeediyay inay si habsami leh u gutaan waajibaadkooda si habsami leh iyagoo ilaalinaya sumcadda weyn ee Itoobiya ka dhistay dibadda. Taliyaha Xarunta Nabadda ee Difaaca, Sareeye Gaas Adhamneh Mengiste ayaa sheegay in is bedelka uu bilaabay Machadka Difaaca uu u sahlay in ciidanka dalka in ay si hufan u gutaan waajibaadkooda ku aadan ilaalinta nabada gudaha iyo dibadda. Sidoo kale waxa uu shaaca ka qaaday in ciidamada nabad ilaalinta ay la yimaadaan iskaashi iyo isku dubarid si ay u gutaan howshooda si geesinimo leh. Taliyaha Dugsiga Tababarka Ciidanka Huurso, Gaashanle Addisu Terfasa, ayaa sheegay in ciidamada nabad ilaalinta ee maanta ka qalin jabiyay ay heleen tacliin la taaban karo iyo mid cilmiyeed, taasoo u sahlaysa in hawl kasta oo loo dirayo ay ku gaadhaan hufnaan iyo sumcad. Waxa kale uu sheegay in ciidamada xoogga dalka ay si hufan u gutaan howsha weyn ee nabad ilaalinta ah ee dalkeenu u dhiibay.
Fursadaha helida deked dheeri ah waa arrin muhiim u ah jiritaanka dalka – Ururka Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka
Mar 18, 2025 9
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Ururka Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka ayaa sheegay in ballaarinta fursadaha dekedaha ay tahay arrin muhiim u ah jiritaanka Itoobiya, maadaama ay lagama maarmaan u tahay fududeynta ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta ee dhaqaalaha dalka si xawli ah u koraya. Dhaqaalaha Itoobiya ayaa sannad kasta si degdeg ah u koraya, taasoo ay barbar socoto baahida sii kordheysa ee horumarinta bulshada. Waxaa la sheegaya in boqolkiiba 95 ee ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta Itoobiya uu ku tiirsan yahay dekedda Jabuuti oo keliya, taasoo aan ku filnayn xawliga kobaca dhaqaalaha iyo baahida horumarineed ee dalka. Sidaas darteed, helitaanka deked badeed iyo ballaarinta fursadaha dekedaha waa arrin muhiim ah oo xukuumaddu ay si mug leh uga shaqeyneyso, iyadoo adeegsaneysa xeelado diblomaasiyadeed oo kala duwan. Ganacsatada iyo ururada Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka oo wakaaladda wararka Itoobiya (ENA) la hadlay ayaa xaqiijiyay in kobaca ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta uu sii kordhayo, balse ay jiraan caqabado la xiriira helitaanka kaabayaal ku filan. Waxay carrabka ku adkeeyeen in ballaarinta fursadaha dekedaha ay lama huraan u tahay xallinta caqabadaha la xiriira xawaaraha gaadiidka xamuulka iyo qiimaha badeecadaha. Madaxweynaha Ururka Darawaliinta Gawaarida Xamuulka Culus ee Itoobiya, Dhaaniyeel Tamajew, ayaa xusay in baahida loo qabo dekedo dheeraad ah ay sabab u tahay dib u dhacyada ku yimaada rarista badeecadaha iyo kororka kharashaadka gaadiidka. Sidoo kale, waxa uu tilmaamay in dadaalka ay xukuumaddu ku bixinayso ballaarinta fursadaha dekedaha uu yahay tallaabo muhiim ah oo wax tar leh. Waxaa la ogsoon yahay in haddii Itoobiya hesho marinno kala duwan oo baddeed, ay si weyn u horumarin karto ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta, islamarkaana ay xoojin karto tartankeeda caalamiga ah. Sidaas darteed, ganacsatada iyo dhammaan hay’adaha ay khuseyso ayaa looga baahan yahay inay kaalin mug leh ka qaataan dadaalka lagu ballaarinayo dekedaha. Dhanka kale, Xoghayaha Guud ee Ururka Ganacsatada Dhaqaalaha Gaarka ah ee Hawasa, Hibret Lemma, ayaa sheegay in hal deked oo kali ah ay Itoobiya ku tiirsanaato ay keentay caqabado waaweyn oo ganacsi. Wasiirka Gaadiidka iyo Saadka, Dr. Alemu Sime, oo ka hadlayay kulan ku saabsanaa xoojinta doorka gaadiidka iyo saadka ee ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta, ayaa hoosta ka xariiqay in helitaanka dekedo kala duwan uusan ahayn doorasho balse ay tahay waajib. Wuxuu intaa ku daray in dowladda ay dadaal weyn ugu jirto sidii ay uga wada shaqeyn lahayd arrintan dhammaan dalalka jaarka ah, si loo xaqiijiyo danaha qaranka. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan oo ka wadahadlay iskaashigooda dhaqaale
Mar 18, 2025 9
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ayaa yeeshay wadahadal ku saabsan iskaashigooda dhaqaale ee labada dhinac. Shirweynaha labaad ee Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ee iskaashiga ganacsiga iyo maalgelinta ayaa lagu qaban doonaa Juba, bisha May. Safiirka Itoobiya u fadhiya Koonfurta Suudaan, Danjire Nabiil Mahdi, ayaa kulan la yeeshay Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha ee Koonfurta Suudaan, Atong Kuol Manyang. Wadahadalku waxaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga dhaqaale ee labada dal. Danjire Nabiil Mahdi ayaa xusay in xiriirka diblomaasiyadeed ee xooggan ee u dhexeeya Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ay lagama maarmaan tahay in la horumariyo, gaar ahaan dhinacyada dhaqaalaha, ganacsiga, iyo maalgelinta. Danjiraha ayaa sheegay in safaaradda, iyada oo kaashanaysa daneeyayaasha kala duwan, ay diyaarineyso shirkan oo dhici doona 18-20-ka May. Intii lagu guda jiray wadahadalka, labada dhinac waxay isku raaceen inay si wadajir ah uga shaqeeyaan sidii shirweynahaasi guul ugu dhammaan lahaa. Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha ee Koonfurta Suudaan, Atong Kuol Manyang, ayaa dhankiisa sheegay in iskaashiga ganacsi iyo maalgelin ee labada dal uu muhiim u yahay horumarka, islamarkaana ay diyaar u yihiin inay taageero iyo kormeer siiyaan. Sidoo kale, waxaa la xusay in muwaadiniinta Koonfurta Suudaan ee ku nool xuduudaha Itoobiya ay si weyn uga faa’iidaystaan badeecadaha Itoobiya, islamarkaana loo baahan yahay in badeecadahaasi si tayo leh oo degdeg ah loo gaarsiiyo bulshadooda. Ugu dambeyn, safaaradda Itoobiya ee Juba ayaa sheegtay in la dardargelinayo qorshayaasha lagu xoojinayo xiriirka ganacsi ee sharciyeysan ee u dhexeeya labada dal, iyada oo ay iska kaashanayaan dawladda Itoobiya. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya #KoonfurtaSuudaan #Diblomaasiyad
Madasha Ergayyada Gaarka ah ee Geedi Socodka Nabadda Sudan ee IGAD ayaa wada tashi ku yeelanaya Addis Ababa
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa; Cuur/Megabit 9/2017 (ENA): Madasha Ergayda Gaarka ah ee Urur-goboleedka IGAD ee Geeddi-socodka Nabadda ee Suudaan ayaa maanta ka furmay magaalada Addis Ababa. Madashan waxay ujeedadeedu tahay in la isku duwo oo kor loo qaado dadaallada lagu nabadeynayo Suudaan. Xoghayaha guud ee IGAD Workneh Gebeyehu (Dr.) ayaa tilmaamay in wakiillada gaarka ah iyo ergaydu ay xoojiyaan iskudubaridka iyo wadashaqeyntooda ku aaddan geeddi-socodka nabadda Koonfurta Suudaan. Xogta ay ENA ka heshay Xoghaynta IGAD ayaa tilmaamaysa in madashan looga golleeyahay in la abuuro hab guud oo hufan oo lagu xalliyo colaadda Suudaan. IGAD waxay muujisay sida ay uga go'an tahay inay Xaqiijiso in geeddi-socodka nabadda uu yahay mid ay Suudaan leedahay oo ay hormuud ka tahay. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #ENA
Dugsiga Tababarka Ciiddanka ee Hurso ayaa waxaa ka qalinjabinaya Xubno Ciidan oo loo Tababaray Nabad Ilaalinta
Mar 18, 2025 10
Diridhaba, Cuur/Megabit 9, 2017 (ENA): Dugsiga tababarka ciidanka ee Hurso, ee hoos taga Ciidanka Difaaca Qaranka Itoobiya (ENDF), ayaa tababar u soo xidhay xubnaha ciiddanka ee loo tababaray howlgallada nabad ilaalinta. Xubnaha ciiddanka ee ka qalin-jebinaya dugsiga ayaa ka tirsan guutooyinka 20-aad iyo 21-aad. Taliyaha dhismaha anshaxa ee Xarunta Tababarka Ciidanka ee Hurso, Kornayl Belay Hiruy, ayaa u sheegay Wakaaladda Wararka Itoobiya (ENA) in askarta tababarka dhamaysatay loo diyaariyay howlgalkla nabad ilaalinta ah ee ay ka fulin doonaan dibadda. Wuxuu xusay in ciidanku markasta ay kor u qaadayaan xirfaddooda, kalsoonida shacabka iyo aqbalaadda ay bulshada ku dhex leeyihiin. Munaasabada qalin-jebinta waxaa kasoo qaybgalay madax sare oo ay ka mid yihiin Taliyaha Guud ee Injineerinka Difaaca, Janaraal Desta Abije, Taliyaha Xarunta Nabad illaalinta Ciidanka, Majar Janaraal Adamneh Mengiste, iyo saraakiil kale oo sare. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Ethiopia
Siyaasada
Itoobiya iyo Maraykanka ayaa ka wadahadalay Iskaashiga Suuqyada Ganacsiga labada dal
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Ganacsiga iyo Xiriirka Gobalka, Dr. Kassahun Gofe, ayaa hoggaaminayay wafdi ka socda Itoobiya oo wadahadal la yeeshay wafdi ka socda Maraykanka, kaas oo ku saabsan fursadaha suuqyada ganacsiga ee labada dal. Kulanka oo ka dhacay Geneva, Switzerland, ayaa qayb ka ahaa shirarka kooxaha farsamo ee Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). Wasiirka ayaa sheegay in ay la falanqeeyeen Maraykanka suurtagalnimada ballaarinta fursadaha suuqyada, gaar ahaan dhinacyada adeegyada, wax-soosaarka beeraha, iyo badeecooyinka kale. Dr. Kassahun Gofe ayaa bartiisa baraha bulshada ku sheegay in wafdiga Itoobiya ay siiyeen Maraykanka sharaxaad iyo jawaabo ku saabsan arrimaha ay soo bandhigeen, iyadoo diiradda la saarayay sidii kor loogu qaadi lahaa fursadaha iskaashiga ganacsiga ee mustaqbalka. Ugu dambayntii, Wasiirka ayaa xusay in labada dal ay ka wada shaqeynayaan xoojinta xiriirka ganacsi, si loo helo fahan wadajir ah oo ku saabsan horumarinta iskaashiga mustaqbalka.
Dr. Gadhiyoon Timootiyoos ayaa la kulmay Danjire Salma Maalika Gudoomiye Kuxigeenka Komishinka Midowga Afrika
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Dr. Gadhiyoon Timootiyoos, ayaa xafiiskiisa kula kulmay Danjire Salma Maalika Haddadi, oo horey u ahaan jirtay safiirkii Aljeeriya ee Itoobiya, haddana ah Kuxigeenka Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika. Wasiirka ayaa uga mahadceliyay Danjire Salma dadaalkii ay sameysay intii ay ahayd safiirka Aljeeriya ee Itoobiya, gaar ahaan xoojinta xiriirka labada dal. Sidoo kale, Dr. Gadhiyoon ayaa u rajeeyay guul iyo horumar xilka cusub ee ay ka hayso Midowga Afrika, isaga oo xusay in joogitaanka Addis Ababa uu u noqon doono waqti guul leh. Ugu dambayntii, wasiirka ayaa hoosta ka xarriiqay in Itoobiya, maadaama ay tahay xarunta Midowga Afrika, ay sii wadayso taageerada ay u fidiso howlaha Midowga Afrika.
Wafti ka socda Somaliland ayaa booqday Xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka Deegaanka Soomaalida
Mar 18, 2025 11
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Madaxa Xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka DDS mudane Cabdixakiim Sheekh Xassen ayaa xafiiska ku qaabilay wafti balaadhan oo uu horkacayo Wasiirka Ganacsiga iyo Dalxiiska Somaliland mudane Cabdiraxman Xasan Nuur. Waftiga ayaa ugu horayn booqday xafiiska Madaxa Xaffiiska, halkaas oo ay ku qaateen kulan balaadhan oo lagaga wadahadlay iskaashiga ganacsi ee qotodadheer ee ka dhexeeya labada dhinac. Madaxa xafiiska oo ku dheeraaday ahmiyada ay u leedahay booqashadani ka deegaan ayaa tibaaxay in labada dhinac kawada shaqeeyaan sidii loo abuuri lahaa furfurnaan ganacsi iyo isdhexgalka bulshada laba dhinac, si meesha looga saaro caqabadaha ka jira ganacsiga labada dhanac. Intaa kadib waftiga ayaa booqday waaxaha kala duwan ee xafiiska, iyagoo u kuurgalay qaabka adeeg bixinta xafiiska Ganacsiga iyo Gaadiidka DDS si ay uga qaataan khibrad. Ugu dambayntii, waftiga ayaa bogaadiyay qaabka adeeg bixinta gaar ahaan isticmaalka aaladaha casriga ah iyo sida uu adeegu u dhaadhacsan yahay.
Ciidankeenu waxa uu xoojiyey gudashada hawlaha nabad sugidda ee heer caalami ah, si hawlkarnimo sare leh– Sareeye Guud Dhasta Abaje
Mar 18, 2025 7
Hurso. Cuur/Magaabiit 9/2017 (ENA):-Ciidankeenu waxa uu xoojiyey hawshiisa ah, in uu si guul leh u guto hawlaha nabad ilaalinta ee heer caalami, si hufnaan iyo eex bulsho leh, ayuu yidhi madaxa waaxda handasadda ciidamadda difaaca dalka, sareeye guud Dhasta Abaje. Dugsiga tababarka ciidanka ee Hurso ayaa maanta waxaa ka qalin jabiyay ciidamo tababar howlgalka nabad ilaalinta. Sida uu sheegay Sarreeye Guud Dhasta Abaje oo ah madaxa waaxda handasadda oo marti sharaf ka ahaa barnaamijka qalin jabinta; ayaa sheegay in difaaca qaranku uu awooday in uu gaadho natiijooyin wanaagsan dib u habayntii ka dambaysay isbadalka qaranka. Wuxuu xusay in tani ay tahay sidii loo heli lahaa ciidan ku qalabeysan hay’ad la isku halayn karo, howl-gal iyo aqoon casri ah iyo farsamooyin dagaal iyo in hay’adda aysan ku qalabeysan teknoolojiyad cusub; taasina ay ciidankeenu ku kordhiyeen ilaalinta qarannimada iyo dastuurka dalka. Waxa kale oo uu sheegay in ciidanka dalku uu si hufan u xoojiyey hawshiisa nabad ilaalinta ee heer caalami; ayna Itoobiya ay gacan weyn ka geysaneyso taaba gelinta nabadda adduunka, ayna sii wadi doonto inay barato khibradaha caalamiga ah, qaban doontana shaqo wanaagsan, taasoo ka dhigi doonta waddan la doorbido. Ardaydii maanta qalin jabisay iyo qaar ka mid ah ciidamada nabad ilaalinta ayaa dardaaran u jeediyay inay si habsami leh u gutaan waajibaadkooda si habsami leh iyagoo ilaalinaya sumcadda weyn ee Itoobiya ka dhistay dibadda. Taliyaha Xarunta Nabadda ee Difaaca, Sareeye Gaas Adhamneh Mengiste ayaa sheegay in is bedelka uu bilaabay Machadka Difaaca uu u sahlay in ciidanka dalka in ay si hufan u gutaan waajibaadkooda ku aadan ilaalinta nabada gudaha iyo dibadda. Sidoo kale waxa uu shaaca ka qaaday in ciidamada nabad ilaalinta ay la yimaadaan iskaashi iyo isku dubarid si ay u gutaan howshooda si geesinimo leh. Taliyaha Dugsiga Tababarka Ciidanka Huurso, Gaashanle Addisu Terfasa, ayaa sheegay in ciidamada nabad ilaalinta ee maanta ka qalin jabiyay ay heleen tacliin la taaban karo iyo mid cilmiyeed, taasoo u sahlaysa in hawl kasta oo loo dirayo ay ku gaadhaan hufnaan iyo sumcad. Waxa kale uu sheegay in ciidamada xoogga dalka ay si hufan u gutaan howsha weyn ee nabad ilaalinta ah ee dalkeenu u dhiibay.
Fursadaha helida deked dheeri ah waa arrin muhiim u ah jiritaanka dalka – Ururka Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka
Mar 18, 2025 9
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Ururka Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka ayaa sheegay in ballaarinta fursadaha dekedaha ay tahay arrin muhiim u ah jiritaanka Itoobiya, maadaama ay lagama maarmaan u tahay fududeynta ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta ee dhaqaalaha dalka si xawli ah u koraya. Dhaqaalaha Itoobiya ayaa sannad kasta si degdeg ah u koraya, taasoo ay barbar socoto baahida sii kordheysa ee horumarinta bulshada. Waxaa la sheegaya in boqolkiiba 95 ee ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta Itoobiya uu ku tiirsan yahay dekedda Jabuuti oo keliya, taasoo aan ku filnayn xawliga kobaca dhaqaalaha iyo baahida horumarineed ee dalka. Sidaas darteed, helitaanka deked badeed iyo ballaarinta fursadaha dekedaha waa arrin muhiim ah oo xukuumaddu ay si mug leh uga shaqeyneyso, iyadoo adeegsaneysa xeelado diblomaasiyadeed oo kala duwan. Ganacsatada iyo ururada Darawaliinta Gawaarida Culus ee Xamuulka oo wakaaladda wararka Itoobiya (ENA) la hadlay ayaa xaqiijiyay in kobaca ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta uu sii kordhayo, balse ay jiraan caqabado la xiriira helitaanka kaabayaal ku filan. Waxay carrabka ku adkeeyeen in ballaarinta fursadaha dekedaha ay lama huraan u tahay xallinta caqabadaha la xiriira xawaaraha gaadiidka xamuulka iyo qiimaha badeecadaha. Madaxweynaha Ururka Darawaliinta Gawaarida Xamuulka Culus ee Itoobiya, Dhaaniyeel Tamajew, ayaa xusay in baahida loo qabo dekedo dheeraad ah ay sabab u tahay dib u dhacyada ku yimaada rarista badeecadaha iyo kororka kharashaadka gaadiidka. Sidoo kale, waxa uu tilmaamay in dadaalka ay xukuumaddu ku bixinayso ballaarinta fursadaha dekedaha uu yahay tallaabo muhiim ah oo wax tar leh. Waxaa la ogsoon yahay in haddii Itoobiya hesho marinno kala duwan oo baddeed, ay si weyn u horumarin karto ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta, islamarkaana ay xoojin karto tartankeeda caalamiga ah. Sidaas darteed, ganacsatada iyo dhammaan hay’adaha ay khuseyso ayaa looga baahan yahay inay kaalin mug leh ka qaataan dadaalka lagu ballaarinayo dekedaha. Dhanka kale, Xoghayaha Guud ee Ururka Ganacsatada Dhaqaalaha Gaarka ah ee Hawasa, Hibret Lemma, ayaa sheegay in hal deked oo kali ah ay Itoobiya ku tiirsanaato ay keentay caqabado waaweyn oo ganacsi. Wasiirka Gaadiidka iyo Saadka, Dr. Alemu Sime, oo ka hadlayay kulan ku saabsanaa xoojinta doorka gaadiidka iyo saadka ee ganacsiga dhoofinta iyo soo dejinta, ayaa hoosta ka xariiqay in helitaanka dekedo kala duwan uusan ahayn doorasho balse ay tahay waajib. Wuxuu intaa ku daray in dowladda ay dadaal weyn ugu jirto sidii ay uga wada shaqeyn lahayd arrintan dhammaan dalalka jaarka ah, si loo xaqiijiyo danaha qaranka. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan oo ka wadahadlay iskaashigooda dhaqaale
Mar 18, 2025 9
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ayaa yeeshay wadahadal ku saabsan iskaashigooda dhaqaale ee labada dhinac. Shirweynaha labaad ee Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ee iskaashiga ganacsiga iyo maalgelinta ayaa lagu qaban doonaa Juba, bisha May. Safiirka Itoobiya u fadhiya Koonfurta Suudaan, Danjire Nabiil Mahdi, ayaa kulan la yeeshay Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha ee Koonfurta Suudaan, Atong Kuol Manyang. Wadahadalku waxaa diiradda lagu saaray xoojinta iskaashiga dhaqaale ee labada dal. Danjire Nabiil Mahdi ayaa xusay in xiriirka diblomaasiyadeed ee xooggan ee u dhexeeya Itoobiya iyo Koonfurta Suudaan ay lagama maarmaan tahay in la horumariyo, gaar ahaan dhinacyada dhaqaalaha, ganacsiga, iyo maalgelinta. Danjiraha ayaa sheegay in safaaradda, iyada oo kaashanaysa daneeyayaasha kala duwan, ay diyaarineyso shirkan oo dhici doona 18-20-ka May. Intii lagu guda jiray wadahadalka, labada dhinac waxay isku raaceen inay si wadajir ah uga shaqeeyaan sidii shirweynahaasi guul ugu dhammaan lahaa. Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha ee Koonfurta Suudaan, Atong Kuol Manyang, ayaa dhankiisa sheegay in iskaashiga ganacsi iyo maalgelin ee labada dal uu muhiim u yahay horumarka, islamarkaana ay diyaar u yihiin inay taageero iyo kormeer siiyaan. Sidoo kale, waxaa la xusay in muwaadiniinta Koonfurta Suudaan ee ku nool xuduudaha Itoobiya ay si weyn uga faa’iidaystaan badeecadaha Itoobiya, islamarkaana loo baahan yahay in badeecadahaasi si tayo leh oo degdeg ah loo gaarsiiyo bulshadooda. Ugu dambeyn, safaaradda Itoobiya ee Juba ayaa sheegtay in la dardargelinayo qorshayaasha lagu xoojinayo xiriirka ganacsi ee sharciyeysan ee u dhexeeya labada dal, iyada oo ay iska kaashanayaan dawladda Itoobiya. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya #KoonfurtaSuudaan #Diblomaasiyad
Madasha Ergayyada Gaarka ah ee Geedi Socodka Nabadda Sudan ee IGAD ayaa wada tashi ku yeelanaya Addis Ababa
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa; Cuur/Megabit 9/2017 (ENA): Madasha Ergayda Gaarka ah ee Urur-goboleedka IGAD ee Geeddi-socodka Nabadda ee Suudaan ayaa maanta ka furmay magaalada Addis Ababa. Madashan waxay ujeedadeedu tahay in la isku duwo oo kor loo qaado dadaallada lagu nabadeynayo Suudaan. Xoghayaha guud ee IGAD Workneh Gebeyehu (Dr.) ayaa tilmaamay in wakiillada gaarka ah iyo ergaydu ay xoojiyaan iskudubaridka iyo wadashaqeyntooda ku aaddan geeddi-socodka nabadda Koonfurta Suudaan. Xogta ay ENA ka heshay Xoghaynta IGAD ayaa tilmaamaysa in madashan looga golleeyahay in la abuuro hab guud oo hufan oo lagu xalliyo colaadda Suudaan. IGAD waxay muujisay sida ay uga go'an tahay inay Xaqiijiso in geeddi-socodka nabadda uu yahay mid ay Suudaan leedahay oo ay hormuud ka tahay. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #ENA
Dugsiga Tababarka Ciiddanka ee Hurso ayaa waxaa ka qalinjabinaya Xubno Ciidan oo loo Tababaray Nabad Ilaalinta
Mar 18, 2025 10
Diridhaba, Cuur/Megabit 9, 2017 (ENA): Dugsiga tababarka ciidanka ee Hurso, ee hoos taga Ciidanka Difaaca Qaranka Itoobiya (ENDF), ayaa tababar u soo xidhay xubnaha ciiddanka ee loo tababaray howlgallada nabad ilaalinta. Xubnaha ciiddanka ee ka qalin-jebinaya dugsiga ayaa ka tirsan guutooyinka 20-aad iyo 21-aad. Taliyaha dhismaha anshaxa ee Xarunta Tababarka Ciidanka ee Hurso, Kornayl Belay Hiruy, ayaa u sheegay Wakaaladda Wararka Itoobiya (ENA) in askarta tababarka dhamaysatay loo diyaariyay howlgalkla nabad ilaalinta ah ee ay ka fulin doonaan dibadda. Wuxuu xusay in ciidanku markasta ay kor u qaadayaan xirfaddooda, kalsoonida shacabka iyo aqbalaadda ay bulshada ku dhex leeyihiin. Munaasabada qalin-jebinta waxaa kasoo qaybgalay madax sare oo ay ka mid yihiin Taliyaha Guud ee Injineerinka Difaaca, Janaraal Desta Abije, Taliyaha Xarunta Nabad illaalinta Ciidanka, Majar Janaraal Adamneh Mengiste, iyo saraakiil kale oo sare. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Ethiopia
Arrimaha Bulshada
Ireland oo muujisay taageerada ay siinayso qaybta Caafimaadka ee Itoobiya
Mar 18, 2025 5
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Wasiirka Caafimaadka Dr. Maqdhas Dhaaba ayaa maanta kulan ku saabsan arrimaha caafimaadka iyo iskaashiga la yeelatay Safiirka Ireland ee Itoobiya, Olifia Lesley. Dr. Maqdhas Dhaaba ayaa sheegay in Ireland ay si joogto ah uga qayb qaadatay hirgelinta isbedelada caafimaad ee Itoobiya ee ku saleysan mashaariicda caafimaad ee caalamiga ah, waxaana ay u mahadcelisay taageerada Ireland ee muddo dheer ka socotay Itoobiya. Labada dhinac ayaa ka wada hadlay sidii kor loogu qaadi lahaa adeegyada caafimaadka, tayaynta shaqaalaha caafimaadka, ka hortagga cudurrada, iyo sidii loo horumarin lahaa caafimaadka bulshada iyada oo ay muhiim tahay in la taageero qorshayaasha caafimaad iyo nidaamyada cunto ee dalka. Intaas waxaa sii dheer, waxay ka wada hadleen sidii loo gaari lahaa yoolalka horumarinta waara (SDGs), bixinta adeegyada caafimaadka ee hufan iyo helitaanka caymiska caafimaadka ee bulshada, iyada oo guud ahaan la xoojiyo nidaamka caafimaadka ee Itoobiya. Safiirka Olifia Lesley ayaa sidoo kale xustay in Itoobiya iyo Ireland ay si wanaagsan uga wada shaqeyn karaan meelo badan, iyadoo kawada shaqeynta caafimaadka, bixinta cunto caafimaad leh, iyo horumarinta xirfadaha ka hortagga cudurrada ay si weyn uga faa'iideysan karaan labada dal. Ugu dambayntii, Safiir Olifia ayaa sidoo kale xaqiijisay in Ireland ay go'aansatay inay sii wadayso taageerada caafimaadka ee Itoobiya.
Kulanka Bahwadaagta Xafiiska Caafimaadka, Hayaadaha Dawliga ah iyo kuwaan dawliga ahayn ee xaqiijinta horumarinta Caafiimaadka iyo qorshaha xoojiinta maalgashiga iyo iskaashiga ayaa ka qabsoomay Magalada Jigjiga.
Mar 18, 2025 5
Jigjiga, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Kulankan oo ay kasoo qabgaleen hawlwadeenada xafiiska caafiimaadka iyo hayaadaha bahwadagta la ah xafiiska ayay uu jeedadiisu ahayd xaqijinta horumarinta caafiimaadka xoojinta qorshaha maalgashi ee qaybta caafiimaadka iyo gaadhida qorshayaasha fog-fog ee bahda caafiimaadka. Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Caafimaadka Mudane Maxamed Ayaanle oo kulankan furay ayaa sheegay inuu xafiiska caafiimaadku dadaalo midho dhala kasoo hooyiyay adeeg bixinta caafiimaadka heerarkiisa kala duwan, iyada oo hawl wadeenada caafiimaadka iyo bahwadaagtu ay xooga sareen mudooyinkii u danbeyay tayaynta adeeg bixin caafimaad oo ay bulshadu kudirsatay. Dhanka kale Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Caafiimaadka DDS ayaa cadeyay inuu xafiisku xooga saray kordhinta cusbitaalada, xarumaha iyo goobaha caafimaadka DDS tayaynta adeeg bixinta uuna ka muuqdo saktarka caafiimaadka isbadal la taaban karo laguna faani karo haddana uu xafiisku diyaariyey qorshayaal horumarineed oo caafimaad si loo gaadhana hayaadaha bahwadagta looga fadhiyo inay doorkooda qaatan lana adkeeyo qorshaha mustaqbal caafimaad oo tayaysan. Dhankooda, hay'adaha bahwadagta ah ee ay xafiiska caafiimaadka kawada shaqeeyan horumarinta caafimaadka ayaa sheegay inay sii wadi doonan dadaalada loogu jiro helitaanka bulshada ee adeeg caafiimaadoo oo dhamaystiran. Ugu dambaymtii, xafiiska caafiimaadka ayaa ku hawlan gaadhsiinta bulshada adeeg caafiimaad oo dhamaystiran tayona leh.
Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa 50 Tan oo timir ah ku taageertay bulshada dhibaataysan ee Itoobiya
Mar 18, 2025 5
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa ku dhawaaqday inay 50 ton oo timir ah u dirayso bulshada ku jirta xaalada adag, sida ay sheegtay Wasaaradda Haweenka iyo Arrimaha Bulshada ee Itoobiya. Wasaaraddu waxay sidoo kale sheegtay in ay wadashaqeyn dhow ay la leeyihiin ururo kala duwan si loo ururiyo khayraadka lagu caawinayo bulshada dhibaatooyinka kala duwan haysata. Ugu dambayntii, tallaabadaasi ayaa qayb ka ah dadaallada lagu taageerayo dadka ugu baahan ee ay dhibaatooyinka bulshada saameeyeen.
Toddoba Mashruuc oo biyo-xireeno ah ayaa la dhammaystirayaa dhawaan- Maxamed Faatax
Mar 18, 2025 6
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Tan iyo isbeddelkii, 18 mashruuc oo biyo-xireen ah ayaa laga hirgeliyay deegaanka Soomaalida, kuwaas oo toddoba ka mid ah ay mar hore shaqo bilaabeen, halka toddoba kalena la filayo in dhawaan la dhammaystiro. Madaxa xafiiska horumarinta waraabka ee deegaanka, Maxamed Fataax, ayaa sheegay in mashaariicdan ay wax ka beddeleen nolosha reer guuraaga, iyaga oo u suurageliyay in ay helaan biyo joogto ah. Waxa uu sheegay in dadaallo badan lagu bixinayo sidii loo xoojin lahaa awoodaha horumarineed ee deegaanka, isla markaana mashaariicdan ay fursad u siiyeen in biyaha laga faa'iidaysto iyadoo la adeegsanayo wabiyada deegaanka iyo biyaha dhulka hoostiisa ku jira. Waxa uu xusay in ka hor isbeddelka, ay jireen kaliya saddex mashruuc oo biyo-xireen ah, kuwaas oo aan si ku filan loogu adeegsan karin baahida bulshada. Si kastaba ha ahaatee, wixii ka dambeeyay isbeddelka, 18 mashruuc ayaa la bilaabay, toddoba ka mid ahna waa la dhammeystiray, halka toddoba kale la filayo in dhawaan la dhammaystiro. Ugu dambayntii, dowladda ayaa ku dadaalaysa in la hagaajiyo nolosha reer miyiga, si ay uga gudbaan xilliyada adag, loogana dhigo beeraley wax soo saar leh, taas oo qayb ka ah qorshaha lagu xaqiijinayo isku filnaanshaha cuntada ee deegaanka.
Dhaqaalaha
Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika
Mar 18, 2025 6
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika (ECA) iyo Hay’adda Cunntada iyo Beeraha ee Qaramada Midoobay (FAO) ayaa kala saxiixday heshiis iskaashi oo suurta-gelinaya inay si wadajir ah uga shaqeeyaan dhinacyo kala duwan. Heshiiskan ayaa lagu saxiixay Addis Ababa, wuxuuna la xiriiraa iskaashiga labada hay’adood ee kobcinta beeraha waara, horumarinta ganacsiga beeraha, iyo sugnaanta cuntada ee Afrika. Saxiixa heshiiskan ayaa yimid xilli uu soo dhammaaday shirkii 57-aad ee Wasiirrada Maaliyadda, Horumarinta Dhaqaalaha, iyo Qorsheynta ee Afrika, kaas oo socday muddo laba maalmood ah. Ugu dambayntii, Antoniyo Bedro, oo ah Kuxigeenka Xoghayaha Guud ee Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Afrika ee dhinaca Taageerada Barnaamijyada, ayaa sheegay in heshiiskan la sugayay muddo dheer, loogana faa’iideysan doono sidii loo dhisi lahaa nidaam cunto iyo beeraley ah oo waara, isla markaana u adkeysan kara isbeddelka cimilada.
Maamulka deegaanka ayaa raraya 50 cagaf iyo qalabka kale ee wax beerista oo ay shirkaddu u samaysay deegaanka
Mar 18, 2025 7
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Shirkadda Ururka Injineeriyada ee Itoobiya iyo Dowlad Deegaanka Soomaalida ayaa yeeshay kulan ku saabsan sidii ay iskaashi uga yeelan lahaayeen keenista qalabka beeraha. Kulanka waxaa ka soo qaybgalay Maareeyaha Guud ee Ahirkadda, Danjire Suleymaan Dhadhafo, iyo Madaxweynaha Deegaanka, Mustafe Muxumed. Iyadoo la raacayo heshiisyadii hore, waxay labada dhinac isla garteen in la bilaabo rarista 50-ka cagaf er noocoodu yajay Way T.O. iyo qalabka kale ee wax-beerista oo horey loo qorsheeyay. Sidoo kale, maamulka deegaanka ayaa dalbaday in loo keeno 36 cagaf iyo qalab kale oo wax beerista ah, taasoo shirkaddu at aqbashay codsigaas. Ugu dambayntii, deegaanka ayaa muujiyay baahida ay u qabaan inay helaan walabka kala duwan ee wax soo saarka farsamada casriga ah ee la xiriira beeraha.
Itoobiya waxay door muhiim ah ka ciyaaraysaa ka hortagga isbeddelka cimilada iyada oo bilyan geedo bun ah beeraysa
Mar 18, 2025 7
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 9/2017 (ENA): Itoobiya, iyada oo adeegsanaysa barnaamijka raadka cagaaran, waxay tallaabo muhiim ah u qaaday xoojinta wax-soo-saarka bunka iyo ka hortagga isbeddelka cimilada, sida uu sheegay Wasiirka Beeraha, Dr. Girma Amante. Hay’adda Bunka iyo Shaaha ee Itoobiya, iyada oo iskaashi la leh dowladda Talyaaniga iyo Bangiga Ganacsiga Itoobiya, waxay hirgelisay barnaamij bixinaya deyn lagu taageerayo beeralayda, ganacsatada iyo dhammaan ka qeybgalayaasha silsiladda qiimaha bunka ee dalka. Dowladda Talyaaniga waxay ansixisay deyn dhan 10 milyan oo Yuuro si kor loogu qaado wax-soo-saarka bunka Itoobiya, waxaana maamulka deynta qaadan doonta Bangiga Ganacsiga Itoobiya. Wasiirka Beeraha, Dr. Girma Amante, wuxuu xusay in in ka badan 5 milyan oo qoys ay ka qeyb qaataan silsiladda wax-soo-saarka bunka Itoobiya, taasoo ah il dhaqaale oo muhiim ah. Wuxuu intaa ku daray in shantii sano ee lasoo dhaafay la diiwaangeliyay horumar la taaban karo oo la xiriira wax-soo-saarka bunka. Isagoo tilmaamay caqabadaha maaliyadeed ee haysta warshadaha bunka, wuxuu xusay in deynta ay bixisay dowladda Talyaaniga ay tahay tallaabo weyn oo lagu horumarinayo wax-soo-saarka. Itoobiya waxay sheegtay in barnaamijka raadka cagaaran uu sare u qaaday daboolka kaymaha dalka, waxaana la beeray hal bilyan oo geed oo bun ah, taasoo sare u qaaday wax-soo-saarka bunka iyo ilaalinta deegaanka. Agaasimaha Hay’adda Horumarinta Iskaashiga Talyaaniga, Mr. Mikaa'eel Moraana, wuxuu xusay in taageerada ay dowladda Talyaaniga siiso warshadaha bunka Itoobiya ay muujinayso sida ay uga go’an tahay horumarinta iskaashiga labada dal. Sidoo kale, Madaxweynaha Bangiga Ganacsiga Itoobiya, Abee Sano, wuxuu sheegay in ay jiraan caqabado dhinaca suuq-geynta iyo maaraynta wax-soo-saarka bunka, balse iskaashiga ay la leeyihiin dhinacyada kala duwan uu muhiim u yahay kobcinta silsiladda qiimaha bunka. Ugu dambayntii, waxaa la xaqiijiyay in dhulka ku habboon wax-soo-saarka bunka ee Itoobiya uu sare u qaadayo tayada bunka, isla markaana iskaashiga socda uu lagama maarmaan u yahay horumarinta warshadaha bunka dalka. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya #Bunka #RaadkaCagaaran
Hoggaaminta, Khubarada, iyo Shaqaalaha Jaamacadda Addis Ababa ayaa Booqday Mashaariicda Horumarinta ee ka socota Magaalada
Mar 18, 2025 8
Addis Ababa, Cuur/Megabit 9/2017 (ENA) – Xubnaha Hoggaaminta Jaamacadda Addis Ababa, khubarada, iyo shaqaalaha ayaa booqday mashaariicda kala duwan ee horumarineed ee ka socda magaalada Addis Ababa. Booqashadan waxaa ka qaybgalay Dr. Samuel Kifle, oo ah ku-simaha madaxweynaha Jaamacadda Addis Ababa, madaxweyne-ku-xigeennada jaamacadda, deeqaha kala duwan ee waxbarashada, khubaro, iyo shaqaalaha jaamacadda. Mashaariicda horumarineed ee la booqday waxaa ka mid ah Xarunta Caalamiga ah ee Shirarka iyo mashaariicda horumarinta marrinada. Waxaa sidoo kale la xaqiijiyey in hoggaaminta jaamacaddu ay sii wadi doonaan kormeerka mashaariicda kale ee horumarineed ee ka socda magaalada. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Ethiopia
Sayniska Iyo Teknoloojiyada
Xafiisku ayaa daahfuray xarun wicitaan oo qaabilsan amniga iyo nabadda magaalada
Mar 13, 2025 33
Addis Ababa, Cuur/Megabit 4, 2017 (ENA): Xafiiska Maamulka Nabadda iyo Amniga Magaalada Addis Ababa ayaa daah-furay xarun wicitaan oo u oggolaanaysa shacabka inay la wadaagaan arrimaha la xiriira amniga iyo nabadda magaalada, iyo sidoo kale 10 teknooloji oo kala duwan oo fududeynaya. Teknoolojiyadan ayaa u sahlaya shacabka inay soo gudbiyaan cabashooyinka la xiriira amniga, xogaha la xiriira arrimaha nabadda iyo amniga magaalada, iyo sidoo kale adeegyada uu xafiisku bixiyo. Xafiisku wuxuu si rasmi ah u shaaciyey adeegyada kala duwan oo ay ka midkayihiin lambarka wicitaanka bilaashka ah ee 8882, website rasmi ah, app ay dadweynuhu uga qaybqaadan karaan maamulka, nidaam maareynta, iyo adeegyada shirarka muuqaalka ah (video conferencing), iyo adeegyo kale oo farsamo casri ah. Waxaa la fulinayaa qorshe wacyigelin ah si dadweynaha ay ugu fududaato adeegsiga adeegyada ay bixiyaan, loona hubiyo in adeegyadaasi noqdaan kuwo degdeg ah, sahlan, oo si ballaaran loo heli karo. Madaxa Xafiiska Maamulka Nabadda iyo Amniga Addis Ababa, Lydia Girma, oo ka hadlaysay xilliga la daah-furayay teknoolojiyadan cusub, ayaa sheegtay in dadaalladii hore ee lagu xoojinayay nabadda magaalada ay guulo ka gaareen iyada oo shacabka lagu dhiirrigeliyay inay ka qaybqaataan sugidda nabadda iyo xasilloonida magaalada. #Ethiopian_News_Agency #ENA
Itoobiya iyo Ururka Isgaarsiinta Caalamiga ah ayaa sheegay inay ka shaqeyn doonaan sidii loo xoojin lahaa xiriirkooda dhanka dhijitaalka ah
Mar 7, 2025 49
Addis Ababa; cirir/yakaatiit 28/2017 (ENA): Itoobiya iyo Ururka Isgaadhsiinta Caalamiga ayaa ku dhawaaqay inay ka shaqayn doonaan sidii ay u xoojin lahaayeen iskaashigooda dhinaca isbeddelka dhijitaalka ah. Wasiirka Hal-abuurka iyo Tignoolajiyada, Belete Molla (Dr.) ayaa Xafiiskiisa ku qaabilay agaasimaha gobolka Afrika ee Midowga Isgaarsiinta Caalamiga Imaanu'eel Manaasse (Dr.). Kulankan ayaa diiradda lagu saaray suurtogalnimada in la iska kaashado hirgelinta istaraatiijiyadda isbeddelka dhijitaalka ah ee Itoobiya. Wasiirka Hal-abuurka iyo Tignoolajiyadda, Belete Molla (Dr.), ayaa sheegay in Itoobiya ay la shaqaynayso xubnaha ay khussayso, iyadoo fiiro gaar ah siinaysa dhismaha dhaqaalaha dhijitaalka ah. Wasiirka ayaa sheegay in ay muhiim tahay in kobaca dhaqaalaha Itoobiya uu dardargeliyo, lagana dhabeeyo isbadalka dhijitaalka ah, wuxuuna tilmaamay in si wada jir ah looga shaqeeyo dhaqaalaha dhijitaalka ah, ayna suurtogal tahay in la xaqiijiyo isticmaalka iyo lahaanshaha tignoolajiyadda casriga ah. Waxa uu sheegay in laga shaqayn doono sidii loo gaadhi lahaa horumarinta dhaqaalaha dhijitaalka ah, iyadoo la xoojinayo hawlaha wada shaqayneed ee keeni kara koboc wax soo saar leh oo ku aaddan waaxda teknoolajiyadda casriga ah taas oo u sahlaysa Itoobiya in ay u dhaqaaqdo horumar dhaqaale oo caalami ah. Wasiirku waxa uu sheegay in Itoobiya ay qabanayso shaqo dhamaystiran oo dhanka dhijitaalka ah, sidoo kalena in halbeegyada teknoolojiyadda macluumaadka iyo isgaarsiinta ee ay soo saarto Midowga Isgaarsiinta Caalamiga ah (ITU) looga baahan yahay inay tixgeliyaan cadaaladda iyo howlaha hadda socda ee dalalka. Agaasimaha Ururka Isgaarsiinta Caalamiga ah (ITU) ee Gobolka Afrika Imaanu'eel Manaase (Dr.) ayaa tilmaamay in hay’addiisu ay kaashan doonto waddaaradda sidii loo gaari lahaa yoolka ay Itoobiya dejisay ee dhanka dhijitaalka ah. Waxa uu sheegay in isbahaysigu uu danaynayo in la taageero hawlaha la qabanayo si loo fududeeyo hirgelinta isbeddelka dhijitaalka ah ee Itoobiya. Wassaaradda ayaa sheegtay in midiwgu uu si dhaw ula shaqayn doono Itoobiya iyo xogta ku saabsan Itoobiya ee ka soo bixi doonta heer caalami.
Waxaa la go'aamiyay in la hirgeliyo sharciga lagu hawl-galinayo nidaamka dhijitaalka ee hal-xarunta ahee adeegga dawladda ah si loo dhiso
Feb 28, 2025 77
Addis Ababa; cirir/yakatit 21/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Temesgen Tiruneh ayaa shaaca ka qaaday go’aanka lagu dhaqan gelinayo sharciga lagu hawl-galinayo nidaamka dhijitaalka ee lagu dhisayo adeega dowladda ee hal-xarunta ah. Sida lagu sheegay fariinta uu ra’iisul wasaare ku xigeenka soo dhigay bartiisa xiriirka bulshada, in guddiga hoggaanka dib u habeynta adeegga dowladda iyo maamulka ayaa yeeshay kulankii afaraad ee caadiga ahaa. Shirkaas oo ay ku go’aamiyeen in ay ka soo talo bixiyaan waxyaabaha looga baahan yahay in la sameeyo nidaam lagu bixin karo adeegyada dawladda ee fudud iyo hufnaanta leh iyadoo la kaashanayo farsamada hal-xarunta ah. Waxa uu sheegay in ay ka wada hadaleen sharciga lagu hawl-galinayo nidaamka dhijitaalka ah ee hal-xarunta ee adeegyada dawladeed, waxayna go’aan ku gaadheen in nidaamka la ansixiyo oo lagu dhaqmo.
Xubnaha Kooxda Kormeerka ee Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa Booqday Machadka garaadka Macmalka ah ee Itoobiya
Feb 26, 2025 78
Addis Ababa, Cirir/yekatit 19, 2017 (ENA) – Xubnaha kooxda kormeerka ee Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa booqasho shaqo ku tagay Machadka sirdoonka macmalka ah ee Itoobiya. kooxda kormeerka ayaa qiimeysay howlaha horumarka ee Machadka sirdoonka macmalka ah, iyagoo sidoo kale soo kormeeray hawlaha kala duwan ee machadka. Maareeyaha guud ee machadka sirdoonka macmalka ah ee Itoobiya, Warku Gachna (Dr.) ayaa sharaxaad dheer ka bixiyey hawlaha shaqo ee machadka. Dr. Kena Yadeta oo ah hogaamiyaha kooxda kormeerka ayaa tilmaamay in machadku uu qabtay howlo ka balaadhan da’diisa, waxa uuna tilmaamay in machadku uu yahay mid wax weyn ka taraya dalka. Wuxuu carrabka ku adkeeyay baahida loo qabo in si dhow loola shaqeeyo hay'adaha kale si awooddan looga dhigo furaha xallinta dhibaatooyinka qaybaha kala duwan. Sidoo kale waxaa la sheegay in su’aalo ay weydiiyeen xubnaha kooxda kormeerka oo uu ka jawaabay Maareeyaha guud, kuwaas oo la xiriira sidii loo xaqiijin lahaa faa’iidada uu u leeyahay machadku bulshada iyadoo loo marayo teknoolojiyadda casriga ah ee machadku leeyahay, iyo habka uu machadku ula shaqeeyo hay’adaha kale. #Itoobiya #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #ENA
Ciyaaraha
Batrise Motsebe ayaa mar kale loo doortay madaxweynaha CAF
Mar 12, 2025 34
Addis Ababa, Cuur/Megabit 3, 2017 (ENA) – Dr. Batrise Motsebe ayaa mar kale loo doortay madaxweynaha Xiriirka Kubadda Cagta Afrika ee (CAF). Shirweynaha 14-aad ee degdegga ah ee CAF ayaa maanta lagu qabtay magaalada Qaahira ee dalka Masar. Shirweynaha guud ayaa dib u doortay Dr. Patrice Motsepe oo ah 63 jir, si uu u hoggaamiyo CAF afar sano oo kale. Motsepe ayaa xilka madaxweynenimada CAF hayay tan iyo 2021kii. Shirweynaha waxaa ka qayb galay madaxweynaha Xiriirka Kubadda Cagta ee Itoobiya, ahna xubin ka tirsan guddiga fulinta ee CAF, Mudane Isayas Jira, madaxweyne ku-xigeenka, Dr. Dagnechaw Nigatu, iyo xoghayaha guud ee xiriirka, Mudane Bahiru Tilahun, oo matalayay Itoobiya. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Dhismaha garoonka caalamiga ah ee Bahirdhaar ayaa gabo gabo ah maraya – MudaneTamasgan Tiruneh
Mar 4, 2025 64
Addis Ababa; cirir/yakaatiit 25/2017 (ENA): Ra’iisul wasaare ku xigeenka dalka mudane Tamasgan Tiruneh ayaa sheegay in dhismaha garoonka caalamiga ah ee Bahirdhaar uu gabgabo marayo. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa bartiisa baraha bulshada ku sheegay in garoonka uu wax badan ka bedelay qaabkii uu u ekaa markii uu kormeer u yimid 6 bilood ka hor. Waxa uu sidoo kale sheegay in dhismaha garoonka uu gaaray gabagabo, islamarkaana iyadoo la ilaalinayo heerarka caalamiga ah ee CAF iyo FIFA marka la dhisayo dhammaan kaabayaasha horumarka ee garoonka. Wuxuu sheegay in garoonka weyn ee Bahirdhaar uu fursad lagu martigelin karo tartamada qaaradaha iyo kuwa caalamiga ah u abuuri doono dalkeenna. Waxa kale oo uu intaasi ku daray dhismaha garoonkani wax weyn ku soo kordhinayo bilicda magaalada, isha dhaqaalaha iyo soo noolaynta bahda ciyaaraha. Gabagabadii waxa uu sheegay in si buuxda loo dhameystiri doono dhismaha dhamaadka sanadkan, islamarkaana la bilaabi doono martigelinta ciyaaraha .
Labada Hay’adood ayaa ka wadahadleen xoojinta iskaashiga dhinaca ciyaaraha
Mar 4, 2025 63
Addis Ababa,Cirir/yekatit 25, 2017 (ENA) – Taliyaha Booliska Federaalka Itoobiya, Jeneraal Demelash Gebremichael, ayaa maanta xafiiskiisa wadahadal kula yeeshay Wasiirka Dhaqanka iyo Ciyaaraha, shawit shaanka, iyaga oo ka hadlay iskaashiga ka dhexeeya labada hay’adood. Jeneraalka ayaa sheegay in Booliska Federaalka Itoobiya uu yahay hay’ad balaadhan oo ay ku jiraan hogaamin iyo xubno boolis ah oo si xirfad leh u guta waajibaadkooda, isla markaana astaan u ah midnimada qaran ee dalka. Wuxuu sidoo kale xusay in tartamada ciyaaraha ee ka dhex socda booliska Itoobiya ay door weyn ka ciyaarayaan xoojinta midnimada gudaha ee ciidanka. Jeneraalka ayaa tilmaamay in dhismaha hay’ad boolis oo suurtagelin karta midnimo qaran iyadoo la adeegsanayo dhaqanka, farshaxanka, iyo ciyaaraha ay tahay mid si guul leh loo hirgelinayo. Wasiirka Dhaqanka iyo Ciyaaraha, Shawit Shaanka, ayaa dhankeeda xustay in ciyaaruhu ay u baahan yihiin maalgelin ballaaran, loona baahan yahay in la isticmaalo siyaabo kala duwan oo dhaqaale lagu abuuri karo si kor loogu qaado horumarinta ciyaaraha. Waxaa sidoo kale ay xustay in Itoobiya ay si wadajir ah ula shaqeynayso Wasaaradda Dhaqanka iyo Ciyaaraha si ay u martigeliso tartanka ciyaaraha booliska ee dalalka xubnaha ka ah Ururka Taliyeyaasha Booliska Bariga Afrika. Wasiirka ayaa uga mahadcelisay Booliska Federaalka Itoobiya dib u bilaabidda tartanka ciyaaraha booliska, oo horay u joogsaday. waxayna sheegtay in tartankaasi uu door weyn ka ciyaarayo kor u qaadista ciyaartoyda ku matali doonta dalka heer caalami, taasoo ah arrin lagu farxo. Wasiirku waxay sidoo kale carrabka ku adkaysay in wasaaraddu ay sii wadeyso iskaashiga ay la leedahay Booliska Federaalka Itoobiya si loo xoojiyo ciyaaraha iyo Xirfadaha. Ugu dambeyn, wasiirku waxay booqatay qeybaha farsamada casriga ah ee Booliska Federaalka, sida ay sheegayso warbixinta laga helayo ha'yada. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya
Kooxda Booliska Soomaalida ayaa Booliska Diri Dhaba kaga badiyay 6 iyo 0
Mar 3, 2025 68
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 24/2017 (ENA): Kooxda kubadda Cagta Booliska DDS ayaa 6 gool iyo waxba ugu awood sheegtay dhigooda Booliska Ismaamulka Magaladda Diri Dhaba. Kulankan ayaa katirsanaa tartanka kubadda cagta Booliska Dawladd Deegaannada iyo labada Ismaamul Magaalo ee dalka kaasoo ka socda garoonka kubadda cagta ee Addis Ababa. Kooxda Booliska Soomaalida ayaana kasoo kabsaday guuldaradii kasoo gaadhay dhigooda federal Booliska.
Ilaalinta Deegaanka
Dhul gariir lagu qiyaasay 5.5 ayaa ka dhacay deegaanka Canfarta
Mar 17, 2025 12
Addis Ababa, Cuur/Magaabiit 08, 2017 (ENA) — Dhulgariir lagu qiyaasay 5.5 ayaa ka dhacay deegaanka Canfarta agagaarka dhul-dillaaca wayn. Sida ay sheegtay hay’adda sahaminta dhulk-gariirka ee Maraykanka, dhulgariirkii dhacay fiidnimadii caawa ayaa ka dhacay meel 45 Kiilomitir dhanka waqooyi kaga beegan magaalada Awaash. Dhulgariirkii ugu horreeyay wuxuu dhacay 9:53 habeennimo, mid kalena wuxuu dhacay 12:21 habeennimo. Gariirka dhul-gariirkan oo aad u xoogganaa ayaa laga dareemay dhowr magaalo oo ay kamid tahay caasimadda Addis Ababa. In kasta oo ay todobaadyadii hore ay jirin; Dhulgariirrada ayaa la ogyahay in ay si joogto ah uga dhacayeen sannadkan agagaarka dhul-dillaaca wayn.
Maalmaha soo socda, goobo badan ayaa lagu wadaa inay helaan roob fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah
Mar 12, 2025 39
Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 3/2017 (ENA): Maalmaha soo socda, goobo badan ayaa lagu wadaa inay helaan roobab fudud iyo mid dhexdhexaad ah, sida ay sheegtay Machadka Saadaasha Hawada ee Itoobiya. Warsaxaafadeed Machadka Saadaasha Hawada ee Itoobiya ay u soo direen wakaaladda wararka Itoobiya (ENA), machadku wuxuu sheegay in roobabka ay ka di'i doonaan koonfurta iyo bariga koonfureed ee Itoobiya, iyadoo la filayo roobab culus iyo duufaanno. Gaar ahaan, meelaha ay ka jiri doonaan duufaannada xooggan waxaa lagu wadaa inay helaan roobab badan maalmaha soo socda. Warbixinnada saadaasha hawadu waxay muujinaysaa in roobab wanaagsan ay sidoo kale heli doonaan koonfurta, bariga, iyo bartamaha Itoobiya. Sidoo kale, koonfurta, galbeedka koonfureed, badhtamaha, waqooyiga bari, iyo galbeedka Itoobiya, goobaha ay kamidka yihiin Gaambeella, Addis Ababa, Harar, iyo Diri Dhaba ayaa lagu wadaa inay helaan roob fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah, sida uu sheegay machadku. Sida ku xusan warbixinta Machadka Saadaasha Hawada ee Itoobiya, deegaannada Gaambeella, Canfarta, Soomaalida, Benishangul-Gumus, iyo galbeedka Amxaarada ayaa lagu wadaa in bishan dhexdeeda heerkulku uu sare u kaco. Xaaladda roobabka ayaa kordhin doonta heerarka biyaha dhulka, taasoo lagu qiyaasayo inay hagaajiso diyaarinta dalagga, bixinta biyo cabitaan iyo sidoo kale biyo loogu talagalay xoolaha. Ugu dambayntii, goobaha sida Abaay, Omo Gibe, Awash, Simit Sheleko, Baro, iyo Wabi Shebele, waxaa lagu wadaa inay helaan roobab kala duwan, oo fudud iyo dhexdhexaadba.
Bulshadu waxay door muhiim ah ka ciyaartaa ka-qaybgalka ilaalinta deegaanka
Mar 5, 2025 62
Addis Ababa, Cirir/yekatit 26, 2017 (ENA) – Agaasimaha Guud ee Hay'adda Ilaalinta Deegaanka, Injineer Lelise Neme ayaa sheegtay in Bulshada oo yeelata wacyigelin ku filan waxay door muhiim ah ka ciyaari kartaa ka-qaybgalka dadaallada ilaalinta deegaanka, Wakaalada Wararka Itoobiya (ENA) iyo Hay’adda Ilaalinta Deegaanka ee Itoobiya ayaa kala saxiixday heshiis is-afgarad oo ay si wadajir ah uga shaqeyn doonaan arrimaha la xiriira wacyigelinta ilaalinta deegaanka. Heshiiskan waxaa kala saxiixday Maareeyaha ENA, Seyfe Derbe, iyo Agaasimaha Guud ee Hay’adda Ilaalinta Deegaanka, Inj. Lelise Neme. Agaasimaha Guud ayaa hoosta ka xariiqay in aanay suuragal ahayn in la hirgeliyo dadaallada ilaalinta deegaanka iyada oo aan la helin ka-qaybgalka bulshada. waxayna xustay in warbaahinta guud ay door weyn ka ciyaari karto wacyigelinta bulshada si ay u hesho wacyiga ilaalinta deegaanka. Waxay intaas ku dartay in iskaashiga ENA, oo ah warbaahin muhiim ah oo la isku halleyn karo oo dalka oo dhan laga heli karo, ay gacan ka geysan doono xaqiijinta yoolalka hay’adda. waxay sheegtay in qorshaha Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) uu bilaabay ay muhiimad u leedahay in si joogto ah loo xoojiyo dadaallada wacyigelinta bulshada si kor loogu qaado hindisayaasha ilaalinta deegaanka iyo barnaamijka Raadka Caggaaran "Green Legacy". waxay sidoo kale carabka ku adkaysay in iskaashigan ENA lala yeeshay uu gacan ka geysan doono baahinta hindisayaasha Ilaalinta Deegaanka ee Itoobiya si loo gaarsiiyo dhammaan bulshada. Maareeyaha ENA, Seyfe Dharbe, ayaa dhankiisa ballanqaaday in ENA ay dadaal ku bixin doonto baahinta warar iyo barnaamijyo kala duwan ee kor u qaadaya wacyiga bulshada ee ilaalinta deegaanka. Wuxuu xusay in ENA ay dhowaan bilowday baahinta macluumaad luqado kala duwan si ay u gaarto balshada kala duwan, taasoo gacan ka geysanaysa hirgelinta yoolalka hay’adda.
Japan oo bixisay $7.2 milyan si loo xoojiyo la-dagaallanka isbeddelka cimilada iyo horumarinta wax-soosaarka beeraha
Feb 25, 2025 76
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 18/2017 (ENA): Japan ayaa taageero lacageed oo gaaraysa $7.2 milyan siisay Itoobiya si loo caawiyo deegaannada ay colaadaha waxyeelleeyeen, loo xoojiyo dadaallada ka dhanka ah isbeddelka cimilada, loona horumariyo wax-soosaarka beeraha. Taageeradan ayaa lagu fulinayaa mashaariic muddo afar sano ah ka socda kilillada Amxaarada, Tigray, iyo Canfarta. Japan waxay mashaariicdan u hirgelin doontaa iyada oo la kaashanaysa hay’adda horumarinta caalamiga ah ee JICA, hay’adda cuntada adduunka (WFP), iyo Wasaaradda Beeraha ee Itoobiya. Mashruucan oo diiradda saaraya ka hortagga cawaaqibka isbeddelka cimilada iyo horumarinta horumarka deegaanka ayaa lagu maalgelin doonaa lacag dhan $7.2 milyan.
Wararka Caalamka
Waxaa wali socda howlaha samata bixinta dadka ee dhulgariirkii ka dhacay Shiinaha
Jan 8, 2025 246
Addis Ababa, Xorrey/Tahsaas, 30, 2017 (ENA) Dhulgariir ku dhuftay Koonfur Galbeed ee gobolka Tibet ee dalka Shiinaha ayaa galaaftay nolosha 126 qof, waxaana ku dhaawacmay 188 qof. Musiibadan, ayaa kumanaan guri oo ku yaallay waqooyi Himalayas ay ku burbureen, in ka badan 30 kun oo dadka deegaanka ah ayaa loo raray meelo kale. Waxaa la sheegay in ilaa 407 qof lagoo badbaadiyay musiibadan. Waxaa la ogsoonyahay in madaxweynaha Shiinaha Xi Jinping uu shalay amray in la sameeyo gurmad ballaaran, waxaana weli socda gurmadka. Dhulgariirka ayaa la sheegay in uu ka qoto dheer yahay in ka badan 10 kiilo mitir, waxaana uu ka dhacay gobolka Shigatsi ee Tibet abbaare 7:00 oo habeenimo.
Haweeneeydii ugu horaysay ayaa madaxweyne ka noqotay dalka Namibia
Dec 4, 2024 350
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 25/2017T.I.(ENA): Namibiya ayaa Madaxweynihii ugu horeeya ee haweeneey ah u dooratay inay noqoto madaxweyne, kadib markii ay ku guuleysatay doorashadii madaxtinimo ee dalkaas. Iyadoo ay ka qayb galeen tartamayaal ka socday xisbiga talada haya ee SWAPO, ayaa madaxweyne loo doortay haweeneydii ugu horeeyey ee haweeneey ah. Sida uu sheegay Guddiga Doorashooyinka Namibiya, madaxweynaha ayaa heshay codad ka badan 57% codadka guud ee la dhiibtay. Waxaa sidoo kale la sheegay in tartamayaasha kale ee ka qeyb galayay doorashada ay heleen 26% codadka guud ee la dhiibtay, sida ay tabisay BBC.
Musharaxii Xisbiga Wadani Cabdiraxmaan Maxamed Cirro ayaa ku guulaystay doorashada madaxweynenimo ee Somaliland
Nov 19, 2024 348
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 10/2017T.I.(ENA): 13kii bishan November ayay ahayd markii guud ahaan Somaliland looga dareeray doorasho isku sidkan ee madaxweynenimo iyo xisbiyada. Hadaba waxaa madaxweynenimo ku tartamaya saddex musharax oo ka kala sharaxnaa saddex xisbi oo kala ah Kulmiye oo ah xisbiga todobadii sano ee lasoo dhaafay talada hayay uuna ka sharaxnaa Muuse Biixi Cabdi, halka xisbiga Wadani uu ka sharaxnaa Cabduraxmaan Maxamed Cirro iyo sidoo Faysal Cali Waraabe ok ka sharaxnaa xisbiga ucid. Shacabweynaha Somaliland ayaana sidoo kale u codeeyey xiabiyada dalka iyadoo ay xisbinimo ku guulaysteen xisbiyada kala ah: Wadani, Kulmiye iyo Kaah.
51 qof ayaa ku dhintay daadad ka dhacay dalka Spain
Oct 30, 2024 489
Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 20/2016T.I.(ENA): Ugu yaraan 51 qof ayaa ku dhintay daadad ka dhashay roobab xooggan oo ka da’ay magaalada Falenshiya ee dalka Spain. Guddoomiyaha aagaas Kaarlos Masoon ayaa sheegay in 1,000 askari iyo samatabixiyeyaal badan la geeyay goobta shilka. Waxa uu tilmaamay in 51 qof ay ku dhinteen shilkaasi ilaa iyo hadda waxa uuna tilmaamay in laga yaabo in dhimashadu ay intaasi ka badato. Warbaahinta France 24 ayaa ku warantay in sidoo kale la hakiyay tareenada iyo gaadiidka cirka sababo la xiriira fatahaada aagga.
Faalooyin
Iilaha dhaqaalaha kala duwan ee dalxiiska (Koyisha Chabera Chur churaa Maroodiga Danaa Lodgi, Halaalaa Kelaa, Wanchi Dandi, Gorgora...)
Jan 17, 2024 2086
Addis Ababa Tir 8 /2016 -Horumarinta gobaha dalxiiska dhaqaale ee kala duwan ayaa kaalin mug leh ku leh faa'iidada caalamiga ah ee muwaadiniinta dakhliga kahelaan . Hantida tooska ah iyo tan dadbanba waxaa laga abuuri karaa fursado badan oo ka abuurma dhinacyada kala duwan ee dhaqaalaha. Sannadihii u dambeeyay, Itoobiya waxa ay diiwaangelinaysay isbeddel wax ku ool ah iyada oo ahmiyad gaar ah siinaysa dhismaha dhaqaale kala duwan. Sannad maaliyadeedka 2015-ka ee dhammaaday, waxa ay diiwaangelisay kobaca dhaqaalaha boqolkiiba 6.4. Warbixinta Bangiga Adduunka ayaa muujisay in kobaca Itoobiya ee 2023 uu ka dhigay midda koowaad ee Bariga Afrika iyo tan saddexaad ee ka hooseeya Saxaraha. Dhinacyada Beeraha, Warshadaha, Macdanta iyo Dalxiiska ayaa ah tiirarka hormuudka u ah koboca dhaqaale. Ku darida tan dadaalka lagu dhisayo dhaqaalaha dhijitaalka ah, aragtida dhaqaalaha badan ayaa ah mid wax ku ool ah. Tusaale ahaan, beerta beeralayda ayaa leh saamiga ugu horreeya ee 6.1 boqolkiiba wadarta kobaca qaranka ee la diiwaan geliyey sannadkii hore. Warshadaha boqolkiiba 4.9; Qaybta adeeggu waxay lahayd door muhiim ah oo leh 7.6 boqolkiiba. Kobaca dhaqaalaha ee boqolkiiba 7.5 ayaa la filayaa in la diiwaan geliyo sanad maaliyadeedka 2016ka. Tan, waxaa si weyn loo xusay doorka shaqooyinka laga qabtay kaabayaasha dalxiiska ee sanadihii la soo dhaafay. Itoobiya waxa ay hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan waxbarashada, Sayniska iyo dhaqanka ee UNESCO ka diwaangelisay guud ahaan 16 goobood oo la taaban karo. Dhaxalka diiwaangashan ayaa soo jiita dadka soo booqda gudaha iyo dibadda waxayna si weyn uga qayb qaataan horumarka dalka iyo sarifka lacagaha qalaad. Dalxiiska iyo adeegga oo dhaqan ahaan loogu yeero warshadaha ka caagan qiiqa ayaa ka qayb qaadan doona horumarka dalka iyadoo si toos ah iyo si dadbanba ay uga faa’iidaysan doonaan muwaadiniin badan. Boqolkiiba 7.6 kobaca guud ee qaranka ay Itoobiya gaadhay 2015 waa daliil cad. Xaqiiqda ah in dalxiisku yahay mid ka mid ah shanta tiir ee dhaqaalaha ee qorshaha horumarinta 10-ka sano ayaa si cad u muujinaya fiirada la siiyay qaybta. In si sax ah loo ogaado loona horumariyo hantida dalxiiska ee dalka, xoojinta kaabayaasha dhaqaalaha ee goobaha dalxiiska iyo dhisidda kaabayaal cusub oo badan; Horumarinta goobaha cusub ee dalxiiska ee dalka iyo horumarinta goobaha hadda jira ayaa ka mid ah hawlaha laga fuliyay waaxda dalxiiska ee qorshaha horumarinta. Kordhinta tartanka iyada oo la balaadhinayo nooca iyo qaybaha wax soo saarka dalxiiska, abuurista suuqyo cusub oo dalxiis iyo kordhinta saamiga suuqa iyada oo la fulinayo isku xidhka suuqa oo wax ku ool ah, calaamadaynta iyo kor u qaadista waxqabadyada horumarinta, iyo kordhinta waxtarka qaybta ee dhaqaalaha qaranka iyada oo la taageerayo tiknoolajiyada, cilmi-baarista iyo horumarinta. . Hadafyada ayaa la dejiyay in la kordhiyo tirada adeeg bixiyayaasha dalxiiska ee ka ahaa 1,348 sanad miisaaniyeedka 2012 ilaa 2,696 sanad xisaabeedka 2022, iyo in kor loo qaado heerka qanacsanaanta booqdayaasha 50 boqolkiiba ilaa 75 boqolkiiba. Intaa waxaa dheer, waxaa la qorsheeyay in la horumariyo 59 goob dalxiis oo cusub oo lagu kordhinayo 40 goobood oo hadda jira si loo helo suuqa. Iyadoo la horumarinayo dalxiiska gudaha iyo horumarinta dhaqanka booqashooyinka, hadafku waa in la kordhiyo tirada dadka soo booqda oo ahaa 23.7 milyan sanad misanyeedka 2012 oo la gaarsiiyo 70 milyan sanadka 2022, iyo in la kordhiyo tirada shaqaalaha tababaran ee hoteelada iyo dalxiiska 23 ilaa 59 boqolkiiba. Sidoo kale, waxa la qorsheeyey in la kordhiyo tirada shaqa abuurka ee loo abuurayo muwaadiniinta iyadoo la horumarinayo laguna kordhinayo qaybta 1.64 milyan ee sanad miisaaniyadeedka 2012, lana gaadhsiiyo 5.2 milyan sanad miisaaniyeedka 2022. Hadafka ayaa la qorsheeyay in la kordhiyo tirada dadka soo booqda dalka oo ka ahaa 850,000 ilaa 7.3 milyan isla mar ahaantaana si kor loogu qaado dakhliga ka soo gala dalxiiska. Si loo gaaro yoolkaas, waxaa lagu sameyn doonaa horumarro dhanka habraaca shaqada ah, waxaana qorshuhu uu yahay in la sameeyo machadka maaraynta goobaha iyo kor u qaadista hoteellada iyo xarunta tababarka dalxiiska oo laga dhigo machad. Isla sahankaas, dawladdu waxa ay waddaa meelo badan oo soo jiidasho leh iyo dhismo kaabeyaasha dhaqaalaha ah si loo soo nooleeyo waaxda loona abuuro jawi raaxo leh oo soo booqda. Sannadkii 2011, istaraatijiyadda dalxiiska gudaha waa la dejiyay oo la hawl galiyay. Addis Ababa, oo leh taariikh in ka badan 130 sano, ayaa waday shaqo ay ku ballaarinayso goobta dalxiiska iyada oo loo marayo mashruuca Gebeta Le Sheger. Sida la og yahay "Map for Sheger" waa qorshe 29 bilyan oo birr ah oo lagu horumarinayo dooxoyina webiyada iyo seeraha Addis Ababa. Waxaa xusid mudan in Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed uu bishii miyaziya 2011 diyaariyey barnaamijka “Map For Migration” si dhaqaale loogu soo saaro mashaariicda ka dhigi doona Addis Ababa mid ku habboon dalxiiska magaalooyinka. Waxaan la tilmaami karin in ka badan 200 oo qof, hay’ado iyo hay’ado caalami ah iyo kuwo maxalli ah ayaa ka soo qeyb galay barnaamijka casho sharafta loo soo agaasimay. Mashaariicda lagu fuliyay barnaamijka, waxaa sidoo kale lagu xusay Beerta Enteto, Midnimada iyo Saaxiibtinimada ee laga dhisay Addis Ababa. Waxa la sheegay in mashaariicdani aanay ahayn mid balaadhinta dalxiiska balse ay abuureen fursado shaqo oo badan, isla markaana ay wax weyn ka tartay kor u kaca dhaqaalaha adeegyada iyo wax ka bedelka bilicda magaalada. Sannadkii 2013-kii, Mashruuca Gegeta Le Sheger waxa uu u koray Shaxda Dalka waxaana la fuliyay mashaariic kala duwan. Mashaariicda Gorgora, Wonchi-Dandina Koisha ayaa qayb ka ah mashruuca Gebeta Le Egar, kaas oo wax badan u abuuri doona Itoobiya oo ah mulkiilaha dalxiiska badan. Gorgora Gorgora waa magaalo qurux badan oo ku taal banka harada Tana oo masaafo dhan 61.4 km u jirta magaalada qadiimiga ah ee Gonder. Waxa caddaymo muujinaya in Imbaraadoor Susnyos uu caasimaddiisii ka raray Guzara una guuray Gorgora sannadkii 1604tii. Kaniisadaha ku xeeran, kaniisadaha, burburka daaraha boqortooyadu iyo dhirta doogga ah ayaa caddayn u ah in magaaladu ay taariikhda ku duugan tahay. Haddi ay ahaan lahayd hilmaan ama feejignaan la'aan, Gorgora waxa ay ku hoos jirtay cidhiidhiga da'da. Si kastaba ha ahaatee, mashruuca Jaantuska Qaranka oo uu daah-furay Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, ayaa arrinkaas wax ka beddelay oo la soo baxay sarakicidda Gorgora. Kaabayaal dalxiis ayaa loo dhisayaa, kaas oo dib u cusbooneysiin doona taariikhdiisa, magaciisana ku rinjinaya midabyo dhalaalaya. Shacabka magaalada ayaa bilaabay in ay isku amaanaan “Gorgora – Aroosadii waagii Alle”, iyagoo u maleynaya in arrin cajiib ah ay ku timid, taas oo laga jawaabay niyad jabkii ay mudada dheer ku jireen. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed ayaa mar uu ka hadlayay mashruucan ku sheegay in mashruuca Gorgora uu ku jiro taariikhdii hore ee Itoobiya, fursadaha maanta jira iyo riyada berrito. Sheekadan, fursada iyo riyadu waxay ku dhowdahay inay rumoobaan; Sababtoo ah mashruuca Gorgora ayaa gabagabo ku dhow. Harta wanchii Harada Wonchi waa muuqaal kale oo ifaya oo Itoobiya ah. Waxay ku taal meel 150 kiiloomitir u jirta Addis Ababa ee Degmada Wonchi, Soonka Koonfur Galbeed Showa ee Gobolka Oromia, waa meesha ugu quruxda badan ee dabiiciga ah. Wonchi waa haro iyo il kulul oo jooggeedu yahay 3,380 mitir, aagguna wuxuu hoy u yahay kaymo, shimbiro naadir ah, iyo keniisadda caanka ah ee St. Kirk waxay ku taal jasiiradda harada. Mid ka mid ah harooyinka uu sameeyay Folkaanaha, harada Wonchi ee quustay ayaa ka mid ah mashaariicda ay dowladdu u qorsheysay dalka. Waxaa lagu naaneysaa "Switzerland of Africa" ee booqdayaasha, Wenchi Lake waxay hoy u tahay kaymo dabiici ah, ilo kulul iyo biyo-dhacyo, iyo sidoo kale wax soo saarka malabka ee caanka ah. Ka dib muuqaalka soo jiidashada leh ee aagga. Harada Wonchi waxaa loo doortay tuulada dalxiiska ugu wanaagsan shirkii 24-aad ee Ururka Dalxiiska Adduunka ee lagu qabtay Madrid, Spain sanadka 2021. Tuuladan quruxda badan ee loo dalxiis tago oo ku taalla meel aan ka fogayn caasimadda Addis Ababa, ayaan helin dareenkii ay mudnayd. Hadda, fursadda uu abuuray mashruuca Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy ee Gegeta Le Heger, waxay u beddeshay kheyraadkii dabiiciga ahaa iyo bilicda harada Dandi iyo nawaaxigeeda faa’iidooyin dhaqaale. Kooisha Koisha Eco- Dalxiiska waa haro macmal ah oo uu sameeyay biyo xireen weyn oo koronto oo ku yaal wabiga Omo. Waxay ku taalaa aagga Dauro ee Ismaamulka Koonfur Galbeed Itoobiya, waxaana laga furay goob loo dalxiis tago oo lagu magacaabo Halala Kela oo lagu magacaabo Kooisha. Deegaanka Daurona Contan waa mashruuc weyn oo heer qaran ah oo isku dhafan kheyraadka dabiiciga ah iyo kuwa bani-aadmiga. Mashruucan ayaa isku xiri doona xarunta koronto oo Gibe-3 ah, harada dabiiciga ah ee Dauro King Kao Halala, Beerta Qaranka ee Chobera Churchura ilaa Koisha iyo kaabayaasha kala duwan ayaa laga dhisay beerta. Dalxiiska Halala Kela sidoo kale waa fursad weyn oo lagu booqdo goob dalxiis oo suurtagal ah oo ku taal aagga. Mashruuca Koisha ayaa mar uu yiri Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, wuxuu daliil u yahay in Itoobiya ay sii wadi doonto horumarka dhanka barwaaqada mustaqbalka iyadoo la dardargelinayo horumarkeeda. Shaxda jiilka xiga. . . Waxa aan joogsanayn mashaariicda horumarineed ee dalka loo qabtay ee loo samaynayo shaxda dawladnimo iyo shaxda dalka iyadoo la dhamaystirayo wakhtiga iyo miisaaniyada loo qorsheeyay si ay kaalintooda uga qaataan horumarinta dhaqaalaha dalka. . Waxay ku bilaabantay shaxda waddan, waxay ku kortay shaxda waddan, waxayna u gudbi doontaa jiilba jiil. Horumarinta iyo horumarinta meelaha quruxda badan ee la ilaaway ama aan indhaha laga qarsanin, waxay dawladu ka tagaysaa raad kale oo aanay taariikhdu hilmaami doonin, si ay u ilaashato, uguna gudbiso jiilka danbe. Mashruuca "Be Gebeta Le Atorim" ayaa sidoo kale la fuliyay si loo horumariyo siddeed goobood oo dalxiis oo kale oo dalka oo dhan ah. Mashaariicdan ayaa laga dhisi doonaa Gera Alta oo ka tirsan degaanka Tigray, Jimma oo ka tirsan degaanka Oromia, Harada Arba Moshan ee degaanka Axmaarada, Beerta Palm ee degaanka Canfarta iyo magaalada Jigjiga ee ismaamulka Soomaalida. Marka mashaariicda mustaqbalka Jiilka la dhammeeyo, waxay kaalin mug leh ka qaadan doonaan abuurista deegaan qurux badan oo dalxiiska deegaanka ah iyagoo beddelaya muuqaalka agagaarka deegaanka. Waxay sidoo kale si cad u xaqiijinayaan in aragtida dhaqaale ee dhinacyada badan ay tahay mid sax ah oo isku xiran. Guud ahaan hawlaha horumarineed ee baaxadda leh ee laga fulinayo heer qaran ayaa ah kuwo muhiim u ah horumarinta dhaqaalaha qaranka. Way fiicantahay in la caawiyo mashaariicda waaweyn ee la bilaabay si loo xaqiijiyo dadaalka Itoobiya si ay u noqdaan calaamad muujinaysa barwaaqada Afrika.
Falanqayn
Itoobiya waa aasaasihii ururrada caalamiga ah iyo hay’adaha diblomaasiyada ee dhinacyada badan leh – Madaxweyne Sahlework Zewde
Jan 12, 2024 1945
Addis Ababa; Tir 3/2016 (ENA): Itoobiya waxay kamid tahay waddan saxiixay heshisy iyo axdiyo badan oo diblomaasiyadeed oo dhinacyo badan leh, aasaasaha hay'adaha iyo hay'adaha caalamiga ah. “Diblamaasiyadayada waa Danteena Qaran” waa halkudhig logumagac daray munaasibada todobaadka ee Deblomaasyada dalka . Laga soo bilaabo caasimada Afrika ilaa heer caalami, waxaa si habsami leh uga socda barnaamijka furitaanka todobaadka dublamaasiyada Itoobiya. Ugu horeyn waxa ka hadashay furitaanka munaasibada Madaxweyne Sahlework Zewde oo sheegtay in diblumaasiyadda Itoobiya ay soo martay marxalado kala duwan. Waxa kale oo ay sheegtay in Itoobiya ay leedahay taariikh dheer oo dastuuri ah, isla markaana ay xornimadeeda ilaalinaysay qarniyo badan, isla markaana ay tahay aasaasaha hay’ado iyo ururo badan oo caalami ah. Waxna ay tilmaamay in siyaasadda arrimaha dibadda ee dalalku ay tahay mid loga danleyah in lagu muujiyo dadalka u dalku somaray , waxayna sheegay in carwo bandhiggaka dublamaasiyadeed uu muujinayo sida ay Itoobiya u faca weyn tahay. Madax wayne Slwarqi Zade sheegay in madaxda iyo dublamaasiyiinta ay dadaal dheer u galeen sidii loo ilaalin lahaa danta qaranka Itoobiya iyo sharafta qaranka. Waxa ay intaa kusodartay in guulo dublamaasiyadeed oo ay Itoobiya ka faa’iidaysteen sannadihii la soo dhaafay, wuxuuna sheegay in si bari wanaag loo sameeyo ay tahay in la iska kaashado sidii loo xallin lahaa dhibaatooyinka nala soo wajahay. Sida uu sheegay ra’iisul wasaare ku xigeenka ahna wasiirka arrimaha dibadda mudane Demeke Mekonon, bandhiggan dublamaasiyadeed waxaa loogu talagalay in lagu xuso taariikhda diblumaasiyadeed ee Itoobiya, lagana sheekeeyo waxa hadda jira, laguna tilmaamo jihada mustaqbalka. Wuxuu sheegay in taariikhda dheer ee diblumaasiyadda Itoobiya ay muhiim u tahay in la ilaaliyo danaha qarankeena. Wuxuu sheegay in sida aan taariikhda ka baranay ay jiraan waxyaabo dalkeena ka jira oo aan si wanaagsan aan u ilaashano. Mudane Demeke ayaa sheegay in Itoobiya ay tahay dal awood leh oo shacab ay kunoolyihin leh, wuxuuna sheegay in midnimadeena gudaha ay tahay inaynu sii xoojino ugan hortagno cadaadiska caalamiga ah.
Warbixino Gaar Ah
Degaanada hela xilliga robka guga ayaa heli doona 11ka maalmood ee soo socda roob fudud iyo mid dhexdhexaad ah - Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya
Mar 22, 2024 2082
Addis Ababa; magaabid 12/2016 (ENA): Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya ayaa shaaca ka qaaday in 11-ka maalmood ee soo socda inta badan dhulalka hela robka diraacda ay heli doonaan roobab fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah. Qoraal ay haayada saadaasha hawada Itoobiya u sodirtay ENA oo ku saabsan saadaasha 11 maalmood ee soo socdainlafilaayo in ay da’aan roobab fudud ama dhexdhexaad ah. Gobalda lafilaayo in ay robabkani kad’aan waxa kamid ah degaanka herarida , Galbeedka iyo Bariga Hararge iyo Diredawa . Sidokale melha lafilaayo in u roob fiican kada’o ee Degaanka Soomaalida, waxa kamid ah deegaanada Daawa, Liibaan, Afdheer, Erer iyo Negob. roobab fudud iyo kuwo culus ee ka da'aya qaybo kala duwan ee Itoobiya ah ayaawaxa u waxtar u leyahay calafka xoolha iyo helida biyaha la cabbo,gaarahaana goobaha ay kunoolyihiin xoolo-dhaqatada iyo xoolo-dhaqata beralayda .
Golaha Wasiirada ayaa dib u eegis ku sameeyay waxqabadka rubuci labaad ee shaqada ee sanadka 2016-ka
Mar 5, 2024 1809
Addis Ababa;yakaatiit 26/2016 (ENA): Golaha Wasiirada oo uu shir gudoominaayo Ra’iisal Wasaare Abiy Axmed (Dr.), ayaa bilaabay qiimaynta waxqabadka rubuci labaad ee sanadkan 2016-ka. Xogta aan ka helnay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegeysa in dib u eegista lagu bilaabay afarta waaxood ee kala ah maamulka , cadaalada, bulshada iyo dhaqaalaha. Waxaa hubaal ah in Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) uu horay u bilaabay kulamo qiimeyn ah oo lagu lagu eegaayo dhaqanka waxqabad ee hay’adaha dowladda.
munaasibad aroos oo ay kasoqayb qaaten kun lamaana ah ayaa laguqabtay magaalada Addis Ababa.
Jan 16, 2024 1881
Addis Ababa, Tir 7, 2016 (ENA) 2016 -Kun guur Cruus lamaana ah oo ka kala yimid gobolada dalka Itoobiya ayaa waxaa lagu soo bandhigay heeso dhaqameed iyo bandhigyo kala duwan, waxaana lagu qabtay hoolka Millennium Hall iyo fagaaraha bi cook. Wasiirka dhaqanka iyo isboortiga Kejela Merdasa oo khudbad ka jeediyay xafladda ayaa sheegtay in guurka kun uu yahay madal kor u qaadaysa guurka, kaasoo ah aasaaska ugu weyn ee bulshada, isla markaana muujisa qiimaha dhaqanka. Waxa kale oo uu xusay in kun caruus meel ay isku guursadaan oo keliya, balse ay soo saaraan dhaqanka deegaan kasta, isla markaana ay abuuraan fursad ay isku bartaan. Warkan oo aan kahelay FBC Waxa tilmaamay in ay wasaarada dhaqanka iyo isbortigu ka shaqeyn doonoto sidii loo abuuri lahaa hanaan lagu aqal galiyo lamaanaha taasi oo muujineysa guud ahaan hanaanka guurka.
Qodobada Tilmaamaha