ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ ኣምባሳደራት ኣብ ዝዋፈሩሉ ዓውዲን ሃገራትን ብሄራዊ ረብሓን ክብሪን ኢትዮጵያ ኣብ ምሕላው ብትግሃት ኣብ ዝሰርሑሉ ኩነታት ምውፋርን መምርሒን ተዋሂቡ፡፡ ሓደሽቲ ንዝተሾሙ ኣምባሳደራት እናተውሃበ ዝነበረ ስልጠና ተዛዚሙ፡፡ ሓደሽቲ ዝተሾሙ ኣምባሳደራት÷ ኣብ ዝዋፈሩሉ ዓውዲ ስራሕ ናይ 100 መዓልቲታት ትልሞም ብምቕራብ ገምጋማዊ ዘተ ከምዝተገበረ ሓበሬታ ሚኒስቴር ጉዳያት ወፃኢ ኣመልኪቱ፡፡ እቶም ኣምባሳደራት ኣብ ዝዋፈሩሎም ዓውዲታትን ሃገራትን ብሄራዊ ረብሓን ክብሪን ኢትዮጵያ ኣብ ምኽባር ክውግኑዎም ኣብ ዝግብኡ ቀንዲ ጉዳያት ዘድሀበ መምርሒ ስራሕን ምውፋርን ከምዝተውሃበ ተገሊፁ፡፡ ኣብቲ መዛዘሚ መድረኽ ሚኒስትር ጉዳያት ወፃኢ ኣምባሳደር ታዬ ኣፅቀስላሴን ሚኒስትር ዴኤታ ኣምባሳደር ምስጋኑ ኣርጋን ተረኺቦም፡፡

ቤት ምኸሪ ወከልቲ ህዝብታት ካብ ፅባሕ ጀሚሩ ን3 ማዕልትታት ዝፀንሕ ብሄራዊ ሓዘን አውጁ አብ ክልል ደቡብ ኢትዮጵያ ወረዳ ጎፋ ዞን ገዜ ንዝበፅሓ ምግሃስ መሬት ሲዒቡ ህወቶም ንዝሳአኑ ወገናት ቤት ምኸሪ ወከልቲ ህዝብታት ካብ ፅባሕ ጀሚሩ ን3 ማዕልትታት ዝፀንሕ ብሄራዊ ሓዘን አውጁ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ መንግስቲ ሶማሊያ ብተደጋጋሚ ዝህቦም ናይ ትንኮያ መግለፂታት ኢትዮጵያ ብቐረባ እናተኸታተለት ከምዝኾነት ሚኒስቴር ጉዳያት ወፃኢ ገሊፁ። እቲ ሚኒስቴር ኣብ ዘውፀኦ መግለፂ÷ መንግስቲ ሶማሊያ ካብ ዘቕርቦም መሰረት ዘይብሎም ጥርዓናት ብተፃራሪ ኢትዮጵያ ኣብ ሰላምን ምርግጋዕን ሓው ህዝቢ ዝኾነ ህዝቢ ሶማሊያ ልዕሊ ዓሰርተ ዓመታት ዝኾነ እዋን መስዋእትነት እናኸፈለት ከምትርከብ ኣመልኪቱ፡፡ ይኹን እምበር ኢትዮጵያ ንዳግመ ህንፀት ሶማሊያ ዝኸፈለቶ ዋጋ ብዝረሰዑ ላዕለዎት ሰብ መዚ እታ ሃገር እናተፈነወ ዝርከቡ ብዙሓት ሓላፍነት ዝጎደሎ ክሲ ከምዝሓዘነት እቲ መግለፂ ኣልዒሉ፡፡ ብምዃኑ ንዞባዊ ናፅነት፣ ባህላዊ ምትእስሳር፣ ብደምን ረሃፅን ዝተሃነፀ ታሪኻዊ ርክብ ኣብ ግምት ብምእታው ኢትዮጵያ ንዝተፈነዉላ መሰረት ኣልቦ ክሲታት መልሲ ንመሃብ ከምዘይመረፀት ኣመልኪቱ፡፡ ኣብ ክንድዚ ኢትዮጵያ ንሓበራዊ ተረባሕነት እተን ሃገራት ትዕግስቲን እወንታዊ ተሳትፎን ከምዝመረፀት እቲ መግለፂ የመላኽት፡፡ ኢትዮጵያ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪካ ዝግበሩ ጉዳያት ዘይሕጋዊ ዝውውር ቀለልቲ ኣፅዋራት ብዝለዓለ ብርኪ ከምዘተሓሳስባ ክስመረሉ ከምዝግባእ እውን እቲ መግለፂ ኣገንዚቡ፡፡ ኣበቲ ዞባ ጎንፂታት፣ ኣብ ዘይፍተሹ ናይ ዶባት መስመራት ከምኡ እውን ኣብ ዶባት ፀገማት ድሕንነት እናተሓመሰ ብምዃኑ ሃገራት እቲ ዞባ ከምዚ ዝበሉ ገበናት ንምውጋእ ሓይለን ንምትእኽኻብ ከምዝግደዳ ኣመልኪቱ፡፡ ኢትዮጵያ ግብረ ራዕዲ፣ ዝውውር ትሑትን ቀሊልን መሳርሒ ኩናት ከምኡ እውን ናይ ፈጠራ ፈንጂታት ንምክልኻልን ምውጋእን ፅኑዕ ቅዋም ከምዘለዋ እውን እቲ መግለፂ ኣስሚሩሉ፡፡ ኣብ መወዳእታ ድማ ኢትዮጵያ ምስ ሓው ህዝቢ ሶማሊያ ኣብ ሰላም፣ ምርግጋእ፣ ዕቤት ቁጠባዊ ሃፍቲን ዞባዊ ምትሕብባርን ክቕፅል ካብ ምግባር ጠጠው ከምዘይትብል ሓበሬታ እቲ ሚኒስቴር የመላኽት።

  ኣዲስ ኣበባ/ሓምለ /19/2016 (ኢዜኣ) ሚኒስቴር ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮን ማሕበራውን ኣካዳሚ ልህቀት ኣመራርሓ ኣፍሪካን ኣብ ህንፀት ዓቕሚ ደቂ ኣንስትዮ፣ህፃናትን ጉዱኣት ኣካልን ብሓባር ንምስራሕ ዘኽእል መረዳድኢ ስምምዕ ተፈራሪሞም። እቲ ስምምዕ፤ ሚኒስትር ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮን ማሕበራውን ኤርጎጌ ተስፋዬ(ዶ/ር)ን ፕሬዝዳንት ኣካዳሚ ልህቀት ኣመራርሓ ኣፍሪካ ኣይተ ዛዲግ ኣብርሃን ከምዝተፈራረምዎ ተገሊፁ። ሚኒስትር ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮን ማሕበራውን ኤርጎጌ ተስፋዬ(ዶ/ር) ኣብዚ እዋን ከምዝበልኦ፤ እቲ ሚኒስቴር መሰል ደቂ ኣንስትዮ፣ህፃናትን ጉዱኣት ኣካልን ንምኽባር፣በቢዓውዱ ዘለዎም ማዕረ ተሳትፎን ተረባሕነትን ንምርግጋፅን በቢብርኪ ንምብቃዕን ምስ ዝተፈላለዩ መዳርግቲ ኣካላት እናሰርሐ ከምዝርከብ ሓቢረን።

  አዲስ አበባ/ሓምለ/19/2016/ኢዜአ/ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን ካብ 30 ሰነ ክሳብ 3 ሓምለ 2025 ኣብ ስፔን ዝካየድ መበል 4ይ ዓለም ለኸ ጉባኤ ፋይናንስ ንልምዓት ቕድመ ጉባኤኡ ተዛዚሙ። ንዝሓለፉ ሓሙሽተ መዓልትታት ኣብ ኣዲስ ኣበባ እናተኻየደ ዝፀንሐ እቲ ጉባኤ ንምዝዛሙ ኣመልኪቱ ምክትል ዋና ፀሓፊ ኢኮኖሚያውን ማሕበራውን ሕቡራት መንግስታትን ዋና ፀሓፊ መበል 4ይ ዓለም ለኸ ጉባኤ ፋይናንስ ንልምዓትን ሊ ጁንዋ ከምዝገለፅዎ፤ ሽቶ ዘላቒ ልምዓት ንምዕዋት ድጋፍ ፋይናንስ ወሳንነት ኣለዎ። ኣብቲ ጉባኤ ቐፃልነት ዘለዎ ዕብየት ንምርግጋፅ ፋይናንስ ፀገም ምዃኑ ዘቲና ኢና ዝበሉ እቶም ፀሓፊ፤ ኣብ ቐፃሊ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ዘተኣማምን ፋይናንስ ክረኽባ ንምግባር ኣብ ሓባራዊ ስራሕቲ ጠመተ ክግበር 'ዩ። ዓለም ለኸ ፅዕንቶታት ኣብ ቐረብ ፋይናንስ ኣሉታዊ ፅዕንቶ ከምዘለዎም ዝተዛረቡ እቶም ፀሓፊ፤ እዚ 'ውን ድኽነት ንምንካይን ዘላቒ ዕብየት ንምርግጋፅን ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ዕንቅፋት እናፈጠረ ምዃኑ ጠቒሶም። እቲ ጉባኤ ብሰላም ንኽዛዘም መንግስቲ ኢትዮጵያ ንዝነበሮ ኣበርክቶ ምስጋና ኣቕሪቦም።

  ኣዲስ ኣበባ/ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ ቤት ምኽሪ ሚኒስትራት ንግዲ ብሪክስ "ግደ ብሪክስ ኣብ ሓዱሽ ዓለም ለኸ ስርዓት ኢኮኖሚ " ብዝብል መሪሕ ሓሳብ ይዝቲ አሎ። ኣብ ሩሲያ ሞስኮ እናተኻየደ ኣብ ዝርከብ ጉባኤ ሚኒስትራት ንግዲ÷ ሚኒስትር ንግዲን ዞባዊ ምትእስሳርን ካሳሁን ጎፌ (ዶ/ር) እናተሳተፉ ይርከቡ፡፡ እቲ መድረኽ ዘተ ኣብ ዓለም ለኸ መድረኽ ፖለቲካ ካብ እዋብ ናብ እዋን እናዓበየ ዝመፅአ ግደ ብሪክስ ኣብ መዳይ ንግዲን ኢኮኖሚን እናጠንከረ ዝመፅአ ምትሕብባር ኣባል ሃገራት ብሪክስ ንምድንፋዕ ዝሕግዝ ከምዝኾነ እቶም ሚኒስትር ተዛሪቦም፡፡ እናጋጠሙ ዝርከቡ ፈተናታት ንምፅዋርን ኣብ ትካል ንግዲ ዓለምን ካልኦት ዓለም ለኻዊ ውዳበታትን ሓበራዊ ረብሓታት ንምሕላው እቲ ዘተ ሰፊሕ ረብሓ ከምዘለዎ ምግላፆም ካብቲ ሚኒስቴር ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ርእሰ ምምሕዳር ክልል ደቡብ ኢትዮጵያ ኣይተ ጥላሁን ከበደን ካልኦት ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ መንግስቲ ፌዴራልን ክልልን ኣብ ወረዳ ገዜ ጎፋ ቀበሌ ኬንቾ ሻቻ ጎዝዲ ብዘጋጠመ ሓደጋ ጋህሲ መሬት ህይወቶም ናይ ዝሰኣኑ ስድራ ፅንዓት ይሃብኩም ኢሎም። እቶም ርእሰ ምምሕዳር፥ ብሰንኪ እቲ ሓደጋ ህይወቶም ብዝሰኣኑ ወገናት ዝተሰመዖም ዓምዩቕ ሓዘን ገሊፆም። ንስድርኦም እውን ፅንዓት ይሃብኩም ኢሎም።

  ኣዲስ ኣበባ/ሓምለ /19/2016 (ኢዜኣ) ኣብ መላእ እታ ሃገር ንክልተ ኣዋርሕ ብዝወሃብ ኣገልግሎት ሰናይ ፍቓድ ክረምቲ ን2 ሚልዮን ዜጋታት ነፃ ኣገልግሎት ሕክምና ከምዝወሃብ ሚኒስትር ጥዕና ዶክተር መቅደስ ዳባ ገሊፀን። ብወለንታውነት ዝሳለጥ ሃገራዊ ነፃ መርሃ ግብሪ ክረምታዊ ኣገልግሎት ምርመራ፣ምኽርን ሕክምናን ጥዕና ኣብ ኮሌጅ ሕክምና ቅዱስ ጳውሎስ ሚሊኒየም ሎሚ መዓልቲ ተጀሚሩ። ኣብቲ መርሃ ግብሪ፤ ሚኒስትር ጥዕና ዶክተር መቅደስ ዳባ፣ሚኒስትር ዲኤታታት እቲ ሚኒስቴር፣ዋና ዳይሬክተር ኢንስቲትዩት ምርምር ኣርማወር ሀንሰ ፕሮፌሰር ኣፈወርቅ ካሱ፣ኣመራርሓ ትካላት ጥዕናን ዝተፈላለዩ ኣጋይሽን ተረኺቦም። ሚኒስትር ጥዕና ዶክተር መቅደስ ዳባ ኣብቲ መርሃ ግብሪ፤ እቲ ኣገልግሎት ሰናይ ፍቓድ ነፃ ሕክምና ኣብ ኮሌጅ ሕክምና ቅዱስ ጳውሎስ ሚሊኒየምን ሓፈሻዊ ሆስፒታል ኢካ ኮተቤን ሎሚ መዓልቲ ከምዝተጀመረ ኣፍሊጠን። ብብርኪ ሃገር ንክልተ ኣዋርሕ ከምዝካየድ እውን ሓቢረን። ኣብቲ ንክልተ ኣዋርሕ ዝፀንሕ ኣገልግሎት ሰናይ ፍቓድ ክረምቲ ን2 ሚልዮን ዜጋታት ነፃ ኣገልግሎት ጥዕና ከምዝወሃብ እውን ኣረዲአን።

  ኣዲስ ኣበባ/ሓምለ/ 19/2016 (ኢዜኣ) ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ኣይተ ተመስገን ጥሩነህ ቤት ምኽሪ ወሓዝቲ ብፀሓፊነት ምስ ዝመርሕዎ ኣመራርሓ ሚኒስቴር ማይን ኢነርጅን ምዝታዮም ገሊፆም። እቶም ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብ ማሕበራዊ ምትእስሳር ገፆም ኣብ ዘመሓላለፍዎ መልእኽቲ፤ ̍ኣብ ማሕለኻታትን ትኹረት ዝደልዩ ጉዳያትን ምስሊ ወሓዝቲ ኢትዮጵያ ብምጥማት ዘቲና̍ ኢሎም። ኣብ ቀፃሊ እታ ሃገር ተረባሒት ዝገብር ዝተዋደደ ምምሕዳር ሃፍቲ ማይ ንምህናፅ ብብርኪ ቤት ምኽሪ ትኹረት ተዋሂብዎም ክስርሑ ኣብ ዝግበኦም ቀንዲ ቀንዲ ስራሕቲ ዘቲና ኣብ ምርድዳእ በፂሕና ኢና ክብሉ እውን ሓቢሮም።

  ኣዲስ ኣበባ/ሓምለ /19/2016 (ኢዜኣ) መበል 4ይ ዙር መድረኽ ስልጠና ኣመራርሓን ሰብ ሞያታትን ርክብ ህዝብን ኮሚዩኒኬሽንን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ምክያድ ጀሚሩ። እቲ ስልጠና፤ ዘፈር ርክብ ህዝብን ዓለም ለኸን ፓርቲ ብልፅግና ምስ ቤት ፅሕፈት ፓርቲ ብልፅግና ጨንፈር ከተማ ኣዲስ ኣበባ ብምትሕብባር ከምዝተዳለወ ተገሊፁ። ኣብቲ መርሃ ግብሪ፤ ሓላፊ ዘፈር ርክብ ህዝብን ዓለም ለኸን ፓርቲ ብልፅግና ኣይተ ኣዲሱ ኣረጋ ሓዊሱ ላዕለዎት ኣመራርሓ እቲ ፓርቲ ተረኺቦም። ሓላፊ ዘፈር ርክብ ህዝብን ዓለም ለኸን ፓርቲ ብልፅግና ኣይተ ኣዲሱ ኣረጋ፤ ካብ ፅባሕ እቲ ለውጢ ጀሚሩ ባህሊ ፖለቲካና ንምቕያር ትኹረት ተዋሂቡ እናተሰርሐ እዩ ኢሎም። ኣተሓሳስባታትን መትከላትን እቲ ፓርቲ ብኣግባቡ ብምስራፅ ኢሉ እውን ኩለ መዳያዊ ብልፅግና ኣብ ምርግጋፅ ሰብ ሞያታት ሚድያ ማሕበራዊ መስተጋብር ኣብ ግምት ብዘእተወ መልክዑ ብምስራሕ ሓላፍነቶም ክዋፅኡ ከምዝግባእ ተዛሪቦም። ተቐባልነት ዘለዎ ህንፀት ሃገረ መንግስቲ ንምርግጋፅ ኣብ ሓባራዊ ፀጋታትን መንነታትን ጠመተ ንምግባርን ኣብ ህዝቢ ንምስራፅን እጃም ሰብ ሞያታት ሚድያ ልዑል ምዃኑ ብምርዳእ ብትኹረት ክስራሕ ከምዘለዎ እውን ኣተሓሳሲቦም። ኣብቲ ንተኸታተልቲ 5 መዓልትታት ̍ብሄራዊ ተረኽ ንልዕልነት ኢትዮጵያ̍ ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ዝካየድ ዘሎ መድረኽ ስልጠና፤ ኣመራርሓን ሰብ ሞያን ሚድያን ኮሚዩኒኬሽንን ክልላት፣ኣምሓራ፣ኦሮሚያ፣ቤኒሻንጉል ጉሙዝን ምምሕዳር ከተማ ኣዲስ ኣበባን ይሳተፉ ኣለው።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ቀዳማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ብመሰረት ዝሃብዎ ኣንፈት ብሰንኪ ጋህሲ መሬት ጉድኣት ዘጋጠሞም ወገናት ናይ ምድጋፍ ስራሕ ይስራሕ ከምዘሎ ኮሚሽን ኣመራርሓ ስግኣት ሓደጋ ኣፍሊጡ። ኮሚሽነር እቲ ኮሚሽን ኣምባሳደር ሽፈራው ተክለማርያም (ዶ/ር)፥ ኣብ ክልል ደቡብ ኢትዮጵያ ዞባ ጎፋ ወረዳ ገዜ ጎፋ ቀበሌ ኬንቾ ሻቻ ጎዝዲ 15 ሓምለ 2016 ዓ.ም ብሰንኪ ዘጋጠመ ሓደጋ ዝተጎድኡ ወገናት ናይ ምድጋፍ ስራሕ ተጠናኺሩ ከምዝቐፀለ ተዛሪቦም። ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ መንግስቲ ፌዴራል ዘለውሉ ጉጅለ ኣብቲ ከባቢ ብምርካብ ነቲ ማሕበረሰብ ብምፅንዕናዕ፣ ድልየታትን ጠመተን ሰብኣዊ ደገፍ ዝደሊዩ ጉዳያት ናይ ምፍላይ ስራሕ ከምዝወገኑ ተፈሊጡ። እቲ ሓደጋ ኣብ ዘጋጠመሉ እዋን ካብቲ ከባቢ ክለዓሉ ዝተገበሩ 600 ሰባት ሓዊሱ ኣብ ቀፃሊ ክለዓሉ ዝግበኦም 6 ሺሕ ዝኾኑ ተቓላዕቲ ዝተፈለዩ ከምዝኾኑ ኣረዲኦም። ጎኒ ንጎኒ እቶም ተግባራት ሰብኣዊ ደገፍ አግሪ ናይ ምትካል ስራሕ ብዝተወደበን ብመፅናዕቲ በዓል ሞያ ብዝፍለ ቦታ ንምፍፃም ቅድመ ምድላው ይግበር ከምዘሎ ሓቢሮም። ኮይኑ እውን ቀዳማይ ሚኒስትር ኣቢይ(ዶ/ር) ብመሰረት ዝሃብዎ ኣንፈት ጉድኣት ዘጋጠሞም ወገናት ናይ ምድጋፍ ስራሕ ይስራሕ ከምዘሎ ገሊፆም።

  አዲስ አበባ/ሓምለ/19/2016/ኢዜአ/ ኣብዚ ሰሙን፡ ኣብ ደቡብ ኢትዮጵያ ዞባ ጐፋ ብዘጋጠመ ሓደጋ ምህማም መሬት ልዕሊ 229 ሰባት ሞይቶም’ዮም። ሕዚ’ውን ኣስክሬን በቲ ሓደጋ ዝተቐብሩ ሰባት ንምውጻእ ዝግበሩ ጻዕሪታት ይቕጽሉ ኣለዉ፤ ቍጽሪ ግዳያት ክውስኽ ከም ዝኽእል ይስጋእ። ኣብቲ ክልል፡ ሓደጋታት ምህማም መሬትን ውሑጅን ከጋጥሙ’ኳ እንተጸንሑ፡ ክንድ’ዚ ዝኣክል ሰባት ዝሞትሉ ሓደጋ ግን ኣጋጢሙ ኣይፈልጥን። ካብ ካልኦት ተፈጥሮኣዊ ሓደጋታት ብዝተፈለየ፡ ምህማም መሬት ኣብ ዝዀነ ክፋል ዓለም ከጋጥም ከም ዝኽእል ሓበሬታ ትካል ጥዕና ዓለም የመልክት። እዚ፡ ኣብ ዓለም የጋጥም ብዘሎ ለውጢ ከባብያዊ አየር እናሓየለ ከም ዝመጽአ ሰብ ሞያ ይገልጹ፤ እዚ ክቕጽል ምዃኑ’ውን የጠንቅቝ። ኣብዚ ዓመት፡ ካብቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዘጋጠመ ሓደጋ ምህማም መሬት ብተወሳኺ፡ ኣብ ኢንዶነዥያ፡ ኔፓልን ፓፓዋ ጊኒን ተመሳሳሊ ሓደጋታት ተኸሲቶም ብዙሓት ሞይቶም’ዮም። ንምዃኑ፡ ምህማም መሬት እንታይ’ዩ? እንታይ ዘንቀሎ ጸገም’ዩ? ምህማም መሬት፡ ከም እምኒ፡ ሓመድ ዝተሰከሙ ኣእዋም፡ ሓመድን ካልኦትን ካብቲ ዝነበርሉ ከባቢ ኣንቈልቊሎም ክወርዱ እንተለውን ቦታኦም ገዲፎም ክኸዱ እንተለውን’ዩ ዘጋጥም። እዚ፡ ሃንደበታዊ ወይ’ውን ቀስ ብቐስ ንነዊሕ እዋን ክኽሰት ይኽእል። ዓቐበት ኣብ ዘለዎም ከባቢታት፡ ብርቱዕ ዝናብ ኣብ ዝወቐዐሉ እዋን፡ በረድ ክመክኽ እንተሎ፡ መሬት ክጕሕጓሕ እንተሎ፡ ምንቅጥቃጥ መሬት ወይ ምንቅስቓስ እሳተ ጐመራ ኣብ ዝህልወሉ፡ መጠን ኣብ ትሕቲ መሬት ዘሎ ማይ ኣብ ዝልወጠሉ ካልኦት ሰብ ሰርሖ ምኽንያታት ኣብ ዝህልዉሉን፡ ክኽሰት ከም ዝኽእል ሓበሬታ ኣመሪካ ጂኦሎጂካል ሰርቨይ የረድእ። ኣብ ውሽጢ ማያዊ ኣካላት’ውን ምህማም መሬት ከጋጥም ይኽእል’ዩ፤ ገለ እዞም ክስተታት ንፋስ ዝተሓወሶ ማዕበል ህቦቡላ ብምስዓብ ኣብ ከባቢ ገምግም ባሕሪ ኣብ ዝርከቡ ከባቢታት ሃሰያ ከውርዱ ይኽእሉ። ከም ፀብፃብ ቢቢሲ ትካል ጥዕና ዓለም፡ ምህማም መሬት የጋጥሞም’ዩ ዝብሎም ከባቢታት ኣብ ዓቐበትን እምባን ዘለው ከባቢታት ብባርዕ ሓዊ ዝነደደ መሬት ብሰንኪ ሰብ ሰርሖ ተግባራት ብኣግራብ ተሸፊኑ ዝነበረ መሬት ክመናመን ወይ ክዓርቕ እንተሎ ሩባ ዝሓልፈሎም ከባቢታት ዝዓቘረ ማይ ወይ ብምኽንያት ማይ ዝተሸርሸሩ ከባቢታት እዮም። ሓደ ምህማም መሬት ናህሪ ክህልዎ እንተሎ፡ ኣእማንን ዝፈራረሱ ከባቢታትን ካብ ምዕናው ክሳብ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ከቢድ ምህማም ክሽፍን ይኽእል።   እዚ ሓደጋ ኣዝዩ ዝተሓላለኸ’ዩ፤ ምህማም መሬት፡ ሓሙሽተ ዓይነታት ምንቅስቓስ ዓቐበት ዘለዎ ከባቢ ዝሽፍን ኰይኑ፡ ምድርማስ፡ ምግልባጥ፡ ምምላቝ፡ ምዝርጋፍን ምፍላስን ይብሃሉ። ምድርማስ [falls] ሃንደበታዊ ብዝዀነ ክስተት እምኒ ወይ መሬት ካብ ዓቐበት ክሃምም እንተሎ ምግልባጥ [topples] ካብ ዓቐበት ዝበዝሖ ከባቢ፡ መሬት ቦታኡ ሓዲጉ ንቝልቑል ክህንደስ እንተሎ’ዩ ምምላቝ ወይ ምንሽርታት [slides] እምኒ፡ ሓመድ ዝሓዘ ገረብ፡ ካብ ሓደ ከባቢ ኣንቈልቊሎም ክወርዱ እንተለው ምዝርጋፍ [spreads] እዚ ኣብ ዓቐበት ዝዀኑ፡ ማይ ዝዓቘሩ ከባቢታት ብዝፍጠር ምንቅጥቃጥ መሬት ወይ ማይ ኣብ ዝፈሰሎም ከባቢታት መሬት ክጉሕጓሕ እንተሎ ንጐኒ ዝግበር ምህማም እዩ ምፍላስ [flows] ድማ ብጭቃ ዝተለወሱ ፍርስራሳት ወይ ጭቃ ከም ፈሳሲ ዝገብሮ ምንቅስቓስ እዩ ብኸመይ ኢና ንነብስና ካብዚ ሓደጋ ክንከላኸል እንኽእል? ብመሰረት ሓበሬታ ትካል ጥዕና ዓለም፡ ካብ 1998 ክሳብ 2017 {ኣ.ኤ]፡ ምህማም መሬት ኣብ ልዕሊ 4.8 ሚልዮን ሰባት ጕድኣት ኣብጺሑ እዩ። ኣብዞም ዓመታት፡ ልዕሊ 18 ሽሕ ሰባት ሞይቶም። ሃንደበት፡ ከምዚ ዓይነት ሓደጋ እንተተሰሚዕኩም፡ ካብቲ ዘለኹሞ ከባቢ ብምውጻእ፡ ንጐረባብትኹምን ሰብ መዝን ከተፍልጡ ይምከር። ከምኡ’ውን፡ ኣብቲ ከባቢ ዝስምዑ ድምጺታት ብውነ ክትጸናጸኑ ይምዓድ፤ ንኣብነት፡ ኣእዋም ክነቓነቝ እንተለው ዝፍጠር ድምጺ ኣሎ። ሩባ ኣብ ዘለዎም ከባቢታት ዝነብሩ ሰባት ድማ፡ “ሃንደበታዊ ምውሳኽ ወይ ምንካይ ማይ እንተኣጋጢሙ፡ ከምኡ’ውን እቲ ማይ እንተጸርዩ፡ ጽርየት እቲ ማይ ናብ ጭቃ እንተተቐይሩ ከስተብህልሉ ኣለዎም። ከምዚ ዓይነት ለውጢታት እንተሃልዩ፡ ምንቅስቓስ ማርቻቤዲ ኣሎ ማለት ስለ ዝዀነ፡ ብህጹጽ ካብቲ ከባቢ ክትወጽኡ ኣለኩም” ይብል ቀይሕ መስቀል ኣመሪካ። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ዋሽንግተን ብወገኖም፡ ደርቢ ኣብ ዘለዎም ህንጻታት ዝነብሩ ሰባት ካብቲ ህንጻ ክወጽኡ እንተኽኢሎም ናይ ምድሓን ዕድሎም ብ12 ዕጽፊ ክውስኽ ከም ዝኽእል የረድኡ። መሳዅቲ ምኽፋትን ሃንደበት እቲ ሓደጋ ብዘስዕቦ ምፍራስ ህንጻታት እንተተጸቒጥካ ቀጻሊ ምንቅስቓስ ምግባርን ድምጺ ከተውጽእ ምፍታንን ይምዕዱ። “ገለ ሓደጋታት ምህማም መሬት፡ ልዕሊ ዝጐዪ ሰብ ክንቀሳቐሱ ይኽእሉ’ዮም። ሓሓሊፉ ብዘይ ዝዀነ ዓይነት ምልክት፡ ንመዓልቲታት ወይ ንሰሙናት ወይ’ውን ልዕሊኡ ከጋጥሙ ይኽእሉ’ዮም” ይብል ጂኦሎጂካል ሰርቨይ ኣመሪካ። ምህማም መሬት ዋሕዚ ማይ ብዝለዓለ መጠን ክውስኽ ብምግባር ከምኡ’ውን ሒዙዎም ብዝኸይድ ፍርስራሳት፡ ጠንቂ ሞት ኣዝዩ ልዑል ቁጽሪ ዘለዎ ሰብን ጉድኣት ኣካልን ከም ዝኸውን ትካል ጥዕና ዓለም ይገልጽ። ምስ ምህማም መሬት ብዝተሓሓዝ፡ ምኽንያት ሞት ክኸውን ዝኽእል ምዕፋን ወይ ድማ መውጽኢ ምስኣን እዩ። ይዅን’ምበር፡ ድሕሪ እቲ ሓደጋ ምህማም መሬት ዘጋጥሙ ነገራት ጐዳእቲ ክዀኑ ይኽእሉ። ትካል ጥዕና ዓለም፡ “ምህማም መሬታት፡ ብስርዓት ጥዕና መሰረታዊ ዝብሃሉ ኣገልግሎታት ማይ፡ ኤሌክትሪክ ወይ መስመራት ቴሌኮምዩኒኬሽን ክሃሲ ይኽእል” ይብል። ዝተበላሸው መስመራት ኤሌክትሪክ ድማ፡ ሓደጋ ኤሌክትሪክ ከምኡ’ውን መእለዪ ረሳሕ ፈሳሲ ማይ፡ ነዳዲ ዝበሉ ቱቦታት ክበላሸው፡ ማይ ወለድ ሕማማት ክኽሰቱ ይገብር። ለውጢ ከባብያዊ አየርን ምውሳኽ መጠን ሙቐትን፡ ተወሳኺ ሓደጋታት ምህማም መሬት ከስዕቡ’ዮም ተባሂሉ ይግመት። “ለውጢ ከባብያዊ አየር ዘስዕቦ ብርቱዕ ዝናብ፡ ተደጋጋሚ ምህማም መሬት ከምኡ’ውን ዓቐኑ ዝወሰኸ ሓደጋ ክፍጠር ክገብር ይኽእል” እዩ ተባሂሉ ትጽቢት ከም ዝግበር ጂኦሎጂካል ሰርቨይ ኣመሪካ ይገልጽ። እዚ ድማ፡ በረድን እምባን ኣብ ዝበዝሖም ከባቢታት ከጋጥም ከም ዝኽእል ትካል ጥዕና ዓለም የመላኸት።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ ፕሬዚዳንት ሩሲያ ቭላድሚር ፑቲን ኣብ ክልል ደቡብ ኢትዮጵያ ዞባ ጎፋ ብዘጋጠመ ሓደጋ ጋህሲ መሬት ዝተሰመዖም ሓዘን ገሊፆም። እቶም ፕሬዚዳንት ንመንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ዘመሓላለፉዎ መልእኽቲ ሓዘን÷ በቲ ሓደጋ ስድረኦም ንዝሰኣኑ ዜጋታት ፅንዓት ተመኒዮም፡፡ ፕሬዚዳንት ፑቲን በቲ ሓደጋ ጉድኣት ዝበፅሖም ሰባት ብቕልጡፍ እግሪ ንኽተኽሉ ሰናይ ትምኒቶም ምግላፆም ሓበሬታ ኤምባሲ ሩሲያ ኣብ ኢትዮጵያ የመላኽት፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/19/ 2016 /ኢዜአ/ኢትዮጵያ እናካየደቶ ትርከብ ከይዲ ድርድር ኣባልነት ትካል ንግዲ ዓለም ሕቡራት ኤሚሬታት ዓረብ ብቴክኒክ ከምትደግፍ ኣፍሊጣ፡፡ ሚኒስትር ንግዲን ዞባዊ ምትእስሳርን ካሳሁን ጎፌ (ዶ/ር) ኣብ ሩሲያ ሞስኮ እናተኻየደ ኣብ ዝርከብ ኣኼባ ቤት ምኽሪ ሚኒስትራት ንግዲ ብሪክስ ይሳተፉ ኣለዉ፡፡ ካሳሁን ጎፌ (ዶ/ር)፥ ጎድና ጎድኒ እቲ ኣኼባ ኣብ ሚኒስቴር ኢኮኖሚ ሚኒስትር ዴኤታ ዘፈር ንግዲ ወፃኢ ተሃኒ ኣህመድ (ዶ/ር) ተዛቲዮም፡፡ ኣብቲ እዋን ዘተ፥ ልውውጥ ንግዲ ክልቲአን ሃገራት ኣብ ዝብርኸሉ ኩነታት ዕዉት ምይይጥ ከምዝገበሩ እቶም ሚኒስትር ኣብ ማሕበራዊ ሚዲያ ገፆም ገሊፆም፡፡ ኢትዮጵያ እናካየደቶ ትርከብ ከይዲ ድርድር ኣባልነት ዓለም ትካል ንግዲ ሕቡራት ኤሚሬታት ዓረብ ብቴክኒክ ከምትደግፍ እቶም ሚኒስትር ዴኤታ ቃል ከምዝኣተዉ አረዲኦም፡፡ ነዚ ድማ ዝርዝር ሓበራዊ ትልሚ ከምዝተሓንፀፀ ብምሕባር÷ ቃል ንዝተኣተወ ሓገዝ ቴክኒክ ምስጋና ኣቕሪቦም፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/18/ 2016 /ኢዜአ/ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሃገራዊ ምኽክር ትርጉም ዘለዎ ተሳትፎ ንኽገብራ ብትኹረት ከምዝስራሕ ሚኒስቴር ደቂ ኣንስትዮን ማሕበራዊ ጉዳይን ኣፍሊጡ። ጡሙር ድምፂ ንደቂ ኣንስትዮ ከተማታትን ብኣሽሓት ንዝቑፀራ ደቂ ኣንስትዮ ስልጠና ህንፀት ዓቕሚ ብምሃብ ኣጀንዳታተን እናተኣኻኸበ ፀኒሑ እዩ፡፡ ኣጀንዳ እቲ ጥምረት ድማ ንኮሚሽነር ኮሚሽን ብሄራዊ ዘተ መስፍን ኣርኣያ (ፕ/ር) ሎሚ መዓልቲ ኣረኪቡ፡፡ ሚኒስትር ደቂ ኣንስትዮን ማሕበራዊ ጉዳይን ኤርጎጌ ተስፋዬ (ዶ/ር) ኣብቲ እዋን ከምዝበለኦ ኣብ ሃገራዊ ዘተ መሰረታዊ ፀገማት ብልዝብ ምፍታሕ ኣብዚ ሕዚ እዋን ኣብ ወሳኒ ምዕራፍ በፂሑ ኣሎ፡፡ እቲ ሚኒስቴር ኣብቲ ሃገራዊ ዘተ ደቂ ኣንስትዮ ዝተማለአን ትርጉም ዘለዎን ተሳትፎ ንኽህልወን ምስ መዳርግቲ ኣካላት ብዕቱብ እናሰርሐ ከምዝኾነ ኣልዒለን፡፡ ኮሚሽነር መስፍን ኣርኣያ (ፕ/ር) ብግደኦም÷ ተዓወትቲ ኮይንና ንውፃእ እንድሕር ተባሂሉ ክንዛተ ኣለና፤ ኣብቲ ዘተ ድማ ደቂ ኣንስትዮ ሒዝና ክንወፅእ ኣለና” ክብሉ ምግላፆም ካብቲ ሚኒስቴር ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ፡፡ ጡሙር ድምፂ ንደቂ ኣንስትዮ÷ ኣብ ክልላትን ምምሕዳር ከተማታትን ብኣሽሓት ንዝቑፀራ ደቂ ኣንስትዮ ስልጠና ህንፀት ዓቕሚ ብምሃብ ኣጀንዳታተን እናተኣኻኸበ ምፅንሑ ዝዝከር እዩ፡፡

  ኣዲስ ኣበባ /ሓምለ/18/ 2016 /ኢዜአ/ሕብረት ኣውሮፓ ንመመሓየሺ ኢኮኖሚን ሓምለዋይ ስግግርን ኢትዮጵያ ንምድጋፍ ቁሩብነቱ ገሊፁ። ሚኒስትር ፕላንን ልምዓትን ፍፁም ኣሰፋ (ዶ/ር) ምስ ዳይሬክተር ዓለም ለኸ ምሕዝነት ዘላቂ ፋይናንስ ሕብረት ኣውሮፓ ኣንቲ ካርሁነን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ተዛቲየን፡፡ ኣብ ዘተአን ድማ ኢትዮጵያ ምስ ሕብረት ኣውሮፓ ዘለዋ ርክብ ንምጥንኻር ኣብ ትገብሮ ፃዕሪ ጠመተ ሂበን ፡፡ እተን ሚኒስትር ተሓታትነት ግህሰት ሰብኣዊ መሰል ንምርግጋፅ ስምምዕነት ሰላም ፕሪቶሪያ ስዒቡ መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ዝወሰዶም ስጉምቲታት ኣመልኪተን መብርሂ ሂበን፡፡ በዚ ድማ ምድላው ማዕቐፍ ሕጊ ስርዓት ስግግር ፍትሒ ክዛዘም ከምዝተቐረበ ብምግላፅ፥ ኮሚሽን ብሄራዊ ዘተ ከምዝተጣየሸ ኣብታ ሃገር ዘላቒ ሰላም ንምዕሳል ወሳኒ ከምዝኾነ ኣብሪሀን፡፡ ኣብ መመሓየሺ ኢኮኖሚ ኢትዮጵያ ኢኮኖሚያዊ ተወዳዳሪነትን መስሕብ ኢንቨስትመንትን እታ ሃገር ኣብ ምድንፋዕ ዝተመዘገቡ ዓወታት ኣልዒለን። ካርሁነን ብግደኦም፥ ሕብረት ኣውሮፓ ንመመሓየሺ ኢኮኖሚን ሓምለዋይ ስግግርን ኢትዮጵያ ከምኡ እውን ኣብ ዓለም ለኸ ስትራቴጂ ጌትዌይ ንምድጋፍ ዘለዎ ትብዓት ገሊፆም። ኣብ ትሕቲ ዓመታዊ ኩለመዳይ ፕሮግራም ሕብረት ኣውሮፓ ንኢትዮጵያ ዝተመደበ 650 ሚሊየን ዩሮ ሓደ ኣካል ሓገዝ ከምዝኾነ ምግላፆም ካብቲ ሚኒስቴር ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

  ሶዶ/ ሓምለ/ 18 /2016(ኢዜአ)፡- ምምሕዳር ዞባ ወላይታ አብ ዞባ ጎፋ ብሰንኪ ሓደጋ ምግሃስ መሬት ንዝትጎድኡ ወገናት ዝውዕል ደገፍ ልዕሊ 2 ነጥቢ 5 ሚሊዮን ብር ዝግመት ናውቲ ሂቡ። አብ እዋን እቲ ደገፍ ዋና አማሓዳሪ ዞባ ወላይታ ንአይተ ሳሙኤል ፎላ ሓዊሱ ሓለፍቲ ስራሕ እቲ ዞባን ነበርቲ እቲ ከባብን አብ እቲ ስፍራ ተረኺቦም ነቲ ደገፍ ዝሃቡ እንትኸውን ንጉዳአት እውን ፅንዓት ይሃብኩም ኢሎም።

  አዲስ አበባ/ ሓምለ /18/2016(ኢዜአ)፦ ብሄራዊ አገልግሎት መረዳእታን ድሕንነትን አብ ክልል ድቡብ ኢትዮጵያ ዞባ ጎፋ ወረዳ ገዜ ጎፋ ቀበሌ ኬንቾ ሳቻ ጎዝዲ ብዝበፅሓ ሓደጋ ዝተሰመዖ ሓዘን ገሊጹ ። እቲ አገልግሎት ንስድራ ጉዳአት ፈተውትን አዝማድን ከምኡ እውን ንነበርቲ እቲ ከባቢ ፅንዓት ይሃብኩም ኢሉ አሎ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/18/ 2016 /ኢዜአ/ኮሚሽን ኣመራርሓ ስራሕ ስግኣት ሓደጋን ካልኦት ላዕለዎት ኣመራርሓ ኣባላት መንግስቲ ፌዴራልን ኣብ ዞባ ጎፋ ጉድኣት ንዝበፅሖም ዜጋታት እናተገበረ ኣብ ዝርከብ ምላሽ ዘድሀበ ዘተ የካይዱ ኣለዉ። እቲ ዘተ እናተኻየደ ዝርከብ ምስ ቤት ምኽሪ ስግኣት ሓደጋ ክልል ደቡብ ኢትዮጵያን ምስ ዝምልከቶም ኣካላትን ከምዝኾነ ተሓቢሩ። ኣብቲ መድረኽ ዘተ ኣብዚ ሕዚ እዋን እናተገበረ ዝርከብ ህፁፅ ስራሕቲ ምላሽ ሓደጋ እናተገምገመ ከምዝርከብ ታሓቢሩ። ከምኡ እውን ንተጎዳእቲ ብቀዋምነት ምጥያሽ ኢሉ እውን አብ መፅናዕቲ ተደሪኸካ ሓደጋ ንከይበፅሕ ንምክልኻል አብ ዝግበር ተግባራዊ ምንቐስቓስ ውሳነታት ከሕልፍ እዩ ተባሂሉ ትፅቢት ይግበር።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሓምለ/18/ 2016 /ኢዜአ/ ርእሰ ምምሕዳር ክልል ህዝቢታት ደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ነጋሽ ዋጌሾ (ዶ/ር ኢ/ር) ኣብ ክልል ደቡብ ኢትዮጵያ ዞባ ጎፋ ወረዳ ገዜ ጎፋ ቀበሌ ኬንቾ ሻቻ ጎዝዲ ብዘጋጠመ ሃንደበታዊ ሓደጋ ጋህሲ መሬት ጉድኣት ንዝበፅሖም ወገናት ኣፅናዕኒዖም። ካብ ኣመራርሓ ክልል ህዝቢታት ደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ብተወሳኺ ኣመራርሓ ኣካላት ምምሕዳር ዞባ ወላይታን ዩኒቨርሲቲ ወላይታ ሶዶን ኣብቲ ቦታ ብምርካብ በቲ ሓደጋ ናይ ዝተጎድኡ ስድራ ግዳያት ኣፅናዕኒዖም፡፡ ክልል ህዝቢታት ደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ብጥረ ገንዘብ 5 ሚሊየን ብር ከምኡ እውን ብዓይነት 1 ነጥቢ 5 ሚሊየን ብር ዝግመት ናውቲ ሓገዝ ከምዝገበረ እቶም ርእሰ ምምሕዳር ገሊፆም። ኣመሓዳሪ ዞባ ወላይታ ኣይተ ሳሙኤል ፎላ ብግደኦም÷ ብዘጋጠመ ሓደጋ ዝተሰመዖም ሓዘን ብምግላፅ፤ እቲ ዞባ 2 ነጥቢ 5 ሚሊየን ዝግመት ሓገዝ ናውቲ ከምዝገበረ ኣብሪሆም።