ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 26/2018(ኢዜኣ) እቲ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ንኹሉ ወገን ኣሸናፊ ዝገበረን ንኣፍሪካዊ ፀገማት ኣፍሪካዊ መፍትሒ ዝሃበን ከምዝኾነ ኣመራርሓ ተነሓናሕቲ ውድባት ገሊፆም። ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ብኣደራዳሪነትን ኣተሓባባሪነትን በዓል መዚ በይነ መንግስትታት ልምዓት ምብራቕ ኣፍሪካ(ኢጋድ)ን ሕብረት ኣፍሪካን ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ትማሊ ምፍራሙ ዝዝከር እዩ። ኣብቲ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ኣመልኪቶም ምስ ኢዜኣ ፃንሒት ዝገበሩ ኣመራርሓ ተነሓናሕቲ ውድባት እውን፤ እቲ ስምምዕ ኢትዮጵያ ብተደጋጋሚ እትገልፆ ንኣፍሪካዊ ፀገማት ኣፍሪካዊ መፍትሒ ናይ ምሃብ ቅዋም ብተግባር ዘረጋገፀ እዩ ኢሎም። ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ዝተፈረመ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም እውን ዘይምርድዳኣት ንኹሉ ወገን ኣሸናፊ ብዝገብር መልክዑ ብድርድርን ዝርርብን ምላሽ ምሃብ ከምዝከኣል ትምህርቲ ዝሃበ ከምዝኾነ ተዛሪቦም። ኣቦ መንበር ትግራይ ዴሞክራሲያዊ ፓርቲ (ትዴፓ) ኣረጋዊ በርሀ (ዶ/ር) ከምዝበልዎ፤ ዘይምርድዳኣት ብዘተን ድርድርን መፍትሒ ምሃብ መግለፂ ዝማዕበለ ስርዓት ፖለቲካ እዩ። እቲ ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ዝተገበረ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም እውን ሰላም ዘፅንዕን ትኽክለኛ ውሳነን ከምዝኾነ ሓቢሮም። እቲ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ሽርሒ ግዳማዊ ሓይልታት ብምፍሻል ህዝቢ ናይ ልምዓት ስርሑ ዘቀላጥፈሉ ምችው ኩነታት ከምዝፈጥር እውን ገሊፆም። ንኣፍሪካዊ ፀገማት ኣፍሪካዊ መፍትሒ ብዝብል ቅዋም ሕብረት ኣፍሪካን ኢጋድን ነቲ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ንዝገበርዎ ኣስተዋፅኦ ንኢዶም። ኣብ ቀፃሊ እውን ኩለ መዳያዊ ሰላምን ድሕንነትን ከምኡ እውን ጉዕዞ ዕቤት ኢትዮጵያን ኣፍሪካን ንምትዕንቓፍ ዘይግበር ሽርሒ ከምዘየለ ኩሉ ክግንዘብ ከምዘለዎ ብምሕባር፤ ኩላትና ንሰላም ክንተግህ ኣለና ኢሎም። ምክትል መራሒ ዜጋታት ኢትዮጵያ ንማሕበራዊ ፍትሒ(ኢዜማ) ኣርክቴክት ዮሐንስ መኮንን ብግደኦም፤ ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ዝተገበረ ስምምዕ ዘላቒ ሰላም ንፃውዒት ሰላማዊ ቃልሲ ፖለቲካ መልሲ ዝሃበ ዘሕጉስ ስራሕ ከምዝኾነ ተዛሪቦም። ቆራፅነት ኣማራፂ ሰላም ህዝባዊ ትካል ፋኖ እውን ንህዝቢ ኣምሓራ እፎይታ ዝሃበን ኣብ ዕጥቃዊ ቃልሲ ንዝርከቡ ሓይልታት ትምህርቲ ዝህብን ከም መርኣያ ዝውሰድ ተግባር ከምዝኾነ ገሊፆም። ኣብ ከይዲ እቲ ስምምዕ ሰላም ዝተገበረ ዘተን ድርድርን እውን ንኹሉ ወገን ብማዕርነት ኣሸናፊ ዝገበረን ንድሌት ሰላም ዜጋታት ምላሽ ዝሃበን ወሳኒ ስጉምቲ እዩ ኢሎም። መንግሥቲ ፌዴራልን ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ኣብቲ ክልል ተዓጢቖም ንዝቀሳቐሱ ኣካላት ናብ ሰላም ንክመፁን ኣፈላላያት ብሰላማዊ መንገዲ ንክፍትሑን ተደጋጋሚ ፃውዒት እናገበሩ ምፅንሖም ዝፍለጥ እዩ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 26/2018 (ኢዜኣ) ውድባት ፖለቲካ ንዕዉትነት እቲ ሃገራዊ ምኽክር ዝገብርዎ ዘለዉ ኣስተዋፅኦ ኣጠናኺሮም ንክቕፅልሉ ዋና ኮሚሽነር ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኢትዮጵያ ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ፃውዒት ኣቕሪቦም። ፓርቲ ዜጋታት ኢትዮጵያ ንማሕበራዊ ፍትሒ(ኢዜማ) ዘለውዎ ኣጀንዳታት ሃገራዊ ምኽክር ነቲ ኮሚሽን ኣረኪቡ። እቶም ኣጀንዳታት፤ መራሒ እቲ ፓርቲ ፕሮፌሰር ብርሃኑ ነጋን ካልኦት ኣመራርሓ እቲ ፓርትን ንኮሚሽነራት ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኣረኪቦም። ዋና ኮሚሽነር ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኢትዮጵያ ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ኣብዚ እዋን፤ እቲ ኮሚሽን ካብ ውድባት ፖለቲካ ዝተፈላለዩ ኣጀንዳታት ከምዝተረከበ ተዛሪቦም። ፓርቲ ዜጋታት ኢትዮጵያ ንማሕበራዊ ፍትሒ(ኢዜማ) እቲ ኮሚሽን ካብ ዝጣየሽ ጀሚሩ እቲ ከይዲ እናደገፈ ከምዝኾነ እውን ሓቢሮም። እቲ ፓርቲ ኣጀንዳታቱ ብምርካቡ ብስም እቲ ኮሚሽን ዘመስገኑ እቶም ዋና ኮሚሽነር፤ እቶም ኣጀንዳታት ኣብቲ ሃገራዊ ጉባኤ ኣብ ረብሓ ከምዝውዕሉ ኣፍሊጦም። ከይዲ እቲ ምኽክር ብዝምልከት መብራህርሂ ዝሃቡ እቶም ዋና ኮሚሽነር፤ እቲ ከይዲ ንክዕወት ኣብ ቀፃሊ እውን ምትሕብባር ከምዘድሊ ኣረዲኦም። መራሒ ኢዜማ ፕሮፌሰር ብርሃኑ ነጋ ብግደኦም፤ እቲ ሃገራዊ ምኽክር መሰረታዊ ፀገማት ሃገርና ንምፍታሕ ቁልፊ ጉዳይ እዩ ኢሎም። ኢዜማ እቲ ኮሚሽን ንዘሳልጦም ስራሕቲ ንምሕጋዝ ቆራፅ ከምዝኾነ እውን ተዛሪቦም። ኢዜማ ኣብ ክልተ ምምሕዳር ከተማታትን ኣብ 11 ክልላትን ኣብ ዝተገበሩ ምዕራፋት ምኽክር ብሰፊሑ ከምዝተሳተፉ ኣብቲ እዋን ከምዝተገለፀ እቲ ኮሚሽን ንኢዜኣ ኣብ ዝለኣኾ ሓበሬታ የመላኽት።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 26/2018 (ኢዜኣ) መንገዲ ሰላም ኩሉ ግዜ ኣሸናፊ እዩ ዝገብር ክብል ሚኒስቴር ሰላም ገሊፁ። ሚኒስቴር ሰላም ኣብ እዋናዊ ኩነታት ኣመልኪቱ ኣብ ዝሃቦ መግለፂ፤ መንግሥቲ ዘጋጠሙ ፀገማት ንምፍታሕ ዘተን ዝርርብን ብሕታዊ ኣማራፂ መንገዲ ምዃኖምን ነዚ ድማ ቆራፅ ከምዝኾነን ብተደጋጋሚ ከምዘርኣየ ገሊፁ። ቀዲሞም ኣማራፂ ሓይሊ ተጠቒሞም ዝንቀሳቐሱ ዝነበሩ ሓይልታት ሕዚ ኣማራፂ ሰላም ብምምራፅ ናብ ሰላማዊ መንገዲ እንትመፁ መንግሥቲ ልዕሊ ፍርቂ ጉዕዞ ብምኻድ ብምቕባል ቀራፅነቱ ኣርእዩ እዩ ኢሉ። እዚ መንገዲ ኣብ ሃገርና ሰላም፣ፍትሓውን ሓባራዊ ተረባሕነትን ዘረጋግፅ ስርዓት ንምህናፅ ዘኽእል ብሕታዊ ኣማራፂ ምዃኑ እምነት መንግሥቲ ከምዝኾነ እውን ሓቢሩ። በዚ ሓፈሻዊ መበገሲ ኣብ ክልል ኣምሓራ ቀዲሞም ኣማራፂ ሓይሊ ተጠቒሞም ዝንቀሳቐሱ ዝነበሩ ሓይልታት ኣማራፂ ሓይሊ ንህዝብና ሰላምን ንብሄራዊ ረብሓን ድሕንነትን ሃገርናን ፋይዳ ከምዘይብሉ ብምእማን ናብ ሰላማዊ መንገዲ ብምምፃእ ድፍረት ዝተመልኦ ውሳነ ገይሮም ክብል ኣብ መግለፂኡ ኣፍሊጡ። እዚ ኣማራፂ ሰላም ንኹላትና ኣሸነፍቲ ስለዝገብር እቲ ሚኒስቴር ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ንዝወሰድዎ ቆራፅ ስጉምቲ ዘለዎ ናእዳ ገሊፁ። ብኻሊእ መዳይ ሕዚ እውን እንተኾነ ዝኾነ ሕቶ ዘለዎ ኣካል ሕትኡ መልሲ ንምርካብ ብሕታዊ መፍትሒ ንኹሉ ኣሸናፊ ዝገብር ምዝርራብን ምዝታይን መሰረት ዝገበረ መንገዲ ሰላም ምዃኑ ብምእማን ድሑር ዝኾነ ኣማራፂ ሓይሊ ብምጥቃም ዝንቀሳቐሱ ኣካላት ተመሳሳሊ መንገዲ ሰላም ንክመርፁ እቲ ሚኒስቴር ፃውዒት ኣቕሪቡ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር /26/ 2018 (ኢዜኣ) ደቂ ኣብ ምንቅስቓስ ፓን ኣፍሪካኒዝም ዝፍለጡ መራሕቲ ኣፍሪካ ስራሕቲ ልምዓት ከተማ ኣዲስ ኣበባ ይዕዘቡ ኣለዉ። እቶም ጎብነይቲ፤ ደቂ ሓድነት ኣፍሪካ ንክህሉ መሰረት ዘንበሩን ንሓድነት፣ሰላምን ልምዓትን ኣፍሪካ ብስራሕቲ ምንቅስቓሳት ፓን ኣፍሪካኒዝም ዝፍለጡን ነበር መራሕቲ እዮም። ኣብዚ ዑደት፤ ኣብቲ ዑደት፤ ወዲ ፈላማይ ቀዳማይ ሚኒስትር ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ዝነበሩ ፓትሪስ ሉሙምባ፣ ጓል ፈላማይ ፕሬዚዳንት ጋና ዝነበሩ ኩዋሜ ኑኩሩሃማ፣ ንኩዋሜ ኑኩሩማ ወዲ ወዱ፣ወዲ ፈላማይ ፕሬዚዳንት ዛምቢያ ዝነበሩ ኬኔት ካውንዳ፣ንነበር ፕሬዚዳንት ደቡብ ኣፍሪካ ኔልሰን ማንዴላ ወዲ ወዱ፣ወዲ ፍሉጥ ደቡብ ኣፍሪካዊ ተቓላሲ ፀረ ኣፓርታይድ ስቲቭ ቢኮ፣ጓል ተቓላሲ ፀረ ኣፓርታይድን ሚኒስትርን ዝነበሩ ደቡብ ኣፍሪካዊ ዋልተር ሲሱሉ፣ወዲ ፈላማይ ፕሬዚዳንት ታንዛኒያ ጁሊየስ ኔሬሬ፣ጓል ፕሬዚዳንት ብሄራዊ ኣፍሪካ (ANC)፣ፖለቲከኛን ኣክቲቪስትን ፀረ ኣፓርታይድ ኦሊቨር ታምቦን ካልኦትን ተረኺቦም። ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ ኣብ ዝህልዎም ዑደት፤ መዘከርታ ዓወት ዓድዋ፣ ብሄራዊ ቤተ መንግስቲ፣ ሙዜም ሳይንስን ስራሕቲ ልምዓት ኮሪደርን ክዕዘቡ እዮም። እቶም ጎብነይቲ ኢትዮጵያ ምንቅስቓስ ፓን ኣፍሪካኒዝም ኣብ ምስፍሕፋሕ ዝነበራ እጃምን ዘይተቛረፀ ገድልን ዘርእዩ ስራሕቲ ኣብ መዘከርታ ዓወት ዓድዋ ተዓዚቦም። ወለዶም ምስ ነበር መራሕቲ ኢትዮጵያ ዝነበሮም ምትሕብባርን ኢትዮጵያ ንነፃነት ኣፍሪካ ዝኸፈለቶ ዋጋን ብምዕዛቦም ዝተሰምዖም ሓጎስ ኣካፊሎም። እቶም ጎብነይቲ፤ ብኣዳላውነት ኣርቲ ኣፍርሪካ ትማሊ ምሸት ኣዲስ ኣበባ ኣብ ዝተኻየደ መርሃ ግብሪ ሽልማት ሚድያ ኣፍሪካ ምስታፎም ዝፍለጥ እዩ።

ጎንደር/ሕዳር/ 26/2018(ኢዜኣ) እቲ ስምምዕ ሰላም ብልዕልና ሓሳብ ዘቲኻ ፀገማት ብዝሰልጠነን ዘላቕነት ብዘለዎን መንገዲ ምፍታሕ ከምዝከኣል መርኣያ እዩ ክብሉ ዓበይትቲ ዓድን ኣቦታት ሃይማኖትን ከተማ ጎንደር ገሊፆም። ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግሥቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ዘላቒ ስምምዕ ሰላም ትማሊ ምፍራሙ ዝፍለጥ እዩ። እቲ ስምምዕ፤ ርእሰ ምምሕዳር ክልል ኣምሓራ ኣረጋ ከበደን ንህዝባዊ ትካል ፋኖ ብምውካል ካፒቴን ማስረሻ ሰጤን እዮም ፈሪመምዎ። እቲ ስምምዕ ስዒቡ ኢዜኣ ኣብ ከተማ ጎንደር ዘዘራረቦም ዓበይቲ ዓድን ኣቦታት ሃይማኖትን፤ በቲ ጎንፂ ኣብ ልዕሊ ሰባት፣ትካላት ትምህርትን ካልኦት ትካላትን ብዙሕ ኪሳራን ዕንወትን ከምዝበፅሐ ብምሕባር ካብዚ ጥፍኣት ጉድኣት እምበር ትርፊ ከምዘይብሉ ኩሉ ርእይዎ እዩ ኢሎም። ድሕሪ ሕዚ ግና ተምሃሮ ናብ ቤት ትምህርቲ ዝኸድሉ፣ ሓረስቶት ይኹኑ ሰራሕተኛታት ብሰላም ወፂኦም ዝኣትውሉ ስለዝኾነ እቲ ስምምዕ ሰላም ንኹሉ ኣትራፍን ኣሸናፍን ዝገበረ ከምዝኾነ ሓቢሮም። ህዝቢ እቲ ክልል ኣብ ዝተፈላለዩ ከባብታት ዋጋ ከምዝኸፈለን ንፀገም ከምዝተቓልዐን ብምዝኽኻር፤ ኣብ መንጎ መንግስቲ እቲ ክልልን ህዝባዊ ትካል ፋኖን ዘላቒ ስምምዕ ሰላም ብምፍራሙ ናይ ኩላትና ሓጎስን ብስራትን ዝተሰምዐሉ ታሪኻዊ መዓልቲ እዩ ኢሎም። መዛዘሚ ኩሎም ፀገማት ብዘተን ምርድዳእን ሰላም ምፍጣር ከምዝኾነ ብምግላፅ፤ ንሰላም ቆራፅ ቅዋም ሒዞም ንዝሰርሑ ኣካላት ኩሎም ምስጋና ኣቕሪቦም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 26/2018(ኢዜኣ) በቢዓውዱ ዘሎ ዝላ ብትግሃት ብምስራሕ ታሪኽ ድኽነት ኢትዮጵያ እነብቅዕ ወለዶ ክንኸውን ይግበኣና ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ገሊፆም። ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) “ብምልከታ መንግሥቲ መደመር፣ዝላ ዓውድታት”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ንላዕለዎት ኣመራርሓ ፓርቲ ብልፅግና ስልጠና ኣብ ዝሃብሉ እዋን ከምዝበልዎ፤ ወለዶ መደመር ናብ ብልፅግና ዘብፅሕ መንገዲ እዩ። መንግሥቲ መደመር ንብልፅግና ሃገር በዓል ሓደራ ኮይኑ፣ብዙሕ ተሸኪሙ፣ብዙሕ ደኺሙን ብዙሕ ተጊሁን ናይ ምስግጋር ሓላፍነት ዘለዎ መንግሥቲ እዩ ኢሎም። ኣሳጋሪ ምዃን ልዑል ሓላፍነት እዩ ዝበሉ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፤ ኣመራርሓታት ፈተና ከይዓገቶም ናይ ምስጋር ሓላፍነቶም ብኣግባቡ ክዋፅኡ ከምዝግባእ እውን ሓቢሮም። ሓሳብ ከም ዘርእን መበገስን ብምግባር ኣብ ልኣላዊነት ሓሳብ ምስራሕ መሰረት ብልፅግና ከምዝኾነ ተዛሪቦም። ትካላት ነንሕድ ሕዶም ብምንባብ ምትእስሳር ምፍጣር ወሳኒ ከምዝኾነ ብምሕባር፤ ሓሳብ፣ውልቀ ሰባትን ትካላትን ምትእስሳር እንተተኻኢሉን ብትግሃት እንተተሰሪሑን ኢትዮጵያ ኣብ 2036 ኣብ ኣፍሪካ ቀዳማይ ኢኮኖሚ ከምትውንን ኣረዲኦም። ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝሳለጡ ዘለዉ ስራሕቲ እንተሰፊሖምን እንተዓብዮምን ከምኡ እውን ኹሉ እንተተጊሁ ታሪኽ ድኽነት ኢትዮጵያ እነብቅዕ ወለዶ ምዃን ንኽእል ኢና ኢሎም። ብመንፈስ ምትሕብባርን ሓድነትን ኢትዮጵያ ንምስጋር ፃዕሪ ምግባር ከምዝግባእ እውን ተዛሪቦም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018(ኢዜኣ) ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ዘላቒ ስምምዕ ሰላም ተፈሪሙ። እቲ ስምምዕ፤ ርእሰ ምምሕዳር ክልል ኣምሓራ ኣረጋ ከበደን ተወካሊ ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራ ካፒቴን ማስረሻ ሰጤን ፈሪመምዎ። ኣብቲ ስነ ስርዓት ስምምዕ፤ እቲ ኣፈላላይ ብስምምዕ ንክውዳእ እናደራደሩ ዝፀንሑ ኣባላት ኣመራርሓ ሕብረት ኣፍሪካን በዓል መዚ በይነ መንግስትታት ልምዓት ምብራቕ ኣፍሪካ(ኢጋድ)ን ተረኺቦም። ርእሰ ምምሕዳር ክልል ኣምሓራ ኣረጋ ከበደ ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ ብጎንፂ ኣሸናፍን ተሸናፍን ኣይህሉን፤ ኣብ ሰላም ግና ኩሉ ኣሸናፊ እዩ ዝኸውን። ኣፈላላያት ብሰላማውን ዲሞክራሲያውን መንገዲ ንምፍታሕ ረፊዱ ኣይፈልጥን ዝበሉ እቶም ርእሰ ምምሕዳር፤ ሎሚ ድሕሪ ነዊሕ እዋን እዚ ስምምዕ ምፍራሙ ነቲ ህዝቢ ዓብይ እፎይታ እዩ ኢሎም። እቲ ስምምዕ ተግባራዊ ብምግባር ንህንፀት ዘላቒ ሰላም ኣስተዋፅኦ ክነበርክት ትፅቢት ይግበረልና ክብሉ እውን ተዛሪቦም። እቲ ስምምዕ ሕዚ እውን ኣፈላላይ ብሓይሊ ምፍታሕ ይከኣል እዩ ዝብል ቅዋም ንዝሓዙ ኣካላት ዓብይ ትምህርቲ ከምዝኾነ ኣረዲኦም። ናብ ሰላማዊ ኣማራፂ መፂኦም ኣፈላላያት ብሰላም ንምፍታሕ ድሌት ንዘለዎም ኣካላት መንግስቲ እቲ ክልል በሩ ክፍቲ እዩ፤ ምፁ ብሓባር ዘቲና ንዘላቒ ሰላም ንትጋህ ክብሉ ፃውዒት ኣቕሪቦም። ንህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራ ብምውካል ካፒቴን ማስረሻ ሰጤ ብግደኦም፤ ካብ ጎንፂ ዘትርፍ የለን፤ ናብ ሰላም ምምፃእ ግና ቀዳምነት ዝወሃቦ ኣማራፂ እዩ ኢሎም። ህዝብና ልዕሊ እዚ ፀገማት ክሽከም ኣይኽእልን ዝበሉ ካፒቴን ማስረሻ፤ ኣፈላላያት ብስምምዕ ምፍታሕ ኣሸናፊነት እዩ ክብሉ ተዛሪቦም። ምስ ታሪኻዊ ፀላእቲ ብምስላፍ ረብሓ ኢትዮጵያ ኣሕሊፎም ኣብ ዝህቡ ተግባራት ምስታፍ ከምዘይግባእ ብምሕባር፤ ፀገማትን ኣፈላላያት ሓሳብን ብዝርርብ ምፍታሕ ፖለቲካዊ ስዕረት ዘይኮነስ ጥበብን ብልሕን እዩ ኢሎም። ኣብቲ ስምምዕ ኣብ ሓፂር እዋንን ነዊሕ እዋንን ኣብ ዝፍትሑ ጉዳያት ሓባራዊ ምርድዳእ ከምዝተገበረ እውን ተዛሪቦም። ብምኽንያት እቲ ጎንፂ ዜጋታት ጉድኣት በፂሕዎም እዩ ዝበሉ ካፒቴን ማስረሻ፤ እቲ ስምምዕ ዓብይ ውፅኢት ሒዙ ከምዝመፅእ ኣረዲኦም። ምክትል ኣዶ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ኣምባሳደር ሰልማ ሀዳዴ ብግደአን፤ ኣብ መንጎ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ኣምሓራን ህዝባዊ ትካል ፋኖ ኣምሓራን ዝተገበረ ስምምዕ ቅዋም ‘ንኣፍሪካዊ ፀገማት ኣፍሪካዊ መፍትሒ’ ብተግባር ዝተረጋገፀሉ እዩ ኢለን። ድምፂ ጥይት ዘይስመዓሉ ኣፍሪካ ጋህዲ ንምግባር ዝተቐመጡ ኣህጉራዊ ሽቶታት ንክዕወቱ እውን ተዛመድቲ ስምምዓት ዝለዓለ ፋይዳ ከምዘለዎም ኣረዲአን። ምክትል ዋና ፀሓፊ ኢጋድ መሀመድ ኣብዲዋሪ ከምዝበልዎ፤ እቲ ስምምዕ ንኢትዮጵያ ጥራሕ ዘይኮነስ ነቲ ዞባ ኢሉ እውን ሰላም ኣፍሪካ ንምርግጋፅ ኣወንታዊ እጃም ከምዘለዎ ሓቢሮም። ኣፈላላያት ብዝርርብ ምፍታሕ ዓብይ ቆራፅነት ከምዝሓትት ብምግላፅ፤ ክልቲኦም ኣካላት ነቲ ስምምዕ ቆራፃት ምዃኖም ንኢዶም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018 (ኢዜኣ) ፕሬዚዳንት ፌዴሪኢ ታዬ ኣፅቀ ስላሴ እዋን ስርሖም ንዝዛዘሙ ኣምባሳር ኬንያ ጆርጅ ኦሪናን ኣምባሳደር ኒውዚላንድ ማይክል ኣፕተንን ሎሚ መዓልቲ ኣፋኒዎም። እቶም ፕሬዚዳንት፤ ክልቲኦም ኣምባሳደራት ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ዝነበሮም ፃንሒት ኣብ መንጎ እተን ሃገራት ኣብ ኩሎም ዓውድታት ክልቲኣዊ ርክብን ምትሕብባርን ንክጠናኸር ንዘበርከትዎ ኣስተዋፅኦ ምስጋና ኣቕሪቦም። እቶም ዝተፋነዉ ኣምባሳደራት ኣብ ሓደሽቲ ዓውድታት ኢንቨስትመንትን ካልኦት ዓውድታት ምትሕብባርን እተን ሃገራት ምስ ኢትዮጵያ ንዝህልወን ኩለ መዳያዊ ርክብ ኣብ ዘለውዎ ኮይኖም ኣስተዋፅኦ ከበርክቱ ከምዘለዎም እውን ገሊፆም። እቶም ኣምባሳደራት ብግደኦም፤ ኣብ ፃንሒቶም ኬንያን ኒውዚላንድን ምስ ኢትዮጵያ ዘለወን ክልቲኣዊ ርክብ ናብ ዝለዓለ ብርኪ ንምብፃሕ ዝተፈላለዩ ስራሕቲ ከምዘሳለጡ ኣረዲኦም። ስለዝኾነ ድማ እተን ሃገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድትታ ምስ ኢትዮጵያ ዘለወን ርክብ እናተጠናኸረ ከምዝመፀ ንኢዜኣ ገሊፆም።  

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018 (ኢዜኣ) ማሕበራት ሞያ ኢትዮጵያ ንውፅኢታውነት ዝተረፉ ስራሕቲ ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር እጃሞም ኣጠናኺሮም ክቕፅልሉ ከምዝግባእ ዋና ኮሚሽነር እቲ ኮሚሽን ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ገሊፆም። ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኢትዮጵያ”ልዑል ተሳትፎ ማሕበራት ሞያ ኢትዮጵያ ንውፅኢታውነት ሃገራዊ ምኽክር”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ኣብ ኣዲስ ኣበባ መድረኽ ምኽክር የካይድ ኣሎ። ዋና ኮሚሽነር እቲ ኮሚሽን ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ እቲ ኮሚሽን እቲ ምኽክር ኣሳታፍን ሓቛፍን ንምግባር ተሳተፍቲ ኣብ ምፍላይ ትኹረት ሂቡ እናሰርሐ ፀኒሑ እዩ። ትካላት ሃይማኖትን ሲቪል ማሕበረሰብን፣ማሕበራት፣ተፈለጥቲ ሰባት፣ውድባት ፖለቲካ፣መንግስትን ዝተፈላለዩ ክፋላት ሕብረተሰብን ብተወከልቶም ኣቢሎም ከምዘሳተፈ እውን ሓቢሮም። በዚ ድማ መብዛሕቲኦም ስራሕቲ ዘሳለጠ እንትኸውን ኣብዚ ሕዚ እዋን ድማ ናብ ናይ መወዳእታ ምዕራፍ ከምዝበፅሐ ተዛሪቦም። እቲ ኮሚሽን ሃገራዊ ጉባኤ ምኽክር ንምግባር እናተዳለወ ከምዝኾነ ብምሕባር፤ ተሳትፎ ኩሎም ኣካላት ወሳኒ እዩ ኢሎም። ኣብ ኢትዮጵያ ዘለዉ ፀማት ብሰላማዊ መንገዲ ንምፍታሕ ዘሎ ኣማራፂ ሃገራዊ ምኽክር ከምዝኾነ ብምግላፅ፤ ኩሉ ኣካል ኣጀንዳታቱ ናብቲ ሃገራዊ ምኽክር ሒዙ ብምምፃእ ክሳተፍ ከምዝግባእ እውን ኣረዲኦም። እቲ ኮሚሽን ካብ ዝጣየሽ ጀሚሩ ምስ ዝተፈላለዩ ማሕበራት ብምትሕብባር ብርክት ዝበሉ ስራሕቲ እናሳለጠ ከምዝኾነ ተዛሪቦም። ማሕበራት ሞያ ኢትዮጵያ እውን ንውፅኢታውነት ዝተረፉ ስራሕቲ ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር እጃሞም ኣጠናኺሮም ንክቕፅልሉ ፃውዒት ኣቕሪቦም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018(ኢዜኣ) ቤት ምኽሪ ወከልቲ ህዝቢ እቲ ዝተመሓየሸ ኣዋጅ መረፃ፣ምዝገባ ውድባት ፖለቲካን ስነ ምግባር መረፃን ኢትዮጵያ ኣፅዲቑ። መበል 3ይ ስሩዕ ኣኼባ 5ይ ዓመት ዘበነ ስራሕ 6ይ ቤት ምኽሪ ወከልቲ ህዝቢ እናተኻየደ እንትኸውን፤ እቲ ቤት ምኽሪ ዝተፈላለዩ ረቂቕ ኣዋጃትን ስምምዓት ልቓሕን ኣፅዲቑ። ካብቶም ዝፀደቑ ረቂቕ ኣዋጃት፤ ቁፅሪ ኣዋጅ መረፃ፣ምዝገባ ውድባት ፖለቲካን ስነ ምግባር መረፃን ኢትዮጵያ 1162/2011 ንምምሕያሽ ዝቐረበ ኣዋጅ ብሙሉእ ድምፂ ምፅዳቑ እቲ ሓደ እዩ። እቲ ቤት ምኽሪ፤ ኣብ መንጎ ኢትዮጵያን ዓለም ለኸ ማሕበር ልምዓትን ንመፈፀሚ ፕሮግራም ዘላቕን ንፁህን ተበፃሕነት ኢነርጂ ንምቅልጣፍ ንዝተገበረ ስምምዕ ልቓሕ ንምፅዳቕ ኣብ ዝቐረበ ረቂቕ ኣዋጅ ብምዝታይ ኣፅዲቑ። ብተወሳኺ እውን ኣብ መንጎ ኢትዮጵያን ዓለም ለኸ ማሕበር ልምዓትን ንመፈፀሚ ፕሮጀክት ትራንስፎርሜሽን ክእለትን ዞባዊ ውህደትን ምብራቕ ኣፍሪካ ዝውዕል ተወሳኺ ስምምዕ ልቓሕ ንምፅዳቕ ዝቐረበ ረቂቕ ኣዋጅ ኣፅዲቑ። ኣብ መንጎ መንግስትታት ኢትዮጵያን ቻይናን ዝተገበረ ስምምዕ ሓባራዊ ምትሕብባር ሕጊ ጉዳያት ገበን ከምኡ እውን ስምምዕ ምትሕልላፍ ፍሩዳት ንምፅዳቕ ዝቐረበ ረቂቕ ኣዋጅ ናብ ቀዋሚ ኮሚቴ ጉዳያት ሕግን ፍትሕን መሪሑ። ብተመሳሳሊ ኣብ መንጎ ኢትዮጵያን ብራዚልን ዝተገበረ ስምምዕ ምትሕልላፍ ፍሩዳት ንምፅዳቕ ዝቐረበ ረቂቕ ኣዋጅ ከምኡ እውን ኣብ መንጎ መንግስትታት ኢትዮጵያን ደቡብ ኣፍሪካን ዝተገበረ ኣብ ጉዳይ ገበን ዝድለዩ ሰባት ኣሕሊፍካ ናይ ምሃብ ስምምዕ ንምፅዳቕ ዝቐረበ ረቂቕ ኣዋጅ መርሚሩ ናብ ቀዋሚ ኮሚቴ ጉዳያት ሕግን ፍትሕን መሪሑ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018 (ኢዜኣ) ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ምስ ዋና ፀሓፊ ኮሚሽን ኢኮኖሚክ ኣፍሪካ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ክላቨር ጋቴቴ ምዝታዮም ኣፍሊጦም። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብ ማሕበራዊ ምትእስሳር ገፆም ኣብ ዘመሓላለፍዎ መልእኽቲ፤ ምስ ዋና ፀሓፊ ኮሚሽን ኢኮኖሚክ ኣፍሪካ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ክላቨር ጋቴቴ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓ ኣብ 2027 ንኣፍሪካ ብኣግባቡ ዝውክል ኮፕ 32 ኣብ ምድላው ብሓባር ኣብ ንሰርሐሎም መንገድታት ዘቲና ኢሎም። ኮሚሽን ኢኮኖሚክ ኣፍሪካ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ከምኡ እውን እቶም ዋና ፀሓፊ ምስ ጉጅለኦም ብምዃን ኮፕ 32 ዕዉት ንክኸውን ልዑል ኣስተዋፅኦ ከምዘበርክቱ ይተኣማመን እየ ክብሉ እውን ገሊፆም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 25/2018(ኢዜኣ) ሹመት ሚኒስትር ግብርና ኣዲሱ ኣረጋ፣ሚኒስትር ሰላም መሀመድ እድሪስን ዋና ፈፃሚ ስራሕ ኢቢሲ ቢኒያም ኤሮን ብቤት ምኽሪ ፀዲቑ። መበል 3ይ ስሩዕ ኣኼባ 5ይ ዓመት ዘበነ ስራሕ 6ይ ቤት ምኽሪ ወከልቲ ህዝቢ ይካየድ ኣሎ። እቲ ቤት ምኽሪ፤ ብቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ዝተሾሙ ሹመታት ሚኒስትር ግብርና ኣዲሱ ኣረጋን ሚኒስትር ሰላም መሀመድ እድሪስን ኣፅዲቑ። ብተወሳኺ እውን ዋና ፈፃሚ ስራሕ ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬሽን ኢትዮጵያ (ኢቢሲ) ኮይኖም ብቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ዝተሾሙ ቢኒያም ኤሮ በቲ ቤት ምኽሪ ፀዲቑ። ሚኒስትር ግብርና ኣዲሱ ኣረጋ፣ሚኒስትር ሰላም መሀመድ እድሪስን ዋና ፃሚ ስራሕ ኢቢሲ ቢኒያም ኤሮን ኣብ ቅድሚ እቲ ቤት ምኽሪ ቀሪቦም ቃለ መሓላ ፈፂሞም። እቲ ቤት ምኽሪ ኣብ ኣኼብኡ፤ ቁፅሪ ኣዋጅ መረፃ፣ምዝገባ ውድባት ፖለቲካን ስነ ምግባር መረፃን ኢትዮጵያ 1162/2011 ንምምሕያሽ ዝቐረበ ኣዋጅ ብሙሉእ ድምፂ ኣፅዲቑ።

 

ጎንደር/ሕዳር 25/2018(ኢዜኣ) ሕቶ ሰላምን ድሌት ልምዓትን እቲ ህዝቢ ብምርዳእ ፃውዒት ሰላም መንግስቲ ተቐቢልና ካብ መንገዲ ጥፍኣት ተመሊስና መፂእና ክብሉ ፃውዒት ሰላም ክልል ኣምሓራ ዝተቐበሉ ነበር ዕጡቓት ተዛሪቦም። እቶም ነበር ዕጡቓት እቲ ፃውዒት ሰላም ብምቕባል ሎሚ መዓልቲ ኣብ ከተማ ጎንደር ናብ ሰላማዊ ሂወት ተመሊሶም። ካብቶም ነበር ዕጡቓት ኣበጀ ገላው፤ ብዝተሰሓሓተ መንገዲ ናብ በረኻ ብምኻድ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ጥፍኣት ከምዝፈፀመ ብምግላፅ ካብ ስርሑ ብምንሳሕ ሰሪሑን ኣገልጊሉን ንምክሓስ ከምዝተዳለወ ገሊፁ። መብዛሕቴና ናብ በረኻ ዝኸድና ዝተሰሓሓተ ርድኢት ሒዝና ኢና ዝበለ ኣበጀ ገላው፤ ኣብዚ ሕዚ እዋን እቲ ሓቂ ብምርዳእ ናብ ሰላማዊ ሂወት እናተመለስና ኢና ንርከብ ኢሉ። ብመሰረት እዚ እውን ዓርሱን ኣዕርኽቱን ፃውዒት ሰላም መንግስቲ ብምቕባል ሰላማዊ ሂወት ንምምራሕ ምውሳኖምን ምምፅኦምን ሓቢሩ። ሕቶ ሰላምን ድሌት ልምዓትን እቲ ህዝቢ ብምርዳእ ፃውዒት ሰላም መንግስቲ ተቐቢልና ካብ መንገዲ ጥፍኣት ተመሊስና መፂእና ክብል እውን ገሊፁ። ካሊእ መንገዲ ሰላም መሪፁ ዝመፀ ኣማረ ምትኩ፤ ኣብ ዝፀንሐሉ ዝተሰሓሓተ መንገዲ ንህዝቢ ሰላም ካብ ምኽላእ ብተወሳኺ ብዙሕ በደል ስለዘብፃሕና ኣነን ኣዕርኽተይን ኣብ ነስሓ ክንወድቕ ገይሩና እዩ ክብል ተዛሪቡ። ስለዝኾነ እውን ካብ ጥፍኣት ብምውፃእ ንሰላምን ልምዓትን ድሉው ብምዃን ህዝብና ብስራሕ ንምኽሓስ መፂእና ብምባል ካልኦት ኣብቲ ዝተሰሓሓተ መንገዲ ዝርከቡ እውን ፃውዒት ሰላም መንግስቲ ንክቕበሉ መኺሩ። ሓላፊ ምክትል መምርሒ ምክልኻል ገበን መምርሒ ፖሊስ ምምሕዳር ከተማ ጎንደር ኮማንደር ስማቸው ኣደመ፤ ኣብቲ ከተማ ብተሳትፎ ሕብረተሰብ ዘላቒ ሰላም ምርግጋፅ ከምዝተኽኣለ ተዛሪቦም። ብዝተሰሓሓተ መንገዲ ፈፀምቲ ልኡኽቶ ፀላኢ ዝነበሩን ህዝቢ ዝበደሉን ነበር ዕጡቓት እናተመለሱን ሰላማዊ ሂወት እናመርሑን ከምዝርከቡ ገሊፆም። ቅድሚ መዓልትታት ኣብ ከተማ ጎንደር ፃውዒት ሰላም መንግስቲ ዝተቐበሉ 15 ነበር ዕጡቓት ኣማራፂ ሰላም ብምቕባል ናብ ሰላማዊ ሂወት ንምምላስ ብምውሳን ከምዝተመለሱ ዝዝከር እዩ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 24/2018(ኢዜኣ) ኣብ ዙርያ ዓብይ ግድብ ሕዳሰ ኢትዮጵያ ዝግበሩ ድርድራት ብምድፋእ ኣተሓሳስባ ዘበነ ባዕዳዊ መግዛእቲ ንምስጓም ዝግበር ተደጋጋሚ ምንቅስቓስ ሰብ መዚ ግብፂ ምስ ሓቂ 21 ክፍለ ዘበን ዘይኸይድ እዩ ክብል ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ኣፍሊጡ። ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ኣብ ዘውፅኦ መግለፂ፤ መንግስቲ ግብፂ ኣብ ሩባ ኣባይ ልዕልና ዘበነ ባዕዳዊ መግዛእቲ ንምሕላው ዝገብሮ ተደጋጋሚ ፃዕሪ ነዚ እዋን ዘይምጥን እዩ ክብል ኮኒኑ። ኢትዮጵያ ምስ ሃገራት ተፋሰስ ብምትሕብባር ንምልማዕ ኩሉ ግዜ ቆራፅ ከምዝኾነ ዝገለፀ እቲ ሚኒስቴር፤ ኣሰርን ታሪኽን ነዊሕ ዘበን ፓን ኣፍሪካ ዘለዋ ኢትዮጵያ ዝፀንሐ ኣተሓሳስባ ባዕዳዊ መግዛእቲ ፍፁም ኣይትቕበልን ኢሉ። ፍትሓዊ፣ምኽንያታውን ማዕርነት መሰረት ዝገበረን ኣጠቓቕማ ሃፍቲ ማይ ገዛኢ ፅንሰ ሓሳብ ሕጊ ዓለም ከምዝኾነ ብምሕባር፤ ኢትዮጵያ እውን ሃፍታ ንምጥቃም ካብ ዝኾነ ኣካል ፍቓድ ምሕታት ኣየድልያን ክብል ሓቢሩ። እቲ መግለፂ፤ ግብፂ እቲ ክልቲኣዊ ድርድር ናብ ጎኒ ብምግዳፍ ብቀጥታ ይኹን ብተዘዋዋሪ ኣብ ልዕሊ ኢትዮጵያ እትነዝሖ መሰረት ዘይብሉ ክሲ ተቐባልነት ከምዘይብሉ ኣፍሊጡ። ዓለም ለኸ ማሕበረሰብ ባህሪ ምፅሕታር ጎንፂ ግብፂ ንክኩንኖ እውን እቲ ሚኒስቴር ሓቲቱ። ዓብይ ግድብ ሕዳሰ ኢትዮጵያ ሓዊሱ ፕሮጀክትታት ልምዓት ኢትዮጵያ ንኣፍሪካ መርኣያ ዓርስኻ ምኽኣል ከምዝኾኑ እውን ገሊፁ። ኢትዮጵያ ንምትሕብባርን ኩሉ ተረባሒ ንዝገብሩ መፍትሒ ሓሳባትን ብቆራፅነት ከምትሰርሕ ኣብቲ መግለፂ ተገሊፁ። ኢትዮጵያ ሩባ ኣባይ ሕዚ ንዘሎን ንቀፃልን ወለዶ ብምጥቃም ንመሰላ ፀኒዓ ከምትቕፅል እውን እቲ ሚኒስቴር ኣገንዚቡ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 23/2018 (ኢዜኣ) ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኢትዮጵያ እቲ ጉባኤ ምኽክር ዝዝትየሎም ኣጀንዳታት ሓንፂፁ ዕላዊ ምግባርን እቲ ጉባኤ ንምፅዋዕን ምድላዉ እናዛዘመ ከምዝኾነ ዋና ኮሚሽነር እቲ ኮሚሽን ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ገሊፆም። ኮሚሽን ሃገራዊ ምኽክር ኢትዮጵያ “ልዑል ተሳትፎ ትካላት ሃይማኖትን ትካላት ሲቪል ማሕበረሰብን ኢትዮጵያ ንውፅኢታዊ ሃገራዊ ምኽክር”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ መድረኽ ምኽክር የካይድ ኣሎ። ​​​​​ ዋና ኮሚሽነር እቲ ኮሚሽን ፕሮፌሰር መስፍን ኣርኣያ ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ እቲ ኮሚሽን እቲ ምኽክር ኣሳታፍን ሓቛፍን ንምግባር ተሳተፍቲ ኣብ ምፍላይ ፍሉይ ትኹረት ሂቡ እናሰርሐ ፀኒሑ እዩ። ክፋላት ሕብረተሰብ፣ትካላት ሃይማኖትን ትካላት ሲቪል ማሕበረሰብን ሓዊሱ ብርክት ዝበሉ ትካላትን ማሕበራትን፣ተፈለጥቲ ሰባት፣ውድባት ፖለቲካ ከምኡ እውን መንግሥቲ ብተወከልቶም ኣቢሎም ምስታፍ ከምዝተኽኣለ ኣረዲኦም።   ኣብ ውሽጢ ሃገር ጥራሕ ከይተገደበ ዶያስፖራ ወገናት እውን ኣብቲ ከይዲ ንክሳተፉ ፃዕሪ ከምዝገበረ ሓቢሮም። እቲ ኮሚሽን ኣብዚ ሕዚ እዋን እቲ ጉባኤ ምኽክር ዝዝትየሎም ኣጀንዳታት ሓንፂፁ ዕላዊ ምግባርን እቲ ጉባኤ ንምፅዋዕን ኣብ መወዳእታ ከምዝበፅሐ ብምግላፅ፤ ነዚ ድማ ቅድመ ምድላው እናገበረ ከምዝርከብ ፀሪሖም። ናብዚ ወሳኒ ምዕራፍ ንምስግጋር ክሳለጡ ዘለዎም ዝተረፉ ስራሕቲ ከምዘለዉ ዝገለፁ እቶም ዋና ኮሚሽነር፤ ህዝብን ዝተፈላለዩ ዝምልከቶም ኣካላትን ክልል ትግራይ ኣጀንድኦም ዝህብሉን ኣብቲ ጉባኤ ምኽክር ንክሳተፉ ምግባርን ቁልፊ ጉዳይ እዩ ኢሎም። ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ኣብቲ ምኽክር ንምስታፍ ፍቓደኛታት ዘይኮኑ ውድባት ፖለቲካ እውን ናብቲ ከይዲ ንክመፁ ንምግባር ተወሳኺ ፃዕርታት ምግባር ከምዘድለየ ተዛሪቦም። ብተወሳኺ እውን ዕጥቂ ተዓጢቖም ዝንቀሳቐሱ ጉጅለታት ዘለውዎም ኣጀንዳታት ናብቲ ምኽክር ብምምፃእ ንውፅኢታውነት ከይዲ እቲ ምኽክር ተወሳኺ ዓቕሚ ስለዝኾነ ፍሉይ ፃዕሪ ኣድላይ ከምዝኾነ ኣረዲኦም። ኣብቲ መድረኽ ዝተረኸቡ ኣቦታት ሃይማኖት፣ላዕለዎት ኣመራርሓ መንግስቲ፣ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ ጉባኤ ትካላት ሃይማኖትን ሲቪል ማሕበረሰብን እቶም ዝተረፉ ስራሕቲ ንክዕወቱ እጃሞም ንክዋፅኡ ፃውዒት ኣቕሪቦም።

ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ኣዋርሕ ጥቅምትን ሕዳርን 2018 ዓ/ም ቁልፊ ዝኾኑ ተኸታተልቲ ሃገራውን ዓለም ለኻውን ስራሕቲ ኣሳሊጦም። ብኣዳላውነት ደቡብ ኣፍሪካ ንፈለማ እዋን ኣብ ኣፍሪካ ኣብ ዝተኻየደ ጉባኤ መራሕቲ ሃገራት ኣባል ጉጅለ 20 ብምስታፍ ልዑል ዲፕሎማሲያዊ ዓወት ኣምፂኦም እዮም። ተሳትፎ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብቲ ጉባኤ ብሄራዊ ረብሓ ኢትዮጵያ ብምሕላው ሓባራዊ ድምፂ ኣፍሪካ ንምጉላህ ዘኽኣለ እዩ ኔሩ። እዚ ድማ ፅዕንቶ እታ ኣህጉር ኣብ ዓለም ለኸ ጉዳያት እናተጠናኸረ ከምዝመፀ ዘረጋግፅ እዩ። ፕሮጀክት ልምዓት መስኖን ምንቅስቓስ ልምዓት ቱሪዝምን ብዝምልከት፡- ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ኣብ ክልል ኣምሓራ ከተማ ጎንደር ኣብ ዝነበሮም ዑደት ኩነታት ስራሕ ፕሮጀክት ልምዓት መስኖ መገጭ ገምጊሞም እዮም። እቲ ፕሮጀክት ኣብ ልዕሊ 870 ሄክታር መሬት ዝዓረፈ እንትኸውን፤ 17000 ሄክታር መሬት ብመስኖ ቀረባት ከምዝሽፍን ትፅቢት ይግበረሉ። ብሓፈሻ ግድብ መገጭ እንትዛዘም መፍረያይነት ግብርና እቲ ከባቢ ዘዕቢ ክኸውን እዩ። ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ምስ ቀዳማዊት እመቤት ዝናሽ ታያቸውን ላዕለዎት ሓለፍቲ ስራሕ መንግስቲን ብምዃን ኣብታ ከተማ ኣብ ዝገበርዎ ዑደት፥ ዝተሓደሰ ቀፅሪ ፋሲል መሪቖም። እቲ ስራሕቲ ሕድሳት፥ መዋቕር ፅገና ህንፀት እቲ ቤተ መንግስቲ፣ ምምሕያሽ መገዲታት እግሪ፣ ቁልፊ ዝኾኑ ህንፃታት ብባህላዊ ናውቲታት ዝግባን ኣውሒን ብምጥቃም መልክዕን ባህሪን እቲ ቦታ ንምሕላው ተሰሪሑ። ብተወሳኺ ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ጎርጎራ ልዕሊ 180 ሰባት ናይ ምጉዕዓዝ ዓቕሚ ዘለዋ ጣናነሽ ፪ ዝተብሃለት ጀልባ ስራሕ ኣጀሚሮም። ብተመሳሳሊ ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ከተማ ባህርዳር ኣብ ዝነበሮም ዑደት፥ ዓለም ለኸ ስታዲየም ባህርዳር፣ እታ ከተማ ንዓውዲ ቱሪዝም ምቹእ ንምግባር ዝካየዱ ዘለዉ ስራሕቲ ርእዮም። እቲ 52 ሺሕ ሰብ ናይ ምሓዝ ዓቕሚ ዘለዎ ስታዲየም ብመሰረት ካፍ ዘቐመጦ ስታንዳርድ ደረጅኡ ኣብ ምምሕያሽ ጠመተ ሂብካ ዝስራሕ ዘሎ ከምዝኾነ ተዓዚቦም። ካብዚ ብተወሳኺ ጎርጎራ ኢኮ ሪዞርት መሰረት ብምግባር ኣብ ባህርዳር ወሰን ቀላይ ጣና ዝህነፅ ዘሎ ፈለገ ጊዮን ሪዞርት ዝረኣዩ እንትኾኑ፥ እቲ ሪዞርት ናብ ስራሕ እንትኣቱ ናይታ ከተማ ናይ ቱሪዝም ካብ ምንቕቓሕ ብተወሳኺ ንብዙሓት መናእሰይ ዕድል ስራሕ ዝፈጥር ከምዝኾነ ኣብቲ እዋን ተዛሪቦም። ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ኣብ ከተማ ከሚሴ ኣብ ዝገበርዎ ዑደት፥ ኣብታ ከተማ ዝካየዱ ዘለዉ 1.3 ኪሎ ሜትሮ ስራሕቲ ልምዓት ኮሪደር ረእዮም። ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ዋና ቤት ዕዮ ኢንስቲቲዩት ኣርቴፊሻል ኢንተለጀንስ ኢትዮጵያ ዑደት ብምግባር ኣብ ውሽጢ ሓደ ዓመት ዝነኣድ ለውጢ ህንፀትን ዘበናዊ ጥበብ መስርሒ ቦታን ብምርኣይ ንሰራሕተኛታት ኣዝዩ ምቹእ ዝኾነ ስፍራ ምፍጣሩ ገሊፆም። እቲ ትካል ኣብ ውሽጢ ሓሙሽተ ዓመት ኣብ ዓውዲ ጥዕና፣ ግብርና፣ ኣገልግሎት ዝምዕብል ዘሎ ናይ መሪሕነት ኣስተዋፅኦኡ ይዋፃእ ዘሎ እንትኸውን፥ ብክላውድ ኮምፒውቲንግ፣ ዓበይቲ ማዕኸናት ሓበሬታ፣ ምድላይ ሓበሬታ፣ ምጉልባት ዓቕሚ ሮቦቲክስን ኢመርሲቭ ቴክኖሎጂታትን ይርከብ ኢሎም። ቀደማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድን (ዶ/ር) ኣብ ጉባኤ ኣባል ሃገራት ጉጅለ 20 ምስ ዝተፈላለዩ መራሕቲ ብምዝታይ ስትራቴጂካዊ ረብሓ ኢትዮጵያ ዘፅንዑ ከልቲኣዊን ኩለመዳያዊን ዲፕሎማሲያዊ ተግባራት አዐዊቶም ኢዮም። እቶም ቀደማይ ሚኒስትር፥ ምስ ፕሬዝደንት ደቡብ ኣፍሪካ ሲሪል ራማፎሳ፣ ዋና ዳይሬክተር IMF ክሪስታሊና ጂኦርጂየቫ፣ ፕሬዝደንት ባንኪ ልምዓት ኣፍሪካ ዶክተር ሲዲ ኡልድ ታህ፣ ኣቡዳቢው ልዑል ወራሲ ዓራት፣ ፕሬዝደንት ቱርክዬ፣ ፕሬዝደንት ፊንላንድ፣ ፕሬዝደንት ፈረንሳይ፣ ናይ ጀርመን ቻንሰለር፣ ቀደማይ ሚኒስትር ኖርዌይ፣ መራሕቲ ህንዲ፣ ቬይትናም፣ ደቡብ ኮሪያን ኣውስትራሊያን ዕዉት ዘተ ኣካይዶም። ብተወሳኺ ምስ ቀደማይ ሚኒስትር ዩናይትድ ኪንግደም፣ ፕሬዝደንት ብራዚል፣ ቀደማይ ሚኒስትር ኔዘርላንድ፣ ቀደመይቲ ሚኒስትር ጣሊያንን ምክትል ፕሬዚዳንት ኢንዶኔዢያን እወንታዊ ዘተ ኣካይዶም። ምምራፅ ኢትዮጵያ ንኣዳላውነት ኮፕ 32፡- ሚኒስትር ጉዳይ ወፃኢ ኢትዮጵያ ዝኾኑ ዶክተር ጌዲዮን ጢሞቴዎስ ፕሬዚደንት ኮፕ 32 ኮይኖም ምምዳቦም ስዒቡ፤ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣብ ዝተረኸብሉ ስራሕቲ ምድላው ንምውዳድ ዘኽእል ኣኼባ ብሄራዊ መተሓባበሪ ኮሚቴ ተኻይዱ እዩ። እቲ ኣኼባ ኢትዮጵያ ኮፕ 32 እንትተተናግድ ሓቛፍን ብኣግባቡ ዝተዳለወን ጉባኤ ንክተካይድ ንምርግጋፅ መንግስቲ ዘለዎ ቆራፅነት ዘርኣየሉ እዩ። ብሓፈሻ ኣብ ኣዋርሕ ጥቅምትን ሕዳርን 2018 ዓ/ም ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር)ፕሮጀክትታት ልምዓት መስኖ፣ ስራሕቲ ልምዓት ቱሪዝምን ኢትዮጰያ ኣብ ኣርቴፊሻል ኢንተለጀንስ ተግባራዊነት ንምቅልጣፍ ከምኡ እውን እታ ሃገር ብዲፕሎማሲ ንምዕባይ ዝተኸተልዎ ኣመራርሓን ብውፅኢት ዝተዓጀበ እዩ ኔሩ። ኣብ መወዳእታ እቲ ወርሒ እውን እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ንኣዛዚ እዚ ኣፍሪካ ዩናይትድ ስቴትስ ጄነራል ዳግቪን አር ኤም አንደርሰንን ረኺቦም ኣብ ዞባዊ ጉዳያት ፀጥታ ዘትዮም እዮም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 22/2018 (ኢዜኣ) ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ(ዶ/ር) ካብ 23 ሕዳር 2018 ዓ/ም ጀሚሩ ኣምባሳደር በትረ መንግስቱ ሚኒስትር ዲኤታ ሓላፊ ፍሉይ ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትር ገይሮም ምሿሞም ቤት ፅሕፈት ቀዳማይ ሚኒስትር ኣፍሊጡ።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 22/2018(ኢዜኣ) ኣብ ክልል ትግራይ ዘላቒ ሰላምን ልምዓትን ንምርግጋፅ እቲ መንእሰይ ንቑሕ ተሳትፎ ክገብር ከምዘለዎ ትግራይ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ(ትዴፓ) ገሊፁ። ዋና ፀሓፊ ትግራይ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ(ትዴፓ) ሙሉብርሃን ሃይለ ንኢዜኣ ከምዝበልዎ፤ ህዝቢ እቲ ክልል ዘጋጠምዎ ፈተናታት ንምፍታሕ እቲ መንእሰይ ንቑሕ ተሳትፎ ክገብር ትፅቢት ይግበረሉ። ብፍላይ ድማ ኣብቲ ክልል ዘላቒ ሰላም ንክመፅእ እቲ መንእሰይ ኣብ ቀፃሊ መረፃ ንቑሕ ተሳትፎ ምግባር ትፅቢት ከምዝግበረሉ ብምግላፅ፤ ነዚ ድማ ኣብ ከይዲ ፖለቲካ ናይ ባዕሉ ኣስተዋፅኦ ንምብርካት ዘኽእልዎ ስራሕቲ ትዴፓ እናሳለጠ እዩ ዝርከብ ኢሎም። ኣብቲ ክልል ኩሉ ዝሳተፈሉ ብዲሞክራሲያዊ መንገዲ ዝተመረፀ ፓርቲ ናብ ስልጣን ንክመፅእ ናይ ምግባር ስራሕ ትኹረት ከምዝተውሃቦ ሓቢሮም። ምስ ዝተፈላለዩ ኣወዳድባታት፣ልሂቃንን ኣብቲ ክልል ዝንቀሳቐሱ ውድባት ፖለቲካን ሓዊሱ ምስ ሲቪክ ማሕበራት ብምውዳድ ናይ ምስራሕ ጅማሮታት ከምዘለዉ እውን ኣረዲኦም። ትግራይ ዲሞክራሲያዊ ፓርቲ(ትዴፓ) ኣብ ዝቕፅል መረፃ ንምውድዳር ምድላው እናገበረ ከምዝኾነ ኣፍሊጦም። ኣብዚ ሕዚ እዋን ህዝቢ ትግራይ ካብ ዝኾነ ነገር ንላዕሊ ሰላም፣ልምዓትን ዲሞክራስን እዩ ዝደሊ ዝበሉ እቶም ዋና ፀሓፊ፤ እዚ ንምዕዋት ሓባራዊ ቃልሲ ከምዘድሊ ተዛሪቦም። ብካሊእ መዳይ ነበር ህወሓት ቀፃሊ መረፃ ንከይሳለጥ ንምግባር ዝገብሮም ምንቅስቓሳት ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ከም ምቕላድ ተገይሩ ዝውሰድ እዩ ኢሎም። ተፈጥሮኣዊ ባህሪ ነበር ህወሓት ሰላማዊ ቃልሲ ዘይፈትውን ዘይደልን ከምዝኾነ ብምሕባር፤ ኣባላት እቲ ጉጅለ ብልዕልና ሓሳብ ዘይኣምኑ ከምዝኾኑ ገሊፆም። ዝኾነ ኣካል ንሰላምን ዕቤትን ህዝቢ ዝሓስብ እንተኾይኑ ብሕጋዊ መንገዲ ተመዝጊቡ ዓርሱ ንመረፃ ከዳለው ከምዘለዎ እውን ሓቢሮም።

ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 22/2018 (ኢዜኣ) ህልውን ብልፅግና ኢትዮጵያ ንምርግጋፅ ኩላትና በቢዓውድና ማዕረ ክንጎዪ ትፅቢት ይግበረልና ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ዐቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ተዛሪቦም። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፤ “ብምልከታ ናይ መደመር መንግሥቲ፤ ዝላ ዓውድታት”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ንላዕለዎት ኣመራርሓ ፓርቲ ብልፅግና ስልጠና ሂቦም። ኣብዚ እዋን ከምዝበልዎ፤ ሓንቲ ሃገር ካብ ካልኦት ድሑርቲ እትበሃል ብፖለቲካዊ፣ ማሕበራዊ፣ኢኮኖሚያውን ቴክኖሎጂካውን መለክዕታት ካብ ሓንቲ ማዕቢላ እትበሃል ሃገር ዝተሓተት ኮይና እንትትርከብ እዩ ኢሎም። ምቁራፅ ዕቤት፣ቀፃልነት ዘለዎ ዕቤት ዘይምህላው፣ምትእጉጓል ቅልጣፈ፣ዕንክሊል ፖለቲካን ስምብራት ኢኮኖምን መግለፅታት ድሕረት ተገይሮም ከምዝውሰዱ እውን ኣብራህሪሆም። ትካላዊ ውድቀት፣ባህለዊ ውድቀትን ኢኮኖሚያዊ ምድኻምን መበገስታት ድሕረት ከምዝኾኑ እውን ገሊፆም። ስለዚ ኣካላዊ ሓፁር፣ትካላዊ(ስርዓታዊ) ሓፁር ከምኡ እውን ባህላዊ ሓፁር ዝተብሃሉ ሰለስተ ሓፁር ከልከልቲ ዕቤት ሃገር እንተዘይፈሪሶም ከም ሃገር፣ከም ክልል ኢሉ እውን ከም ከተማ ዕቤት ኣይመፅእን ክብሉ እውን ኣረዲኦም። ፍልጠት ሓፂርና፣ገንዘብ ሓፂርናን ምዕባይ ደሊናን ከመይ ክኸውን ይኽእል? ሓቢሮም ክኸዱ ኣይኽእሉነ ዝበሉ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፤ ዕቤት ዝመፅእ ፍልጠትን ገንዘብን ካብ ዘለዎ ቦታ ምስሓብ እንትንኽእል እምበር እንትንደፍኦ ኣይኮነን ኢሎም። ስለዝኾነ እውን ምርግጋፅ ህልውና ብልፅግና ኢትዮጵያ ንደሊ እንተኾይንና፣ንብልፅግና ኢትዮጵያ ምስራሕ ከምኡ እውን መሰረት ምንባር እንተደሊና ኩላትና ማዕረ ክንጎዪ ትፅቢት ይግበረልና ክብሉ ኣረዲኦም።