አዲስ አበባ/መስከረም/16/2016/ኢዜአ/ ኣብ ሰሜናዊ ዒራቕ ኣብ ሓደ ጽንብል መርዓ ብዘጋጠመ ባርዕ ሓዊ፡ ልዕሊ 100 ሰባት ሞይቶም ልዕሊ 150 ዝኮኑ ሰባት ድማ ጉድኣት ወሪድዎም። እቲ ሓደጋ ኣብ ሰሜናዊ ዒራቕ ኣብ እትርከብ ግዝኣት ናይንቨህ ከተማ ኣልሓምዳን ኣብ ዘጋጠመሉ፡ ብኣማኢት ዝቝጸሩ ዕዱማት መርዓ ይጽንብሉ ነይሮም። መበገሲ ናይቲ ሓዊ ዛጊድ ዘይተረጋገጸ ኰይኑ፡ መጀመርታ ግን ርችት ድሕሪ ምትኳሱ ከምዝተፈጠረ ዝገልጹ ጸብጻባት ወጺኦም ነይሮም። መርዓውን መርዓትን ካብቶም ዝሞቱ ወይ ዝተጐድኡ እንተዀይኖም ዝተፈለጠ ነገር የለን። መራኸቢ ብዙሃን ዒራቕ እቶም መርዑ ከምዝሞቱ ዝገለፀ ኮይና፡ ጸኒሑ ግን ወኪል ዜና ኒና ብህይወት ከምዝተረፉን ንዘጋጠሞም ምቅጻል ሕክምና ይግበረሎም ከምዘሎን ጸብጺቡ ። ኒናን ካልኦት ጋዜጠኛታትን፡ ሰራሕተኛታት ምጥፋእ ሓዊ ነቲ ባርዕ ንምጥፋእ ንዘካየድዎ ጻዕሪን እቲ ዝወረደ ዕንወትን ዘርእዩ ኣሳእልን ዘርጊሖም ኣለዉ። ኣብቲ ህንጻ ዝነበሩ ብቐሊሉ ዝቃጸሉ ገርዚታት [ፓነላት] እቲ ሓዊ ክጋፋሕ ኣበርክቶ ከምዝገበሩን ገለ ክፋል ናይቲ ህንጻ ከምዝወደቐን ማዕከን ዜና ዒራቕ ጸብጺቡ። ዳይረክቶሬት ክፍሊ ምክልኻል ሲቪላት እታ ሃገር ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ እቲ ህንጻ ካብ” ብቐሊሉ ዝቃጸል፡ ሕሱርን ሓዊ ኣብ ዝለዓለሉ ብቐሊሉ ዝዓኑን ማተሪያል ዝተሰርሐ” ብምዃኑ እቲ ዕንወት ከምዘጋጠመ ኣፍሊጡ። ሮይተርስ ኣብ ዝዘርገሖ ቪድዮ፡ ረቡዕ ንግሆ ሰራሕተኛታት ምጥፋእ ሓዊ ኣብ ፍርስራስ እቲ ህንጻ ብህይወት ዝተረፉ ሰባት ንምርካብ እለሻ ከካይዱ የርኢ። እቲ ህንጻ ምቅጻል ኣብ ዝጀመረሉ፡ ብኣማኢት ዝቝጸሩ ሰባት ኣብ ውሽጡ ጽንብል መርዓ የካይዱ ምንባሮም መሰኻኽር ዓይኒ ይገልጹ። “ሓዊ ካብቲ ህንጻ ክወጽእ ርኢና። እቶም ዝኸኣሉ ወጺኦም እቶም ዘይከኣሉ ግን ተዓጽዮም ተሪፎም። እቶም ዝወጹ እውን ጉድኣት ወሪድዎም እዩ ነይሩ” ክብል ካብቲ ሓዊ ዘምለጠ ዕማድ ዮሃና ንሮይተርስ ገሊጹ። ምክትል ኣመሓዳሪ ግዝኣት ናይንቨህ ሓሰን ኣልዓላቕ፡ በቲ ሓደጋ 113 ሰባት ምማቶም ከምዝተረጋገጸ ንሮይተርስ ዝሓበረ ኰይኑ፡ ማዕከን ዜና ዒራቕ ግን ብውሑድ 100 ሰባት ከምዝሞቱን 150 ጉድኣት ከምዝወረዶምን ጸብጺቡ። ብሓዊ ዝተቓጸለ ስነ ስርዓት መርዓ ዝካየደሉ ዝነበረ ቦታ እቶም ዝተጐድኡ ሰባት ኣብታ ግዝኣት ናብ ዝርከባ ዝተፈላለያ ሆስፒታላት ከምዝተወሰዱ ዝገለጸ ኣመሓዳሪ እታ ግዝኣት ድማ፡ ቍጽሪ ዝሞቱን ጕድኣት ዝወረዶምን ክውስኽ ከምዝኽእል ተዛሪቡ። ብዙሓት ነበርቲ ነቶም ጕድኣት ዝወረዶም ንምሕጋዝ ካብ ርእሰ ከተማ እታ ግዝኣት ሞሱል ንኣንፈት ምብራቕ ኣብ እትርከብ ሕምዳንያ ናብ ዘሎ ሆስፒታል ብምኻድ ደም ይልግሱ ኣለዉ። ቀዳማይ ሚኒስተር ዒራቕ ኣብ መራኸቢ ብዙሃን X (ትዊተር) ኣብ ዘሕለፎ መልእኽቲ ድማ ሰብመዚ “እቶም በቲ ዘሕዝን ሓደጋ ዝተጐድኡ ሩፍታ ክረኽቡ ዘድሊ ጻዕሪ ኵሉ ክግበር” ኣዚዙ።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/15/ 2016 /ኢዜአ/ኬንያ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን ካብ 2027 ጀሚራ ህንፀት መፈልፈሊ ሓይሊ ኒውክሌር ንምጅማር ከምዝሃቀነት ተገሊፁ፡፡ እቲ ትልሚ ምስ ምውሳኽ በዝሒ ህዝቢ እታ ሃገር ተተሓሒዙ ካብ ብኽለት ኣየር ናፃ ቀረብ ሓይሊ ኤሌክትሪክ ስለዘድለየ ከምዝኾነ ተሓቢሩ፡፡ ተጠባባቒ ዋና ፈፃሚ ስራሕ ኤጀንሲ ሓይሊ ኒውክሌር ኢነርጂን እታ ሃገር ጀስተስ ዋቡያቦ ከምዝገለፁዎ እቲ ኤጀንሲ ህንፀቱ ክጅምር ዝሓሰቦ ኣብ ኪሊፊ ወይ ድማ ኣብ ኩዋሌ ኢዩ፡፡ ኬንያ ካብ ክልቲኡ ኣብ ሓዲኡ ከባቢ ህንፀት መማዕበሊ ኒውክሌር ንምጅማር ሓሲባቶ ዘላ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን ኣብ 2021 ካብ ዓለም ለኸ ኤጀንሲ ሓይሊ ኣቶሚክ ፍቓድ ሓቲታ ተቐባልነት ብምርካባ ከምዝኾነ ዘ ኢስት ኣፍሪካን ፀብፂቡ፡፡ ህንፀት እቲ ፕሮጀክትንምክያድ ዓለም ለኸ ጨረታ ከምተውፅእ እውን ተገሊፁ፡፡

  አዲስ አበባ/መስከረም/12/2016/ኢዜአ/ መራሒ ሰራዊት ሱዳን ጀነራል ዓብደልፈታሕ ኣልቡሩሃን ምስ ተናሓኒሂኦም መራሒ ሓይልታት ህጹጽ ደገፍ ንኽዝትዩ ፍቓደኛ ከምዝኾኑ ገሊፆም። ክልቲኦም መራሕቲ፡ ነታ ሃገር ንምቁጽጻር ኣብ ውግእ ተጸሚዶም ይርከቡ። ጀነራል ዓብደልፈታሕ ኣልቡርሃን ምስቲ ተናሓኒሂኦም መሓመድ ሓምዳን ዳጋሎ - ሕሜቲ ብመርህ ደረጃ ኮፍ ኢሎም ክዝትዩ ቅሩብ ከምዝኾኑ ኣፍሊጦም። ብሰንኪ እቲ ኲናት ልዕሊ 5 ሽሕ ሱዳናውያን ከምዝሞቱ ጸብጻባት ሕቡራት ሃገራት የመልክት። ብዘይካ'ዚ ልዕሊ 5 ሚልዮን ሰባት ካብ ቤት ንብረቶም ተመዛቢሎም ኣለው። ኣብ 2021 ብዕልዋ መንግስቲ ፖለቲካዊ ስልጣን ዝጨበጡ ጀነራል ኣልቡርሃን፡ ኣብቲ ኣብ ኒውዮርክ ዝተኻየደ ዋዕላ ሕቡራት ሃገራት መደረ ድሕሪ ምስምዖም ምስ ቢቢሲ ሓጺር ጻኒሒት ገይሮም። እቶም ንሰራዊት ሱዳን ዝመርሑ ጀነራል፡ ካብ ማሕበረሰብ ዓለም ዓለም ለኻዊ ድጋፍ ንምርካብን ንመሪሕነቶም ኣፍልጦ ክወሃቦምን ኣብ ዝተፈላለዩ ሃገራት ምብጻሕ የካይዱ ከምዘለዉ ዝፍለጥ’ዩ። ጀነራል ኣልቡርሃን ከምቲ ፈለማ ቃል ዝኣተውዎ ስልጣን ናብ ሲቪሊያዊ ምምሕዳር ከረክቡ ኣይከኣሉን። ዝመርሕዎ ሰራዊት ኣብ ልዕሊ ሰላማውያን ሰባት መጥቃዕቲ ፈጺሙ’ዩ ንዝብል ክሲ’ውን ይነጽግዎ። እንተኾነ ብጀነራል ኣልቡርሃን ዝምራሕ ሰራዊት፡ መንበሪ ኣባይቲ እንከይፈለዩ መጥቃዕቲ ከምዝፈጸሙ ሕቡራት ሃገራት ኮነ ካልኦት ትካላት ረድኤት መረዳእታ ከምዘለዎም ክገልጹ ጸኒሖም ኣለዉ። እቲ ኵናት ብዓወት ሰራዊቱ ከምዝዛም ‘ዘጠራጥር የብለይን’ ዝበሉ ጀነራል ኣልቡርሃን ማእከል መአዘዚኦም ናብ ፖርት ሱዳን ከዛውር ከምዝተገደደ ግን ኣይሓቡኡን። ብሰንኪ እቲ ኣብ ርእሰ ከተማ ካርቱም ዝቕጽል ዘሎ ውግእ፡ እታ ከተማ ማእኸል መንግስቲ ኮይና ክትቅጽል ኣይከኣለትን። ምስ ተቐናቓኒኡ ጀነራል ሕሜቲ ናብ ዘተ ከምርሑ ዝኽእሉ ኣብ ጅዳ ሱዕድ ዓረብ ድሕነት ሰለማውያን ሰባት ንምውሓስ ዝኣተውዎ ውዕሊ ምስ ዝኽበር ጥራይ ከምዝኾነ ጀነራል ኣልቡርሃን ተዛሪቦም። “ኣብ ዘተ ንኽንሳተፍ ቅሩባት ኢና” ክብሉ ድማ ንቢቢሲ ሓቢሮም። ጀነራል ኣልቡርሃን ኣስዒቦም “መራሕቲ እዞም ጨፍጨፍቲ ሓይልታት ናብ ሕሊናኦም ተመሊሶም ንሰራዊቶም ካብ ከባቢታት መንበሪ ኣባይቲ ኣውጺኦም ናብ መዓስከሮም ዝምልሱ እንተኾይኖም ንዘተ ሰላም ኮፍ ክንብል ኢና። ነቲ ኣብ ጅዳ ዝተሰማማዕናዮ ውዕሊ ዘኽብሩ እንተኾይኖም ነቲ ቅልውላው ንምፍታሕ ክንዘራረብ ኢና” ኢሎም። ጀነራል ሕመቲ ኣብዚ ሰሙን ብቪድዮ ኣብ ዝዘርግሖ መልእኽቲ ንፖለቲካዊ ዘተ ድልዊ ከምዝኾነ ተዛሪቡ ነይሩ። ክልቲኦም መራሕቲ ተኹሲ ደው ንምባል’ኳ ብተደጋጋሚ እንተተዛተዩ እቲ ኵናት ግን ክሳብ ሕዚ ደው ኣይበለን። ጀነራል ኣልቡርሃን ሃገሮም ከም ሶማልያን ሊብያን ክትመቓቐል ትኽእል እያ ንዝብል ሻቕሎት ኣትሪሮም ተቓዊምምዎ። “ሓድነት ሱዳን ክጸንዕ’ዩ። ሱዳን ኣይትትንከፍን'ያ። መንግስቲ ኣልቦ ሃገር ኣይትኸውንን። ኣብቶም ካልኦት ዝጠቐስክዎም ሃገራት ዘጋጠመ ነገር ኣብ ሃገርና ክኸውን ኣይንደልን። "ኣብዚ ሕዚ እዋን ህዝቢ ሱዳን ኣብ ሓደ ዕላማ ሰሚሩ’ዩ ዘሎ። እዚ እኩይ ተግባር ድማ ብሰላም ወይ ከዓ ብኵናት ክውዳእ’ዩ” ክብሉ ጀነራል ኣልቡርሃን ተዛሪቦም።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/11/2016/ኢዜአ/ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ ንሓሙሽተ መዓልቲ እናተኻየደ ዝፀንሐ 9ይ ጉባኤን ዓውደ ምርኢትን ማሕበር ኣህጉራዊ ለኸ ቁፅፅር ጣንጡ ዓሶ ተዛዚሙ። እቲ ጉባኤ "ኣብ ህዋሳት ሕማም ዝረአዩ ስግኣታት ክትትልን ቁፅፅርን ምስትኽኻል" ብዝብል መሪሕ ሓሳብ ኢዩ ተኻይዱ፡፡ ኣቦ መንበር ቻፕተር እቲ ማሕበር ኣብ ኢትዮጵያ ድልነሳው የኋላው (ፕ/ር) ብነብሳት ዝመሓላለፉ ሕማማት ንምቁፅፃርን ንምውጋድን ዝዓለመ ጉባኤ ከምዝኾነ ኣብሪሆም። ካብዚ ብተወሳኺ ክትትልን ቁፅፅርን ንምጥንኻር ተሓሲቡ ዝተኻየደ ምዃኑ ምግላፆም ካብ ሚኒስቴር ጥዕና ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ፡፡ ናይዚ ዓመት ጉባኤ ኢትዮጵያ ብዕዉት ኩነታት ምትእንጋዳ ዝገለፁ እቶም ኣቦ መንበር÷ ናይ ዝቕፅል ዓመት ጉባኤ ኣይቮሪኮስት ንኽተተኣናግድ ምምራፃ ኣፍሊጦም፡፡

  ደቡብ ኣፍሪቃን ኣመሪካን ሓድሽ መከላኸሊ ክታበት ኤችኣይቪ ምፍታን ከም ዝጅምራ ተገሊጹ። ኣብዚ እዋን ድማ ክልቲአን ሃገራት ኣብ ክሊኒካዊ ፈተነ ዝሳተፉ ሰባት ክምዝግባ ጀሚረን ኣለዋ። ብመሰረት ሃገራዊ ትካላት ጥዕና ኣመሪካ፡ እቲ ቪኣይኣር-1388 ዝተባህለ ክታበት፡ ንኣካላት ቲ-ዋህዮታት ንምሕጋዝ ዝተዳለወ እዩ። ቲ-ዋህዮታት ኣካል ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ኰይኖም፡ ካልኦት ዋህዮታት ጸገም ከይህልዎም ድማ ይቈጻጸሩን ይምርምሩን። እቲ ክታበት፡ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም "ኤችኣይቪ ከለልዩን እቲ ቫይረስ ሕዱር ረኽሲ ከይምስርት ንምክልኻል ምላሽ ሕማም ምክልኻል ከለዓዕሉን ዝኽእሉ" ቲ-ዋህዮታት ንኸፍሪ ንምትብባዕ ዝዓለመ’ዩ። እቲ ፈተነ ክታበት ብሃገራዊ ትካላት ጥዕና ኣሜሪካ፡ ቢልን ሜሊንዳ ጌትስን ፋውንደሽንን ኣመሪካዊ ኩባንያ ቪር ባዮቴክኖሎጂን’ዩ ዝካየድ። እቲ መጽናዕቲ፡ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ኣብ ዝርከቡ ኣርባዕተ ቦታታትን ኣብ ኣመሪካ ኣብ ዝርከቡ ሽዱሽተ ቦታታትን፡ 95 ኣብ ደሞም ኤችኣይቪ ዘይብሎም ሰባት ከሳትፍ እዩ። ፈላማይ ውጽኢት ፈተነ ክታበት ኣብ መወዳእታ 2024 ከም ዝግለጽ ሃገራዊ ትካላት ጥዕና ኣመሪካ ኣፍሊጡ ኣሎ። እንተዀነ፡ ገለ ተሳተፍቲ ንሰለስተ ዓመት ኣብቲ ፈተነ ምስታፍ ክቕጽሉ እዮም። ሃገራዊ ትካላት ጥዕና ኣመሪካ፡ ቅድሚ ሕዚ ተመሳሳሊ ፈተነታት ከካይድ ምጽንሑ ይፍለጥ። ኣብ 2020 ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝተፈተነ ክታበት፡ ሕማም ኤይድስ ንዘስዕብ ኤችኣይቪ ቫይረስ ንኽከላኸል ተስፋ ዝተገብረሉ ነይሩ። ኣብቲ እዋን ኣብ ዝተገብረ ፈተነ፡ ልዕሊ 5,000 ሰባት ተሳቲፎም እዮም። ኣብ ዓለም ዝተፈላለዩ ዓይነታት ኤችኣይቪ ዘለዉ ኰይኖም፡ እዚ ክታበት ብዙሓት ሰባት ብኤችኣይቪ ካብ ዝልከፉለን ሃገራት ሓንቲ ኣብ ዝዀነት ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ንዝርከብ ዓይነት ኤችኣይቪ ንምክልኻል እዩ ተዳልዩ ነይሩ። እዚ ክታበት ኣብ ካልኦት ሃገራት ንዝርከቡ ዓይነታት ኤችኣይቪ እውን፡ ክታበት ንምድላው ክሕግዝ ተስፋ ነይሩ። ሃገራዊ ትካል ጥዕና ኣመሪካ፡ ነቲ ፈተነ ድሕሪ ምግምጋሙ፡ ንኤችኣይቪ ክከላኸል ከም ዘይከኣለ ኣረጋጊጹ። ብድሕሪ'ዚ፡ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ክግበር ዝተሓሰበ ካልእ መርመራ ክታበት ኤችኣይቪ ከም ዘቋረጸ ምግላጹ ይዝከር። ኣብቲ ምርምር ዝተዋፈሩ ሰብሞያ ግን፡ ነቲ ሕማም ንምክልኻል ዘኽእል ክታበት ንምርካብ ዝግበር ጻዕሪ ግን፡ ክቕጽል ኣለዎ ዝብል እምነት ነይርዎም። ዋላ'ኳ ሰባት በዚ ሕማም ንከይተሓዙ ዝከላኸል በብመዓልቱ ዝውሰድ ‘ፕሪ-ኤክስፖዠር ፕሮፋይላክሲስ’ ዝተባህለ መድሃኒት እንተሃለወ፡ በብመዓልቱ ካብ ምውሳድ ሓሊፉ ክታበት ክኸውን ኣይከኣለን። ተመራመርቲ እዚ ዓውዲ ኣብ ዘዳለውዎም ኣፋውስ፡ መድሃኒት ጸረ-ኤችኣይቪ፡ እቲ ቫይረስ ኣብ ደሞም ዝርከብ ሰባት ነዊሕ ዕድመ ንክነብሩን ጥዕነኦም ንክሕለውን ኣኽኢሉ እዩ። ሰብሞያ፡ ዋላ'ኳ ኤችኣይቪ ንምክልኻልን ንምሕካምን ዘኽእሉ ዝተፈላለዩ ኣማራጺታት እንተሃለዉ፡ ሰባት ብቫይረስ ኤችኣይቪ ንከይተሓዙ ዝገብር ክታበት ምርካብ ግና ወሳኒ ጉዳይ ከም ዝዀነ ይዛረቡ። ኤችኣይቪ ሕዚ’ውን ቀንዲ ዘተሓሳስብ ጸገም ጥዕና ኰይኑ ይቕጽል ኣሎ። ብመሰረት ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ክሳዕ ሓምለ 2023 ኣስታት 40 ሚልዮን ብሰንኪ እዚ ከም ዝሞቱ ይግመት። ኣብ መወዳእታ 2022 ብገምጋም 39.0 ሚልዮን ሰባት ምስ ኤችኣይቪ ዝነብሩ ኰይኖም፡ ካብዚኦም ክልተ ሲሶ (25.6 ሚልዮን) ኣብ ኣፍሪቃ ከም ዝርከቡ እቲ ውድብ ይሕብር። ካብ ረኽሲ ኤችኣይቪ ዘሕዊ መድሃኒት ሕዚ’ውን የለን። ይዅን እምበር፡ ምስ ኤችኣይቪ ዝነብሩ ሰባት ነዊሕን ጥዑይን ህይወት ክመርሑ ዘኽእሎም፡ ክመሓደር ዝኽእል ሕዱር ኵነታት ጥዕና ኰይኑ ይርከብ። ዝርግሐ ኤችኣይቪ ብደረጃ ዓለም ሕዚ’ውን እናቐጸለ ይርከብ። ቅድሚ ሕዚ ምንካይ ዝረኣያ ሃገራት ሓደስቲ መልከፍቲ ናይ ምውሳኽ ኣንፈት ከም ዘጋጠመን ይሕብራ። ኣብ ቀረባ እዋን ኣብ ኢትዮጵያ፡ ብፍላይ ኣብ ክልል ትግራይ ብዙሓት ሰባት ኣብ ደሞም እቲ ቫይረስ ይርከብ ከም ዘሎ ቢቢሲ ጸብጺቡ ነይሩ። እቲ ለብዒ ትሕቲ 25 ዓመት ኣብ ዝርከቡ መንእሰያት ከም ዝዀነ ጸብጻባት ጥዕና እቲ ክልል የመልክቱ። ንሕብረተሰብ ዓቢይ ሓደጋ ዝዀነ “ለበዳ” ይርአ ከም ዘሎ ምንጪታት ሆስፒታላት፡ ቢሮ ጥዕና ትግራይ፡ ማሕበራት ምክልኻልን ምቍጽጻርን ኤችኣይቪ ከምኡ’ውን ካልኦት ገበርቲ ሰናይ ኣተሓሲሶቦም እዮም።

  ኣዲስ ኣበባ/መስከረም/ 9/2016 (ኢዜኣ) ዘላቒ ሽቶታት ዘላቒ ልምዓት ብምዕዋት ሓባራዊ ብልፅግና ንምርግጋፅ ብሓባር ምስራሕ ከምዝግባእ ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትርን ሚኒስትር ጉዳይ ወፃእን ኣይተ ደመቀ መኮንን ገሊፆም። መበል 78 ሓፈሻዊ ጉባኤ ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ኣብ ከተማ ኒው ዮርክ እናተኻየደ እዩ። ጎና ጎኒ እቲ ሓፈሻዊ ጉባኤ ቻይና ኣብ ዝተፈላለዩ ሃገራት ተሳልጦ ዘላ ዓለም ለኸ ኢንሼቲቭ ልምዓት ብዝምልከት ዘተ ተኻይዱ። ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትርን ሚኒስትር ጉዳይ ወፃእን ኣይተ ደመቀ መኮንን፤ ኣብዚ ሕዚ እዋን ሽቶታት ዘላቒ ልምዓት 2030 ዕንቅፋታት እናጋጠምዎ እዮም ኢሎም። ድኽነት ብምሽናፍ ብልፅግና ንምርግጋፅ ፈተናታት ክሻገር ዝኽእል ውፅኢታዊ ምትሕብባርን ምሕዝነትን ምኽታል ከምዘድሊ እውን ገሊፆም። እቲ ዓለም ለኸ ኢንሼቲቭ ምትሕብባር ልምዓት ሽቶታት ልምዓት 2030 ንምዕዋት ኣብ ዝግበሩ ፃዕርታት ዘጋጥሙ ፀገማት መፍትሒ ንምሃብ ረብሓ ከምዝህልዎ ተዛሪቦም። ጆኦ ፖለቲካዊ ረፅሚ ኣብ ልዕሊ ምትሕብባር ልምዓታት ኣሉታዊ ፅልዋ እናሕደረ ከምዝኾነ ብምግላፅ፤ ኩለመዳያዊ ምትሕብባር ልምዓት ንክጠናኸር ዕድል ከምዝፈጥር እውን ገሊፆም። ዛዕባ ልምዓት 2030 ተግባራዊ ንምግባር ዓለም ለኸ ኢንሼቲቭ ልምዓት ኩለመዳያዊ ሓባራዊ ግብረ ሓይሊ ምጥያሹ ዝተባባዕ ምዃኑ ሓቢሮም። እዚ ግብረ ሓይሊ እዚ ኣብ ውሕመ ንክፀድቕ ዓብይ ኣበርክቶ ንዝነበሮም ዋና ፀሓፊ ውሕመ ኣንቶኒዮ ጉተሬዝ ኣመስጊኖም።

  ኣዲስ ኣበባ/መስከረም/ 9/2016 (ኢዜኣ) ኣብ ኣፍሪካ ብኽነት ድሕረ ምህርቲ ብምቕናስ ውሕስና ምግብን ዘላቒ ልምዓትን ክረጋገፅ ከምዝግባእ ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ኮሚሽነር ግብርና፣ልምዓት ገጠር፣ብሉ ኢኮኖምን ዘላቒ ሓለዋ ከባብን ጆሴፍ ሳኮ ገሊፆም። መበል 4ይ ጉባኤን ኤግዚቢሽንን ድሕረ ምህርቲ መላእ ኣፍሪካ ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ ዋና ቤት ፅሕፈት ሕብረት ኣፍሪካ እናተኻየደ እዩ።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/8/ 2016/ ኢዜአ/ኣሜሪካን ኢራንን ልውውጥ እሱራት ከምዝገበራ ተገሊፁ። ክልቲአን ሃገራት ሓሙሽተ እሱራት ዝተለዋወጣ እንትኾና÷ ኣሜሪካ ዝተኸልከለ 6 ቢሊየን ዶላር ኢራን ምልቃቓ እውን ተሓቢሩ። እቲ ልውውጥ እሱራት ኣብ ሞንጎ ዋሺንግተንን ቴህራን ንኣዋርሕ ዝዘለቐ ድርድር ውፅኢት ከምዝኾነ ተገሊፁ፡፡ ሰብ መዚ ኣሜሪካ ንኒውዮርክ ታይምስ ከምዝገለፁ፥ ሓሙሽቲኦም ኣሜሪካውያን ካብ ቴህራን ትማሊ ተላዒሎም ካብ ቐጠር ናብ ዋሺንግተን ኣምሪሖም። ካብ ማእሰርቲ ዝተለቐቑ ኣሜሪካውያን ኣብ ቴህራን ብገበን ስለላ ተኸሲሶም 10 ዓመት እስራት ዝተበየነሎም ከምዝኾኑ ኣር ቲ ፀብፂቡ። ጋዜጣ ኑር ኒውስ ኢራን ኣብ ኣሜሪካ ኣብ ትሕቲ ቁፅፅር ዝወዓሉ ሓሙሽተ ኢራናውያን ብተመሳሳሊ ግዘ ከምዝተለቐቑ ምርግጋፁ ሓበቢሩ። ኣብ ኢራን ንዓመታት ዝተኣስሩን ከም መትሓጃ ኮይኖም ተታሒዞም ከም ዝነበሩ ዝንገረሎምን ሓሙሽተ ኣሜሪካውያን ናብ ሃገሮም ይኸዱ ኣለው። እዚ ኣካታዒ ምፍታሕ እዞም እሱራት ብመንጐኛነት ቐጠር ክካየድ እንተሎ፡ ነዞም እሱራት ንምፍታሕ ኣብ ደቡብ ኮርያ ተታሒዙ ዝነበረ ሽዱሽተ ቢልዮን ዶላር ኢራን ናብ ዶውሓ - ርእሰ መዲና ቐጠር - ናብ ዝርከቡ ባንክታት ክመሓላለፍ ተገይሩ። እቶም ኣብ ቴህራን ዝነበሩ ኣርባዕተ ደቂ ተባዕትዮን ሓንቲ ጓል ኣንስተይትን፡ ዜጋታት ኢራን እውን ኰይኖም፡ ብቻርተር በረራ ናብ ርእሰ ከተማ ቐጠር ንኽኸዱ ተገይሩ። ኣብኡ ምስ ላዕለዎት ሰበስልጣን ኣሜሪካ ተራኺቦም፡ ናብ ዋሽንግተን ኣምሪሖም ኣለው። እቶም ኣሜሪካውያን፡ ኣብ ቴህራን ኣብ ዝርከብ ቤት ማእሰርቲ ኤቪን ንኣስታት ሸሞንተ ዓመታት ዘሕለፈ ወዲ 51 ዓመት ነጋዳይ ስያማክ ናማዚ፡ ከምኡ’ውን ወዲ 59 ዓመት ነጋዳይ ኢማድ ሻርጊን ወዲ 67 ዓመት ተጣባቒ ከባቢ ሞራድ ታህባዝን (ዜግነት ብሪጣንያ’ውን ኣለዎ) ይርከብዎም።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/8/ 2016 /ኢዜአ/ዓለም ለኸ ጉባኤ ሰላም ደቂ ኣኒስቲዮ ኣብ ደቡብ ኮሪያ ይሳለጥ ኣሎ። እቲ ጉባኤ “ግደ ደቂ ኣኒስቲዮ ንዘላቒ ሰላም” ዝብል መሪሕ ሓሳብ ዘለዎ አንትኸወን፥ ትካል ሰላም ደቂ ኣኒስቲዮ ዓለም ዘሰናድኦ ከምዝኾነ ተሓቢሩ። ኣብቲ መድረኽ፥ ቀዳማዊ እመቤታት፣ ነበር መራሕቲ ሃገራት፣ ሚኒሰትራት ጉዳይ ደቂ ኣኒስቲዮን ህፃናትን፣ ተሓለቕቲ ሰብኣዊ መሰል፣ ተወከልቲ ማሕበራት ደቂ ኣኒስቲዮን ሰብ ሞያዊያን ሕጊን ይሳተፉ ኣለዉ። ትምህርቲ፣ ሰላም ምስፋሕ፣ ባህሊ ሰላም ክብ ምባልን ጉዳያት ሰላም ትካላዊ ምግባርን ኣብ ዘኽእሉ ዛዕባታት ይዝተ ከምዘሎ ተገሊፁ። ኣዶ መንበር ትካል ሰላም ደቂ ኣኒስቲዮ ዓለም ህዩን ሶክ ዩን፥ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ዓለም ዝረኣዩ ኣዕነውቲ ጎንፂታት ደው ንምባል፣ ሰላም ትካላዊ ንምግባርን ዕለታዊ መምርሒ ህይወት ምግባርን ከምዘድሊ ሓቢረን። ትካለን ምስ ማሕበራት ደቂ ኣኒስቲዮ፣ ላዕለዎት ትካላት ትምህርቲን መራሕቲ ማሕበረሰብን ብምትሕብባር ዘካይዶም ዘሎ ስራሕቲ ውፅኢት የመዝገብ ከምዘሎ ድማ ገሊፀን። ፕሬዚዳንት ኔትወርክ ማሕበራት ደቂ ኣኒስቲዮ ኢትዮጵያ ሳባ ገብረመድህን፣ ፕሬዚዳንት ማሕበር መምህራን ኢትዮጵያ ዮሃንስ በንቲ(ዶ/ር) ንኢትዮጵያ ብምውካል ኣብቲ ጉባኤ ከምዝተረኸቡ ተገሊፁ።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/7/ 2016 /ኢዜአ/ውድብ ሕቡራት መንግስታት (ውሕመ) ኣብዚ ሰሙን ኣብ ዘካይዶ መበል 78 ጉባኤ ውሕመ ኣብ ጉዳይ ሩሲያን ዩክሬንን ከምኡ እውን ኣብ ለውጢ ከባብያዊ አየር ብስፍሓት ክዝቲ ኢዩ ተባሂሉ ትፅቢት ይግበር። መበል 78 ሓፈሻዊ ጉባኤ መራሕቲ ውሕመ ኣብ ኣሜሪካ ከተማ ኒውዮርክ ኣብ ዝርከብ ዋና ቤት ዕዮ ዝካየድ። ኣብቲ ጉባኤ ዝለዓሉ ሓሳባት ሃገራት ኣብ ዝቕፅል ሓዱሽ ዓመት ፈረንጂ ቅድሚት ትኹረት ሂበን ኣብ ዝሰርሐኦም ስራሕቲ ትልመን ንኸስተኻኽላ ሓበሬታ ክረክባ እየን ። ምናልባት ሃገራት ኣብ ኣፀገምቲ ጉዳያት ንኽተሓባበራ ወይ ድማ ቅዋም ሒዘን ቦተአን ንኽፈልያን ኣብ ሓደ ዘራኽበን ደማ ክተሓባበራ ዝዕድም መድረኽ ከምዝኸውን ኣልጀዚራ ፀብፂቡ፡፡ ጎድና ጎኒ እቲ ኣኼባ ሃገራት ክልታኣዊ ልዝባት ክህልወን ኢዩ፡፡ ሓፈሻዊ መድረኽ ክትዕ እዚ ዓመት “ ምህዳስ ዓለም ለኻዊ ምትእምማንን ምትሕብባርን ፤ ናብ ዓለም ለኻዊ ሰላም፣ ምዕባለን ዕቤትን ኣብ ዘብፅሕ ዛዕባ 2030 ብምዝታይ ኣብ ተግባራዊነት ሽቶታት ዘላቒ ልምዓት ሓበራዊ ጭብጢ ምሓዝ” ብዝብል መሪሕ-ሓሳብ ዝተዋደደ እዩ፡፡ ኣብቲ ጉባኤ መራሕቲን ተወከልቲን ሃገራት መደረ ከስምዑ ኢዮም ዝብል ትፅቢት ኣሎ፡፡ እዚ በብዓመቱ ዝካየድ አኬባ መራሕቲ ዓለም ብፍላይ አብ ናይ ሎሚ ዘመን አኬባ ኩሎም መራሕቲ ሃገራት ንሓበራዊ ረብሓን ርክብን ክእምቱን ክሰርሑን አለዎም ዝበሉ ዋና ፀሓፊ ውሕሃ አንቶኒ ጉቴሬዝ ምራሕቲ እብ እዚ ሓዚ እዋን ዓለም ንዘድልያ ጉዳይ ክፍፅሙ ሕድሪ ኢሎም

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/4/ 2016 /ኢዜአ/ማሕበረሰብ ዓለም ኣብ ሊቢያ ብዘጋጠመ ሓደጋ ውሑጅ ጉድኣት ንዘጋጠሞም 250 ሺሕ ዜጋታት ኣብ ምሕጋዝ ንክረባረብ ውድብ ሕቡራት መንግስታት(ውሕመ) ፃውዒት ኣቕሪቡ። ኦቻ በቲ ሓደጋ ጉድኣት ንዘጋጠሞም ሰባት ህፁፅ ሓገዝ ንምሃብ 71 ነጥብ 4 ሚሊየን ዶላር ካብ ሓገዝቲ ኣካላት የድሊ ኢሉ። እቲ ገንዘብ እንተዘይተረኺቡ ቁፅሪ መወትቲ ክውስኽ ከምዝኽእል ኣጠንቂቑ። ተወካሊ ዩኒሴፍ ኣብ ሊቢያ ሚሼል ሴርቫዲ፥ ን10 ሺሕ ሰባት ዝኸውን ናውቲታት ሕክምና፣ ን1 ሺሕን 100 ሰባት ዝኸውን መሐለዊ ነፅህናን ክዳውቲን ምልኣኹ ገሊፀን። ፕሮግራም ምግቢ ዓለም ብግድኡ ልዕሊ 5 ሺሕ ነዝኾኑ በቲ ሓደጋ ንዝተጎድኡ ስድራ ዝኸወነ መግቢ ከቕርብ ኢየ ምባሉ ኣፍሪካ ኒውስ ሩም ፀብፂቡ። በቲ ኣብ ሊብያ ጋጢሙ ዘሎ ዕልቕልቕ ኣስታት ልዕሊ11 ሽሕ ሰባት ከምዝሞቱ ቀይሕ ወርሒ ዝተባህለ ገባር ሰናይ ማሕበር ኣፍሊጡ። ካልኦት 20 ሽሕ ሰባት ሃለዋቶም ዘይተፈልጠ'ውን ሞይቶም ክኾኑ ከምዝኽእሉ ከንቲባ ናይታ በቲ ባህርያዊ ሓደጋ ኣዝያ ዝተሃስየት ከተማ ደርና ዓብደልመናም ኣልጋሓይቲ ተዛሪቡ። ብሰንኪ'ቲ ንገማግም ባሕሪ እታ ሃገር ዘዕለቕለቐ ህቦብላ ዳኒዴል ዝፈረሰ ክልተ ዲጋታት ንከተማ ደርና ብምዕልቕላቑ ሰፊሕ ዕንወት ኣውሪዱ ይርከብ። ብኣሽሓት ዝቑጸሩ ካብቲ ሓደጋ ብህይወት ዝወጹ ካብ ኣባይቶም ተፈናቒሎም ተጸበይቲ ህጹጽ ሰብኣዊ ደገፍ ኮይኖም ኣለዉ። ትካላት ምድሓን ህይወት፡ ሬሳታት ናይቶም ብውሕጅ ናብ ባሕሪ ተጸሪጐም ዝተወስዱ ግዳያት ንምውጻእ ኣብ ህጹጽ ስራሕ ተጸሚዶም ይርከቡ። ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ነቲ ኣብ ሊብያ ዝካየድ ህጹጽ ጻዕሪ ንምድጋፍ፡ ካብ ናይ ህጹጽ እዋን ባጀቱ 2 ሚልዮን ዶላር ከም ዘወፍይ ኣፍሊጡ። ሓላፊ እቲ ትካል ዶክተር ቴድሮስ ኣድሓኖም "28 ሜትሪክ ቶን ዝኸውን ቀረብ” ከም ዝወሃብ'ውን ሓቢሩ'ሎ። ሕቡራት ሃገራት ብወገኑ ነቶም ኣስታት 250 ሽሕ ተፈናቐልቲ ንምርዳእ ናይ 71.4 ሚልዮን ዶላር ሓገዝ ንምእካብ ምንቅስቓስ ጀሚሩ ኣሎ። ንኣስታት 1000 ሰባት ዝኸውን ቴንዳ፡ ግዝያዊ ዓራትን ኮቦርታን ዝርከቦ ህጹጽ ደገፍ ካብ ጀርመን ናብ ሊብያ ክለኣኽ ምድላዋትየይገብሩ ምህላዎም ትካል ረዲኤት ጀርመን ኣፍሊጡ። ማሕበረሰብ ዓለም ሊቢያ ኣብ ምሕጋዝ ንክረባረብ ውሕመ ፃውዒት ኣቕሪቡ ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/4/ 2016 /ኢዜአ/ማሕበረሰብ ዓለም ኣብ ሊቢያ ብዘጋጠመ ሓደጋ ውሑጅ ጉድኣት ንዘጋጠሞም 250 ሺሕ ዜጋታት ኣብ ምሕጋዝ ንክረባረብ ውድብ ሕቡራት መንግስታት(ውሕመ) ፃውዒት ኣቕሪቡ። ኦቻ በቲ ሓደጋ ጉድኣት ንዘጋጠሞም ሰባት ህፁፅ ሓገዝ ንምሃብ 71 ነጥብ 4 ሚሊየን ዶላር ካብ ሓገዝቲ ኣካላት የድሊ ኢሉ። እቲ ገንዘብ እንተዘይተረኺቡ ቁፅሪ መወትቲ ክውስኽ ከምዝኽእል ኣጠንቂቑ። ተወካሊ ዩኒሴፍ ኣብ ሊቢያ ሚሼል ሴርቫዲ፥ ን10 ሺሕ ሰባት ዝኸውን ናውቲታት ሕክምና፣ ን1 ሺሕን 100 ሰባት ዝኸውን መሐለዊ ነፅህናን ክዳውቲን ምልኣኹ ገሊፀን። ፕሮግራም ምግቢ ዓለም ብግድኡ ልዕሊ 5 ሺሕ ነዝኾኑ በቲ ሓደጋ ንዝተጎድኡ ስድራ ዝኸወነ መግቢ ከቕርብ ኢየ ምባሉ ኣፍሪካ ኒውስ ሩም ፀብፂቡ። በቲ ኣብ ሊብያ ጋጢሙ ዘሎ ዕልቕልቕ ኣስታት ልዕሊ11 ሽሕ ሰባት ከምዝሞቱ ቀይሕ ወርሒ ዝተባህለ ገባር ሰናይ ማሕበር ኣፍሊጡ። ካልኦት 20 ሽሕ ሰባት ሃለዋቶም ዘይተፈልጠ'ውን ሞይቶም ክኾኑ ከምዝኽእሉ ከንቲባ ናይታ በቲ ባህርያዊ ሓደጋ ኣዝያ ዝተሃስየት ከተማ ደርና ዓብደልመናም ኣልጋሓይቲ ተዛሪቡ። ብሰንኪ'ቲ ንገማግም ባሕሪ እታ ሃገር ዘዕለቕለቐ ህቦብላ ዳኒዴል ዝፈረሰ ክልተ ዲጋታት ንከተማ ደርና ብምዕልቕላቑ ሰፊሕ ዕንወት ኣውሪዱ ይርከብ። ብኣሽሓት ዝቑጸሩ ካብቲ ሓደጋ ብህይወት ዝወጹ ካብ ኣባይቶም ተፈናቒሎም ተጸበይቲ ህጹጽ ሰብኣዊ ደገፍ ኮይኖም ኣለዉ። ትካላት ምድሓን ህይወት፡ ሬሳታት ናይቶም ብውሕጅ ናብ ባሕሪ ተጸሪጐም ዝተወስዱ ግዳያት ንምውጻእ ኣብ ህጹጽ ስራሕ ተጸሚዶም ይርከቡ። ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ነቲ ኣብ ሊብያ ዝካየድ ህጹጽ ጻዕሪ ንምድጋፍ፡ ካብ ናይ ህጹጽ እዋን ባጀቱ 2 ሚልዮን ዶላር ከም ዘወፍይ ኣፍሊጡ። ሓላፊ እቲ ትካል ዶክተር ቴድሮስ ኣድሓኖም "28 ሜትሪክ ቶን ዝኸውን ቀረብ” ከም ዝወሃብ'ውን ሓቢሩ'ሎ። ሕቡራት ሃገራት ብወገኑ ነቶም ኣስታት 250 ሽሕ ተፈናቐልቲ ንምርዳእ ናይ 71.4 ሚልዮን ዶላር ሓገዝ ንምእካብ ምንቅስቓስ ጀሚሩ ኣሎ። ንኣስታት 1000 ሰባት ዝኸውን ቴንዳ፡ ግዝያዊ ዓራትን ኮቦርታን ዝርከቦ ህጹጽ ደገፍ ካብ ጀርመን ናብ ሊብያ ክለኣኽ ምድላዋትየይገብሩ ምህላዎም ትካል ረዲኤት ጀርመን ኣፍሊጡ።

  አዲስ አበባ/መስክረም/3/2016/ኢዜአ/ቻይና ማ ሕብረት ኣፍሪካ ዘለዋ ርክብ ብዝበለፀ ክተጠናኽር ከምትደሊ ሚሲዮን ቻይና ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ኣምባሳደር ሁ ቻንግቹን ተዛሪቦም። መበል 60 ዓመት በዓል ምስረታ ውድብ ሓድነት ኣፍሪካን መዓልቲ ሕብረት ኣፍሪካን ብመዳለውነት ሚሲዮን ቻይና ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ተኸቢሩ። ኣብቲ መርሃ ግብሪ ዝተረኸቡ ሚሲዮን ቻይና ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ኣምባሳደር ሁ ቻንግቹን ከምዝገለፅዎ፤ ቻይና ብኢኮኖሚ፣ ብፖለቲካን ማሕበራውን ዘፈራት ምስ ሕብረት ኣፍሪካ ዘለዋ ርክብ ክተጠናኽር ድልየት ከምዘለዋ ተዛሪቦም። ቻይና ምስ ኣፍሪካ ዘለዋ ዘፈር ብዙሕ ርክብ ንምጥንኻር ኣብ ትገብሮ ፃዕሪ ንሓባራዊ ተጠቃምነት መሰረት ዝገበረ ስራሕ ክትሰርሕ ምፅንሓ እቶም አምባሳደር ፀሪሖም።

  ኣዲስ ኣበባ / መስከረም/3/ 2016 /ኢዜአ/ኣብ ህንዲ ኒፓህ ብዝተብሃለ ቫይረስ ኣብ ግዝኣት ኬራላ ክልተ ሰባት ህይወቶም ምስኣኖም ስዒቡ ኣብያተ ትምህርቲ ንክዕፀዋን ማሕበራዊ መንቅስቓስ ንክግደብን ተገይሩ። እቲ ቫይረስ ዝኾነ ይኹን ክታበት ከምዘይብሉ ተሓቢሩ። ኣብ ክፍሊ ኣካላት ልዑል ሙቐት፣ ኣብ መተንፈሲ ኣካላት ድማ ኢንፌክሽን ብምፍጣር ሕብጠት ሓንጎል ብምስዓብ ንሞት ከምዘሳጥሕ ተሓቢሩ። ስለዝኾነ ምልባዕ እቲ ቫይረስ ንምግታእ ዓሊሙ እቲ ውሳነ ኣብታ ገዝኣት ከምዝተሓላለፈ ቲኣርቲ ፀብፂቡ። ቫይረስ ኒፓህ ካብ 40 ክሳብ 75 ሚኢታዊት ሞት ከምዘስዕብ ውድብ ጥዕና ዓለም ኣፍሊጡ። ካብ መንካዕን ሓሳማን ብምብጋስ ናብ ሰባት ከምዝመሓላለፍ ብምግላፅ፥ ካብ ሰብ ናብ ሰብ እወን ዝመሓላለፍ ኢዩ ተባሂሉ።

ኣፕል ኣይፎን 15 ዝተብሃለ ሓዱሽ ተንቀሳቓሲ ስልኪ ዕላዊ ገይሩ-ሓድሽ ምህዞ ዓለምና ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/2/ 2015 /ኢዜአ/ኩባኒያ ኣፕል ‘ኣይፎን 15’ ዝተብሃለ ሓዱሽ ተንቀሳቓሲ ስልኪ ንተጠቀምቲ ዕላዊ ገይሩ፡፡ እቲ ኩባንያ÷ ነቲ ፍርያት ሓዱሽ ተንቀሳቓሲ ስልኪ ኣይፎን 15ን ኣይፎን 15 ፕላስን ሓዊሱ ኤይርፖዳት ኣብ ኣሜሪካ ኣብ ዝርከብ ዋና ቤት ዕዮ እቲ ትካል ኩፔርቲኖ ንዓማዊሉ ንምርኢት ኣቕሪቡ፡፡ እቶም ሓደሽቲ ፍርያታት ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን ካብ 22 መስከረም ጀሚሮም ኣብ ዕዳጋ ክውዕሉ ኢዮም ተባሂሉ፡፡ ልዑል ቁጽሪ ዘለዎም ዓማዊል ኣብ ዝርዝር ዕዳገኦም ከምዘካተቱዎም እውን ተገሊፁ፡፡ ኩሎም ሓደሽቲ ሞዴላት 48-ሜጋ ፒክስል “ዋና ካሜራ” ዘለዎም እንትኾኑ ፕሮ ማክስ ካሜራ ናይ ምጉላህ ዓቕሙ ክሳብ 5 ዕፅፊ ከምዝኾነን ኣብ ርሑቕ ዘሎ ምስሊ ናይ ምቕራብ ዓቕሙ ድማ 3 ዕፅፊ ከምዝኾነ ኣልጀዚራ ፀብፂቡ፡

  አዲስ አበባ/መስከረም/2/2016/ኢዜአ/ መራሒ ሰሜን ኮርያ ኪም ዮንግ ኡን፡ ብድርዕቲ ወተሃደራዊት ባቡር ተጓዒዞም ሩስያ ድሕሪ ምእታዎም ምስ ፕረዚደንት ቭላድሚር ፑቲን፡ ሎሚ ረቡዕ፡ ብኣካል ተራኪቦም ከምዝተዘራረቡ ይቃላሕ ኣሎ። እቶም መራሒ ምስ ፑቲን ቅድሚ ምርኻቦም፡ ንጋዜጠኛታት ኣብ ዝሃብዎ መግለጺ፡ ሰሜን ኮርያ ምስ ሩስያ ዘለዋ ክልተኣዊ ርክብ “ቅድሚት ዝስራዕ ቀዳምነታ እዩ" ክብል ምግላፆም ተለቪዥን ሩስያ ዘርጊሓ። ንሶም፡ "ንዝምድና ሰሜን ኮርያን ሩስያን ቀዳምነት ሂብና ካብ ሕዚ ንደሓር፡ ኣብ ቅድሚት እንሰርዖ ናይ ወጻኢ ፖሊሲና እዩ፡” ኢሎም። ኣብቲ ልዑል ኣቓልቦ ማዕከናት ዜና ስሒቡ ዘሎ ሎሚ ኣብ ርሑቕ ምብራቕ ሩስያ ኣብ ዝርከብ ቮስቶክኒ ኮስሞድሮም ኣብ ዝጀመረ ርክቦም፡ ፑቲን “ክቡር ኣቦ መንበር፡ በቲ ዝተሰማማዕናዮ መሰረት፡ ኣብዚ ግዜ ኣብዚ ቦታ ክርእየካን ክቕበለካን ምኽኣለይ ኣዝየ ሕጉስ’የ፡” ብምባል እንቋዕ ደሓን መጻእካ ኢሎም። ኪም ብወገኖም፡ "ነቲ ኣብ ሩስያ እንገብሮ ዑደት ከምዚ ዓይነት ኣቓልቦ ምሃብካ ኣዝየ እየ ዘመስግን፡” ብምባል፡ "ኣብቲ ኣንጻር ሃጸይነት እነካይዶ ቃልሲ፡ ብሓባር ከም እንጸንዕ ርግጸኛ እየ" ክብሉ ወሲኹም ተዛሪቦም። ኣብቲ ክልቲኦም መራሕቲ ዘካየድዎ ቀጥታዊ ርክብ፡ ኪም ንፑቲን፡ ንወራር ሩስያ ኣብ ልዕሊ ዩክረይን ከምዝድግፍ ክነግሮም ተሰሚዑ። ንሶም አብ መደረኦመ ኣ፡ "ሩስያ፡ ልኡላውነታን ጸጥታን ኣንጻር ገበትቲ ሓይልታት ንምክልኻል፡ ቅዱስ ቃልሲ እያ ተካይድ ዘላ፡” ኢሎም። "ሰሜን ኮርያ ንዅሉ ውሳነታት ፑቲን ትድግፍ" ክብል እውን ወሲኹም ገሊፆም። ክልቲኦም መራሕቲ ኣብቲ ቦታ ዝርከብ መደበር ጠፈር ሩስያ ከምዝበጽሑን፡ ፑቲን ንኪም ኣብቲ ቦታ ዝርከቡ መሳለጥያታት ሓደ-ብሓደ ከርእዮን ክገልጸሉን ተራእዩ። ሩስያ፡ ኣብ ፈተነ ሳተላይታት ዘይተዓወተት ሰሜን ኮርያ፡ ሳተላይት ንምህናጽ ክትሕግዛ ድያ ንዝብል ሕቶ፡ ፑቲን፡ "እዚ ስለዝዀነ ኢና’ኮ ናብ ቮስቶክኒ ኮስሞድሮም መጺእና ዘለና" ክብሉ ምላሽ ሂቦም። ሰሜን ኮርያ ኣብዚ ዓመት ክልተ ፍሹል ፈተነታት ምውንጫፍ ሳተላይት ምክያዳ ይዝከር። እታ ሃገር ኣብዚ ዓመት ክልተ ግዜ ዘካየደቶ ፈተነታት ሳተላይት ስለያ ናብ ጠፈር ንምእታው ፍሽለት’ኳ እንተጋጠማ፡ መደብ ሳተላይታ ንምምዕባል ኣበርቲዓ ክትሰርሕ እያ ጸኒሓ። ኣብ ግንቦት ዝተገብረ ፈላሚ ፈተነ፡ እታ ሳተላይት ድሕሪ ምብጋሳ ነዊሕ ከይጸንሐት ናብ ባሕሪ ክትወድቕ ተራእያ። ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ዝተኻየደ ካልኣይ ፈተነ ኸኣ ኣብ ሳልሳይ መድረኽ በረራኣ ፈሺላ። በዚ ኸኣ፡ ሰሜን ኮርያ ነቲ ኣብ ዝመጽእ ወርሒ ፈተነ ሳተላይት ከተካይድ ውጥን ዘለዋ ኰይኑ፡ ብሓፈሻ ንመደባታ ካብ ሩስያ ሓገዝ ትደሊ። ሩስያ ከም ኣምሳያ፡ ናይዚ ኣብቲ ኣብ ዩክረይን ተካይዶ ዘላ ኲናት፡ ካብ ሰሜን ኮርያ ወተሃደራዊ ኣጽዋር ትደሊ። ኣብ ስምምዕ ኣጽዋር ክትዛተዩ ዲኹም ዝብል ሕቶ ዝቐረበሎም ፑቲን፡ “ኵሎም ጉዳያት" ኣብ መኣዲ ዘተ ኣለዉ ክብሉ ምላሽ ሂቦም ። ሩስያ ኣብዚ እዋን ብመሰረቱ ብዝሒ ተተኮስቲ የድልያ ከምዘሎ ተንተንቲን ይገልጹ። ነዚ እትምልስ ድማ ሰሜን ኮርያ ምዃና ይግመት። እታ ሃገር ንሩስያ፡ ጥያይት፡ መዳፍዓት፡ ሚሳይላትን ከይተረፈ ክትህባ ምዃና ተመራማሪ ሰሜን ኮርያ ፕሮፌሰር ኪም ዶንግ-ዩፕ ንቢቢሲ ገሊጹ። እታ ሃገር ብዓሰርተታት ሚልዮናት ዝቝጸሩ ከበድቲ ኣጽዋራትን ሮኬታትን ከምዘለዋ ግምታት ይሕብሩ። ሰሜን ኮርያ ድሕሪ’ቲ ኣብ 1953 ዘብቅዐ ኲናት ኮርያ ዝዀነ ኲናት ኣካይዳ ስለዘይትፈልጥ፡ ኣዝዩ ብዙሕ ዕቑር ኣጽዋራት ከምዘለዋ ዘጠራጥር ኣይኰነን ብምባል ብዙሓት ይኣምኑ። ፕሮፌሰር ኪም፡ ነዞም ናይ ቀደም ኣጽዋር ንሩስያ ምሃብ ንዓቕሚ ምክልኻል ሰሜን ኮርያ ብዝዀነ መገዲ ከምዘይጸልዎ ይገልፁ፤ ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ዝተኻየደ ወተሃደራዊ ሰልፊ፡ ሰራዊት እታ ሃገር ዘመናዊ ኣጽዋር ዓጢቝ እዩ ተራእዩ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣጽዋር ኮርያ፡ ብዓቢኡ ኣብ ስርዓታት ኣጽዋር ሶቭየት ዝተመርኮሰ ስለዝዀነ፡ እዚ ድማ ኣጽዋር ሰሜን ኮርያ፡ ብዓቢኡ ምስ መሳርያታት ሩስያ ዝሰማማዕ ይገብሮ። እዚ ሎሚ ዝጀመረ ርክብ ክልቲኦም መራሕቲ፡ ላዕለዎት ዲፕሎማሰኛታትን ወተሃደራዊ ኣዘዝትን ዘሳተፈ ኰይኑ፡ ኣብ መንጐ ክልቲኦም መራሕቲ ክካየድ ዝኽእል ዓይነት ዝርርብ ዘርኢ ምዃኑ ይግለጽ። ፑቲን ካብ ሞስኮ ርሑቕም ተጓዒዞም፡ ንሚኒስተር ምክልኻል ሰርጌይ ሾይጉን ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ሰርጌይ ላቭሮቭን ክሕዝ እንተሎ፤ ኪም ብወገኖም፡ ብኣዛዚ ህዝባዊ ሰራዊት፡ ዳይረክተር ክፍሊ ኢንዱስትሪ ኣጽዋር ሰሜን ኮርያ ከምኡ’ውን፣ እታ ካልኣይቲ ወሳኒት ሰብ ኣብታ ሃገር ዝዀነት ሓፍቱን ካልኦትን ተሰንዩ እዩ ዑደት ዘካይዱ ዘለዉ። ቅድሚ ሕዚ ብማዕከናት ዜና ሩስያ ዝተሳእሉ ስእልታት ከምዘመልክትዎ፡ ሓያል ምዃና ዝንገረላ ሓፍቲ መራሒ ሰሜን ኮርያ ኪም ዮ ዮንግ፡ ሓዋ ምስ ፑቲን ኣብ ዝገበሮ ቀዳማይ ርክብ እውን ኣሰንያቶ ነይራ። ንሳ ኣብዚ ዓመት፡ ኣንጻር ኣመሪካን ደቡብ ኮርያን በቲ ኣብ ከባቢ ሓውሲ ደሴት ኮርያ ዘካይዳኦ ወተሃደራዊ ልምምድን ኣመልኪታ ተረርቲ መጠንቀቕታታት ብምግላጽ ኣርእስታት ዜና ኰይና ጸኒሓ እያ።

  ኣዲስ ኣበባ/ መስከረም/2/ 2016 /ኢዜአ/ኣብ ሊብያ ብሰንኪ ዘጋጠመ ሓያልን ኣዕናውን ህቦብላዊ ውሕጅ ኣሽሓት ሰባት ህይወቶም ስኢኖም። ጃለል ሃርቻዊ ዝተባህለ ሊብያዊ ሞያዊ ቍፅሪ ዝሞቱ ሰባት ክብርኽ ከምዝኽእል ሓቢሩ። ኣብ ስርሒታት ህይወት ኣድሕን ሸውዓተ ኣባላት ሰራዊት ሊብያ ደሃዮም ጠፊኡ’ሎ። ከተማታት ምብራቓዊ ሊብያ - ቤንጋዚ፣ ሱሴ፣ ደርናን ኣልማርጅን ተሃስየን ኣብ ዘለዋሉ እዋን፥ ኣብ ሰብ መዚ ምብራቕ ሊብያ ኣዋጅ ሰዓት ሕላፍ ብምእዋጅ ኣብያተ ትምህርትን ድኳናትን ክዕጸዋ ኣዚዞም ኣለዉ። ቍፅሪ ሞት እናወሰኸ ኣብ ዝኸደሉ ዘሎ፥ ቀይሕ መስቀል ሊብያ ብርክት ዝበሉ መንበሪ አባይቲ ከም ዝዓነዉ ሓቢሩ። ነዚ ሓደጋ ሲዒቡሃገራት ኣብ ሊቢያ ብሓደጋ ውሕጅ ንዝተጎድኡ ዜጋታት ሰብኣዊ ሓገዝ ይልእኻ ኣለዋ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣብ ሊቢያ ብሓደጋ ውሕጅ ንዝተጎድኡ ዜጋታት ህፁፅ ሰብኣዊ ሓገዝ ምልኣኽ ጀሚረን። ኣብዚ ሰሙን ኣብ ምብራቓዊ ግዝኣት ሊቢያ ከተማ ደርና ብዘጋጠመ ሓደጋ ውሕጅ÷ ክሳብ ሕዚ 5 ሺሕን 300 ሰባት ንሕልፈት ከምዝተቓልዑ ተሓቢሩ፡፡ በቲ ሓደጋ ካብ ዝሞቱ ሰባት ብተወሳኺ ልዕሊ 10 ሺሕ ሰባት ናብ ዝኣተዉዎ ከምዘይተፈለጠ ሰብ መዚ እታ ሃገር ገሊፆም፡፡ ኣብዚ ሕዚ እዋን በቲ ሓደጋ ህይወቶም ዝሓለፉ ሰባት ኣብ ጅምላ መቓብር እናተቐበሩ እንትኾኑ÷ ቁፅሪ መወትቲ ካብዚ ንላዕሊ ክዛይድ ከምዝኽእል ተገሊፁ፡፡ ሰራሕተኛታት መድሕን ህይወት በቲ መስካሕኽሒ ሓደጋ ውሕጅ ዝጠፍኡ ዜጋታት ኣብ ዝፈራረሱ ኣባይቲ እናተኣላለሹ ከምዝርከቡ ተሓቢሩ፡፡ እቲ ሓደጋ ስዒቡ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣብ ጎኒ ሊቢያ ከምዝኾና ብምግላፅ÷ ህፁፅ ሰብኣዊ ሓገዝ እናለኣኻ ይርከባ፡፡ ፕሬዚዳንት ኣሜሪካ ጆ ባይደን ÷ ኣብ ሊቢያ ብዘጋጠመ ሓደጋ ውሕጅ ህይወቶም ናይ ዝሰኣኑ ዜጋታት ስድራቤትን ዘመድ ኣዝማድን ምፅንዕናዕተመኒዮም፡፡ ኣሜሪካ ኣብዚ ኣፀጋሚ እዋን ኣብ ጎኒ ህዝቢ ሊቢያ ጠጠው ከምትብል ዝገለፁ እቶም ፕሬዚዳንት÷ በቲ ሓደጋ ንዝተጎድኡ ዜጋታት ህፁፅ ሰብኣዊ ሓገዝ ከምዝተልኣኸ ኣረጋጊፆም፡፡ ውድብ ሕቡራት መንግስታት ሓዊሱ ካልኦት ትካላ ሰብኣዊ ሓገዝ ንተጎዳእቲ ኣድላዪ ሓገዝ ከምዝገብሩ ኣፍሊጦም፡፡ ብተመሳሳሊ ጀርመን፣ ቱርክ፣ ኢራን፣ ጣልያን፣ ኳታርን ግብፂን ብሓደጋ ውሕጅ ንዝተጎድኡ ሊቢያውያን ሰብኣዊ ሓገዝ ከምዝለኣኻ ቢቢሲ ፀብፂቡ፡፡

  ኣዲሰ አበባ/ቋቑሜን/ 6/2015/ ክርስቲያኖ ሮናልዶ ኣብ ሞሮኮ ዝርከብ ናይ ውልቀ ሆቴሉ ብሓደጋ ምንቅጥቃጥ መሬት ንዝተጎድኡ ዜጋታት መዕረፊ ክኸውን ፈቒዱ፡፡ ቶክ ስፖርት ከምዝፀብፀቦ÷ ኣብ ሞሮኮ ሓደጋ ምንቅጥቃጥ መሬት ምሰጋጠመ ፖርቹጋላዊ ኮኾብ ተፃዋታይ ኣብ ማራካሽ ዝርከብ ሆቴሉ ጉድኣት ንዘጋጠሞም ዜጋታት ክፍቲ ምግባሩ ኣፍሊጡ፡፡ “ፔስታና ሲ ኣር 7” እናተብሃለ ዝፍለጥ በዓል ኣርባዕተ ኮኾብ ሆቴል ክርስቲያኖ ሮናልዶ÷ 174 ክፍሊታት ዘለዉዎን ኣብ ውቁባት ቦታታ ማራካሽ ዝተሃነፀን ምዃኑ ተሓቢሩ፡፡ ንሓደ ለይቲ ልዕሊ 130 ፓውንድ ዝኽፈሎ ናይ ሮናልዶ ሆቴል÷ ኣብዚ ሕዚ እዋን በቲ ሓደጋ ዝጎድኡ ዜጋታት ግዚያዊ መዕቖቡ ከምዝኾነ ተገሊፁ፡፡ ብተመሳሳሊ ዜና ተፃወትቲ ሃገራዊት ጋንታ ሞሮኮ በቲ ሓደጋ ንዝተጎድኡ ሰባት ንምርዳእ ልገሳ ደም ኣካይዶም፡፡ ኣብ ሞሮኮ ማራካሽ ብዘጋጠመ ምንቅጥቃጥ መሬት÷ ክሳብ ሕዚ ልዕሊ 2 ሺሕን 100 ሰባት ህይወቶም ሓሊፉ፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ቋቑሜን/1/ 2015 /ኢዜአ/ሃገራት እስያ ርክበን ኣጠናኺረን እንተቐፂለን ኣብ ዓለም ዝፍጠሩ ወለውጢታት ብቐሊሉ ክፃወራ ከምዝኽእላ ቀዳማይ ሚኒስትር ቻይና ሊ ችያንግ ገሊፆም። መበል 26 ጉባኤ መራሕቲ ቻይና -እስያ ኣብ ኢንዶኒዢያ ጃካርታ ይሳለጥ ኣሎ፡፡ ኣብቲ ጉባኤ ዝተረኸቡ ቀዳማይ ሚኒስትር ቻይና ሊ ችያንግ÷ ምትሕብባር ቻይናን ካልኦት ሃገራት እስያን ብብዙሓት ኣፀገምቲ እዋናት ሸብረክ ከይበላ ንነዊሕ እዋን ክፀንሕ ከምዝኸኣለ ኣብሪሆም፡፡ ቻይና ሓዊሱ ሃገራት እስያ ኣህጉራዊ ሰላምን ልምዓትን ንምዕሳል ከምዝሰርሓ ዝገለፁ ሊ ችያንግ÷ እተን ሃገራት ዘለወን ርክብ ኣጠናኸረን እንተቐፂለን ኣብ ዓለም ዝፍጠሩ ሓደሽቲ ለውጢታት ብቐሊሉ ተፃዊረን ክሰግራ ከምዝኽእላ ኣመልኪቶም፡፡ ቻይናን ሃገራት እስያን ጥንኩር ናይ ምልማዕ ድሌት ከምዘለወን ብምግላፅ፤ “እተን ሃገራት ኣብ ዞባ እስያ ሰላምን ልምዓትን ንምዕሳል ክሰርሓ ኢየን” ምባሎም ሲጂቲኤን ፀብፂቡ፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ነሓሰ/30/ 2015 /ኢዜአ/ኣፍሪካ ህዝባ ተጠቃሚ ኣብ ዝገብርን እቶት ኣብ ዘርከቦን ዝሕደስ ሓይሊ ክትሰርሕ ከምዝግባእ ፕሬዚዳንት ኬንያ ዊሊያም ሩቶ ገሊፆም። እቶም ፕሬዚዳንት ኣብ ኬኒያ ንሰለስተ መዓልቲታት ኣብ ዝካየድ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ አየር ኣፍሪካ ከምዝተዛረቡዎ ኣፍሪካ ድርድር ንብረት ኣየር ኣፍሪካ ንምቕያር ዘለዋ ዕድል ክትጥቀም ኣለዋ። ኣብ ንብረት ዝድሀበ ልዝብ ብብርኪ ዓለም ለኸ ምክያድ ካብ ዝጅምር ልዕሊ ሳላሳ ዓመት ተቆፂሩ ይኹን እምበር ሃገራት ኣፍሪካ ኣብቲ ዛዕባ ንምዝታይ ኣህጉራዊ ኣኼባ እንትገብራ እዚ ጉባኤ ፈላማይ ኢዩ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣካል ማዕቐፍ ለውጢ ከባብያዊ አየር ውድብ ሕቡራት መንግስታት ኣብ ዝኾኑ ከም ጉጅለ ተደራደርቲ ኣፍሪካን ኣባል ጉጅለ 77 ዝኾኑ ዞባዊ ጉጅለታት ኣቢላ ኣብ ዓለም ለኸ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ አየር ኣፍሪካ ስግኣታ ምግላፃ አዘካኪሮም። ብሓፈሻ ካብ ዝልቀቕ በካሊ ጋዝ በዚሑ እንተተባሂሉ ኣርባዕተ ሚኢታዊ ጥራሕ ካብ ኣፍሪካ ከምዝኾነ ዝገለፁ እቶም ፕሬዚዳንት ልዑል መጠን ዘለዎ በካሊ ጋዝ ብዝለቃ ሃገራት ኣቢሉ ተጠቃዕቲ ንዝኾና ሃገራት ካሕሳ ንመሃብ ዝኣተወኦ ቃል ፍትሓዊ ብዘይኮነ ኣግባብ ንደሓሪት እናተብሃላ ከምዝኾና ገሊፆም፡፡ ኣፍሪካ ምስ ንብረት ኣየር ተተሓሒዙ ዝህልዋ መስተጋብር ግዘ እንተይተውሃቦ ምቕያርን ምምሐያሽን ከምዝግበኦም ሩቶ ተዛሪቦም፡፡ “ንንብረት ኣየር ዘድሊ እኹል ገንዘባዊ ዓቕሚ ከምዘይብልና ብግልፂ ንርዳእ ኢና” ዝበሉ ፕሬዚዳንት ሩቶ÷ ይኹን እመበር ኣዎንታዊ ለውጢ ከምፅኡ ካብ ዝኽእሉ ሓቂታት ፍሒት ኣይንብልን ክብሉ ኣብሪሆም፡፡ ለውጢ ከባብያዊ አየር ረቂቕ ፅንሰ-ሓሳብ ዘይኮነስ ብሳይንስ ዝተረጋገፀን ብተግባር እውን ዝተርኣየ ብምዃኑ ኣብቲ ጉባኤ ፀገማት ንምዝርዛር ዘይኮነስ ኣብ መፍትሒ ሓሳብ ምዝታይ ከምዘድሊ ምግላፆም ዘ ኢስት ኣፍሪካን ፀብፂቡ፡፡ ኣፍሪካ ካብ እታ ኣህጉር ወፃእ ዘለዎ ካልኦት ህዝቢታት ተጠቀምቲ ዝገብርን ናይ ልምዓት እቶት ክእክብ ኣብ ዝኽእልን ዝሕደስ ሓይሊ ክትጥቀም ከምዘለዋ እውን ኣገንዚቦም፡፡

  አዲስ አበባ/ነሓሰ/30/2015/ኢዜአ/ክብደት ሰብነት ንምንካይ ዝሕግዝ ወጐቪ ዝተበሃለ መድሃኒት፡ ኣብ ብሪጣንያ ክወሃብ እዩ። ሃገራዊ ትካል ጥዕና - ኤንኤችኤስ፡ እዚ ብውሱን መጠን ዝኣተወ ዓይነት መድሃኒት ንዝሓመሙ ሰባት ክእዘዝ ከም ዝኽእል ተገሊጹ። እዚ መድሃኒት ኣብ ሃገራዊ ትካላት ይዅን ብሕታውያን ማእከላት ጥዕና ክወሃብ ከም ዝኽእል'ውን፡ ኣብታ ሃገር ንዘለዉ ዓሰርተታ ኣሽሓት ጸገም ዘለዎም ሰባት ክሕግዝ ከም ዝኽእል ይግመት። እንተዀነ ኣብ ዓለም ሕጽረት መድሃኒት ወጎቪ ስለዘሎ ዋጋኡ ክቡር ክከውን ይክእል ። እዚ ብመልክዕ መርፍእ ዝወሃብ መድሃኒት ልዕሊ 10 ሚእታዊት ክብደት ንምንካይ የኽእል። ነዚ ዝወሰዱ ሰባት፡ ሸውሃቶም ከም ዝንኪ ወይ ስምዒት ጽጋብ ብምፍጣር፡ መግቢ ከይወሰዱ ነዊሕ ክጸንሑ ይኽእሉ። ፍሉጣት ሰባት፡ ኣብ ኣሜሪካን ካልኦት ሃገራትን ተጠቀምቲ እዚ መድሃኒት እዮም። እንተዀነ፡ እዚ መድሃኒት ንኣካላዊ ምንቅስቓስን ጥዑይ ኣመጋግባን ከምዘይትክእ ሰብሞያ ይሕብሩ። ነዚ መድሓኒት ንምፍታን ተባሂሉ ዝወሰዱ ሰባት፡ ተጠቃምነቱ ደው ኣብ ዘበልሉ እዋን ክብደት ክውስኹ ተራእዮም እዮም። ወጐቪ፡ ኣብዚ እዋን ኣብ ብሪጣንያ ክንደይ ከም ዝሽየጥ’ኳ እንተዘይተፈለጠ፡ ቅድሚ ሕዚ ግን ንኣርባዕተ መርፍእ ብ 73.25 ፓውንድ ከም ዝነበረ ይፍለጥ። ሓደ ተጠቃሚ ኣብ ሰሙን ሓደ መርፍእ ይወስድ። ደኒማርካዊ ትካል ኖቮ ኖርዲክስ፡ ነዚ መርፍእ ዘፍሪ ዘሎ ኰይኑ፡ ፍርያቱ ብስፍሓት ክሳብ ዝዛዝም ኣብ ዓለምለኻዊ ምክፍፋል ደረት ከም ዝህሉ ኣፍሊጡ። እቲ ትካል ኣብ መግለጺኡ፡ “እዚ ፍርያት ንዝተወሰነ ግዜ ክንኪ ትጽቢት ንገብር፤ ዝተወሰነ ፍርያት ግን ኣብ ዕዳጋታት ብሪጣንያ ክቐርብ’ዩ” ኢሉ። ነዚ መድሃኒት ኣዝዮም ዝደልዩ ሕሙማት ቀዳምነት ንኽረኽቡ ምስ ሰብሞያ ጥዕና ከም ዝሰርሕ ዝሓበረ ኖቮ ኖርዲክስ፡ ልዕሊ ዓቐን ርጉዲ ዘለዎም ሰባት እዚ ሕክምና ክረኽቡ ከም ዝሰርሕ ኣረዲኡ። እዚ መድሃኒት፡ ምስ ዝተመጣጠነ ምግብን ኣካላዊ ምንቅስቓስን ንክልተ ዓመታት ዝወሃብ ኰይኑ፡ ልዕሊ ዓቐን ክብደት ንዘለዎምን ብሰንኪ ክብደቶም ንሕማም ዝተቓልዑ ሰባት ክወስድዎ ይኽእሉ። ኣብዚ እዋን፡ ኣስታት 35 ሽሕ ሰባት ብመገዲ ሆስፒታላት እታ ሃገር ኣቢሎም ነዚ መድሃኒት ክረኽቡ ዝኽእሉ ኰይኖም፡ ኣብ ዝስዕብ ግዝያት፡ ንኻልኦት ዜጋታት ክወሃብ ምዃኑ ዝተረኽበ ሓበሬታ የረድእ። ወሃቢ ቃል እቲ ትካል፡ ብደረጃ ዓለም ዘሎ ሕጽረት መድሓኒት ወጐቪ ኣብ ግምት ብምእታው ከም ዝሰርሑ ተዛሪቦም።ከም ፀብፃብ ቢቢሲ