Addis Ababa, Kodxin/Maskaram 2/2017 (ENA): Madaxweyne Taaye Asqasilaase ayaa tilmaamay in Afrika aysan kaliya u nuglaan saameynta isbeddelka cimilada, balse sidoo kale laga rabo inay sii xoojiso doorkeeda ku aadan xalinta dhibaatooyinka. Shirkii caalamiga ahaa ee cimilada (COP 30) ee lagu qabanayo Braasiil, waxaa lagu soo bandhigi doonaa Ajandaha Afrika oo lagu saleeyay “Bayaanka Addis Ababa” kaas oo si guul leh loo meel mariyey. Shirweynihii labaad ee Afrika ee cimilada, oo lagu qabtay magaalada Addis Ababa oo ay martigelisay Itoobiya iyo Midowga Afrika, ayaa si rasmi ah loo soo gabagabeeyay. Madaxweynaha Itoobiya, Taaye Asqasilaase, oo khudbadihii ugu muhiimsanaa shirka ka soo jeediyay ayaa ku nuuxnuuxsaday in Afrika aysan u nuglaanin cawaaqibka ka dhalan kara isbeddelka cimilada, balse ay sii waddo xoojinta hindiseheeda ku aaddan sidii ay qayb uga noqon lahayd xallinta dhibaatada. Bayaanka Addis Ababa ayaa lagu ansixiyay shirka, kaasoo ay Afrikaanku ka go'an tahay ka hortagga isbeddelka cimilada. Madaxweynaha ayaa sidoo kale ku nuux-nuux saday in Afrika looga fadhiyo inay dhaqangeliso heshiiskan si aan dib u dhac lahayn. Madaxweynaha ayaa sidoo kale xaqiijiyay in Itoobiya ay sii xoojin doonto wax qabadkeeda dhanka arrimahan, wuxuuna u mahad celiyay cid kasta oo gacan ka gaysatay qabsoomida shirka. Bankoli Adooye, Guddoomiyaha Arrimaha Siyaasadda, Nabadda iyo Amniga ee Midowga Afrika, oo soo jeediyay farriinta isagoo ku hadlayay magaca Guddoomiyaha Midowga Afrika ayaa sheegay in Afrika ay sii waddo xoojinta iskaashiga si xal loogu helo isbeddelka cimilada.   Ka soo qayb galayaasha iyo madaxdii shirka ka soo qayb gashay ayaa aad ugu mahadnaqay sida habsamida leh ee ay Itoobiya u marti galisay shirkii labaad ee cimilada Afrika, kaas oo ay Itoobiya marti galisay, laguna qabtay Addis Ababa iyadoo taageero ka helaysa Midowga Afrika. Waxaa xusid mudan in shirarkii ka horeeyay ay si guul ah u qabsoomeen dhowr maalmood ka hor shirkii ugu weynaa, waxaana laga soo saaray fikrado lagu dar-dar gelinayo siyaasadda. Itoobiya waxay sidoo kale muujisay mawqifkeeda iyo waxqabadyada ay samaysay si ay natiijooyin wanaagsan uga gaadho ka hortagga wadajirka ah ee isbeddelka cimilada. Shirweynaha waxaa sidoo kale lagu qabtay dood ballaaran oo ku saabsan sida xalalka heer qaarad loogu waafajin karo istaraatiijiyadaha aduunka ee cimilada. Waxaa sidoo kale la ansixiyey go’aamo badan oo taageeraya dadaallada Afrika ay ku doonayso inay ku yeelato kaalinta ku habboon maamulka cimilada caalamka. Shirka waxaa ka qaybgalay in ka badan 25,000 oo qof, iyadoo sidoo kale la sheegay in in ka badan 199 kulan oo dhinac ah ay halkaas ka dhaceen. 43 aqoonyahan oo ku takhasusay cilmiga cimilada ayaa soo bandhigay shaqooyinkooda intii lagu jiray bandhig lagu qabtay shirweynaha. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Kodxin/Maskaram 2/2017 (ENA): Hoggaamiyeyaasha hay’adaha caalamiga ah ayaa sheegay in Itoobiya ay ku habboon tahay inay xoojiso hindisayaasheeda ka dhanka ah saamaynta isbeddelka cimilada iyadoo ka faa’iideysanaysa iskaashiga koonfur-koonfur. Inkasta oo Afrika ay soo saarto wax ka yar 4% qiiqa gaaska, haddana qaaraddu waxay noqotay mid ka mid ah meelaha ugu nugul saamaynta isbeddelka cimilada. Dalalka soo koraya, oo ay ku jirto Afrika, waxay wajahayaan dhibaatooyin halis ku ah nolosha dadka. Caalamka qaar ayaa aaminsan in Afrika aysan ku tiirsanaan oo keliya taageerada dalalka warshadaha leh ee sii daaya gaas badan, balse ay tahay inay raadiso xalal u gaar ah. Waxaa sidoo kale la sheegay in iskaashiga koonfur-koonfur, gaar ahaan bahwadaagta tiknoolojiyadda horumarsan sida Shiinaha iyo Japan, uu muhiim u yahay kobcinta awoodaha tiknoolojiyadeed ee Afrika. Ku-xigeenka xoghayaha guud ee Ururka Caalamiga ah ee Cimilada, Toomaas Asare, ayaa sheegay in biyo-xidheenka weyn ee Itoobiya (GERD) uu yahay tusaale muhiim ah oo soo saaraya maalgelinta cimilada iyo u adeegidda dalalka deriska ah koronto cagaaran. Waxa uu intaas ku daray in Itoobiya ay dhiseyso dhaqaale cagaaran oo aan la iska indha tiri karin, iyadoo lagu jiro hindisaha “Raadka Cagaaran” lagu beeray malaayiin geedo ah. Waxaa sidoo kale la xusay doorka hoggaamineed ee Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) iyo ka-qaybgalka shacabka Itoobiya oo loo arko awood weyn oo riixaysa dadaallada la xiriira cimilada. Sidaa darteed, waxaa la tilmaamay in Itoobiya ay mudan tahay inay dadaalladeeda ku xoojiso iskaashiga koonfur-koonfur.   Dr. Abebe HayleGabriel, ku-xigeenka agaasimaha guud ee FAO iyo isku-duwaha Afrika, ayaa sheegay in ballanqaadyadii caalamiga ahaa ee ku qornaa heshiisyada Paris iyo kuwa kale aan si dhab ah loo fulin, gaar ahaan marka la eego maalgelinta cimilada ee dalalka warshadaha leh ay ku qasban yihiin inay bixiyaan. Wuxuu ku adkeeyay in Afrika ay tahay inay xoojiso iskaashiga koonfur-koonfur si ay u kobciso awoodaha tiknoolojiyadda. Afrika waa qaarad hodan ku ah tamarta la cusboonaysiin karo, kheyraadka dabiiciga ah iyo macdanta. Si kastaba ha ahaatee, waa in qaaraddu heshaa farsamooyinka ku habboon si ay u maalgashato hodantinimadaas iyadoo kaashaneysa iskaashiga koonfur-koonfur. Dr. Abebe ayaa sheegay in dalalka sida Shiinaha oo kale ah ay horey ugu guuleysteen dhisidda awood tiknoolojiyadeed iyadoo la adeegsanayo fursadaha iskaashigan, halka Afrika ay weli ka faa’iideysan karto fursadda soo-dhaca goor dambe. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Kodxin/Maskaram 2/2017 (ENA): Shirkii labaad ee Cimilada Afrika ayaa muujiyay in Afrika aysan kaliya ahayn qaarad dhibbane u ah isbeddelka cimilada, balse ay noqotay hormuud xal u helka caqabadaha cimilada caalamka. Tani waxaa lagu caddeeyay bayaanka wadajirka ah ee Itoobiya iyo Midowga Afrika ay soo saareen. Shirka oo Addis Ababa ka dhacay intii u dhaxaysay 3–5 Baagume 2017 ayaa ku dhamaaday iyadoo la ansixiyay “Go’aanka Addis Ababa,” kaas oo ah cod mideysan oo Afrika ka socda. Waxa kale oo lagu daahfuray hindisayaal muhiim ah sida “ Heshiiska Hal-abuurka Cimilada Afrika iyo Hay’adda Cimilada Afrika,” kuwaas oo lagu qorsheeyay in sannad kasta $50 bilyan loo ururiyo xalalka isbeddelka cimilada ee dalalka. Bayaanka waxa uu iftiimiyay in shirka ay ka qayb galeen madaxda Afrika iyo maalgeliyeyaal caalami ah, iyadoo la ballanqaaday balaayiin doolar oo taageero ah. Tusaale ahaan, Denmark waxay ku deeqday $79 milyan oo loogu talagalay isbeddelka beeraha, halka Talyaanigu ballan qaaday $4.2 bilyan oo 70% ka mid ah Afrika loo qoondeyn doono. Sidoo kale, Bangiga Horumarinta Afrika iyo Afreximbank ayaa ballan qaaday $100 bilyan oo lagu maalgelinayo warshadaha cagaaran ee Afrika. Intii shirka socday, waxaa sidoo kale lagu muujiyay in Afrika ay dooneyso in saamigeeda maalgelinta tamarta dib loo cusboonaysiin karo ee caalamka laga kordhiyo 2% ilaa 20% marka la gaaro 2030. Qorshayaal lagu xoojinayo maareynta khayraadka cagaaran iyo helitaanka tamar nadiif ah ayaa sidoo kale qayb ka ahaa ajandaha. Shirka Addis Ababa waxa uu kusoo beegmay xilli Afrika ay isu diyaarinayso COP30 ee ka dhici doonta Brazil. Bayaanka wadajirka ah ayaa sheegay in go’aanka Addis Ababa uu sii xoojinayo doorka Afrika ee hoggaaminta caalamka ee la dagaalanka isbeddelka cimilada iyo dhiirrigelinta horumar cagaaran. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Bagumen 3/2017 (ENA): Afrika waxay u baahan tahay maalgashi wadajir ah, ee uma baahna gargaar, si loo helo isbeddelka cimilada, ayuu yiri Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.). Shirkii labaad ee isbedelka Cimilada Afrika ayaa ka furmay Xarunta Shirarka Caalamiga ah ee Addis. Shirkan ayaa waxaa ka soo qeyb galay Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.), madaxda gobolka iyo wadamo kala duwan oo Afrikaan ah, madaxda hay’adaha caalamiga ah, cilmi-baarayaasha isbeddelka cimilada. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) oo khudbad ka jeediyay furitaankii shirka ayaa sheegay in ay waajib nagu tahay in aan ka soo bilowno halka aan joogno, ee ma ahan in aan ka soo bilowno halka ay naga maqan tahay, si aan wax uga qabanno caqabadaha isbedalka cimilada. Waxa kale uu sheegay in Afrika ay leedahay dhalinyaro aad u badan, dhul beereed, iyo awood weyn oo tamar la cusboonaysiin karo. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in aan halkan u joogno sidii aan xal ugu heli lahayn isbeddelka cimilada adduunka. Sidaa darteed, wuxuu sharaxay in Afrika ay kori karto iyada oo aan waxyeello u geysanayn hab-nololeedkeeda. Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegay in Afrika aysan u baahneyn in laga caawiyo isbeddelka cimilada, balse ay u baahan tahay maalgashi wadajir ah, wuxuuna carrabka ku adkeeyey in faa’iidada maalgashiga ee isbeddelka cimilada ay tahay mid muhiim ah. Waxa uu sidoo kale soo jeediyay in la sameeyo qaab ay ku lug leeyihiin jaamacadaha iyo cilmi-baarayaasha qaaradda, iyo sidoo kale dadka kale ee ay khuseyso, iyo bixinta xal habaysan oo isbeddelka cimilada. Waxa kale uu sidoo kale tilmaamay in Itoobiya ay beeratay in ka badan 48 bilyan oo geedo ah iyadoo la adeegsanayo barnaamijka raadka Cagaaran oo ay bilowday 7 sano ka hor. Waxa uu tilmaamay in barnaamijka raadka Cagaaran marka laga soo tago ilaalinta deegaanka uu fursad weyn u abuuray ka soo kabashada meelaha burburay, sugnaanta cuntada iyo shaqo abuurka. Ra’iisul Wasaaruhu waxa uu sheegay in biyo xidheenka weyn ee Itoobiya oo dhawaan la daah-furi doono uu soo saari doono in ka badan 5,000 oo Watt oo tamarta la cusboonaysiin karo, taas oo faa’iido u leh Itoobiya iyo gobolkaba. Ugu danbayntii waxa uu sidoo kale xusay in Itoobiya ay aad u daneyneyso in ay martigeliso shirka Qaramada Midoobay ee is bedelka cimilada. #Ethiopian_News_Agency #somali #Ethiopia

Addis Ababa; Bagumen 3/2017 (ENA): Waa inaan caalamka tusnaa in Afrika ay tahay qaarad gaari karta himilooyinka cimilada, ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.). Farriin uu Ra’iisul Wasaaruhu soo dhigay bartiisa xiriirka bulshada ayuu sidoo kale ku sheegay in dhiraynta aysan ahayn mashruuc tijaabo ah balse ay tahay mashruuc kamid ah dhaqangalinta ka hortegga isbedelka cimilada. Waxa uu sheegay in beeraha casriga ah ay quudin doonaan malaayiin qof, horumarinta marinnada cagaaranna ay ka keeni doonaan faa’iidooyin dhaqaale oo labada dhinac ah iyadoo la isku xirayo magaalooyinka iyo dhulka miyiga ah. #Itoobiya #Wakaalladda Wararka Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 30/2017 (ENA):- shirarka cimilada qaaradda iyo caalamka ee ka dhacaya dalka Itoobiya ayaa ka tarjumaya fikrado u ogolaanaya Afrika inay ku soo bandhigto mawqifkeeda shirka COP-30, ayuu yidhi Wasiirka Qorshaynta iyo Horumarinta Fisum Assefa (Dr.). Waxa kale oo uu sheegay in Itoobiya ay muujinayso sida ay uga go’an tahay in la dhiso dhaqaale cagaaran oo yarayn kara saamaynta isbeddelka cimilada adduunka. Todobaadkii labaad ee Cimilada Caalamiga ah ee Qaramada Midoobay, kaasoo soo bilowday 28-kii Naaf/Nahase, wuxuuna socon doonaa ilaa Baagumen 1, 2017, wuxuuna ka socdaa Xarunta Shirarka Caalamiga ah ee Cusub. Barnaamijka, oo lagu qabanayo hal-ku-dhegga ah "U beddelka Wada-hadallada Ficil iyo Natiijooyin", waxa uu diiradda saarayaa sidii ballan-qaadyada isbeddelka cimilada loogu beddeli lahaa natiijooyin la taaban karo. Shirkii labaad ee Cimilada Afrika ayaa la filayaa in la qabto inta u dhaxaysa 3 ilaa 5 Baagumen2017 iyada oo halku dhigiisu yahay "Dardargelinta Xalka Cimilada Caalamiga ah; Maalgelinta Horumarinta Cagaaran ee Afrika". Wasiirka Qorshaynta iyo Horumarinta Dr. Fitsum Assefa ayaa u sheegay EZA; waxa uu xasuusiyay in todobaadkii ugu horeeyay ee Qaramada Midoobay ee Cimilada Adduunka lagu qabtay Latin America. Waxa kale oo uu sheegay in Itoobiya ay u dooratay marti gelinta labadan munaasibadood, maadaama ay xoogga saartay sidii loo dhisi lahaa dhaqaale cagaaran oo u adkaysta saamaynta isbeddelka cimilada. Wasiirka, ayaa sheegay in isbeddelka cimiladu uu saameyn weyn ku yeelanayo Afrika; tallaabo la taaban karo oo ka baxsan erayada ayaa loo baahan yahay si loo dhiso dhaqaale u adkaysta cimilada. Wasiirka oo sheegay in loo baahan yahay in laga wada qayb qaato sidii loo xakamayn lahaa saamaynta isbedelka cimilada ayaa sheegay in Itoobiya oo uu hogaamiyo Ra’iisal Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) ay muujisay sida ay uga go’an tahay in ay wax ka qabato raadka cagaaran, wax soo saarka sarreenka, haysashada dhulka iyo fursadaha tamarta la cusboonaysiin karo. Waxay sheegtay in shirkii labaad ee cimilada Afrika oo ay Itoobiya ku martigelinayso Addis Ababa iyo toddobaadka cimilada ee socda ay muhiim u yihiin diyaarinta COP 30. Waxay sheegtay in la gaari doono go'aano u oggolaanaya Afrika inay ku soo bandhigto mowqifkeeda COP-30 marka loo eego xaaladaha cimilada qaaradaha iyo kuwa caalamiga ah. Wasiirka, ayaa xustay in loo baahan yahay 1.3 triliyan oo dollar, si loo dhimo saamaynta is bedelka cimilada adduunka, isagoo sheegay inaanu jirin wax farqi ah oo ka jira fulinta heshiisyada iyo ballanqaadyada caalamiga ah. Sidaa darteed, waxay sheegtay in loo baahan yahay in halgan midaysan loo galo sidii loo dhimi lahaa culayska saaran dalalka iyo muwaadiniinta ay saamaysay isbeddelka cimilada. Toddobaadka Cimilada Caalamiga ah ayaa la filayaa in lagu quudiyo fikradaha siyaasadda shirka labaad ee Cimilada Afrika oo uu gacan ka geysto qaabeynta ajandaha guud ee COP-30 ee Brasiil. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 24/2017 (ENA): Wasaaradda Gaadiidka iyo Saadka ayaa sheegtay in ku rakibidda tignoolajiyada yareynta sii-deynta gaaska kaarboonka ee gaadiidka ay gacan ka geysaneyso abuurista deegaan raaxo leh oo caafimaad qaba. Hagidda xakamaynta sii-deynta gaaska kaarboonka ee ka baxa gaadiidka, ayaa lagu wadaa in la bilaabo Kodxin 2018, ayaa la sheegay in loo diyaariyey sidii loo dhimi lahaa wasakhowga hawada, loo wanaajin lahaa isticmaalka shidaalka isla markaana loo yareyn lahaa shilalka taraafikada ee ka dhasha ciladaha farsamo ee gaadiidka. Sharcigu waxa uu waajib ka dhigaya in gaadiidka lagu rakibo tignoolajiyo yareyn kara sii-deynta gaaska, si loo dhimo wasakhowga hawada. Wasiiru Diwlaha Gaadiidka iyo Saadka, Bareeco Xasan, oo la hadlay wakaaladda wararka Itoobiya, ayaa sheegay in Itoobiya ay hirgelinayso tallaabooyin wax ku ool ah oo lagu yareynayo sii-deynta kaarboonka ka soo baxa gaadiidka. Waxa uu tusaale u soo qaatay dadaalka lagu xaddidayo soo gelitaanka gaadiidka shidaalka ku shaqeeya, isla markaana lagu dhiirigelinayo isticmaalka gaadiidka korontada ku shaqeeya oo aan keenin wasakhow hawada. Hagiddu waxa kale oo ay dhigaysaa in gaadiid aan buuxin heerarka sii-deynta gaaska lagu khasbi doono in lagu rakibo tignoolajiyo yareyn karta sii-deyntooda. Sharcigan, oo si gaar ah loogu talagalay ka hortagga isbeddelka cimilada, ayaa Kodxin 2018 laga hirgelinayay gaadiidka dalka oo dhan. Waxaa la sheegay in gaadiidka aan buuxin heerarka loo baahan yahay lagu qasbi doono in lagu rakibo tignoolajiyada yareyn karta sii-deynta, isla markaana diyaarinta qalabkan lagu yareeyo qiiqa iyo isticmaalka shidaalka ay si wanaagsan u socoto. Hagiddu waxay sidoo kale tilmaantay in sii-deynta gaaska kaarboonka ee gaadiidku keeno saameyn taban ku leeyahay caafimaadka dadka iyo deegaanka, balse tignoolajiyada cusub ay gacan ka geysan doonto dhimista heerka sii-deynta iyo saamaynta kulaylka ka dhasha. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 21/2017 (ENA): Shirweynihii labaad ee Cimilada Afrika ayaa noqon doona shir ay itoobiya kula wadaagi doonto khibradeeda ku aaddan ilaalinta kheyraadka dabiiciga ah iyo barnaamijyada raadka cagaaran ee ay Itoobiya fulinayso si ay ula dagaallanto isbeddelka cimilada. Itoobiya ayaa martigelin doonta shirkii labaad ee cimilada Afrika laga bilaabo Baagume 3 ilaa 5, 2017 T.I. Mudane Fanose Mekonen, oo ah madaxa fulinta ee horumarinta khayraadka dabiiciga ah, ilaalinta iyo ka faa'iidaysiga ee Wasaaradda Beeraha iyo Xoghayaha Guddiga Farsamada Qaranka ee Barnaamijka raadka Cagaaran, ayaa sheegay in Itoobiya ay wadaa hawlo badan oo lagula dagaalamayo isbedelka cimilada. Dhanka ilaalinta kheyraadka dabiiciga ah ayuu sheegay in in ka badan 33 milyan oo hektar lagu soo celiyay howlo lagu badbaadinayo carrada iyo biyaha iyadoo la isku xirayo bulshada.   Waxa uu tilmaamay in Barnaamijka raadka Cagaaran uu hoos u dhigay nabaad-guurka ciidda, islamarkaana uu kordhay wax-soo-saarka. Mansur Dessie, oo ah Agaasimaha Fulinta ee Ilaalinta Deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada iyo Iskaashiga Istiraatiijiyadeed ee Wasaaradda Qorshaynta iyo Horumarinta, ayaa sheegay in la dhaqan gelinayo siyaasado iyo istaraatiijiyad lagula tacaalayo isbeddelka cimilada. Waxa uu sheegay in Raadka Cagaaran, Tamarta la cusboonaysiin karo, Gaadiidka iyo qaybaha kale ee horumarinta cagaaran ay keeneen natiijooyin la taaban karo oo lagu dhisayo dhaqaale u adkaysta cimilada. Masuuliyiintan ayaa intaa ku daray in shaqada ay Itoobiya ka waddo Raadka Cagaaran ay xoojinayso iskaashiga horumarineed ee ay la leedahay wadamada jaarka ah. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Shirkii labaad ee Cimilada Afrika ayaa lagu qaban doonaa Addis Ababa 3-da ilaa 5-ta Naaf/Nahase 2017 iyadoo halkudhiggiisu yahay "Dedejinta Xalka Isbeddelka Cimilada iyo Maalgelinta Horumarka Afrika". Shirkan ayaa ah dhacdo muhiim u ah Afrika, taasoo sii kordheysa u nugul isbedelka cimilada. Kulamada ka hor shirka, kuwaas oo diyaarin doona gogol-xaarka munaasabadda weyn ee qaaradda, waxa la qaban doonaa 30ka Naaf/Nahase ilaa 2-da Naaf/Nahase 2017. Wada-hadalladan ayaa kulmi doona dowlado, ururrada bulshada rayidka ah, dhallinyarada, haweenka, bah-wadaagta horumarka iyo jilayaasha ganacsiga gaarka loo leeyahay. Tani waxay noqon doontaa gogol wada tashi loo dhan yahay. Wadahadaladu waxay diiradda saari doonaan sidii la isugu dari lahaa xalalka maxalliga ah iyo xeeladaha cimilada qaaradda. Kulamadan ayaa diiradda lagu saari doonaa xalalka bulshada ku saleysan, horumarinta ajande Afrikaan ah oo mideysan, iyo in la sameeyo ballanqaadyo xooggan oo ku aaddan maaliyadda cimilada, la qabsiga iyo horumar waara, sida uu sheegay Midowga Afrika. Shirka ka hor waxa la qaban doonaa iyadoo lala kaashanayo Todobaadka Cimilada Afrika (CW2) laga bilaabo Naaf/Nahase 26 ilaa Kooxdin/Maskaram 1, 2017.

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 16/2017 (ENA): Madasha wada-hadalka ee Itoobiya iyo Pakistan ee la xiriirta la dagaalanka isbeddelka cimilada ayaa ka dhacay magaalada Lahore. Wada-hadalkaas, sida uu sheegay Danjire Jamal Bakar (Dr.), ayaa lagaga hadlay in loo baahan yahay in bulshada la wacyigeliyo si loo yareeyo saameynta xun ee isbeddelka cimilada. Itoobiya ayaa soo bandhigtay qorshaha ay u dejisay shirka raadka cagaaran, taas oo ka mid tahay ilaalinta nidaamka deegaanka, sugidda ammaanka cuntada, ka hortagga xaalufka dhulka, yareynta saboolnimada, iyo abuurista fursado shaqo.   Pakistan ayaa qiratay in ay ka mid tahay dalalka ugu daran ee la kulma dhibaatooyinka isbeddelka cimilada, isla markaana ay ka faa’iidaysan karto khibradda Itoobiya si loo xakameeyo culayska isbeddelka cimilada. Wasiirka Guud ee Bunjaab, Maryam Nawaas Shariif, ayaa ammaantay dadaalka Itoobiya, waxayna xaqiijisay rabitaanka Pakistan ee ah in ay si dhow ula shaqeyso Itoobiya.   Inta lagu guda jiray wada-hadalka ku saabsan dhaqdhaqaaqa raadka cagaaran, khubarada iyo jiheeyayaasha siyaasad ayaa soo bandhigay farsamooyin cusub, qaabab siyaasadeed, iyo qaabab bulshada looga qaybgeliyo si loo xaqiijiyo horumar waara. Sida ku cad war-saxaafadeedka safaaradda, madashan waxay sidoo kale kor u qaadday xiriirka istiraatiijiga ah ee u dhexeeya Itoobiya iyo Pakistan, iyada oo lagu gaaray heshiisyo dhowr ah oo lagu xoojinayo iskaashiga labada dal. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 15/2017 (ENA): Waxaa la shaaciyey in Itoobiya ay dhammaysay diyaar garowgii ay ku soo dhoweyn lahayd martida ka qeyb galaysa shirweynaha labaad ee Afrika ee Isbeddelka Cimilada, kaas oo ay martigelinayso. Sida ay ku sheegtay xogta uu baahiyey Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha, shirku wuxuu ka dhici doonaa Addis Ababa intii u dhexeysay Baagume 3 ilaa 5, iyadoo lagu xusay in uu leeyahay ujeeddooyin kala duwan. Mid ka mid ah ujeeddooyinka shirka ayaa lagu sheegay in uu yahay in la abuuro iskaashi muhiim ah oo taageera mashaariicda horumarinta cagaaran ee Afrika. Sidoo kale, shirku wuxuu gacan ka geysan doonaa dhismaha awoodda Afrika ee kor u qaadeysa codka iyo ka muuqaalka qaaradda ee heer caalami ah. Martigelinta shirka ee Addis Ababa ayaa loo arkay in ay caddeyn u tahay ka go’naanshaha Itoobiya ee xal u helidda caqabadaha deegaanka iyo cimilada ee Afrika. Waxaa kale oo Xafiiska Ra’iisul Wasaaruhu sheegay in shirka ay ka qeyb geli doonaan wakiillo ka socda hay’adaha caalamiga ah iyo hoggaamiyeyaasha dalalka kala duwan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 15/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Temesgen Tiruneh ayaa sheegay in Magaalada Harar oo leh taariikh ilbaxnimo oo soo jireen ah fac iyo waaya badan ayaa caan ku ah raadka cagaaran. Ra’iisul wasaare ku xigeenka ayaa fariin uu soo dhigay bartiisa xiriirka bulshada ku sheegay in maanta uu dhigay raadkiisa cagaarn degmada Harar Dire Tiyara. Waxa kale oo uu xusay in jiilkani ay mas’uuliyad ka saaran tahay ilaalinta qiimaha taariikheed ee ay leedahay iyo Harar cagaaran oo hadda ka socdo horumar dhaqaale oo soo noolaynaya, dalxiiska iyo guud ahaanba magaalada.   Waxa uu dhambaalkiisa ku sheegay in Harar aan laga dhigin magaalo taariikh iyo hidde leh kaliya, balse laga dhigo madxafka horumarinta cagaaran. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa sidoo kale sheegay in sanadkan barnaamijka raadka cagaaran ee heer qaran lagu beeray dhir faa’iidooyin badan leh. Waxa kale oo uu ku nuux-nuux saday in dhammaan loo baahan yahay in si wadajir ah loo beero dhirta kadibna la daryeelo. #Itoobiya #Wakaalladda Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 12/2017 (ENA): Itoobiya waxa ay ku guulaysatay in isbeddel muuqda ay ku keento hirgelinta Ololaha Cagaaran, waxaana Pakistan ku dhawaaqday inay Itoobiya ula shaqaynayso sidii saaxiib istiraatiiji ah oo caalami ah, sida uu sheegay Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Pakistan iyo Ra’iisul Wasaarihii hore Yuusuf Rasa Gilani.   Munaasabad ay safaaradda Itoobiya ee Pakistan soo qabanqaabisay ayuu Gilani ku sheegay in shaqada ka socota Itoobiya ay tahay mid xal dabiici ah u raadineysa dhibaatooyinka isbeddelka cimilada, sidaas darteedna Pakistan ay muhiim u aragto inay si qoto dheer ula shaqeyso Itoobiya. Danjiraha Itoobiya ee Pakistan, Dr. Jamaal Beker, dhankiisa wuxuu sheegay in guulaha gudaha dalka laga gaadhay loo adeegsaday sidii Itoobiya uga faa’iidaysan lahayd siyaasadda cagaaran ee diblomaasiyadda.   Waxaa kale oo lagu xusay in xiriirka diblomaasiyadeed ee Itoobiya iyo Pakistan uu hadda xooga saarayo sidii labada dal uga wada shaqayn lahaayeen in cadaaladda isbeddelka cimilada lagu fidiyo heer caalami ah. Sidoo kale, saddexdii maalmood ee lasoo dhaafay, koox dhalinyaro ah oo ka kala socota maamul goboleedyada kala duwan ee Itoobiya ayaa ku sugan magaalooyinka Pakistan, halkaas oo ay ku gudbinayaan khibradda Itoobiya iyo sidii loogu hirgelin lahaa geed beerista Ololaha Cagaaran. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 12/2017 (ENA): ‎Barnaamijka tabarucaadka bilaha xagaaga oo sanad kastaa la qabto dabayaaqada SM-ka ayaa shaqooyinka la qabanayo Waxaa kamid ah Dhir-beerista, Dhiig shubis, Ol'ole nadaafadeed, wacyigalin bulsho iyo barnaamijyo lagu tabarucayo dadka tabaaleysan. ‎ ‎Hadaba waxa maalmahan deegaanka si habsami leh deegaanka uga socda shaqooyin lagu hirgalinayo barnaamijyada tabarucaadka bilaha xagaaga iyadoo masuuliyinta deegaanka heerarkooda kaala duwan si heer sare ah uga qayb qaadanayan shaqooyinkaasi. ‎ ‎Shaqooyinkani ayaa kasocda guud ahaan dalka iyo deegaanka iyadoo aay sii socon doonaan taniyo dhamaadka sanadka 2017-da T.I iyadoo ujeedada guud ee shaqooyinkani yihiin in lahelo deegaan nadiif ah oo cagaaran iyo kor uqaadida wacyiga bulshada ee adkeynta Nabadgalyada iyo iscaawinta/tabarucaadka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Jigjiga; Naaf/Nahase 4/2017 (ENA): Shaqaalaha Wasaaradda Gaadiidka iyo Saadka iyo Hay’adaha hoos taga ayaa hawlo shaqo oo iskaa wax u qabso ah ka wada gobolka Faafan ee Dawlad Deegaanka Soomaalida. Barnaamijka ayaa waxaa ka mid ah dhir-beerista raadka cagaaran, dayactirka guryaha dadka danyarta ah iyo bixinta agab waxbarasho ee carruurta dugsiyada wax ka barta. Barnaamijka ayaa waxaa ka soo qeyb galay Wasiirka Gaadiidka iyo Saadka Alemu Sime (Dr.), Wasiiru Dowlayaasha iyo Agaasimayaasha Hay’adaha xiriirka la leh, iyo sidoo kale shaqaalaha. Sidoo kale waxaa barnaamijka ka qayb galay wakiilka madaxwaynaha dawlada deegaanka soomaalida ahna madaxa xafiiska horumarinta xoolo dhaqatada Cabduqaadir Iimaan (Dr.), iyo masuuliyiin kale oo heer gobol, heer degmo iyo heer degmo. Wasaaradda iyo madaxda hay’adaha ay khusayso ayaa la filayaa inay bilaabaan dayactirka guryaha danyarta kadib dhir-beerista. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Adama; Naaf/Nahase 2/2017 (ENA): Xafiiska arimaha haweenka iyo caruurta ee deegaanka ayaa ku dhawaaqay in dayactirka iyo dhismaha 150,000 oo guri loogu talagalay dadka danyarta ah ay ka socoto deegaanka Oromiya xiliyada adeega iskaa wax u qabso ee xagaaggan. Madaxa xafiiska, Marwo Imebet Baaja, ayaa ENA u sheegtay in sidoo kale la sii xoojinayo adeegga iskaa wax u qabso ee laga fulinayo deegaanka qaybta haweenka iyo carruurta. Waxa ay sheegtay in si gaar ah isha loogu hayo dayactirka iyo dhismaha guryaha hooyooyinka danyarta ah. Waxa ay sheegtay in ilaa hadda la dayactiray oo la dhisay in ka badan 29,000 oo guri. Sidoo kale, waxay sheegtay in taageero loo fidinaayo hooyooyinka aan haysan wax dhaqaale ah, si ay u shaqeystaan, waxna uga bedelaan. Dhinaca kale waxa uu sheegay in mashaariicda raadka cagaaran iyo taakulaynta agabka waxbarashada ay ka qayb qaadanayaan ururada haweenka heerarkooda kala duwan. Waxa uu sheegay in in ka badan 3 milyan oo arday ah lagu taageerayo agabka waxbarashada si loo hubiyo in ardayna uu uga maqan yahay iskuulka sababo la xiriira agab waxbarasho. Sidoo kale waxaa la sheegay in maamulka deegaanku uu wado howlo ay uga faa’ideysanayaan qeybaha kala duwan ee bulshada 72 qeybood oo ay ugu magacdareen adeega muwaadinimo. Sidaas awgeed, waxaa la arkay in balaayiin dollar oo kharash ah oo lagu bixinayey adeegyada iskaa wax u qabso ee deegaanka laga bilaabo sannadkii 2011 ilaa 2017 T.I miisaaniyadda dawladda. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 30/2017 (ENA): Itoobiya, oo ah waddanka martigelinaya shir weyn oo ku saabsan isbeddelka cimilada, ayaa muujin doonta waxqabadkeeda ku aaddan la tacaalidda isbeddelka hawada, sida uu sheegay Wasiiru Diwlaha Qorsheynta iyo Horumarinta, Siyum Mekonnen. Wasiiru Diwlaha ayaa sheegay in Itoobiya ay shirkan ku soo bandhigi doonto natiijooyinkii ay ka gaadhay dadaalladeeda la xiriira ilaalinta deegaanka, adeegsiga tamarta la cusboonaysiin karo, iyo hawlo kale oo la xiriira horumarinta cagaaran. Shirka, oo ah kii labaad ee Afrika ee ku saabsan isbeddelka cimilada, ayaa dalalka Afrikaanka ah fursad u siin doona in ay soo bandhigaan fikrado xal u noqon kara isbeddelka cimilada iyo sidii ay u wadaagi lahaayeen khibradahooda. Wasiiru Dowluhu wuxuu xusay in shirka uu Afrikaanka ka dhigi doono kuwo leh doorkooda muhiimka ah ee ka hortagga cimilada, kuna hogaamin kara dadaallada xal raadinta heer caalami. Waxaa la filayaa in shirka ay kasoo qayb galaan madax ka socota 45 waddan iyo in ka badan 25,000 oo qof. Markuu shirku soo gabagaboobo, waxaa la filayaa in dalalka Afrikaanka ah ay soo saaraan mowqif mideysan oo ay ku wajahaan isbeddelka cimilada. Mowqifka Afrika ayaa lagu soo bandhigi doonaa shirka caalamiga ah ee COP30 ee dhici doona bisha saddexaad ee 2018TI, si uu u noqdo aragtida iyo mowqifka guud ee Qaaradda Afrika. Itoobiya waxay shirkaas u martigalin doontaa iyada oo kaashanaysa Midowga Afrika, waxaana la qaban doonaa laga bilaabo bisha Baagumē 3 ilaa 5 Sebtember 9–11, 2025. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Diridhaba; Afagaal/Hamle 29/2017 (ENA):- Barnaamijka Raadka Cagaaran ayaa lagu dhawaaqay inuu yahay hindise dhinacyo badan leh oo waxtar u leh Itoobiya iyo gobolkaba. Wasaaradda arrimaha dibadda iyo hay’adaha ay khusayso ayaa daah-furay adeeg samafalka xagaaga oo ay geedo ku beerayaan magaalada Diridhaba iyo booqashooyin horumarineed. Madax sare iyo safiiro ayaa ka qeyb galay barnaamijkan oo socday saddexdii maalmood ee la soo dhaafay. Sida laga soo xigtay ka qaybgalayaashu waraysigooda ENA ayaa sheegay in raadka cagaaran uu yahay mashruuc heer qaran ah oo cajiib ah oo u sahlay Itoobiyaanku inay is-gacal iyo midnimo dalka dartii ugu istaagaan.   Danjire Nebiyat Getaajew, Afhayeenka Wasaaradda Arrimaha Dibadda, ayaa sheegtay in raadka Cagaaran uu dardargelinayo socdaalka dhaqaalaha cagaaran isagoo la dagaallamaya saameynta isbeddelka cimilada. Mashruuca Cagaaran ee loo yaqaan 'Green Belt Project' oo ah isku xidhka iyo buundada horumarka dhinacyada badan leh ee dalkeena, wuxuu ku socdaa si guul leh, ayay tidhi.   Cabdi Zenebe (Dr.) oo ah ku xigeenka agaasimaha guud ee machadka arrimaha dibadda ayaa sheegay in shaqada ku dayashada leh ee dalkeenu uu ka wado mashruuca cagaaran ay kaalin mug leh ka qaadan doonto sidii gobolka iyo Afrika loo gaari lahaa barwaaqo. Waxa kale oo uu sheegay in raadka Cagaaran aanu ahayn oo kaliya in la beero geedo; waa mashruuc balaadhan oo dhisaya jacaylka, nabadda iyo midnimada dhammaan dalalka gobolka iyo Afrika. Sidaa darteed, dhammaanteen waa waajib ina wada saaran inaan si taxadar leh u daryeelno oo u beerno geedaha wejiyo badan leh ee la beero, ayuu yiri.   Safiirka Itoobiya u fadhiya Kiinya, janaraal Baaja Dhebele; Waxa uu sheegay in Mashruuca Qaran ee raadka Cagaaran uu yahay mid muhiim u ah sidii loo sii wadi lahaa natiijadii ka soo baxday Diridhaba ka dib is bedelkii qaran. #Itoobiya #Wakaalladda Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 24/2017 (ENA): Ololaha sannadlaha ah ee Itoobiya ay ku beerto dhirta cagaaran ayaa loo arkay mid si qoto dheer looga faa’iidaysto, sida uu sheegay Ra'iisul Wasaare Kuxigeenka Itoobiya ahna Madaxweyne ku xigeenka xisbiga Barwaaqo Aadan Faarax. Aadan Faarax ayaa ololaha sanadkan ka daahfuray magaalada Jigjiga, isagoo sheegay in la bilaabay beerista 700 milyan oo geed, taasoo qayb ka ah qorshaha qaran ee sannadlaha ah. Wuxuu sheegay in ololahan uu leeyahay faa’iidooyin badan oo ay ka mid yihiin la dagaalanka isbedelka cimilada, abuurista shaqooyin cusub, iyo kor u qaadidda wax-soosaarka dalka. Shacabka ayaa la sheegay inay si firfircoon uga qeyb qaadanayaan ololaha maadaama ay fahmeen faa’iidooyinkiisa waaweyn. Ugu dambayntii, ololahan ayaa sidoo kale lagu tilmaamay mid kaalin weyn ka qaadanaya xallinta isbeddelka cimilada ee caalamiga ah, loona baahan yahay in qof walba doorkiisa ka qaato. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 24/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka JDFI, Mudane Tamesgen Tiruneh, Mudane Aadan Faarax, Madaxweyne Ku-xigeenka Xisbiga Barwaaqo, lehna awood Ra’iisul Wasaare Ku-xigeen, Madaxweynaha DDS, Mudane Mustafe Muxummed, masuuliyiin iyo shaqaalaha dawladda ayaa dhir-beeris qayb ka ah barnaamijkani ka sameeyay xaafadda Dul-qabow ee magaalada Jigjiga.   Sanadkan 2017 T.I, waxaa la qorsheeyay in deegaanka laga beero dhir dhan 14 milyan oo geed, taasoo maanta qaybo ka mid ah oo dhan 2.5 milyan oo geed si guud loo beeri doono; kuwaasi oo isugu jira geedaha kaymaha, geed midhoodka, geedaha calafka iyo geedaha qurxinta. Barnaamijka Dhaxal-reebka Cagaaran ayaa laga dhaxlay faa’iidooyin badan oo muhiim ah, kuwaas oo ka mid ah soo nooleynta dhulka nabaad-guuray, shaqo abuurka, kor-u-qaadidda cunnada iyo qurxinta magaalooyinka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Raadka_Cagaaran