Addis Ababa, Xoorreey 4/2018 (ENA): Duqa Maamulka Magaalada Addis Ababa, Adhaanaj Abebe, ayaa sheegtay in in Itoobiya loo doorto martigelinta shirka COP-32 ay tahay guul diblomaasiyadeed oo ka dhalatay hoggaanka diblomaasiyadeed ee Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed. Waxay ku tilmaantay arrintan mid muujinaysa kalsoonida caalamku ku qabo Itoobiya. Doorashaduna ay tahay guul qaran. Adhaanaj Abebe waxay sheegtay in natiijooyinka laga gaaray barnaamijka Raadka Cagaaran iyo horumarinta magaalooyinka ay Itoobiya ka dhigeen dal ku habboon martigelinta shirkan. Waxay xustay in Addis Ababa ay noqotay xarun soo jiidata shirarka caalamiga ah. COP-32-na uu yahay shir si weyn indhaha dunida lagu hayo. Waxay ugu baaqday dhammaan daneeyayaasha inay dowladda la shaqeeyaan. Diyaargarow wadajir ah ayay ku tilmaantay mid lama huraan ah. Wasiirka Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha iyo Arrimaha Golaha Wasiirrada, Alemsahay Baawloos, ayaa sheegtay in awoodda Itoobiya ee martigelinta shirarka caalamiga ah ay si joogto ah u korortay. Waxay xustay in dalka uu hadda leeyahay kaabayaal iyo waayo-aragnimo ku filan. Guulaha la gaarayna ay yihiin kuwo wadajir lagu hantiyay. Alemsahay Baawloos waxay sheegtay in Itoobiya ay tartan caalami ah u gashay helidda martigelinta COP-32, isla markaana lagu doortay natiijooyinka horumarinta cagaaran. Waxay intaas ku dartay in shanta bilood ee ugu horreysay sanad-miisaaniyadeedkan la qabtay in ka badan 105 munaasabadood. Taasna ay caddeyn u tahay in Itoobiya si guul leh u martigelin karto COP-32. Ugu dambayn, masuuliyiintu waxay ku adkeeyeen in martigelinta shirka COP-32 ay Itoobiya u tahay fursad taariikhi ah oo lagu muujiyo horumarka cagaaran, awoodda martigelinta iyo kaalinta ay ku leedahay arrimaha caalamka. Waxay ku baaqeen in dhammaan daneeyayaasha ay si wadajir ah uga shaqeeyaan diyaarinta shirka. Taasina ay saldhig u noqon doonto guul qaran iyo sumcad caalami ah. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Aadan Faarax, ku-xigeenka Madaxweynaha Xisbiga Barwaaqo iyo Madaxa Xarunta Iskudiwada Nidaamka Dimuqraadiyadda lehna Awood Ra'iisul Wasaare Kuxigeen, ayaa maanta ka qayb galay Shirweynaha Waxqabadka Waxtarka Tamarta Afrika oo ka dhacaya Addis Ababa. Aadan Faarax ayaa shirkan ku sheegay in Itoobiya ay soo bandhigtay tusaale wax ku ool ah oo ku saabsan hoggaaminta, qaybinta iyo isticmaalka tamarta, iyadoo la adeegsanayo iskaashi bulsho iyo tijaabooyin guuleystay oo ay ka faa’iidaystaan dhallinyarada iyo fursadaha tamarta cusub. Sidoo kale, Itoobiya ayaa ku dartay arrimaha saameynta deegaanka ee ka dhasha soo saarista tamarta, si loo hubiyo in horumarka tamarta uu yahay mid waara oo ilaalinaya deegaanka. Nidaamkan waxa uu saldhig u yahay wada-shaqeyn waxtar leh, isaga oo kor u qaadaya iskaashiga goboleed iyo horumarka waara, sidoo kalena ka faa’iideysanayaan waddamada deriska ah. Aadan Faarax ayaa intaas ku daray in Itoobiya, iyadoo leh awoodda tamarta ee Afrika, ay ka go’an tahay in ay horumariso nidaamyada tamarta si waxtar leh, iyadoo xoogga saaraysa iskaashiga, wax-soo-saarka iyo isticmaalka hufan ee tamarta, lana sii xoojinayo khibradda iyo waayo-aragnimada dalka. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Xoorreey 1/2018 (ENA): Wakiilka Arrimaha Dibadda ee Safaaradda Jarmalka ee Itoobiya, Dr. Ferdinand Fon Weyhe, ayaa sheegay in doorashada Itoobiya ee martigelinta shirweynaha 32-aad ee Qaramada Midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP-32) ay ka tarjumeyso waxqabad waxtar leh oo lagu dhisayo saameynta isbeddelka cimilada. Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Dr. Abiy Axmed, ayaa horay u bilaabay qorshe horumarineed oo ku aaddan tamarta cagaaran sanadka 2019 ee taariikhda Itoobiya, kaasoo xoogga saaraya ilaalinta deegaanka iyo amniga deegaanka. Doorashadan waxaa lagu dhawaaqay intii lagu guda jiray shirweynihii COP-30 ee ka dhacay Belem, Braasiil, taasoo cadeynaysa in Itoobiya ay diyaar u tahay martigelinta COP-32. Dr. Ferdinand Fon Weyhe ayaa tilmaamay in guulaha Itoobiya ay ka gaartay tamarta korontada ka timaadda biyaha, horumarinta tamarta cagaaran iyo mashaariic kale oo la xiriira tamarta cagaaran ay caddeynayaan waxqabadkeeda. Waxay sidoo kale muujinaysaa sida ay u qaadatay mas’uuliyadda ilaalinta deegaanka iyo ka hortagga dhibaatooyinka isbeddelka cimilada. Itoobiya waxay ku tallaabsatay mashaariic wax ku ool ah oo ku saabsan tamarta cagaaran, tamarta cusub, iyo horumarinta waara, kuwaasoo door muhiim ah ka ciyaaraya martigelinta COP-32. Waxay sidoo kale dhiirrigelineysaa saameyn muuqata oo gudaha dalka iyo caalamka ah, iyadoo ku saleysan qorshayaasha horumarineed ee waxtarka leh. Ugu dambayntii, Jarmalku waxa uu aqoonsaday dadaallada Itoobiya ee ku saabsan horumarinta tamarta cagaaran, wuxuuna caddeeyay in mashaariicda waxtarka leh ay sii xoojin doonaan kartida Itoobiya ee martigelinta shirweynaha COP-32 iyo ka qayb qaadashada hawlaha isbeddelka cimilada ee caalamiga ah. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Xoorreey 1/2018 (ENA): Shirka waxaa lagu qaban doonaa qaab-dhismeedka Isbahaysiga Hufanaanta Tamarta Afrika, kaas oo lagu daahfuray Shirkii 29-aad ee Qaramada Midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP29) ee ka dhacay Baku, Azerbayjan sanadkii 2024 T.Y. Qaab-dhismeedka isbahaysiga waxaa ansixiyay Golaha Fulinta ee Midowga Afrika. Halku-dhigga shirku waa "Ka Dhigista Ajandaha Hufanaanta Tamarta Afrika mid Xaqiiqo ah iyada oo loo marayo Iskaashiga Istaraatiijiyadeed". Munaasabadda qaaradda waxaa soo qabanqaabiyay Guddiga Tamarta Afrika, oo ah hay'ad gaar ah oo ka tirsan Midowga Afrika, iyo Dowladda Itoobiya. Shirku wuxuu higsanayaa in hufnaanta tamarta laga dhigo awood horseedda kobaca dhaqaalaha Afrika, horumarka waara iyo la qabsiga isbeddelka cimilada. Farriintiisa uu shirka u diray, Agaasimaha Fulinta ee Guddiga Tamarta Afrika, Rashiid Cali Cabdalla, ayaa sheegay in hufnaanta tamarta ay tahay hanti muhiim u ah horumarka waara ee Afrika. Wuxuu sheegay in hufnaanta tamarta ay yarayn karto qashinka tamarta, qiiqa kaarboonka iyo kharashyada, iyo hubinta kobaca dhaqaalaha oo loo dhan yahay. Shirku wuxuu isu keeni doonaa hoggaamiyeyaasha Midowga Afrika, wasiirrada, hoggaamiyeyaasha warshadaha, hay'adaha maaliyadda, waaxda gaarka loo leeyahay, ururada bulshada rayidka ah, cilmi-baarayaal iyo khubaro. Daneeyayaasha ayaa ka wada hadli doona fursadaha maalgashiga ee wax ku oolka ah iyo siyaasadaha lagu dardar gelinayo isbeddelka tamarta waara ee Afrika iyo dejinta jiho wadajir ah oo loogu talagalay shaqo dheeraad ah, sida laga soo xigtay macluumaadka laga helay Midowga Afrika. Awoodda tamarta la cusboonaysiin karo ee ballaaran ee Afrika oo aan inta badan la isticmaalin ayaa door muhiim ah ka ciyaarta isbeddelka tamarta adduunka ee mustaqbalka iyo silsiladda saadka. Arrinta ka faa'iidaysiga kartideeda waa mid aan si fiican looga faa'iidaysan. Tallaabooyinka ay waddamada kale ee Afrika, oo ay ku jirto Itoobiya, qaadayaan si ay uga faa'iidaystaan ​​​​kheyraadkooda tamarta la cusboonaysiin karo waa kuwo rajo leh. Kordhinta hufnaanta tamarta, siyaasadaha isku-dubaridka ah, abuurista xarumaha tamarta ee gobolka ee isku dhafan, kordhinta maaliyadda tamarta, iyo ballanqaadka siyaasadeed ee ka imanaya dowladaha ayaa faa'iidooyin badan u keeni doona awoodda tamarta Afrika, oo ay ku jiraan horumar waara, hubinta amniga tamarta, iyo dhisidda dhaqaale xooggan oo u adkeysan kara cimilada. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #ENA #AU

Addis Ababa; Gudba 21/2018 (ENA): Itoobiya waxay hirgelinaysaa hawlo lagu yareynayo isbeddelka cimilada iyo la qabsiga oo tusaale u ah waddamada kale, ayuu yiri Wakiilka IGAD ee Itoobiya, Ababaw Bishone. Wareeggi saddexaad ee barnaamijka Abaalmarinta Warbaahinta ee Urur Goboleedka Horumarinta ee Bariga Afrika (IGAD) ayaa ka bilaabatay Addis Ababa. Wakiilka IGAD ee Itoobiya, Ababaw Bishone, ayaa yiri; Abaalmarinta Saxaafadda ee IGAD ee 2025 T.Y waxaa lagu qaban doonaa barnaamijyo kala duwan. Wuxuu sheegay in la qabanayo dood-cilmiyeedyo, is-weydaarsi khibradeed iyo barnaamijyo booqasho ah oo ku saabsan hawlaha ay waddammada gobolku ka wadaan isbeddelka cimilada. Wuxuu sheegay in shaqada ay Itoobiya ka qabanayso yareynta iyo la qabsiga isbeddelka cimilada ay aad u dhiirigelinayso oo ay tusaale wanaagsan u tahay waddamada kale. Wuxuu sidoo kale xusay in tallaabooyinka guusha leh ee Itoobiya ay dhiirigelin doonaan waddamada gobolka iyo kuwa Afrika inay si wadajir ah uga shaqeeyaan sidii looga jawaabi lahaa isbeddelka cimilada. Wuxuu xusay in waddamada xubnaha ka ah IGAD ay tahay inay xoojiyaan iskaashigooda ku aaddan dhisidda awoodda si looga hortago saameynta isbeddelka cimilada ka hor. Wuxuu sheegay in barnaamijka Abaalmarinta Saxaafadda, marka laga reebo tartanka, uu gacan ka geysan doono iftiiminta dhibaatooyinka adag iyo xalalka wax ku oolka ah ee wajahaya gobolka IGAD iyo qaaradda marka laga eego isbeddelka cimilada. Wuxuu sheegay in iyadoo la sii wado hawlahan iyo kuwa kale ee xoojinaya iskaashiga labada dhinac, dadaallada yareynta isbeddelka cimilada iyo la qabsiga Afrika waa in la xoojiyaa. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Gudba 21/2018 (ENA): Itoobiya waxay samaynaysaa dadaal horumarineed oo cagaaran kuwaas oo ka dhigi doona xarunta tamarta nadiifta ah ee gobolka, ayuu yiri Wasiiru Dowlaha Qorsheynta iyo Horumarinta Seyuum Mekonnen. Wareeggii saddexaad ee barnaamijka Abaalmarinta Warbaahinta ee Hay'adda Horumarinta Dowladaha Hoose (IGAD) ayaa ka bilaabmay Addis Ababa, iyadoo Pulse of Africa uu yahay la-hawlgalaha warbaahinta. Wasiiru Dowlaha Qorsheynta iyo Horumarinta Seyuum Mekonnen ayaa munaasabadda ka sheegay; IGAD waxay mudan tahay ammaan weyn oo ay u soo qabanqaabisay abaalmarin warbaahineed oo abuuri doonta wacyigelin ku saabsan la dagaallanka saameynta isbeddelka cimilada. Waxa kale oo uu xusay in Abaalmarinta Warbaahinta ee IGAD ay tahay hab lagu xoojiyo iskaashiga gobolka iyo la dagaallanka saameynta isbeddelka cimilada. Waxa uu xusay in isbeddelka cimiladu uu beddelayo xaaladaha dabiiciga ah ee Afrika; abaaraha, roobabka aan la saadaalin karin, daadadka iyo heerkulka sare waa caadi guud ahaan qaaradda. Waxa uu sheegay in ay caqabad ku tahay nolosha muwaadiniinta, gaar ahaan meelaha xoolo dhaqatada iyo kuwa xoolo dhaqatada ah, ee meelaha hooseeya. Wuxuu xusay in Afrika, inkastoo ay yar tahay ka qayb qaadashada saameynta isbeddelka cimilada, ay aad u nugul tahay; iyo in loo baahan yahay dadaallo wadajir ah si loo xalliyo dhibaatada. Wuxuu sidoo kale xusay in loo baahan yahay in la isticmaalo nidaamyada beeraha ee u adkeysta cimilada, horumarinta tamarta la cusboonaysiin karo ee cusub, iyo istaraatiijiyadaha soo kabashada ee ku salaysan bulshada. Wuxuu sheegay in natiijooyin la taaban karo laga diiwaan gelinayo horumarinta tamarta la cusboonaysiin karo ee ka timaadda uumiga, qorraxda iyo dabaysha, oo ay ku jirto Biyo-xidheenka Weyn ee Itoobiya. Wuxuu tilmaamay in Itoobiya ay hirgelinayso hawlo horumarineed oo cagaaran oo ka dhigi doona xarun tamar oo nadiif ah gobolka, taasina ay si weyn uga qayb qaadatay xoojinta iskaashiga gobolka iyo isku xirnaanta iyadoo siinaysa tamar dalalka deriska ah. Wuxuu xusay in IGAD ay doorkeeda ka ciyaareyso dadaalka lagu gaarsiinayo mustaqbal barwaaqo ah muwaadiniinteeda iyadoo naqshadeynaysa istaraatiijiyad digniin hore si loola tacaalo saameynta isbeddelka cimilada. Wuxuu sheegay in Abaalmarinta Warbaahinta ee IGAD ay kor u qaadi doonto awoodda warbaahinta iyadoo aqoonsanaysa suxufiyiinta; wuxuu sidoo kale ku nuuxnuuxsaday baahida loo qabo in si wadajir ah looga shaqeeyo sidii loola tacaali lahaa isbeddelka cimilada ee degdegga ah ee waqtigaas. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Gudba 19/2018 (ENA): Wasiirka Biyaha iyo Tamarta Injineer Habtamu Itefa (PhD) ayaa sheegay in Itoobiya ay leedahay awood ballaaran oo ay ku horumariso dhammaan noocyada tamarta la cusboonaysiin karo, sida biyaha, qoraxda, dabaysha iyo tamarta dhulka hoostiisa ka imaanaysa. Wuxuu xusay in horumarinta tamartaas ay door muuqda ka ciyaareyso dhismaha dhaqaalaha cagaaran ee u adkaysata isbeddelka cimilada. Wuxuu sidoo kale sheegay in dalka uu kordhinayo isticmaalka korontada cadceedda gaar ahaan tuulooyinka aan wali la gaadhsiinin adeegga korontada, taas oo lagu fulinayo iskaashi ay Itoobiya la leedahay bahwadaagteeda horumarineed. Wasiirku wuxuu tilmaamay in guulaha la gaaray ee tamarta la cusboonaysiin karo ay hoos u dhigeen qiiqa kaarboonka, ayna keenaan aqoonsi caalami ah, taas oo u sahashay Itoobiya in COP-32 loo doorto. Waxaa kale oo uu ka hadlay in wadamada horumaray ay kororka dhaqaalahooda ku gaadheen iyagoo adeegsaday shidaallada fossilka ah, taas oo keentay in ay saamayn taban ku yeeshaan cimilada caalamka. Itoobiya, ayuu yiri, waxay dhisaysaa kaabayaal tamareed oo aan waxyeello u geysan cimilada, kuwaas oo tusaale fiican u noqonaya dunida inteeda kale. Waxa uu xusay in horumarinta tamarta la cusboonaysiin karo ay sare u qaadi doonto tartanka maalgashiga caalamiga ah ee Itoobiya. Sidoo kale qorshaha Itoobiya ee dhaqaalaha cagaaran wuxuu door muhiim ah ka ciyaaraya ilaalinta kheyraadka biyaha iyo hubinta ammaanka biyo-xireennada tamarta laga dhaliyay. Ugu dambayn, wuxuu caddeeyay in go’aanka lagu siiyay Itoobiya inay martigeliso COP-32 uu ku salaysan yahay qorshaha dalka ee tamarta la cusboonaysiin karo, dhaqaalaha cagaaran, iyo guulaha ay gaartay ee lagaga aqoonsaday caalamka. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Gudba 17/2018 (ENA): Dowladdu waxay ku dhawaaqday in Wasiirka Arrimaha Dibadda Dr. Gedhiyoon Timootiyoos loo magacaabay Kusimaha Madaxweynaha COP 32. Sida uu sheegay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha, maadaama Itoobiya martigelinayso Shirka COP 32 ee Qaramada Midoobay ee Isbedelka Cimilada, dowladda ayaa Dr. Gedhiyoon Timootiyoos u dooratay inuu noqdo kusimaha madaxweynaha hoggaamin doona shirkaas. Waxaa la sheegay in Dr. Gedhiyoon Timootiyoos uu hoggaamin doono diyaarinta iyo isku dubaridka COP 32 isaga oo kaashanaya hay’adaha gudaha dalka, qaybaha Qaramada Midoobay iyo bahwadaagta caalamiga ah. Dowladda Itoobiya ayaa u mahadcelisay dalalka xubnaha ka ah heshiiska Qaramada Midoobay ee isbedelka cimilada sida ay uga aamuseen inay Itoobiya u xil saaraan martigelinta COP 32. Waxayna dowladda caddeysay inay diyaar u tahay inay si dhow ula shaqeyso bulshada caalamiga ah ee ka shaqeysa ilaalinta deegaanka, iyadoo Dr. Gedhiyoon uu hoggaaminayo hawshaas. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Gudba 12/2018 (ENA): Doorashada Itoobiya loogu doortay inay martigeliso shirka caalamiga ah ee isbeddelka cimilada (COP-32) waxay caddeyn u tahay sida ay dalka uga go’an tahay hirgelinta siyaasadda iyo istaraatiijiyadda la dagaallanka isbeddelka cimilada, sida uu sheegay Dr. Adefris Worku, oo ah isku duwaha guddiga farsamada ee Barnaamijka Raadka Cagaaran ee Qaranka. Waxa uu xusay in guulaha barnaamijka Raadka Cagaaran ay door muuqda ka qaateen dhisidda dhaqaalaha cagaaran ee aan waxyeellayn cimilada. Barnaamijkan oo la bilaabay 2011 T.I., fikraddiisana uu lahaa Raiisul Wasaaraha Abiy Axmed, wuxuu gacan weyn ka geystay ilaalinta deegaanka iyo badbaadinta dhulka. Itoobiya ayaa waxaa rasmiyan loogu doortay inay martigeliso COP-32 intii lagu guda jiray shirka COP-30 ee ka dhacay Belem, Braasiil. Dr. Adefris wuxuu sheegay in Itoobiya ilaa hadda beertey in ka badan 48 bilyan oo geed, taas oo keentay in caalamku aqoonsado dadaalkeeda kobcinta cagaaran. Guulahaas ayaa qayb weyn ka qaatay in Itoobiya loo doorto martigelinta COP-32. Shirku wuxuu noqon doonaa goob ay isugu yimaaddaan madaxda dalal badan iyo hay’adaha caalamiga ah, si ay u yeeshaan wadahadallo iyo go’aan qaadasho. Taas ayaa Itoobiya u noqonaysa fursad ay ku wadaagto khibraddeeda iyo khibradda ay u leedahay martigelinta shirarka waaweyn. Waxaa la sheegay in dalalka u tartamaya martigelinta shirka lagu qiimeeyo heerka ay gaarsiiyeen dhaqaalaha cagaaran, kaabeyaasha aasaasiga ah, iyo guulaha la taaban karo ee ay soo bandhigeen. Dadaallada Itoobiya ee la xiriira tillaabooyinka cagaaran iyo fulinta siyaasadda cimilada ayaa ka dhigay codsigeeda mid si degdeg ah loo aqbalay. Sidoo kale, khibradda Itoobiya u leedahay martigelinta shirarka caalamiga ah, oo ay ku jirto shirkii Afrika ee isbeddelka cimilada, ayaa ahayd sabab kale oo muhiim ah. Waxaa sidoo kale lagu xusay in qorshayaasha horumarineed ee Itoobiya ee la jaanqaadaya heshiiska Paris ay caalamka ka heleen ixtiraam iyo aqoonsi. Guulaha barnaamijka Raadka Cagaaran ayaa sidoo kale lagu sheegay inay gacan ka qaadanayaan ilaalinta deegaanka, sugidda amniga cunnada, abuurista fursado shaqo iyo taageeridda koboca dhaqaalaha. Itoobiya waxay sidoo kale xoogga saartay in 2050 ay yeelato dhaqaale gebi ahaanba ka madax bannaan sii-deynta kaarboonka, taas oo qayb ka ah dadaallada dhisidda dhaqaale cagaaran oo aan waxyeellayn deegaanka. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Gudba/2018 (ENA): Doorashada Itoobiya ee martigelinta kalfadhiga 32-aad ee Shirka Qaramada Midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP32) waa tilmaam muukinaya inay itoobiya ka go'an tahay wax ka qabashada isbeddelka cimilada iyo horumarinta cagaaran, sida uu sheegay Ururka Horumarinta ee Dowladaha Hoose (IGAD). Xoghayaha Guud ee ururka, Dr. Worqneh Gebeyehu, ayaa Itoobiya ugu hambalyeeyay doorashada ay u dooratay inay martigeliso COP32. Wuxuu sheegay in martigelinta Itoobiya ee shirka caalamiga ah ay markhaati u tahay hoggaanka sii kordhaya ee cimilada iyo horumarka. Wuxuu sidoo kale sheegay in raadka Cagaaran iyo Biyo-xidheenka Weyn ee Dib-u-cusboonaysiinta Itoobiya ay yihiin tusaalooyin ka mid ah shaqada horumarinta cagaaran ee Itoobiya. Wuxuu sheegay in COP 32 uu yahay madal muhiim u ah gobolka IGAD, iyo in hay'addu ay diiradda saari doonto arrimo kale oo degdeg ah, oo ay ku jiraan abaarta, barakaca uu sababay isbeddelka cimilada iyo yaraanta biyaha.   Wuxuu sidoo kale xaqiijiyay in IGAD ay la shaqeyn doonto Itoobiya, Xoghaynta UNFCCC iyo la-hawlgalayaasha caalamiga ah si loo hubiyo in shirku uu noqdo mid loo dhan yahay, diiradda la saaro mudnaanta Afrika iyo helitaanka xalal waara oo loogu talagalay isbeddelka cimilada. Waxaa la ogyahay in Itoobiya loo doortay inay martigeliso Shirka 30-aad ee Qaramada Midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP 30) ee ka dhacaya Belém, Brazil. Dalalka Afrika ayaa si buuxda u ansixiyay dalabka Itoobiya ee ah inay martigeliso COP 32. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Gudba 3/2018 (ENA): Shirkii 30-aad ee COP ayaa haatan ka socda magaalada Belem ee dalka Braasiil. Itoobiya ayaa intii uu socday shirkaas si rasmi ah ugu gudbisay codsi ku aaddan martigelinta COP 32, waxaana codsigeeda si buuxda u taageeray dalalka Afrika. Guddoomiyaha kooxaha wadamada Afrika ee ka shaqeeya arrimaha isbeddelka cimilada, Rijard Muyungi, ayaa u sheegay wakaaladda wararka AFP in kooxda ay ansixisay codsiga Itoobiya ee martigelinta shirka. Sidoo kale, Braasiil oo martigelineysa COP 30, ayaa xaqiijisay in dalalka Afrika ay si wadajir ah u taageereen in Itoobiya loo doorto inay qabato shirkan. Go’aanka kama dambaysta ah ee arrintan ayaa lagu wadaa in la shaaciyo 12-ka Gudba 2018, marka uu soo gebogeboobayo shirkii COP 30 ee Belem. Qaramada Midoobay waxay caadiyan shirarka COP u qeybiyaan si wareeg ah oo ku saleysan shan gobol oo caalami ah, si dalalka gobol kasta ay u helaan fursad ay u martigeliyaan shirarka. Sidaa darteed, kadib Braasiil oo mataleysa Latin Amerika iyo Caribbean, Itoobiya ayaa noqon doonta martigeliyaha shirweynaha xiga ee COP 32. Shirka COP 30 ee Braasiil ayaa lagu wadaa inuu soo xirmo 12-ka Gudba 2018 T.I. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Gudba 3/2018 (ENA): Machadka Saadaasha Hawada Itoobiya (EMI) ayaa sheegtay in tobanka maalmood ee soo socda ay inta badan deegaannada dalka ka jiri doonaan xaalado cimilada oo kuleyl ah, qorrax leh, isla markaana dabaylo wata. War-saxaafadeed uu machadku usoo diray WWI ayaa lagu sheegay in deegaannada waqooyi, waqooyi-bari, bari, bartamaha iyo koonfurta sare ee dalka ay sii jiri doonaan qabowga habeenkii iyo subaxdii. Deegaannada koonfureed, koonfur-bari iyo koonfur-galbeed oo ah kuwa leh xilli roobaadka labaad ee xagaaga ayaa heli kara roob yar ilaa iyo mid dhexdhexaad ah, sida ay muujinayaan xogaha saadaasha hawada. Roob yar oo aan la filayn ayaa laga yaabaa inuu si googoos ah uga da’o qaybo ka mid ah waqooyiga, bartamaha, galbeedka iyo koonfurta Goondhar, agagaarka Baahir Dhaar, Awi, galbeedka iyo bariga Goojjaam, Metekel, Asoosaa, Kamashi, Arsi iyo Baale. Sidoo kale, cimilada qoyaanka dhexdhexaadka ah ayaa laga filayo koonfur-galbeed iyo koonfurta dalka iyadoo saameyn wanaagsan ku yeelan doonta howlaha beeraha ee xilligan socda. Goobaha leh cimilada qoyan ayaa la filayaa inay yeeshaan qulqulka biyaha dhulka sare, halka inta kale ee leh huurka hoose ay yeelan doonaan xaalado qallalan. Aggaga sida Baaro-Akobo, bartamaha iyo hoose ee Omo-Gibe, webiyada Shebeele, Abaay, iyo Ganaale, Daawa ayaa la filayaa inay helaan qoyaan dhexdhexaad ah, halka Awaash, Wabi Shabeele, Danakil Canfarta, Tekese iyo dhulka Ogaadeen ay heli doonaan qoyaan yar iyo xaalad qallalan. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Gudba 5/2018 (ENA):- Itoobiya waxaa si buuxda uga go'an inay gaarto natiijooyin dhiirigelin leh oo ku saabsan isbeddelka cimilada ee madasha COP 32, ayuu yidhi Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.). Farriin uu RW-uhu ku soo qoray boggiisa xudhiidhka bulshada, wuxuu yiri; Sharaf ayay noo tahay in beesha caalamku ay Itoobiya u igmatay mas'uuliyadda weyn ee martigelinta COP 32. Afrika waxay hal cod kula hadashay Shirka Qaramada Midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP 30) ee 2025 ee ka dhacay Brasiil; adduunkuna wuu dhegeystay, ayuu yiri.   Wuxuu sidoo kale u mahadceliyay wakiillada dalalka Afrika ee si buuxda u taageeray dalabka Itoobiya ee ah inay Addis Ababa martigeliso COP 32 ee sanadka 2027 T.Y. Waxaan uga mahadcelineynaa fursadda aan u helnay inaan hoggaamino dadaal wadajir ah si wax looga qabto mid ka mid ah caqabadaha ugu daran ee wajahaya aadanaha. Ra'iisul Wasaaraha ayaa sheegay inuu sharaf u yahay in beesha caalamku ay u igmatay mas'uuliyaddan muhiimka ah. Wuxuu ku nuuxnuuxsaday in aqoonsigani uu muujinayo sida Itoobiya uga go'an tahay wax ka qabashada cimilada, hoggaaminta, iyo awoodda ay u leedahay inay martigeliso dhacdooyinka waaweyn ee caalamiga ah. Sidaas darteed, wuxuu xaqiijiyay sida Itoobiya uga go'an tahay inay gaarto natiijooyin xooggan oo macno leh oo dhiirrigelin doona tallaabo wadajir ah oo ku saabsan isbeddelka cimilada ee madasha COP32. #WWI #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #COP32

Addis Ababa; Gudba 3/2018 (ENA): Itoobiya waxay taageero buuxda ka heshay wadamada Afrika si ay u martigeliso kalfadhiga 32-aad ee Shirka Isbedelka Cimilada ee Qaramada Midoobay. Kalfadhiga 30-aad ee Shirka Isbedelka Cimilada ee Qaramada Midoobay, oo hadda ka socda magaalada Belem, ee dalka Brazil, ayaa hadda qabanaya kalfadhigiisii ​​caadiga ahaa. Waxaa xusid mudan in Itoobiya ay muujisay rabitaankeeda iyo diyaar unimadeeda inay martigeliso kalfadhiga 32-aad ee Shirka Isbedelka Cimilada ee Qaramada Midoobay ee ka dhacaya Addis Ababa shir madaxeedka, kaas oo ku bilaabmay shir madaxeed. Ka dib markii ay yeesheen dhowr dood, wadamada Afrika waxay ku dhawaaqeen inay ogolaadeen codsiga Itoobiya shirkii shalay bilaabmay, kaas oo martigelin doona wadahadallo farsamo iyo doodo, sida lagu sheegay warbixinta EBC. Codsiga Itoobiya waxaa aqbalay Tanzaniya, oo ah guddoomiyaha hadda ee kooxda wadaxaajoodka Afrika. Danjiraha awoodda buuxda leh ee Brazil, Mudane Tadhese, oo ka hadlay shirka, ayaa sheegay in Itoobiya ay si weyn uga mahadcelinayso taageerada Afrikaanka ee ku aaddan rabitaanka Itoobiya ee martigelinta shirka, waana wax lagu farxo inay ku kalsoon yihiin inay guuleysan doonaan, Itoobiyana ay uga mahadcelinayso arrintan. Danjiraha, oo xaqiijiyay in Addis Ababa ay diyaar u tahay inay martigeliso shirka heer ku habboon martigelinteeda, ayaa ugu baaqay dalalka kale inay taageeraan codsiga Itoobiya. Waxaa la xasuustay in Itoobiya ay qaadayso tallaabooyin wax ku ool ah si looga hortago faafitaanka isbeddelka cimilada, Addis Ababa si guul leh ayay u martigelisay shirarka caalamiga ah ee waaweyn, oo ay ku jirto Shirka 2aad ee Isbeddelka Cimilada Afrika, waxayna si cad u gudbisay codsigeeda shirka sanadkan, iyadoo muujisay diyaar garowgeeda dhinac kasta. Danjire Tadhesse ayaa xaqiijiyay in Itoobiya ay sii wadi doonto xoojinta tallaabooyinka wax ku oolka ah ee lagula dagaallamayo isbeddelka cimilada. Dalabka Itoobiya ee martigelinta shirka ayaa la filayaa in la aqbalo. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #ENA

Addis Ababa, Dirir 28/2018 (ENA): Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika, Maxamuud Cali Yuusuf, ayaa sheegay in Afrika aysan codsanayn gargaar, balse ay dalbanayso caddaalad ku saabsan cimilada adduunka. Isagoo ka hadlayay shirka hoggaamiyeyaasha ee lagu qabtay magaalada Belem ee dalka Braasiil, ayuu sheegay in Afrika ay si buuxda isu diyaarinayso ka qaybgalka Shirka Cimilada Adduunka ee 30aad (COP30), isla markaana ay doonayso in isbeddel dhab ah laga sameeyo arrimaha cimilada. “Dhallinyarada Afrika oo leh hal-abuurnimo ayaa ka qeyb qaadanaya horumarinta tamarta qorraxda iyo biyaha, taasoo Afrika ka dhigaysa qayb muhiim ah oo soo saaraysa xalal tamareed oo caddaalad ah, waara, islamarkaana leh qiiq karboon oo hooseeya,” ayuu yiri guddoomiyuhu. Si kastaba ha ahaatee, wuxuu xusay in inkasta oo Afrika ay leedahay 40% awoodda tamarta dib loo cusboonaysiin karo ee dunida, haddana ay hesho wax ka yar 12% maalgelinta cimilada ee caalamka. Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu yiri, “Waxaan dalbanaynaa caddaalad cimiladeed, ma aha deeq. Waxaan u baahanahay maalgelin caddaalad ah, tignoolajiyad iyo fursado siman. Dalalka aan qiiqa badan soo saarin laguma eedeyn karo in ay qaadaan culayska ugu weyn ee isbeddelka cimilada.” Guddoomiyuhu wuxuu ugu baaqay ka qaybgalayaasha COP30 in shirkaasi noqdo madal lagu beddelo ballanqaadyadii hore ficil dhab ah, si dunidu u gaarto caddaalad iyo barwaaqo wadaag. Wuxuu ku soo gabagabeeyay, “Waqtigii hadalku wuu dhammaaday, waa waqtigii la qaadi lahaa tallaabo mideysan oo wax ku ool ah.” Shirka COP30 waxaa lagu qaban doonaa magaalada Belem, Braasiil, intii u dhaxeysay 1-da ilaa 12-ka Gudba 2018 T.I.  

Addis Ababa, Dirir /2018 (ENA): Komishineerka Komishanka Beeraha, Horumarinta Miyiga, Dhaqaalaha Buluuga ah iyo Deegaanka Waara ee Midowga Afrika, Moses Filakati, ayaa sheegay in dalalka Afrika ay tahay in ay noolaha iyo daryeelkiisa ka dhigaan ajandaha horumarineed ee muhiimka ah. Shirka ugu horreeya ee Afrika ee Noolaha ayaa ka furmay Gaborone, Botswana, 23ka bisha 10aad 2018, isagoo socday muddo labo maalmood ah heer khubaro, kadibna maanta la gaarsiiyay heer wasiirro. Shirku wuxuu ka hadlayaa ilaalinta joogtada ah ee noolaha Afrika si loo xaqiijiyo horumarka qaaradda, isagoo diiradda saaraya kheyraadka dabiiciga ah, fursadaha, caqabadaha, iyo tallaabooyinka xiga ee la qaadayo.   Komishineerka Komishanka, Moses Filakati, wuxuu xusay in kheyraadka dabiiciga ah ee Afrika uu aasaas u yahay horumarka dhaqaalaha, sugnaanta cunnada, iyo ilaalinta dhaqanka, isla markaana noolaha iyo hiddooyinka dabiiciga ah ay yihiin kheyraad caalami ah oo muhiim ah. Wuxuu sheegay in isbedelka cimilada, burburka deegaanada xayawaanka iyo dhirta, iyo khatarta kala duwan ee noolaha ay khatar ku yihiin kheyraadka dabiiciga ah. Afrikaanku waa in ay fahmaan muhiimadda noolaha iyo ilaalintiisa, kana dhigaan qayb muhiim ah oo ka mid ah ajandaha horumarineed. Shirka wuxuu dhiirrigelinayaa in siyaasadaha la xoojiyo, xalalka dabiiciga ah la hormariyo, dhalinyarada iyo bulshada rayidka ahna door hoggaamineed ka qaataan ilaalinta noolaha. Waxaa ka qaybgalay wasiirrada deegaanka, madaxda ilaalinta noolaha ee caalamka, hoggaamiyeyaal bulsho, ganacsato, hay’adaha bulshada rayidka, iyo la-hawlgalayaal kale. Shirka ayaa berrito lagu soo gaba-gabeyn doonaa heer madaxda, wuxuuna u yahay madal Afrika u suurtagelinaysa in ay ku ilaaliyaan noolaha, la tacaalaan isbedelka cimilada, iyo bixinta jawaabo deegaan oo waara oo iswaafaqsan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Dirir 25/2018 (ENA): Shaqooyinka ilaalinta deegaanka iyo kala Duwanaanta Noolaha ee Itoobiya ayaa tusaale u ah bulshada caalamka ee ka baxsan gobolka, ayuu yiri Doyle Tsering, La-taliyaha sare Farsamada ee Barnaamijka Horumarinta ee Qaramada Midoobay.   Doyle Tsering, La-taliyaha sare ee Farsamada ee Nidaamka Deegaanka iyo Kala Duwanaanta Noolaha ee Barnaamijka Horumarinta ee Qaramada Midoobay, ayaa sheegay in Itoobiya ay tahay waddan ay ku mannaysatay nidaamyo kala duwan iyo kala Duwanaanta Noolaha. Wuxuu tilmaamay in kala Duwanaanta Noolaha iyo ilaalinta deegaanka ay door muhiim ah ka ciyaaraan horumarinta dhaqaale iyo bulsho ee waarta; wuxuu sheegay in hay'addiisu ay si isku mid ah ula shaqeyneyso dalal badan oo adduunka ah, oo ay ku jirto Itoobiya, oo ku saabsan ilaalinta deegaanka. Wuxuu tilmaamay in Itoobiya ay noqonayso deegaan muhiim u ah noocyo badan oo duurjoog ah iyadoo xoojinaysa ilaalinta beeraha qaranka iyo horumarinta meelo cusub. Wuxuu tilmaamay in shaqada ay ka qabanayso horumarinta kaymaha baaxadda leh ay ka dhigi doonto hoggaamiye caalami ah marka laga tago Geeska Afrika. Wuxuu tilmaamay in shaqada Itoobiya ka qabanayso dhinaca deegaanka iyo ilaalinta kala duwanaanshaha noolaha ay tahay mid cajiib ah. Wuxuu sheegay in hawlaha ilaalinta kala duwanaanshaha noolaha ay sidoo kale ka fiirsanayaan jiilka soo socda. Wuxuu si gaar ah u xusay in tallaabooyinka ay qaadayso si ay ula xiriirto Barnaamijka raadka Cagaaran ee lagu dhisayo dhaqaalaha cagaaran iyo ilaalinta kala duwanaanshaha noolaha ay yihiin kuwo la mahadiyo. Wuxuu sidoo kale xaqiijiyay in Barnaamijka Horumarinta ee Qaramada Midoobay uu Itoobiya ka taageeri doono shaqada ilaalinta kheyraadka dabiiciga ah.   Dr. Fanuel Kebedhe, Cilmi-baare Sare oo ka tirsan Hay'adda Ilaalinta Duurjoogta Itoobiya, ayaa sheegay in xayawaanka duurjoogta ah ay door muhiim ah ka ciyaaraan soo jiidashada dalxiiska iyo hawlaha kale. Wuxuu xusay in Itoobiya ay si adag uga shaqeyneyso ilaalinta deegaannada xayawaankan, natiijooyin dhiirigelin ahna la diiwaan gelinayo arrintan. Wuxuu xusay in xayawaanno badan oo duurjoog ah ay hadda ku soo laabanayaan deegaannadoodii asalka ahaa. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 24/2018 (ENA): Machadka Saadaasha Hawada Itoobiya ayaa sheegay in qabowga habeenkii iyo subaxdii uu si tartiib tartiib ah ugu sii kordhayo gobollada bartamaha, bariga iyo koonfurta sare ee dalka. Machadku oo warbixin usoo diray wakaaladda wararka Itoobiya (ENA) ayaa sheegay in xaaladda cimilada iyo hawada ay isbeddelayso, isla markaana meelo badan oo dalka ka mid ah ay sii galayaan xilli qabow. Warbixintu waxay tilmaantay in magaalooyin ay ka mid yihiin Dhabre Birhaan, Arsi Roobe, Adaba, Dhase, Baale Roobe, Addis Ababa, Adelle, Amba Mariyam, Komboljaa iyo Ankoober, ay heerkulku hoos ugu dhici doono shan darajo inta badan habeenkii iyo aroortii. Sidoo kale, gobollada Koonfureed, Koonfur-galbeed iyo Koonfur-bari ee dalka ayaa la sheegay inay heli doonaan roobab dhexdhexaad ah toban maalmood ee soo socda, halka inta kale ee dalka ay sii wadi doonaan cimilo kulul, qorrax badan iyo dabaylo. Machadku wuxuu intaa ku daray in roobabkaas ay noqon doonaan kuwo faa’iido u leh dalagyada weli aan bislaan iyo dhirta joogtada ah, maadaama ay gacan ka geysan doonaan buuxinta baahida biyaha ee dhirta, miraha iyo xoolaha. Warbixintu waxay sidoo kale sheegtay in qaar ka mid ah dooxooyinka sida Baro Akobo, Omo Gibe, Genaale, Daawa, Ogaadeen, Shabelle, Shalaqoda sare iyo hoose ay yeelan doonaan qulqul biyood oo wanaagsan. Ugu dambayntii, dooxooyinka Canfarta ee Danakil, Awaash, Tekese, Mereb Gaash iyo Aysha ayaa la filayaa inay yeeshaan cimilo qallalan, sida uu machadku sheegay. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 17/2018 (ENA): Itoobiya ayaa si firfircoon uga qayb qaadanaysa horumarinta biyaha iyo tamarta iyadoo diyaarisay “Usbuuca Iskaashiga Biyaha iyo Tamarta,” kaas oo ujeedkiisu yahay in lagu xoojiyo doorka istiraatiijiga ah ee xallinta dhibaatooyinka waara ee Afrika. Tani waxaa shaaca ka qaaday Madaxweynaha Golaha Wasiirrada Biyaha ee Afrika iyo Wasiirka Biyaha ee Senegal, Dr. Jayk Tidhiyaane. Ra'iiasul Wasaare ku-xigeen Tamsegen Tirunah, ayaa sheegay in ay tahay fursad lagu soo bandhigayo fursadaha iyo caqabadaha horumarinta biyaha iyo tamarta ee dalka. Dr. Jayk Tidhiyaane ayaa xusay in iskaashiga Afrika uu muhiim u yahay sidii loo xoojin lahaa aqoonsiga iyo wada-shaqeynta dalalka, isla markaana loogu hormarin lahaa maareynta iyo ilaalinta kheyraadka biyaha ee gobolka. Itoobiya waxay leedahay 60% webiyo iyo ilo biyo kuwaasoo kuxidha dalalka deriska ah taasoo ka dhigaysa dalka mid muhiim u ah iskaashiga horumar waara iyo xallinta dhibaatooyinka biyaha ee gobolka. Webiyadan waxay si wadajir ah u taageeraan horumar waara, tamar nadiif ah, iyo isticmaalka kheyraadka si waxtar leh. Usbuucan Biyaha iyo Tamarta ayaa sidoo kale diiradda saaraya isticmaalka biyaha, maareynta, iyo iskaashiga webiyada xuduudaha kagudba, si loo xaqiijiyo horumar waara, ilaalinta deegaanka, la-dagaallanka isbeddelka cimilada, iyo taageerida ajendayaasha kale ee horumarineed ee Afrika. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka Itoobiya Tammasgen Tiruneh ayaa sheegay in Itoobiya ay si isa soo taraysa ugu soo baxayso hogaaminteeda ku aaddan horumarinta waarta ee biyaha iyo tamarta, iyo sidoo kale kor u qaadidda barwaaqo wadaagga ah. Tammasgen ayaa si rasmi ah u furay toddobaadka labaad ee Biyaha iyo Tamarta Itoobiya oo lagu qabtay Matxafka Sayniska. Isagoo ka hadlayay xafladda furitaanka, wuxuu sheegay in dadaalka Itoobiya ee ku wajahan tamarta la cusboonaysiin karo, biyaha iyo horumarinta cagaaran uu isbeddel muuqda keenay, isla markaana malaayiin qof ay ka faa’iidaysanayaan. Wuxuu tilmaamay in Itoobiya ay noqotay xarun awood tamareed oo muhiim ah, iyadoo koronto siisa dalalka Jabuuti, Suudaan iyo Kenya, isla markaana qorshaynayso inay koronto u dhoofiso dalal kale dhawaan. Tani, ayuu yiri, waa caddaynta riyada barwaaqo wadaagga ah ee Afrika. Tammasgen wuxuu xusay in Mashruuca Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya uu yahay tiirka muhiimka ah ee aragtidan, wuxuuna ka tarjumayaa adkeysiga, midnimada, iyo doorka Itoobiya ee ku wajahan himilooyinka wadaagga ah ee qaaradda Afrika. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenku wuxuu carrabka ku adkeeyay in Itoobiya ay ku adkeysanayso wada-shaqeyn iyo dan-wadaag halkii ay colaad ka dooran lahayd, isagoo sheegay in wabiyada xuduudaha Itoobiya ay yihiin saldhigga iskaashiga mustaqbalka ee gobolka. Isagoo tusaale u soo qaatay ololaha “ Raadka Cagaaran”, wuxuu sheegay in in ka badan 48 bilyan oo geedo ah la beelay, saddex meelood meelna lagu beeray dooxada Abaay, taas oo sidoo kale faa’iido weyn u yeelatay dalalka kale ee deriska ah. Dhanka kale, Tammasgen wuxuu sheegay in koboca dhaqaalaha Itoobiya uu si toos ah ugu xiranyahay helitaanka marin badeed, taas oo uu ku tilmaamay arrin lagama maarmaan ah oo dammaanad qaadaysa mustaqbalka dalka. Wuxuu intaas ku daray in helitaanka badda ay furayso bog cusub oo ku saabsan xoojinta ganacsiga, mideynta dhaqaalaha, iyo iskaashiga gobolka, isagoo xusay in Itoobiya ay u marayso waddo nabadeed si ay u xaqiijiso danaha wadaagga ah iyo horumar waara. Ugu dambayn, wuxuu xaqiijiyay in Itoobiya ay sii wadi doonto hoggaaminta dadaallada Afrika ee lagu xaqiijinayo amniga biyaha iyo tamarta mustaqbalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya