Addis Ababa; Naaf/Nahase 6/2017 (ENA): Urur Goboleedka IGAD ayaa shaaca ka qaaday in loo baahan yahay in si wada jir ah looga shaqeeyo casriyeynta iyo habaynta wax soo saarka iyo ganacsiga kaluumeysiga ee gobolka. IGAD ayaa shir heer sare ah oo wadatashi ah oo ku saabsan horumarinta kalluumeysiga gobolka ku qabanaysa magaalada Addis Ababa.   Agaasimaha Beeraha iyo Khayraadka Dabiiciga ah ee IGAD Daahir Cilmi Xuseen ayaa isna sheegay in marka la eego daraasaadka la sameeyay, dalalka Bariga Afrika ay sanad walba ka helaan kheyraadka kalluunka balse wax soo saarkoodu yar yahay. Waxa uu sheegay in taasi ay muujineyso in awooda gobolka aan laga faa’ideysan sidii la rabay. Waxa uu sheegay in Badda Cas, Badweynta Hindiya, Wabiga Niil, Viktoriya iyo Harooyinka waaweyn ee Turkana ay ka taageeraan malaayiinta muwaadiniinta Bariga Afrika fursado shaqo iyo sugnaan cunto. Wuxuu carabka ku adkeeyay in loo baahan yahay in la horumariyo kheyraadka kaluumeysiga ee xeebaha Soomaaliya, Jabuuti iyo Kenya si ay u noqoto isha ugu weyn ee ganacsiga iyo sugnaanta cuntada ee gobolka. Waxa uu sheegay in mashruuc tijaabo ah laga fulinayo laba biyood oo xudduudaha isaga gudba oo taageero dhaqaale ka helaya Midowga Yurub si loo horumariyo wax soo saarka kalluunka ee dalalka gobolka. Sidoo kale, wuxuu xusay in dalalka Bariga Afrika looga baahan yahay inay si wadajir ah uga shaqeeyaan sidii wax-soo-saarka kalluunka lagu maamuli lahaa hab ganacsi oo casri ah oo hufan. Wuxuu sheegay in kaluumeysiga iyo kobcinta dhaqaalaha buluuga ah ay ka mid yihiin qodobada ugu muhiimsan ee ku jira istaraatiijiyada shanta sano ee IGAD iyo qorshaha isbadalka IGAD ilaa 2050-ka. Waxaa uu sheegay in wadamada IGAD ay ku dadaalaan sidii ay u dardar gelin lahaayeen horumarinta qeybta iyagoo diyaarinaya istaraatiijiyado u gaar ah kheyraadka biyaha qaranka (blue economy).   Wasiiru dowlaha Wasaaradda Beeraha, Fiqru Regasa (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay leedahay kheyraad badan oo kalluun kaas oo ka yimaada webiyada iyo harooyinka isaga gudba. Waxa uu xusay in Barnaamijka xeedhi wadaagga ee Itoobiya uu awood u siinayo horumar la taaban karo oo lagu kordhinayo wax soo saarka kalluunka. Waxa uu sheegay in biyo xidheenka Grand Renaissance Dam ee laga dhisay wabiga Niil uu si weyn uga qayb qaadanayo wax soo saarka kalluunka. Waxa uu sheegay in Itoobiya ay ka go’an tahay Ajendaha Dhaqaalaha Buluugga ah ee IGAD iyo Istaraatiijiyadda Kaluumeysiga waarta. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 6/2017 (ENA): Wasiirka horumarinta magaalooyinka iyo kaabayaasha dhaqaalaha Jaaltu Sani ayaa sheegtay in hindisaha is bedelka warshadaha dhismaha uu kordhin doono tayada qaranka iyadoo la casriyeynayo waaxdaas. Hindisaha Isbeddelka Warshadaha Dhismaha Qaranka, kaasoo socon doona 2025 ilaa 2050, ayaa maanta lagu dhawaaqay. Wasiir Jaaltu Sani ayaa xustay in kobaca dhismaha aanu ahayn heerkii la filayey sababo jira awgeed. Arrintaas ayay sheegtay in hirgelinta hindisahaasi uu yahay mid muhiimad weyn leh. Waxa ay sheegtay in himilooyinka hindisaha ay ka mid yihiin fududaynta horumarinta ilaha shaqaalaha ee waaxda iyo abuurista fursado shaqo oo isku xidhan. Waxa ay tilmaamtay in la-taliyayaal iyo qandaraaslayaal la diiwaan gelin doono, lana siin doono qiimeyn; iyana in taageerada loo baahan yahay la siin doono si qandaraaslayaasha iyo la taliyayaasha ay uga shaqeeyaan dalalka deriska ah ee ka baxsan Itoobiya. Ugu danbayntii, waxa ay sidoo kale sheegtay in hindisahani uu gaarsiin doono heer cusub oo dhanka dhismaha ah. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 6/2017 (ENA):- Ra’iisal Wasaare ku xigeenka dalka Temesgen Tiruneh ayaa sheegay in Dawladdu ay hawlo fiican ka qabanayso bilawga iyo dhamaystirka mashaariicda waaweyn. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka ayaa si rasmi ah u daah-furay Hindise-sharciyeedka wax is bedelka warshadaha dhismaha. Hindisahan ayaa socon doona inta u dhaxaysa 2025 ilaa 2050, waxaana la sheegay in uu ka dhigi karo mid ka mid ah kuwa tartanka ku jira, isla markaana si habaysan loo hirgeliyo shaqooyin wax ku ool ah. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Temesgen Tiruneh oo ka hadlay munaasabadii lagu daah furayay mashruucan ayaa sheegay in dowladdu ay awood u yeelatay in ay bilowdo oo ay dhamaystirto mashaariic horumarineed oo waaweyn iyadoo la kaashanayo dib u habeynta ay fulisay. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka ayaa sheegay in dabeecadda dowladnimadeenu ay tahay in wax badan laga qabto, isla markaana la qorsheeyo, si deg deg ahna loo hirgeliyo iyadoo shacabku ay ka wada qeyb qaadanayaan. Sidan ayaanu hadafkayaga uga dhignay in aanu dhamaystirin mashaariicda sanado badan la balan qaaday, balse aanu ku fulino si tayo leh, ayuu yidhi. Waxa uu sheegay in inkastoo shaqada laga faa’ideysanayo shacabka ay tahay mid dhiirogelin leh, haddana ay dhiman tahay howlo kale, wuxuuna caddeeyay in la sii xoojin doono qorshayaasha iyo mashaariicda waaweyn ee la qaaday. Sidaa darteed, waxa uu xusay in saamileyda qaybta dhismuhu ay qaataan habka teknoolajiyada, isla markaana ay si weyn uga go’an tahay tayada iyo xawliga dhismaha iyo sidoo kale shaqo abuurka.   Waxa uu tilmaamay in warshadaha dhismuhu ay yihiin qayb awood badan leh, wuxuuna carrabka ku dhuftay in la xoojiyo habka la isku duba rido si looga faa’iidaysto heerka la filayo. Arrinkan oo kale, Wasaaradda Horumarinta Magaalooyinka iyo Kaabayaashuhu waxay daah-furtay Hindisaha Isbeddelka Warshadaha Dhismaha, iyadoo qiimaynaysa xaaladda guud ee warshadaha; In la baaro habab hore iyo ka-qaybgalayaasha si macno leh. Sida uu sheegay ra’iisal wasaare ku-xigeenka, hindisahani waxa uu bog cusub u furayaa dalka Itoobiya iyada oo la ogaanayo guud ahaan caqabadaha ka jira qaybta, isla markaana u sahlaysa daneeyayaasha in ay doorkooda si sax ah u gutaan, isla markaana ay shirkadaha dhismuhu ku fidiyaan meelo ka baxsan dalka iyo Afrika. Waxa uu sheegay in la samayn doono qiimayn, darajooyin, aqoonsi iyo la xisaabtan ku salaysan hawl-wadeennada qaybaha, taas oo tilmaan u ah in qaybtu noqon karto mid wax-ku-ool ah, wax-ka-beddeli karta, tartanna u geli karta qaaradda iyo caalamkaba. Waxa kale oo uu sheegay in xukuumaddu ay sii wadi doonto qorshaynta iyo ku dhawaaqista mashaariicda waaweyn, barnaamijyada iyo mashaariicda waaweyn ee ay ka qayb qaadan doonaan warshadaha dhismaha si ka badan inta hadda la joogo. Waxa kale oo uu ku nuux-nuux saday in Wasaaradda Horumarinta Magaalooyinka iyo Kaabayaashu ay ku dedaalaan sidii ay u noqon lahaayeen kuwa lagu faano dalka, iyadoo la xoojinayo hawlaheeda dhinacyada badan leh. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa ku nuux nuuxsaday in hindisahan uu u baahan yahay in la tayeeyo xirfadleyda, dib u casriyeynta shirkadaha iyo hay’adaha, loona hoggaansamo waaxda si wada jir ah, casri ah oo joogto ah si ay u soo saaraan natiijada la filayo. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 5/2017 (ENA): Xildhibaan Ayaan Cali oo ah xubin ka tirsan Guddiga Joogtada ah ee Dabagalka iyo Hanti-dhawrka ee Golaha Wakiillada Shacabka Heer Qaran iyo Guddoomiyaha degmada Shiniile, Mudane Jibriil Cumar ayaa kormeeray geeddi-socodka dhismaha wadada laamida ah ee isku xidhaysa magaalada Shiniile iyo Diridhabe Intii lagu guda jiray kormeerka, Xildhibaanada iyo Masuuliyiinta Maamulka degmada Shiniile waxay indha indheeyeen habsami u socodka mashruuca, iyagoo warbixin ka dhagaystay injineerada gacanta ku haya dhismaha wadadaasi oo isku xidhaysa Shiniile iyo ismaamulka magaalada Diri Dhaba   Masuuliyiinta mashruuca oo faahfaahin ka bixiyay heerka uu marayo dhismaha wadada ayaa sheegay in 94% la dhameeyay.   Dhankeeda Xildhibaan Ayaan Cali ayaa talobixino usoo jeedisay ku saabsan sixitaanka goobaha u baahan hagaajinta, gaar ahaan meelaha la xidhiidha biyo-mareennada si looga hortago dhibaatooyinka daadadka iyo xiliyada roobabka, iyagoona hoosta ka xariiqay in talabixinadaasi gashi ahaan u qaadanayaan islamarkaana jawaab dagdag ah ka bixin doonaan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 5/2017 (ENA): Guddoomiyaha Bangiga Dhexe ee Itoobiya, Maamo Mihretu, ayaa kulan la yeeshay Danjiraha Maraykanka u fadhiya Itoobiya, Erfin Masinga. Kulankooda waxaa diiradda lagu saaray sidii looga hortagi lahaa loona xakameyn lahaa wadooyinka sharci-darrada ah ee lacagaha la isugu gudbiyo, iyadoo la iska kaashanayo sidii loo adkeyn lahaa wada shaqaynta la xiriirta kormeerka lacagahaas. Sidoo kale waxay ka wada hadleen sidii loo xaqiijin lahaa in dhaqdhaqaaqa lacagaha lagu wado nidaamka maaliyadeed ee caadiga ah, iyadoo la raacayo hababka suurtagalka ah ee lagu xaqiijin karo. Bangigu wuxuu u soo gudbiyey macluumaad ku saabsan talooyin lagu horumarin karo dhaqdhaqaaqa maalgashiga ee Itoobiya, si loo helo xaalad ka wanaagsan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 5/2017 (ENA): Shirkadda Diyaaradaha Itoobiya iyo Bangiga Horumarinta Afrika ayaa kala saxiixday heshiis ku saabsan maamulka maaliyadeed ee mashruuca dhismaha garoon diyaaradeed cusub oo laga dhisayo Bishoftu. Munaasabadda saxiixa waxaa ka qaybgalay Wasiirka Maaliyadda Axmed Shide, Guddoomiyaha Guddiga Shurkadda Jen. Yilma Merdhasa, iyo Madaxweynaha Bangiga Horumarinta Afrika Akinwumi Adesina. Sida ku cad heshiiska, Bangiga Horumarinta Afrika ayaa wakiil ahaan u fulin doona howlaha maaliyadeed ee mashruuca garoonka cusub.   Garoonka cusub ayaa lagu wadaa inuu yeesho afar garoon oo diyaaraduhu ka haadaan, adeegyo casri ah oo rakaab iyo xamuul ah, iyo qalab kale oo waafaqsan heerarka caalamiga ah. Mashruuca oo loo qaybiyey shan marxaladood ayaa marka uu dhamaado awoodi doona inuu sannadkii qaabilo in ka badan 100 milyan oo rakaab ah. Waxaa la filayaa in mashruucu uu door weyn ka qaato kobcinta qaybta duulista, horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha qaranka, abuurista fursado shaqo, iyo kor u qaadidda ganacsiga joogtada ah iyo dalxiiska.   Mashruuca oo ku fadhiya dhul cabbirkiisu yahay 3,975 hektar, isla markaana lagu qiimeeyay $10 bilyan, ayaa marka la dhammeeyo afar laabi doona awoodda duulista ee hadda jirta ee Itoobiya. Akinwumi Adesina ayaa munaasabadda ka sheegay in uu mahadnaqayo Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) iyo dowladdiisa taageerada iyo wada shaqaynta ay la yeesheen bangiga. Wufuud ka kala socday dalal kala duwan oo Afrika ah ayaa dhankooda ku ammaanay shirkadda diyaaradaha inay ka dhigeyso dalka mid ka tartami kara heer caalami ah, isla markaana noqda astaanta Pan-Afrikaan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 5/2017 (ENA): Komishineerka Komishinka Jibriyadda Itoobiya, Dhabala Qaabataa, ayaa sheegay in hawsha dib-u-habaynta komishinka si uu u yeesho qaab-dhismeed adag ay si xooggan u socoto. Komishinka Jibriyadda Itoobiya ayaa haatan ku guda jira soo-dhawaynta shaqaalaha cusub ee tababarka ku qaadanaya hoolka Millennium. Munaasabadda waxaa ka soo qayb-galay Komishineerka Komishinka Jibriyadda Itoobiya, Dhabala Qaabataa, Kusimaha Madaxweynaha Jaamacadda Addis Ababa, Dr. Samuel Kifle, iyo marti-sharaf la casuumay. Dhabala Qaabataa ayaa khudbaddiisa ku sheegay in komishinku uu fulinayo hawlo badan oo lagu dhisayo hay’ad adag, kuwaas oo ay ka mid yihiin: kobcinta iyo helidda shaqaale xirfad leh oo leh anshax iyo daacadnimo, diyaarinta nidaamyo iyo xeerar waafaqsan waqtigan casriga ah, iyo habaynta hay’adda iyadoo la adeegsanayo tignoolajiyada.   Wuxuu xusay in komishinku shaqaalaha si fiican u abaabulayo, iyadoo laga soo xulay in ka badan 3,000 oo shaqaale cusub guud ahaan dalka. Shaqaalaha tababarka qaadanaya ayuu ku boorriyay in ay si fiican uga faa’iidaystaan tababarka si ay ugu diyaar-garoobaan adeegga ay u qaban doonaan dalka. Ugu dambayntii, wuxuu mar kale xaqiijiyay in hawsha dib-u-habaynta qaab-dhismeedka komishinka ay si xooggan u socon doonto. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 4/2017 (ENA): Duqa magaalada Adhaanej Abebe ayaa shaaca ka qaaday in shaqo astaan u ah magaalada oo lagu faani karo in laga fuliyey magaalada Addis Ababa. Maamulka magaalada Addis Ababa ayaa u qabtay barnaamij aqoonsi iyo bogaadinta dadkii ka qayb qaatay dib u dhiska marinka Piassa, 4 Kiilo ilaa Entoto, horumarinta marinka goobta dhirta ee Gulele, iyo horumarinta jiinka wabiga ee Entoto ilaa Friendship Square iyo Peacock Park. Munaasibadan ayaa waxa ka soo qayb galay maayarka maamulka magaalada Addis Ababa Adhaanej Abebe, gudoomiyaha golaha Addis Ababa Buzena Alkedir, iyo masuuliyiin sare oo ka tirsan maamulka magaalada Addis Ababa.   Waxa ay maayarku barnaamijkan ku sheegtay in horumarinta marinadan ay tahay shaqo astaan u ah magaalada, islamarkaana in horumarkaasi uu u horseeday hprumar dhinacyo badan. Waxa kale ay sheegtay in gacmihii ka qayb qaatay guusha dhismahaasi ay yihiin kuwa amaan mudan, isla markaana ay ka qeyb qaateen dhisidda dalka iyo sharafta qaranka. Waxayna sheegtay in horumarkan lagu gaadhay mudo kooban iyo si cajiib ah iyadoo ay gacan ka qaateen muwaadiniinta Itoobiya sida naqshadeeyayaasha, madaxda iyo isuduwayaasha.   Dhankiisa, Madaxa Xafiiska Adeegga Dadweynaha iyo Horumarinta Shaqaalaha ee Addis Ababa Jemalu Jember (Dr.) oo ku xigeenka duqa magaalada Addis Ababa, ayaa sheegay in horumarka marinadani uu wax badan ka beddelayo bilicda magaalada iyo qaab nololeedka bulshada. Wuxuu sheegay in aagga Arat Kilo ilaa Shiromeda ay leedahay hay'ado badan, laakiinse ay jirin wax horumar ah oo tan ku habboon. Waxa uu tilmaamay in dhismaha laga sameeyay deegaankan uu yahay mid ku haboon goobtaasi, islamarkaana in horumarinta marinka loo sameeyay si loo abuuro fursado shaqo oo waara. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 3/2017 (ENA): Kusimaha Madaxwaynaha ahna Madaxa Xafiiska Horumarinta Xoolo dhaqatada DDS Cabdiqaadir Iimaan (PhD) oo ay weheliyaan Kuxigeenka Xafiiska Madaxweynaha Maxamed Yuusuf Rooble iyo Duqa Magaalada Jigjiga Eng. Shaafi Axmed ayaa soo kormeeray habsami usocoda Mashruuca Horumarinta marinnada Jigjiga, gaar ahaan qeybta laami dhigistu ka socoto ee wareegga isgoyska jidka Harar ilaa isgoyska jidka Ducaale ama Xamda Huteel.   Kormeerka ayaa darnaa dabagal iyo dardargalin dhamaystirka shaqada jidka, iyadoo tala bixino kala duwan la siiyay shirkadaha shaqada wada inay dadajiyaan islamarkaana ay ilaaliyaan tayada jidadka.   Ugu dambayn Mashruuca Horumarinta Marinada Jidadka ee Magaalada Jigjiga oo maraya heer gabogabo ah ayaa magaalada kusoo kordhiyay bilic iyo meherado si casri ah loo dhisayo. Waxaa kale oo uu saamayn wanaagsan ku yeeshay caafimaadka bulshada, iyadoo dadku ku lugeeyaan goobaha loogu talo galay socodka lugta.   #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 3/2017 (ENA): Addis Ababa waa magaalo horumaraysa oo ka soo dhalaalaysa cududda ubadkeeda, waxayna noqonaysaa mid qurux badan, taasna waxaa lagu keenay dadaalka dadka ku dhaqan, ayuu yidhi Ra’iisal Wasaare ku xigeenka dalka, Temesgen Tiruneh. Ra’iisul wasaare ku xigeenka oo fariin uu soo dhigay bartiisa xiriirka bulshada ayaa sheegay in marinada addis ababa iyo horumarka jiinka wabiyadu ay bog cusub u fureen taariikhda caasimadda, taas oo muujinaysa in ay u gudubtay waa cusub oo horumarineed.   Waxa kale oo uu sheegay in magaalooyinka halbeega u ah ay yihiin bogag laga akhriyi karo ilbaxnimada dalalka, ilaalinta dheelitirka dabiiciga ah, heerka nolosha dadka iyo hawlaha guud ee horumarka. Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa sidoo kale sheegay in Addis Ababa ay tahay magaalo horumarsan oo ifaysa oo cudud adag oo caruurteeda leh, isla markaana ay qurux iyo bilic ku soo baxayso dadaalka dadka deegaanka, isla markaana noqonaysa mid magac ku leh ficil ahaan.   Caasimadda dalkeena iyo Afrika ma aha oo kaliya goob bilicda iyo adeegyada hufan, ma aha madadaalada oo kaliya ee waa nolol raaxo leh, wixii intaa ka baxsanna waxay astaan u tahay horumarkeena, taasoo ka turjumaysa horumarka xawliga ah ee ka socda guud ahaan dalkeena, ayuu ku yidhi farriintiisa. #Itoobiya #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 3/2017 (ENA):-Raysal wasaare Abiy Ahmed (Dr.) ayaa kormeer ku tagay mashruuca horumarinta jiinka wabiyaasha ee magaalada Addis Ababa isaga oo ay weheliyaan xubnaha golaha xisbiga barwaaqo.   Farriin uu Ra’iisul Wasaaruhu soo dhigay bartiisa xiriirka bulshada ayuu ku sheegay in Wabiyaal caafimaad qaba oo si wanaagsan loo dayactiray aysan ilaalinayn deegaanka iyo tayada biyaha kaliya, balse ay abuuraan goobo fagaare ah oo firfircoon oo horumariya hab-nololeedyada bulshada, xoojiyana adkeysiga magaalooyinka. Wuxuuna sheegay in mashruucani uu gaarsiin doono ilaa 5-magaalo hoosqad, isaga oo uu dhererkiisu dhan yahay 21.5 KM.   Waxa kale oo uu sheegay in mashruucan uu ka kooban yahay waddooyin badan oo dadka lugaynaya, baaskiilada, barxadaha dadweynaha, barxadaha baabuurta la dhigto, garoommada carruurta, dukaamo iyo masarxyo. Waxa kale uu farriintiisa ku sheegay in marka uu mashruucu dhamaado, kaliya uu ilaalin doonin deegaanka, balse waxa kale oo uu Addis Ababa ka dhigayaa magaalo leh webiyaal firfircoon oo horumarsan, taas oo kor u qaadeysa dhaqaalaha magaalada iyo heerka nolosha dadka magaalada ku dhaqan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 2/2017 (ENA): Adeegga Sirdoonka Maaliyadda ayaa sheegay in 138 qof oo lagu tuhunsan yahay falal dambiyo lacageed oo sharci darro ah oo la xiriira lacagta qalaad, laga xiray akoonadoodii bangiyada. Adeegga ayaa intaas ku daray in adeegga lacagaha qalaad uu si sharci ah oo nidaamsan uga shaqeynayo nidaamka bangiyada, balse kooxdan 138 qof ah ee lagu tuhunsan yahay falalka sharci darrada ah ee sarifka lacagaha qalaad ee suuqyada madow, dhaqdhaqaaqa lacagtooda la joojiyey. Waxaa la xusay in adeegga lacagaha qalaad ah lagu maamulo si cad oo sharci iyo nidaam bangiyeed oo sax ah, isla markaana falalka sharci darrada ah lagu qaado tallaabo sharci oo adag. Sidoo kale, waxaa la tilmaamay in falalka dambiyada lacageed ee sharci darrada ah ay keeni karaan ciqaab adag oo ay ku jiraan xabsi dheer iyo xitaa in hantida la qaato, sidaas darteed bulshada ganacsatada ah ayaa dowladdu ku boorisay inay si buuxda u raacaan nidaamka bangiyada ee rasmiga ah. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jiray qaar ka mid ah ganacsatada iyo qaar bulshada kamid ah oo ku howlan falalka sarifka lacagaha qalaad ee sharci darrada ah iyaga oo u dhaqan gelinaya sidii ganacsi caadi ah, kuwaas oo hadda si dhow loo kormeerayo lana joojinayo. Sidaa darteed, kormeerka la sameeyey ayaa lagu ogaaday 138 qof oo lagu tuhunsan yahay falalkan sharci darrada ah, kuwaas oo dhaqdhaqaaqa lacagtooda la joojiyey. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Naaf/Nahase 2/2017 (ENA): Deegaanka Badhtamaha Itoobiya, waxa laysanka maalgashiga la siiyay 260 hantiileyaal oo raasamaalkoodu ka badan yahay 18.59 bilyan oo birr sanad maaliyadeedkii dhamaaday. Madaxa xafiiska maalgashiga iyo horumarinta warshadaha ee deegaanka Cabbaas Mohammed (Dr.), ayaa sheegay in waaxyaha laysanka maalgashi la siiyay ay yihiin beeraha, adeegyada iyo warshadaha. Waxa uu xusay in raasamaalka u diwaangashan mashaariicda bixinta layaanka maalgashiga ay kor u kacday 5.15 bilyan oo birr marka la barbar dhigo sanadkii hore. Waxa kale oo uu sheegay in marka mashaariicdan maalgashi la hirgeliyo ay fursado shaqo u abuuri doonaan 29,251 muwaadiniin. Waxa kale oo uu sheegay in 95 mashruuc oo maalgashi oo ay bilaabayaan hantiileyaasha raasmaalkoodu ka badan tahay 15.136 Bilyan ay soo galeen deegaanka, isla markaana ay dalbadeen dhul lagu horumarinayo, maadaama ay buuxiyeen shuruudihii ku haboonaa, isla markaana ay dawladda gobolku go’aansatay in dhulkaas lagu wareejiyo oo laga hirgeliyo. Sidoo kale waxa uu tilmaamay in dhul ka badan 4,097 hektar loo diyaariyay dhul warshadeed oo laga dhisayo dhamaan gobolada deegaanka. Waxa uu sheegay in heerar kala duwan laga qaaday 151 mashruuc oo aan sidii la rabay u horumarinin dhulkii ay heleen ee horumarinta maalgashiga mudadii sanadka ahayd. #Wakaalladda_ Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Naaf/Nahaase 1/2017 (ENA): Shirkadda Korontada Itoobiya ayaa sheegtay inay heshay dakhli dhan 75.4 bilyan oo birr intii lagu guda jiray sannad miisaaniyaddeedkii la soo dhaafay. Agaasimaha guud ee shirkadda, Inj. Ashebir Baaljaa, ayaa sheegay in dakhligaasi uu ka yimid iibka korontada gudaha dalka iyo adeegyo kale oo la xiriira. Waxaa la sheegay in 93% korontada la soo saaray lagu iibiyay gudaha dalka, halka 7% loo dhoofiyay dalal shisheeye. Dakhliga laga helay dhoofinta korontada dibadda ayaa gaaray 338.7 milyan oo doolar, halka gudaha dalka laga helay in ka badan 28 bilyan oo birr. Shirkaddu waxay sidoo kale sheegtay inay sii wadi doonto horumarinta iyo ballaarinta shaqadeeda dhanka soo saarista korontada. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 30/2017 (ENA): Guddoomiyaha Bangiga Dhexe ee Itoobiya, Mudane Mamo Mihretu, ayaa ku boorriyey bulshada ganacsatada in ay ka fogaadaan isticmaalka suuqyada sarifka lacagaha qalaad ee aan rasmiga ahayn. Mudane Mamo ayaa tilmaamay in inkasta oo suuqyada sarifka lacagaha qalaad ee rasmiga ah ay sii shaqaynayaan, Bangigu uu sii wadi doono qabanqaabada suuqyada lacagaha qalaad si looga faa’iideeyo dalka, maaddaama kaydka lacagaha qalaad ee dalka uu saddex jibbaarmay sanadkii la soo dhaafay. Sidoo kale, guddoomiyuhu wuxuu sheegay in heerka koritaanka lacagaha qalaad ee dalka uu sarreeyo sannadkan cusub, taasoo keentay in la xoojiyo dhaq-dhaqaaqa suuqa lacagaha qalaad. Wuxuu xusay in qeyb muhiim ah oo ka mid ah dakhliga lacagaha qalaad ay iyada oo loo marayo tartan loo qeybiyo bangiyada, taas oo keeni doonta kororka helitaanka lacagaha qalaad iyo xasillooni qiimaha suuqyada. Tusaale ahaan, suuqii ugu dambeeyay ee lacagaha qalaad oo ay ka qayb galeen 28 bangi ayaa waxaa lagu kala iibsaday 150 milyan oo doolar, iyadoo qiimaha celceliska dollarku uu ahaa 138 birr. Bangiyada ayaa ballanqaaday in toddobaadyada soo socda ay si ku filan ugu adeegayaan macaamiishooda lacagaha qalaad. Mudane Mamo wuxuu xusay in hadda la filayo in bangiyada dalka ay bishii siiyaan ganacsatada lacag qalaad oo gaaraysa 500 milyan oo doolar, taasoo muujinaysa helitaanka sare ee lacagaha qalaad. Wuxuu sidoo kale ku dhiirrigeliyay ganacsatada inay si toos ah ula macaamilaan bangiyada iyo xafiisyada sarifka sharciga ah halkii ay ka aadi lahaayeen suuqyada sarifka lacagaha qalaad ee aan rasmiga ahayn. Guddoomiyuhu wuxuu uga digay ganacsatada inay ka fogaadaan ka qaybqaadashada suuqyada aan sharciyeysneyn ee lacagaha qalaad, isagoo intaa ku daray in kuwa arrintaas sameeya laga qaadi doono tallaabo sharci ah. Dhinaca kale, Bangiga Dhexe ayaa sheegay in cabashooyinka ganacsatada ee la xiriira helitaanka yar ee lacagaha qalaad la xallinayo, isla markaana bangiyada aysan u aqbalin macaamiil dalbanaya lacag doolar ah oo qiimo ka sarreeya kan suuqyada rasmiga ah. Sidoo kale, bangiyada sharciga jebiya ee sida sharci darrada ah u kala iibiya lacagaha qalaad ayaa lala xisaabtami doonaa, waxaana la sii xoojin doonaa tallaabooyinka lagula dagaallamayo dadka ka shaqeeya hawlgallada sharci darrada ah ee la xiriira lacagaha qalaad, gaar ahaan kuwa fadhigoodu yahay dibadda. Ugu dambayn, Guddoomiye Mamo ayaa xusay in dib-u-habeynta lagu sameeyay nidaamka lacagaha qalaad ee Itoobiya si wanaagsan u socda, isagoo xusay in bangiga uu u taagan yahay ilaalinta sumcadda iyo kalsoonida nidaamka maaliyadeed ee dalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 30/2017 (ENA): Itoobiya waxay dadaal ugu jirtaa sidii ay u xaqiijin lahayd isku filnaanshaha cuntada iyadoo dalka keeneysa tignoolajiyado casri ah oo lagu horumarinayo wax-soo-saarka beeraha. Mudane Gasahany Birru, Maareeyaha Guud ee Hay'adda Duulimaadka Qaranka, ayaa sheegay in diyaarado casri ah oo loogu talagalay buufinta kiimikada lagu soo dejiyey dalka iyadoo lala kaashanayo Wasaaradda Beeraha. Diyaaradahaasi waxay beddelayaan hababkii hore ee dib u dhigayey wax-soo-saarka, waxayna sare u qaadayaan tayada buufinta kiimikada. Waxa uu intaa ku daray in diyaaradahaasi ay door muhiim ah ka ciyaarayaan dadaallada lagu horumarinayo beeraha, gaar ahaan xallinta dhibaatooyinka ay sababaan haramaha iyo cayayaanka oo hoos u dhigaya wax-soo-saarka beeraleyda.   Adeegsiga diyaaradaha waxa uu kordhinayaa waxtarka wax-soo-saarka iyo yareynta dhibaatooyinka ka dhasha buufinta kiimikada ee lagu sameeyo dhulka. Tani waxay yeelan doontaa saameyn togan oo weyn. Sidoo kale, diyaaradahaasi ayaa si gaar ah ugu habboon in si fudud looga shaqeeyo dhul beereed ballaaran, taasoo muhiim u ah dalalka leh dhul-beereed weyn sida Itoobiya. Beeraleyda iyo khubarada ka shaqeeya degmooyinka ay adeegyadaasi gaareen ayaa tilmaamay in diyaaradahaasi ay badbaadiyeen xoog iyo waqti badan oo hore loogu bixin jiray buufinta kiimikada ee gacanta lagu samayn jiray. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 30/2017 (ENA): Ururka Midowga Afrika ayaa shaaca ka qaaday inay ka go’an tahay sidii loo dhisi lahaa magaalooyin Afrikaan ah oo adkaysi u leh masiibooyinka dabiiciga iyo kuwa kale. Barnaamijka The African Resilient Cities Program (AURP) ayaa lagu daah furay shirkii ugu horeeyay ee magaalooyinka Afrika ee Addis Ababa sannadkii 2016 T.I. Guddiga hagida Shirka iyo Kooxda Farsamada ee ugu horeeya ee Barnaamijka Magaalooyinka waxaa lagu qaban doonaa Keep tawn ee Koonfur Africa, laga bilaabo 8 ilaa 10ka Naaf/Nahase 2017 T.I. Kulanka ayaa waxaa soo qaban qaabiyay Guddiga Midowga Afrika oo kaashanaya Dowladda Koonfur Afrika, Shirka Horumarinta Horumarinta Afrikada Koonfureed (SADEC) iyo saaxiibada horumarinta caalamiga ah. Madaxda hay’adaha iyo Midowga Afrika, madaxda bulshooyinka dhaqaalaha gobolka, wakiillo ka socda dowladaha xubnaha ka ah Midowga Afrika, hay’adaha horumarinta, hay’adaha maaliyadda iyo khubarada horumarinta magaalooyinka ayaa ka qeyb galaya kulanka.   Kulankan oo socon doona muddo saddex maalmood ah ayaa waxaa diiradda lagu saari doonaa sidii magaalooyinka Afrika ay u dhisi lahaayeen u adkeysiga isbeddelka cimilada, masiibooyinka, khatarta kaabayaasha dhaqaalaha iyo kobaca degdegga ah. Shirkan oo socon doona muddo saddex maalmood ah ayaa ah tallaabo weyn oo hore loogu qaaday dadaallada lagu dhisayo dib u soo kabashada magaalooyinka qaaradda Afrika, sida ay sheegayaan xog laga helay Midowga Afrika. Shirkii ugu horreeyay ee Magaallooyinka Afrika ayaa lagu qabtay Addis Ababa Naaf/Nahase 29 ilaa 1, 2016 T.I, iyadoo halkudhiggiisu yahay “Magaaleynta Joogtada ah ee lagu fulinayo Ajendaha Isbeddelka Afrika 2063”. Madashu waxay sidoo kale calaamad u noqon doontaa furitaanka Barnaamijka Cities Resilient Africa (AURP). Kulanka ka dhacaya magaalada Keep Tawn ayaa lagu eegi doonaa habsami u socodka barnaamijka tan iyo markii la bilaabay. Talooyin ayaa lagu soo jeedin doonaa isticmaalka ikhtiyaaro cusub oo ka baxsan maalgelinta dhaqameed si loo dhiso magaalooyin adkaysi leh. Waxaa lagu wadaa in laga wadahadlo sidii loo xoojin lahaa iskaashiga ka dhexeeya bulshooyinka dhaqaalaha gobolka iyo dalalka xubnaha ka ah Midowga Afrika. Waxa uu sheegay in Midowga Afrika ay ka taageerayaan magaalooyinka si ay u xoojiyaan u adkeysiga aafooyinka dabiiciga ah iyo kuwa ay dadku sameeyaan, isla markaana barnaamijka magaalooyinka adkeysiga ay qeyb ka tahay howshan. Waxa kale oo uu xusay in kulanka barnaamijkan uu qaybtiisa ka qaadan doono halganka socda ee lagu dhisayo magaalooyin u adkaysta masiibooyinka Afrika. #Itoobiya_Wakaalladda_Wakaalladda #Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 29/2017 (ENA): Shirkadda diyaaradaha Itoobiya ayaa sheegtay inay sanad-miisaaniyadeedkii 2017 ay soo xaraysay dakhli dhan 7.6 bilyan oo doollar. Maareeyaha guud ee shirkadda, Mudane Mesfin Taasew, ayaa sheegay in shirkaddu si joogto ah u bixiso adeeg lagu kalsoonaan karo oo la jaanqaadaya waayaha casriga ah. Wuxuu sidoo kale xusay in shirkaddu ay sanadkan furtay 6 xarumood oo caalami ah, isla markaana adeegga ay bilaabeen 13 diyaaradood oo cusub. Sanad miisaaniyadeedkan, tirada dadka rakaabka ah ee adeegsatay shirkadda waxay gaarayaan 19 milyan oo qof, sida uu sheegay Mesfin. Dakhligan 7.6 bilyan ee doollar ah wuxuu ka yimid adeegyada rakaabka iyo xamuulka ee shirkaddu bixiso. Inkasta oo ay jireen caqabado kala duwan oo saameeyay warshadaha duulista sanadkan — sida dagaallada dalal kala duwan — shirkaddu waxay sheegtay in arrimahaasi ay sababeen dib u habeyn ku yimid duulimaadyada, haddana shirkaddu way u adkaysatay xaaladahaasi. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 23/2017 (ENA): Wafdigii ay hoggaaminayeen Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka Jamhuuriyadda Federaalka Itoobiya, Mudane Tamesgen Tiruneh iyo Mudane Aadan Faarax Ibraahim, Madaxweyne ku-xigeenka Xisbiga Barwaaqo, lehna awood Ra’iisul Wasaare Ku-xigeen oo ay weheliyaan masuuliyiinta sare ee xukuumadda oo ugu horreeyo, Madaxweynaha DDS, Mudane Mustafe Muxummed Cumar ayaa booqday waddooyinka dib-u-habaynta laga wado ee magaalada Jigjiga, iyaga oo indho’indheeyay heerka ay marayaan waddooyinkani oo xaalxaalkii ugu danbeeyay maraya.

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Adeegga Xidhiidhka Dowladda ayaa sheegtay in Itoobiya ay door muuqda ka ciyaartay Shirka 2-aad ee Cuntada Adduunka oo ay martigalisay, iyadoo la wadaagtay khibradeeda iyo xalalka la xiriira hagaajinta nidaamka cuntada. Shirkan oo ay si wadajir ah u abaabuleen Itoobiya iyo Talyaaniga, isla markaana ay gacan ka siisay Qaramada Midoobay, waxa uu ka dhacay magaalada Addis Ababa, iyadoo ay ka soo qayb-galeen madax kala duwan, khubaro dhinaca beeraha ah, hay’ado iyo daneeyayaal kale oo ka tirsan bahda cuntada. Shirka ayaa dib u eegis ku sameeyay guulaha iyo caqabadaha la xiriira isbeddelka nidaamka cuntada sanadadii la soo dhaafay, isagoo sidoo kale iftiimiyay jihada loo socdo. Intaa waxaa dheer, Itoobiya waxay fursad u siisay shirkan in ay la wadaagto dadaalladeeda ku wajahan xaqiijinta madaxbannaanida cuntada, yareynta isbeddelka cimilada – gaar ahaan iyada oo ku faantay in sannad walba la beero balaayiin geed – iyo guulaha laga gaaray dhisidda nidaam cunto oo waara. Shirka ayaa si qoto dheer diiradda u saaray hirgelinta yoolalka horumarka waara ee 2030, iyadoo sidoo kale laga dooday fursadaha iyo jihada lagu gaari karo horumar ku saleysan nidaam cunto oo xasilloon. Itoobiya waxay tusaale u soo bandhigtay guulaha laga gaaray dhinacyada sida horumarinta wax-soosaarka xilliyada roobka iyo jiilaalka, beeraleyda magaalooyinka, iyo dadaallada cagaaran sida ololaha dhir-beerista. Waxaa kale oo Itoobiya ka faa’iideysatay fursadda shirkan si ay u xoojiso iskaashiga caalamiga ah iyo kan gobolka, iyadoo sidoo kale bandhigtay natiijooyinka wanaagsan ee ka dhashay isbeddelada waaweyn ee dhaqaalaha iyo dib-u-habaynta la xiriirta beeraha. Sannadkii la soo dhaafay, Itoobiya waxay martigalisay in ka badan 150 shir oo heer qaran iyo heer caalami ah. Tani waxay sare u qaadday sumcadda dalka ee dhinaca dalxiiska shirarka, iyadoo ay xoojiyeen isbeddelada muuqda ee muuqaalka magaalooyinka, kobaca adeegyada, dhaqanka martigelinta dadka, cimilada deggan iyo awoodda diblomaasiyadeed ee sii kordheysa. Dowladdu waxay u mahadcelisay hay’adaha amniga, ganacsatada bixiya adeegyada, daneeyayaasha kale iyo shacabka sida sharafta leh u soo dhoweeyay martida ka soo qayb gashay shirkan muhiimka ah. Adeegga Xidhiidhka Dowladda, Itoobiya Afagaal/Hamle 22, 2017 T.I #Ethiopia #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya