Addis Ababa, Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Adeegga Xidhiidhka Dowladda ayaa sheegtay in Itoobiya ay door muuqda ka ciyaartay Shirka 2-aad ee Cuntada Adduunka oo ay martigalisay, iyadoo la wadaagtay khibradeeda iyo xalalka la xiriira hagaajinta nidaamka cuntada. Shirkan oo ay si wadajir ah u abaabuleen Itoobiya iyo Talyaaniga, isla markaana ay gacan ka siisay Qaramada Midoobay, waxa uu ka dhacay magaalada Addis Ababa, iyadoo ay ka soo qayb-galeen madax kala duwan, khubaro dhinaca beeraha ah, hay’ado iyo daneeyayaal kale oo ka tirsan bahda cuntada. Shirka ayaa dib u eegis ku sameeyay guulaha iyo caqabadaha la xiriira isbeddelka nidaamka cuntada sanadadii la soo dhaafay, isagoo sidoo kale iftiimiyay jihada loo socdo. Intaa waxaa dheer, Itoobiya waxay fursad u siisay shirkan in ay la wadaagto dadaalladeeda ku wajahan xaqiijinta madaxbannaanida cuntada, yareynta isbeddelka cimilada – gaar ahaan iyada oo ku faantay in sannad walba la beero balaayiin geed – iyo guulaha laga gaaray dhisidda nidaam cunto oo waara. Shirka ayaa si qoto dheer diiradda u saaray hirgelinta yoolalka horumarka waara ee 2030, iyadoo sidoo kale laga dooday fursadaha iyo jihada lagu gaari karo horumar ku saleysan nidaam cunto oo xasilloon. Itoobiya waxay tusaale u soo bandhigtay guulaha laga gaaray dhinacyada sida horumarinta wax-soosaarka xilliyada roobka iyo jiilaalka, beeraleyda magaalooyinka, iyo dadaallada cagaaran sida ololaha dhir-beerista. Waxaa kale oo Itoobiya ka faa’iideysatay fursadda shirkan si ay u xoojiso iskaashiga caalamiga ah iyo kan gobolka, iyadoo sidoo kale bandhigtay natiijooyinka wanaagsan ee ka dhashay isbeddelada waaweyn ee dhaqaalaha iyo dib-u-habaynta la xiriirta beeraha. Sannadkii la soo dhaafay, Itoobiya waxay martigalisay in ka badan 150 shir oo heer qaran iyo heer caalami ah. Tani waxay sare u qaadday sumcadda dalka ee dhinaca dalxiiska shirarka, iyadoo ay xoojiyeen isbeddelada muuqda ee muuqaalka magaalooyinka, kobaca adeegyada, dhaqanka martigelinta dadka, cimilada deggan iyo awoodda diblomaasiyadeed ee sii kordheysa. Dowladdu waxay u mahadcelisay hay’adaha amniga, ganacsatada bixiya adeegyada, daneeyayaasha kale iyo shacabka sida sharafta leh u soo dhoweeyay martida ka soo qayb gashay shirkan muhiimka ah. Adeegga Xidhiidhka Dowladda, Itoobiya Afagaal/Hamle 22, 2017 T.I #Ethiopia #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 23/2017 (ENA): Dowladaha Itoobiya iyo Imaaraadka Carabta ayaa ku dhawaaqay inay ka shaqeyn doonaan sidii loo sii xoojin lahaa xiriirkooda dhinacyada Beeraha, Ganacsiga iyo Maalgashiga. Wasiirka Wasaaradda Beeraha Girma Amente (Dr.) oo ka qayb-galaya Shir-Madaxeedka Labaad ee Nidaamka Cuntada, ayaa wada-hadallo la yeeshay Wasiirka Deegaanka iyo Is-beddelka Cimilada Imaaraadka Amna Al-Dehak (Dr.). Wasiirada ayaa ka wada hadlay xiriirka xooggan iyo istaraatiijiyadeed ee labada dal. Wasiirka Beeraha Girma Amente (Dr.) ayaa sharaxay awoodda Itoobiya ee dhanka beeraha iyo shaqada ay qabanayso. Waxa kale uh sheegay in Itoobiya ay u dhoofiso bunka iyo wax soo saarka xoolaha dalka Imaaraadka Carabta; waxay ka wada hadleen sidii loo sii xoojin lahaa xiriirkan. Waxa uu sheegay in Itoobiya ay haysato fursado badan oo dhanka maalgashiga beeraha ah, waxaana uu ku macneeyay in maalgashadayaasha Imaaraadku ay ka qayb qaadan karaan habaynta beeraha, warshadaha bacriminta iyo qaybo kale. Dr. Amna Al-Daxak, Wasiirka Deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada ee Imaaraadka Carabta, ayaa sheegtay inay rajeynayaan inay Itoobiya kala shaqeeyaan dhinacyada ganacsiga iyo maalgashiga. Maalgashadayaasha Imaaraadku waxa ay danaynayaan ka qayb qaadashada qaybaha maalgashiga beeraha. Wasiirada ayaa isku raacay in laga shaqeeyo sidii loo sii xoojin lahaa xiriirka labada dal si looga faa’ideysto fursadaha dhinacyada beeraha, ganacsiga iyo maalgashiga. #Wakaalladda_Wakaalka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Wasaaradda Dakhliga ayaa sheegtay in sanad-miisaaniyadeedka 2017 ay suurta gashay in la ururiyo dakhli ka badan 900 bilyan oo birr. Wasaaraddu waxay tilmaamtay in marka la barbardhigo isla muddadaas ee sanad-miisaaniyadeedkii hore, uu dakhliga kordhay wax ka badan 387 bilyan oo birr. Wasiirka Dakhliga, Aynaalem Nuguse, ayaa sheegtay in wasaaraddu ay si heer sare ah u fulisay qorshihii dakhliga la dejiyay ee sanadkan. Waxay sheegtay in guushan ay qayb weyn ka ciyaareen dib-u-habayntii dhaqaalaha guud ee dalka iyo isbeddel ballaaran oo lagu sameeyay nidaamka canshuuraha ee dowladda dhexe sanadkii hore.   Sidoo kale, waxay xustay in caqabadaha lala kulmay intii lagu jiray ururinta dakhliga ay ka mid yihiin hoos u dhaca dakhliga, ganacsiga aan sharciyeysneyn, kharashyada si sharci darro ah ku soo gala dalka, iyo khiyaamada canshuuraha ee aan weli si buuxda wax looga qaban. Aynaalem waxay ku baaqday in dadaalka la sii xoojiyo, fursadaha la hagaajiyo, si loo xaqiijiyo himilada ah in sanad-miisaaniyadeedka 2018 la ururiyo 1.28 tiriliyan oo birr, taas oo ah yoolka la dejiyay. Waxaa sidoo kale maanta magaalada Bishooftu ka furmay madal wadatashi oo u dhaxaysa Wasaaradda Dakhliga iyo Komishanka Jibriyadda si ay uga wada hadlaan dakhliga la ururiyay sanadkii tagay iyo qorshaha cusub ee sanadkan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Wasiirka Beeraha ee Itoobiya, Dr. Girma Amente, ayaa sheegay in heshiiska iskaashiga beeraha ee u dhexeeya Itoobiya iyo Talyaaniga uu wax weyn ka tari doono horumarinta wax-soo-saarka iyo waxtarka beeraleyda. Itoobiya iyo Talyaanigu waxay maanta magaalada Addis Ababa ku kala saxiixdeen heshiis hordhac ah oo lagu xoojinayo iskaashiga labada dal ee dhanka beeraha. Heshiiska waxaa kala saxiixday Wasiirka Beeraha Itoobiya, Dr. Girma Amente, iyo Wasiirka Beeraha iyo Cuntada ee Talyaaniga, Fransesko Lollobrigida. Wasiirka Beeraha Itoobiya ayaa sheegay in heshiiskani uu door weyn ka ciyaari doono horumarinta wax-soo-saarka, gaar ahaan xoojinta silsiladda qiimaha bunka, taageeridda beeraleyda bunka soo saara, iyo horumarinta tignoolajiyada beeraha.   Wasiirku wuxuu xusay in Talyaanigu leeyahay khibrad ballaaran oo ku saabsan dhaqangelinta farsamooyinka casriga ah ee beeraha, islamarkaana heshiiskani uu sidoo kale ku jira barnaamijyo tababar iyo dhisidda awoodda shaqaalaha. Heshiiska wuxuu qayb ka yahay qorshaha Talyaanigu si rasmi ah ugu dhawaaqay, ee ah inuu wadashaqeyn dhow la yeesho dalalka Afrika ee dhinaca beeraha, iyadoo Itoobiya noqotay dalkii ugu horreeyay ee heshiis noocan ah la saxiixda. Wasiirka Talyaaniga ee Beeraha iyo Cuntada, Fransesko Lollobrigida, ayaa dhankiisa sheegay in labada dal ay si guul leh u wada qabteen Shirweynihii Labaad ee Nidaamka Cuntada ee Qaramada Midoobay. Ugu dambayntii, wuxuu sidoo kale tilmaamay in heshiiskani uu muhiimad weyn u leeyahay labada dal si loo horumariyo wax-soo-saarka beeraha. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️Himiladeennu waa cadahay: Waa in dhalinyarada iyo dadka waayeelka ah ee ku nool miyiga iyo magaalooyinka Itoobiya ay helaan cunto ammaan ah, nafaqo leh, tayo leh, oo ku filan. Si tan loo gaaro, in ka badan 700 oo qorshe hawleedyo ah ayaa la hirgeliyay. ✍️Dowladdu waxay dadaal xooggan ugu jirtaa la-dagaallanka isbeddelka cimilada, iyadoo ka faa’iideysaneysa hindisaha cagaaran, halkaasoo in ka badan 40 bilyan oo geedo ah la beerayo si loo yareeyo saameynta isbedelka cimilada. ✍️Itoobiya waxay si firfircoon u yaraynaysaa ku-tiirsanaanta dibadda, iyadoo si xeel dheer u horumarinaysa wax-soo-saarka gudaha si ay isku filnaansho cunto u gaarto. ✍️Afrika waxay u baahan tahay maalgelin xasaasi ah oo cadaalad ah oo ku saleysan deyn la aqbali karo, si ay u horumariso beeralayda iyo nidaamka cuntada ee deegaanka ku saleysan. ✍️Itoobiya waxay horay ugu socotaa dhanka isdhexgalka caalamiga, iyadoo aan kaliya ku filneyn wax-soo-saarka qamadiga, balse sidoo kale ku wajahan suuqyada dibadda. ✍️Nidaamka cuntada ee adduunka wuxuu galay xaalad tijaabo ah: Cadaadisyada badan ee haysta nidaamka cuntada waxay dhaawacayaan sharafta aadanaha waxayna khatar gelinayaan xasilloonida dalalka. ✍️Itoobiya waxay ku taamaysaa in ay dhisto nidaam cunto oo waara, cadaalad ah oo aan la jabin karin, taasoo dadkuna ay ka faa’iideysan karaan, iyadoo ah waddo lagu xaqiijinayo mustaqbal ifaya oo shacabka u horseeda horumar. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️Dowladaha, Qaramada Midoobay, hay’adaha gaarka loo leeyahay, ururrada bulshada rayidka ah, iyo qaybaha kala duwan ee bulshada waa inay ka gudbaan hadal una gudbaan ficil si ay u beddelaan nidaamka cuntada. Isla xisaabtankana waa arrin mudan in la adkeeyo. ✍️Hay’adaha maaliyadeed ee caalamiga ah iyo bangiyada horumarinta dhinacyada badan waa in ay kordhiyaan taageeradooda maaliyadeed iyo maalgelinta nidaamka cuntada. Waxaa muhiim ah in dalalka Afrika ay helaan maalgelin la awoodi karo oo la heli karo si ay u horumariyaan nidaamyadooda cuntada. ✍️Iskaashiga dowladda iyo ganacsiga gaarka loo leeyahay waa lagama maarmaan si loo kordhiyo wax-soo-saarka gudaha iyo in laga yareeyo ku tiirsanaanta cuntada dibadda laga keeno. ✍️Liberia waxay sugidda cunnada iyo nidaamka cunnada ka dhigtay mid kamid ah tiirarka horumarinta qaranka. ✍️Sugnaanta cuntada, dhismaha awood u adkaysata isbeddelka cimilada, iyo horumarinta dhabta ah ee dhinaca beeraha waa qayb ka mid ah ajendaha qaran ee Liberia. ✍️Liberia waxay si buuxda u aaminsan tahay in qaybta gaarka ah ay tahay matoorka horumarka. Sidaas darteed, waxay dhiirrigelinaysaa maalgashiga iyo hal-abuurka si loo gaaro isbeddel waara oo lagu horumarinayo nidaamka cunnada. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️Shirkan waa madal muhiim ah oo loogu dhaqaaqayo ficil dhab ah si loo beddelo nidaamka cunnada, halkii lagu ekaan lahaa hadal kaliya. ✍️Isbeddelka nidaamka cunnada wuxuu ka sarreeyaa ikhtiyaar; wuxuu door weyn ku leeyahay horumarka waara, dhismaha awood aan la jabin karin, iyo koboca dhaqaalaha. Waxaa lama huraan ah in la xoojiyo iskaashiga caalamiga ah si isbeddel dhab ah loo gaaro. ✍️Uganda waxay durba billowday hirgelinta dib-u-habeynta nidaamka cuntada, iyadoo diiradda saareysa dhismaha nidaam cunto oo waara, hufan, caalami ah, oo dalka u gaar ah. ✍️Uganda waxay shaqada gelisay Qorshaha Horumarinta Nidaamka Cuntada ee Qaranka, waxayna sameysay Guddiga Isku-xirka Nidaamka Cuntada, iyo hay’ad gaar ah oo u xilsaaran kormeerka iyo maamulka beeraha iyo cunnada. Tani waxay xoojisay qaab-dhismeedkii iyo hay’adihii lagama maarmaanka u ahaa horumarka nidaamka cunnada. ✍️Uganda waxay si daacad ah ula shaqeyneysaa la-hawlgalayaasheeda si ay u xaqiijiso isbeddel waara oo ku yimaadda nidaamka cunnada. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️Nidaam cunto oo waara ayaa door muhiim ah ka ciyaara kororka dhaqaalaha guud ee caalamka. ✍️Shirkan wuxuu fursad weyn u yahay isku xirka nidaamka cuntada iyo horumarka, isagoo iftiiminaya kaalinta togan ee sugnaanta cunnada ay ku leedahay hagaajinta nolosha dadweynaha adduunka. ✍️Si loo beddelo nidaamka cuntada, waa in laga gudbaa hadal oo tallaabooyin wax ku ool ah la qaado. Waxaa loo baahan yahay iskaashi xooggan oo ku aaddan abuurista fursado shaqo, maalgelinta, iyo dhismaha awoodda. ✍️Dib-u-habaynta siyaasadda cuntada ee Nigeria iyo dadaallada dhanka beeraha waxay horseedayaan isbeddel miro dhal ah, iyagoo abuura fursado horumarineed oo muuqda. ✍️Hay’adaha maaliyadeed ee Afrika waa inay si firfircoon u taageeraan dadaallada lagu horumarinayo nidaamka cuntada. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️Isbeddelka dhabta ah ee laga sameeyo dhanka beeraha ma ahan ikhtiyaar, ee waa waajib qaran kaasoo looga golleeyahay in la xaqiijiyo himilooyinka qaran. ✍️Dagaallada, isbedelka cimilada, sinaan la’aanta dakhliga, iyo caqabadaha kale ee caalamiga ah ayaa cadaadis xooggan saaraya nidaamka cunnada ee dunida. ✍️Beesha caalamka waa inay taageertaa dadaallada lagu doonayo in lagu beddelo nidaamka cunnada. Waxaa muhiim ah in la bixiyo maalgelin caddaalad ku saleysan oo la xiriirta isbeddelka cimilada, taageerada farsamada iyo hal-abuurka. ✍️Shirkan waa inuu noqdaa mid waddamada ay si rasmi ah dib ugu cusboonaysiiyaan ballanqaadkoodii ku aaddanaa abuurista nidaam cunto oo waara, adkaysi leh, isla markaana dadka oo dhan ka faa’iidaystaan. Waa waqtigii adduunka oo dhan uu isku duubnaan lahaa si loo xaqiijiyo sugnaanta cuntada. ✍️Inkasta oo Soomaaliya ay wajahday caqabado, haddana waxay qaaday tallaabooyin lagu beddelayo nidaamka beeraha iyo cunnada. Waxay si hufan uga shaqaynaysaa horumarka joogtada ah, iyadoo la hubinayo in aan cidna dib uga hadhin. ✍️Soomaaliya waxay ku dartay beeraha in uu noqdo tiir muhiim u ah Qorshaheeda Qaran ee Isbeddelka, waxaana ay si firfircoon uga shaqaynaysaa hirgelinta qorshahan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️In kasta oo nidaamka cuntada adduunka uu leeyahay qiimo dhaqaale oo gaaraya 10 ilaa 12 boqolkiiba wax-soo-saarka guud ee dunida (oo u dhigma $8 ilaa $10 trillion), haddana ma uusan suurtagelin in si caddaalad ah loogu faa’iideeyo dalalka horumaraya. Nidaamka cuntada caalamiga ah wuxuu u baahan yahay isbeddel qoto dheer oo la jaanqaadaya xaqiiqooyinka cusub. ✍️Inkasta oo horumar laga sameeyay dhinacyada wax-soo-saarka iyo kobaca dhaqaalaha, haddana balaayiin qof ayaa weli la ildaran gaajo, cunto yari, iyo dhibaatooyin la xiriira helitaanka cunto ku filan. Sidoo kale, cudurrada la xiriira nafaqo-xumada iyo cuntada xad-dhaafka ah ayaa si isa soo taraysa u kordhaya. ✍️Nidaamyada cuntada ee aan waarida lahayn waxay horseedayaan nabaad guurka dhulka, hoos u dhaca noocyada kala duwan ee noolaha, isbeddelka cimilada, iyo dhibaatooyin kale oo deegaanka ah. ✍️Istaraatiijiyadda cuntada waa inuu la jaanqaado siyaasadaha qaranka iyo qorshayaasha horumarinta. Waxaa loo baahan yahay in la hagaajiyo nidaamka maamulka iyo in la abuuro hannaan is-waafaqsan oo keeni kara natiijo muuqata. ✍️Siyaasadaha nidaamka cuntada waa inay noqdaan kuwo dhammaan dhinacyada ay khuseyso ay ka qayb qaataan. Waa in la xoojiyo adeegsiga teknoolojiyadda casriga ah, garaadka macmalka ah, iyo teknoolojiyadda beeraha ee ka hortagi kara isbeddelka cimilada. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️ Waxaa jirta caqabado waa weyn oo hortaagan xaqiijinta nidaamka cunto ee caalamiga ah. ✍️ Si shacabka dunida loo quudiyo, waa lagama maarmaan in la soo saaro cunto ku filan, si baaxad lehna suuqa loogu keeno, loo helo maamul adkeysi leh oo aan isbeddelka xaaladaha ka baqayn, iyo in la ballaariyo silsiladda qiimaha. ✍️ Nidaam cunto oo xooggan waa aasaaska horumarinta iyo koboca dalalka. Marka nidaamka cuntada uu bulshada u adeego si toos ah, wuxuu keenaa isbeddel waara. ✍️ Qaranimada cuntada lama cabbiro oo keliya heerka wax-soo-saarka iyo dhoofinta, balse waa in xoogga la saaraa wax-soo-saar tayo leh iyo in la kordhiyo badeecooyinka gudaha ee beddeli kara kuwa la keeno. ✍️ Beeraleyda yaryar iyo kuwa dhexdhexaadka ah iyo qoysaskooda waa laf-dhabarta nidaamka cuntada iyo deegaanka. Waxay mudan yihiin in loo muujiyo sharaf iyo aqoonsi buuxa. ✍️ Taageerada Talyaaniga ee Afrika ma aha mid kaliya ku saleysan gargaar, balse waa mid loogu talagalay in Afrika ay nafteeda wax u qaban karto iyadoo la dhisayo nidaamyo cunto oo waara. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️ Waxaa lagama maarmaan ah in si go'aan leh loo shaqeeyo si loo gaaro yoolka ah in la tirtiro gaajada, iyadoo la dhisayo nidaam cunto oo caalami ah oo waara oo si sahlan loo heli karo. ✍️ Afrika waxay leedahay khayraad dabiici ah oo aan la taaban iyo dhul beereed aan la adeegsan, waxaana loo baahan yahay in loo adeegsado sidii horumarka waara loo xaqiijin lahaa. ✍️ Isbeddelka cimilada, daciifnimada nidaamka cuntada, jahawareerka siyaasadeed ee caalamiga ah iyo weerarada ka dhanka ah dimuqraadiyadda iyo arrimo kale oo caalami ah waxay halis geliyeen sugnaanta cuntada. ✍️ Waxaa loo baahan yahay in la helo go’aan siyaasadeed oo xooggan iyo iskaashi si loo dhiso nidaam cunto oo loo dhan yahay, loogana adkaado gaajada guud ahaan caalamka. ✍️ Komoros waxay ka shaqaynaysaa qorshaheeda horumarineed ee 2030, iyadoo diiradda saareysa casriyeynta beeraha, sugnaanta cuntada, iyo horumarinta dhaqaalaha iyadoo la taageerayo haweenka iyo carruurta. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

✍️ Dalalka waxay heli doonaan fursad ay ku dhimaan wax-soo-saarka cunto ee laga keeno dibadda, haddii ay hirgeliyaan siyaasad cunto oo waara, taas oo sal u ah la-dagaalanka isbeddelka cimilada iyo kobcinta wax-soo-saarka ee wax-ku-oolka ah ee beeraha. ✍️ Beddelka nidaamka cuntada ayaa door muhiim ah ka ciyaaraya gaarista 17-ka Yool ee Horumarka Waara. Waa lagama maarmaan in la dardargeliyo horumarka iyadoo la xaqiijinayo isbeddel waara iyo sugnaanta cuntada, iyadoo lala imanayo dadaal wadajir ah. ✍️ Dalalka soo koraya waxay u baahan yihiin cafis dayn iyo maalgelin ku filan. Sidoo kale waxaa loo baahan yahay in la beddelo qaab-dhismeedka maaliyadeed ee caalamiga ah. ✍️ Kala dambeyn la’aanta nidaamka ganacsiga ayaa sababtay in qiimaha cuntada uu cirka isku shareero, taas oo xadidaysa awoodda dadku u leeyihiin inay helaan cunto ammaan ah oo caafimaad qaba. ✍️ Talaabooyinka hadda lagu ballaarinayo siyaasadaha cuntada ee la jaanqaadaya cimilada waxay kor u qaadi doonaan awoodda wax-soo-saarka gudaha, taas oo dhimmaysa ku tiirsanaanta cuntooyinka dibadda laga keeno. ✍️ Itoobiya waxay qabatay shaqooyin la yaab leh oo la xiriira sidii ay isku filnaansho cunto u gaari lahayd. Magaalada Addis Ababa oo ah caasimadda Afrika ayaa si rasmi ah u martigelisay shirweynihii labaad ee Qaramada Midoobay ee ku saabsan nidaamka cuntada, waana maalintii labaad ee uu shirka si rasmi ah u socdo. Maalintii ugu horreysay ee shirka waxaa la siiyey muhiimad gaar ah iyadoo lagu dhawaaqay inay tahay “maalin ficil”, waxaana lagu qabtay munaasabad furitaan ah oo ka dhacday xarunta Qaramada Midoobay ee Addis Ababa, gaar ahaan ururka Guddiga Dhaqaalaha Afrika. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Guddoomiyaha Guddiga Midowga Afrika, Maxamuud Cali Yuusuf, ayaa ku booriyay saaxiibada caalamka inay si deg deg ah u bedelaan ballanqaadkooda ku aaddan taageerada nafaqeynta. Shirkii labaad ee nidaamka cuntada oo ay soo qabanqaabisay Itoobiya oo kaashanaysa Talyaaniga iyo Qaramada Midoobay ayaa maanta ka furmay magaalada Addis Ababa ee xarunta guddiga dhaqaalaha Afrika. Guddoomiyaha guddiga Midowga Afrika, Maxamuud Cali Yuusuf oo khudbad ka jeediyay shir madaxeedka ayaa sheegay in Afrika ay qaadayso tallaabo adag oo ay ku doonayso inay wax kaga beddesho nidaamka cuntada. Waxa uu soo xigtay Barnaamijka Horumarinta Beeraha ee Afrika (CADAP), kaas oo ka shaqeynaya sidii loo abaabuli lahaa 40 bilyan oo doolar si loo dhiso aagga ganacsiga xorta ah ee qaaradaha iyo nidaam waara, loo dhan yahay oo u adkaysta cimilada. Waxa uu carrabka ku adkeeyey baahida loo qabo in la dardargeliyo dadaallada lagu abuurayo habab cunto oo waara, sinnaan ah oo loo dhan yahay oo Afrika iyo caalamka oo dhan ah, si loogu beddelo ballanqaadyada natiijooyin la cabbiri karo iyo in la dhiso nidaamyo isla xisaabtan. Waxa uu ugu baaqay saaxiibada caalamiga ah inay ka soo baxaan ballanqaadkooda, oo ay ku jiraan kordhinta helitaanka maaliyadda iyo taageeridda hindisayaasha ay Afrika hormuudka ka tahay. Waxa uu sidoo kale ugu baaqay in ay waafajiyaan ballanqaadyadooda mudnaanta Afrika, oo ay ku jiraan yaraynta isbeddelka cimilada, haqab-beelka cuntada iyo hab-nololeedka muwaadiniinteeda; iyana in bahda caalamku inay u beddelaan ballanqaadkooda ficil. Waxa uu ugu baaqay iskaashi xooggan oo qaaradeed si loo sameeyo isbeddelka nidaamka cuntada mid waxtar leh, dalalkuna waa inay la jaanqaadaan dadaalkooda qaab-dhismeedka iyo hindisayaasha Midowga Afrika. Waxa kale uu sheegay in dalalku ay kordhiyaan maalgashiga beeraha, nafaqeynta iyo dhisidda kaabayaasha adkeysiga leh. Waxay kaloo carrabka ku adkeeyeen muhiimadda ay leedahay in dhallinyarada iyo haweenka laga qaybgeliyo dejinta iyo hirgelinta siyaasadaha nidaamka cuntada. Waxa uu sidoo kale sheegay in isbeddelka nidaamka cuntadu uu yahay lama huraan akhlaaqeed iyo arrin istaraatiijiyadeed oo muhiim ah si loo gaaro yoolalka Horumarka Waara. Waxa uu sheegay in isbeddelka nidaamka cuntadu uu door muhiim ah ka qaato ciribtirka gaajada, dhimista saboolnimada iyo dhisidda adkeysiga isbeddelka cimilada. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Dalalka ku bahoobay Urur Goboleedka IGAD ayaa shaaca ka qaaday in ay ka wada shaqeyn doonaan qaab dhismeedka qaaradaha si loo xoojiyo nidaamka cunnada ee gobolka iyo xaqiijinta sugnaanta cuntada. Waxaa shalay la soo gebagebeeyey shirkii wadamada IGAD ee fursadaha gobolka ee lagu xaqiijinayo sugnaanta cunnada, kaas oo ka dhacay magaalada Addis Ababa. Kulankan ayaa ujeedadiisu ahayd in lagu ogaado waxna looga qabto caqabadaha adag ee ka jira dhinaca beeraha iyo u diyaargarowga shirweynaha 2-aad ee nidaamka cuntada ee Qaramada Midoobay.   Intaa ka dib, kulanka oo ay goob joog ka ahaayeen Xoghayaha Guud ee Urur Goboleedka IGAD, Worqineh Gebeyehu (Dr.) iyo wasiirro ka tirsan dalalka xubnaha ka ah, waxaana gabagabadii laga soo saaray war-murtiyeed. War murtiyeedkan ayaa waxa ay dalalku xaqiijiyeen in ay abuuri doonaan hannaan isku-dubbarid qaaradeed si loo xaqiijiyo sugnaanta cuntada loogana hortago gaajada iyada oo la fududeynayo isbeddelka nidaamka cuntada ee gobolka IGAD. Waxa ay sheegeen in ay iska kaashan doonaan sidii loo kordhin lahaa wax soo saarka iyo wax soo saarka iyadoo la adeegsanayo teknoolojiyadda iyo noocyada la hagaajiyay, sidoo kalena la ballaarinayo kala duwanaanshaha deegaanka. Waxaa la sheegay inay ku dadaali doonaan sidii loo ballaarin lahaa noocyada u adkeysan kara deegaanka iyadoo la ballaarinayo dhulka iyo isticmaalka biyaha waara. Waxa ay sidoo kale xaqiijiyeen in ay iska kaashan doonaan xoojinta hababka digniinta ugu horayso ee gobolka, diyaarinta qorshayaasha gurmadka, iyo ka hortagga iyo xakamaynta cayayaanka iyo cudurrada xoolaha sida Ayaxa saxaraha ah si kor loogu qaado sugnaanta cuntada. Waxaa la sheegay in la samayn doono habab maaliyadeed oo cusub oo lagula dagaalamayo isbeddelka cimilada oo ay ku jiraan doorashooyin maaliyadeed oo horumarineed. Waxaa la sheegay in la abuuri doono hannaan ku habboon iyadoo la waafajinayo awoodda hay’adaha, hannaanka maaliyadda, gaadiidka iyo kaabayaasha saadka iyo siyaasadda gobolka. Sidoo kale waxaa la tilmaamay in ay taageersan yihiin in la sameeyo guddi farsamo oo heer gobol ah oo isku xirka IGAD. Waxaa la sheegay in la dejin doono barnaamijyo wadajir ah, lagana doodi doono isku xirka xoghayaha guud ee IGAD, si loo xaqiijiyo faa’iidada dalalka xubnaha ka ah. Ugu danbayntii, waxaa la isla gartay in shirka soo socda ee guddiga farsamada la qabto muddo lix bilood gudahood ah iyadoo ay fududeynayaan IGAD iyo hay’adaha la shaqeeya. #Wakaalladda Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa; Afagaal/Hamle 22/2017 (ENA): Itoobiya ayaa qaadaysa tillaabooyin kala duwan oo lagu xaqiijinayo sugnaanta cuntada ayuu yiri, Madaxweynaha JDFI Taaye Aaqeslassie ayaa yiri. Waxaa la tilmaamay in isbedelka cimilada iyo colaadaha kala duwan ay si xun u saameeyeen sahayda cuntada iyo qiimaha cuntada adduunka. Warbixinta sugnaanta cuntada iyo nafaqada ee aduunka ee 2025 ayaa la soo saaray. Munaasabado dhinac socda shirka caalamiga ah ee cuntada adduunka oo hadda ka socda Addis Ababa ayaa socda. Mid ka mid ah munaasabadahan waa bandhigidda Warbixinta Sugnaanta Cuntada iyo Nafaqada Adduunka ee 2025 T.Y. Xafladda bandhigga waebixintan waxaa ka soo qeyb galay Madaxweyne Taaye Asqesilassie, ku xigeenka xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay Amina Maxamed, wakiilo ka socday hay’adaha caalamiga ah iyo daneeyayaasha. Khudbad uu Madaxweyne Taaye ka jeediyay daahfurka warbixinta waxa uu yidhi; kororka qiimaha cuntada ee adduunka wuxuu u baahan yahay xal guud. Isagoo xusay in kororka qiimaha cunnada uu si gaar ah dhibaato ugu geysto muwaadiniinta danyarta ah, isagoo sheegay in dalalku ay tahay inay helaan iskaashi iyo xalal wadajir ah oo lagu xalliyo dhibaatadan. Madaxweynaha ayaa sheegay in Itoobiya ay qaadayso tallaabooyin kala duwan oo lagu xaqiijinayo sugnaanta cunnada; gaar ahaan, Barnaamijka xeedho wadaagga wuxuu wax ku ool u yahay hubinta sugnaanta cuntada laga bilaabo heerka qoyska. Waxa uu sidoo kale sheegay in lagu dadaalayo sidii loo sugi lahaa cuntada muwaadiniinta danyarta ah iyadoo loo marayo barnaamijka Safety net-ka. Waxa uu tilmaamay in dalalku ay u istaagaan sidii ay u hubin lahaayeen in la helo cunto sugan oo adduunka ah.   Ku-xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay Aamina Maxamed ayaa tidhi; kororka qiimaha cuntada ayaa ka dhigay muwaadiniin badan oo adduunka inay wayaan sugnaanta cuntada. Waxa kale oo ay sheegtay in isbeddelka cimilada iyo colaadaha kala duwan ay saamayn xun ku yeesheen saadka iyo qiimaha cuntada ee adduunka. Waxa ay sidoo kale xustay in caruur badan oo caalamka ku nool ay waxbarashada uga maqan yihiin nafaqo darro. Waxay xustay in ka hortagga colaadaha adduunka ay muhiim u tahay xaqiijinta sugnaanta cunnada, taasina ay u baahan tahay iskaashi wadajir ah iyo waxqabad muuqda.   Sida laga soo xigtay Agaasimaha Guud ee Ururka Caafimaadka Adduunka, Tedhros Adhanom Ghebreyesus (Dr.), farriin muuqaal ah; Masiibooyinka dabiiciga ah iyo iskahorimaadyadu waxay abuureen gabaabsi xagga sahayda cuntada lagama maarmaanka u ah caafimaadka. Waxa kale oo uu xusay in khalkhal ku yimi habkii cuntada ay keentay in muwaadiniin badan ay u nuglaadaan dhibaatooyin caafimaad. Waxa kale oo uu xusay in dawladaha dunidu ay xoojiyaan iskaashigooda si looga hortago saamaynta taban ee ay masiibooyinka dabiiciga ahi ku yeelanayaan nidaamka cuntada. Warbixinta ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in lagama maarmaan ay tahay in la soo saaro noocyo kala duwan oo wax soo saarka beeraha ah, iyadoo la tixgelinayo faa'iidooyinka nafaqada dheellitiran ee koritaanka jirka iyo maskaxda ee carruurta. Isbeddelka cimilada iyo iskahorimaadyada kala duwan ayaa sidoo kale saameyn weyn ku yeeshay hadafka ah dardargelinta kala-guurka hababka cuntada iyo gaaritaanka yoolalka horumarinta. Warbixinta ayaa sidoo kale lagu sheegay in cunno yarida ay kasii dareyso wadamada dhaqaalahoodu hooseeyo iyo kuwa dhexdhexaadka ah, loona baahan yahay in la xoojiyo wada shaqeynta dadka siyaasada dejiya iyo kuwa gaarka loo leeyahay. Warbixintu waxa kale oo ay sheegtay in isbeddelka nidaamka cuntada aan la gaadhi karin haddii aan la helin nafaqo ku filan, beesha caalamkuna ay tahay in ay wax badan galiyaan isbeddelka nidaamka cuntada si loo soo saaro muwaadiniin caafimaad qaba oo wax soo saar leh.

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 2/2017 (ENA): Wasiirka Macdanta ee Itoobiya, Inj. Habtamu Tageny, ayaa sheegay in tallaabooyinka horumarineed ee laga sameeyay qeybta macdanta ay keenayaan isbeddel wax ku ool ah. Wasiirka ayaa sheegay in wasaaraddu ay ugu deeqday qalab muhiim ah oo ay ku jiraan 29 gawaadhi iyo 81 kombuyuutar laabtob ah, kuwaas oo qiimahoodu kor u dhaafayo 350 milyan oo birr iyadoo loogu deeqay dawlad deegaannada, maamulka magaalada Diri Dhaba, Machadka Cilmibaarista Juqraafiga Itoobiya, iyo Machadka Horumarinta Warshadaha Macdanta,   Injineer Habtamu, oo ka hadlayey xilligii uu ku wareejinayey qalabkan, wuxuu tilmaamay in taageeradan ay salka ku hayso guulaha laga gaaray qeybta macdanta ee sanad-miisaaniyadeedka la soo dhaafay, si loo dardargeliyo natiijooyin waara oo ka sii dhasha horumarkaasi. Sidoo kale, wasiirku wuxuu sheegay in taageerada la siiyay dawlad deegaannada ay wax weyn ka tari doonto kor u qaadidda wax soo saarka qeybta macdanta.   Isagoo hadalkiisa sii wata, Wasiirku wuxuu xusay in sanad-miisaaniyadeedkii la soo dhaafay ay Itoobiya dhoofisay macdan kala duwan, taasoo calaamad u tahay isbeddel dhab ah oo laga gaaray suuqyada caalamiga ah.   Dhankiisa, Agaasimaha Horumarinta Khayraadka Macdanta ee Dawlad Benishangul-Gumus, Mudane Adhmaasu Morka, ayaa sheegay in taageeradan ay wax weyn ka tari doonto dhibaatooyin hore oo ay la kulmeen gaar ahaan dhinaca gaadiidka, taasoo sare u qaadaysa waxqabadkooda.   Ugu dambayntii, Taadhese Tashoome, oo ah Madaxa Xafiiska Maamulka ee Hay’adda Horumarinta Macdanta ee Oromiya, ayaa sheegay in horumarinta qeybta macdanta ay u baahan tahay kharash badan iyo taageero joogto ah. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 21/2017 (ENA): Golaha Baarlamaanka Deegaanka Soomaalida ayaa ansixiyay miisaaniyadda guud ee sanad-miisaaniyeedka 2018 T.I, taasoo ka badan 65.7 bilyan oo birr. Miisaaniyadda waxaa lagaga dooday kal-fadhigii 9aad ee Golaha Lixaad ee sanad-shaqeedkooda 4aad.   Madaxa Xafiiska Maaliyadda ee deegaanka, Dayib Axmed, ayaa sheegay in miisaaniyadda cusub ay korodhay 62% marka la barbar dhigo tii sanad-miisaaniyeedkii hore ee 2017. Waxaa sidoo kale la sheegay in kala bar kharashaadka dowladda deegaanka lagu dabooli doono dakhliga gudaha laga soo aruuriyo. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 21/2017 (ENA): Ku-xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay, Amina Maxamed, ayaa sheegtay in mashruucyada horumarineed ee Itoobiya ay haatan hirgelinayso ay yihiin kuwa saldhig u noqon kara xaqiijinta sugnaanta cuntada. Furitaanka shirweynaha labaad ee nidaamka cuntada ee Qaramada Midoobay ayaa ka furmay magaalada Addis Ababa, gaar ahaan xarunta Guddiga Dhaqaalaha Afrika ee Qaramada Midoobay.   Amina Maxamed waxay sheegtay in wadamo badan ay qaadeen tallaabooyin kala duwan si ay u xaqiijiyaan sugnaanta cuntada. Waxay intaa ku dartay in dowladuhu ay diyaar garow u yeesheen siyaasado iyo xeelado, kuwaas oo la fulinayo si wax ku ool ah, sida lagu sheegay warbixintii la soo bandhigay. Waxay sheegtay in booqashadii ay shalay ku tagtay mashruucyada la xiriira sugnaanta cuntada ee Itoobiya ay ka markhaati kacday horumar la taaban karo iyo dadaallo muuqda oo la sameeyay. Tani, ayay sheegtay, waxay muujinaysaa go’aanka adag ee madaxda Itoobiya. Ugu dambayntii, waxay intaa ku dartay in iskaashiga dhinacyada badan leh uu yahay muhiim, gaar ahaan marka caqabado caalami ah ay jiraan, si waddo wax looga baxo loo helo. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Afagaal/Hamle 21/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Dr. Abiy Axmed ayaa sheegay in Itoobiya ay guulo muuqda ka gaartay diyaarinta khariidadda isbeddelka nidaamka cuntada oo lagu waafajiyay isbeddelka dhaqaalaha ee heer qaran, si loo xaqiijiyo madaxbannaanida cuntada ee dalka. Wuxuu xusay in Afrika ay u baahan tahay maalgelin dhinaca nidaamka cunto si ay u casriyeyso beeraha ugana hortagto saameynta isbeddelka cimilada. Shirka labaad ee nidaamka cuntada oo Itoobiya ay si wadajir ah ula qabanqaabisay Talyaaniga iyo Madasha Nidaamka Cuntadda, ayaa ka furmay magaalada Addis Ababa, xarunta Guddiga Dhaqaalaha Afrika. Shirka waxaa lagu soo bandhigay natiijooyin wax ku ool ah oo laga gaadhay barnaamijyada cagaaran, kor u qaadidda wax-soosaarka qamadiga, kordhinta wax-soosaarka galleyda, iyo mashruuca quudinta dugsiyada. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in Itoobiya ay si go’aan leh uga shaqeyneyso hoos u dhigista wax-soosaarka cuntada ee laga keeno dibadda, si dalku iskiis isu filnaado. Wuxuu intaa ku daray in taas ay ka tarjumeyso himilada Itoobiya ee ku aaddan in la dhiso nidaam cunto oo sugan oo waara, si muwaadiniintu uga faa’iidaystaan, isla markaana loo dhiso mustaqbal ifaya. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in Itoobiya ay khariidadda isbeddelka nidaamka cuntada ku dhawaaqday markii ugu horreysay intii lagu guda jiray shirkii hore ee nidaamka cuntada, khariidaddaasina ay si buuxda ula jaanqaadayso isbeddelka dhaqaalaha ee dalka. Waxaa la sheegay in isbeddelkaas uu ku saleysan yahay dib-u-habaynta siyaasadda la xiriirta beeraha iyo maaraynta dhulka, si nidaamka cuntada ee dalka loo sugo uu una waaro. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in in ka badan 700 qorshe hawleedyo ah laga hirgeliyay dalka oo dhan si loo gaaro nidaam cunto oo isku dheellitiran. Wuxuu xusay in isbeddellada la sameeyay ay haatan miro dhal sameeyeen. Wuxuu sheegay in dadaal xooggan la geliyay sidii loo xoojin lahaa sugnaanta cuntada iyadoo loo marayo kobcinta wax-soosaarka galleyda, hirgelinta heshiisyo la xiriira dalaggyada, iyo kor u qaadista tayada wax-soosaarka. Dowladdu waxay sheegtay in ay ku guuleysatay in ay beerto in ka badan 40 bilyan oo geed iyadoo la adeegsanayo barnaamijka cagaaran, si looga hortago isbeddelka cimilada iyo in la ilaaliyo deegaanka. Mashruuca quudinta dugsiyada ayaa lagu tilmaamay mid heer qaran ah oo diiradda saaraya carruurta iyo bulshada la tacaaleysa baahiyaha cuntada. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in Afrika ay wajahayso caqabado adag oo ku aaddan xaqiijinta madaxbannaanida cuntada, taasoo u baahan maalgelin la jaanqaadaysa horumarinta beeraha iyo horumarinta miyiga. Wuxuu xusay in saboolnimada iyo isbeddelka cimilada aysan kala soocnayn, loona baahan yahay in maalgelinta cimilada lagu xiro nidaamka cuntada. Inkastoo Afrika ay wax yar ku leedahay sababaha isbeddelka cimilada, hadana waxay tahay tan ugu badan ee dhibaatadu saameyso, sidaas darteedna maalgelinta cimilada waa in lagu xiraa horumarka dhabta ah. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sidoo kale carabka ku adkeeyay in Afrika ay u baahan tahay helitaanka fursado siman oo la xiriira adeegsiga tignoolajiyada casriga ah. Wuxuu intaa ku daray in maalgashiga la xiriira isticmaalka dhulka iyo horumarinta waarta ee beeraha aan kaliya loo arkin gargaar, balse uu yahay iskaashi maalgashi oo waajib ku ah in si dhaqso ah loo hirgeliyo. Wuxuu sidoo kale sheegay in Afrika looga baahan yahay nidaam cadaalad ku dhisan oo ay si dhab ah uga faa’iideysan karto tartanka ganacsi ee caalamiga ah. Ugu dambeyntii, Itoobiya ayaa sidoo kale caddeysay inay si buuxda ugu diyaar garowday inay si wadajir ah ula shaqeyso Midowga Afrika, Qaramada Midoobay iyo saaxiibada kale ee caalamiga ah. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya