Addis Ababa, Dirir 21/2018 (ENA): Shirkadda Diyaaradaha Itoobiya ayaa ku dhawaaqday in ay bilowday adeeg cusub oo lacag-bixin dijitaal ah oo gudaha dalka lagu sameeyay, si ay macaamiisheeda ugu fududeyso iibsashada tigidhada iyo adeegyada kale ee shirkadda. Madaxa waaxda Holiday, Iibka Dijitaalka ah iyo Xiriirka Caalamiga ah ee Macaamiisha, Haylemeles Maamo, ayaa sheegay in adeeggan cusub uu qayb ka yahay dadaallada shirkaddu ugu jirto casriyeynta iyo kor u qaadista adeegyada ay siiso macaamiisheeda.   Shirkadda Diyaaradaha Itoobiya ayaa heshiis iskaashi la gashay shirkadda Chapa, oo ah mid ka mid ah hormuudka tignoolajiyada lacag-bixinta dijitaalka ee Itoobiya. Heshiiskaas waxaa kala saxiixday Haylemeles Maamo iyo Nael Haylemariyam, Maamulaha guud ee Chapa.   Adeeggan cusub ayaa u oggolaanaya rakaabka inay tigidhada duulimaadka ku bixiyaan Telebirr, mobile banking, iyo hababka kale ee lacag-bixinta dijitaalka ah, taas oo ka dhigaysa nidaamka mid si ammaan ah, fudud, oo degdeg ah u shaqeeya.   Ugu dambayntii, Haylemeles Maamo ayaa sheegay in shirkaddu sii wadi doonto ballaarinta isticmaalka tignoolajiyada maxalliga ah si ay u wanaajiso khibradda macaamiisha, halka Nael Hailemariam uu xusay in tignoolajiyada Chapa ay door weyn ka ciyaari doonto kobcinta ganacsiga casriga ah ee dalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir /2018 (ENA): Qorshahan ayaa lagu soo bandhigay Shirkii 3aad ee Maalgelinta Kaabeyaasha Afrika oo ka dhacay magaalada Luwaandha ee dalka Angola, waxaana ka qaybgalay madaxda Midowga Afrika, hogaamiyeyaasha qaaradda, iyo madaxda shirkadaha duulimaadyada. Maalgashigan ayaa lagu qorsheeyay in lagu casriyeeyo garoomada diyaaradaha, nidaamyada duulista, xarumaha tababarka shaqaalaha, iyo tiknoolajiyada amniga iyo maamulka hawada, si loo daboolo baahida sii kordheysa ee duulimaadyada gudaha qaaradda. Midowga Afrika ayaa sheegay in $10 bilyan ay ka imaan doonaan dowladaha Afrika iyo bangiyada horumarinta, halka $20 bilyan laga heli doono maalgeliyeyaasha gaarka ah iyo sanduuqyada maalgashiga. Tirada rakaabka duulimaadyada Afrika ayaa la filayaa inay ka korodho 160 milyan oo qof ee sanadkii 2024 ayna gaarto 500 milyan sanadka 2050, taas oo muujinaysa muhiimadda maalgashigan. Ugi dambayntii, Midowga Afrika ayaa ku tilmaamay duulista hawada “mishiinka mideynaya Afrika,” isla markaana muhiim u ah Ajandaha 2063 iyo suuqa ganacsiga xorta ah ee Afrika (AfCFTA), isagoo caddeeyay in mashaariicda la fulinayo ay noqon doonaan kuwo waara oo aad ugu wanaagsan ilaalinta deegaanka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 20/2018 (ENA): Afhayeenka Golaha Wakiilada Shacabka JDFI, Taagasa Jaafo, ayaa sheegay in dadaalka lagu beddelayo nolosha bulshada reer miyiga iyo kor u qaadidda wax-soo-saarku uu yahay dariiqa lagu xaqiijin karo barwaaqada laba-geesoodka ah ee dalka.   Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa dhawaan kormeer ku tagay degma ku taalla Berriga Gobalka Shewa ee Oromiya, halkaas oo lagu goynayay dalagga qamadiga xilligan, isla markaana lagu bilaabay beerista qamadiga xilli beereedka xiga   Taagasa Jaafo oo ka hadlay kaddib booqashadaas ayaa tilmaamay in dadaalka lagu horumarinayo nolosha bulshada reer miyiga uu yahay mid muhiim u ah xaqiijinta barwaaqada dalka iyo xasilloonida dhaqaalaha.   Wuxuu sheegay in dowladda ay xoogga saarayo beddelidda nolosha magaalooyinka iyo hagaajinta adeegyada bulshada, iyadoo si gaar ah diiradda loo saarayo abuurista fursado shaqo oo waara.   Waxaa la sheegay in sanad miisaniyadeedkan cusub qorshuhu yahay in la dhiso guryo badan, maadaama bulshada badankeed ay ku nool yihiin miyiga, isla markaana dowladda ay ka go’an tahay inay kobciso wax-soo-saarka iyo nolosha dadka ku nool deegaannadaas.   Taagasa Jaafo, wuxuu xusay in beeraleyda ku nool miyiga Itoobiya ay hadda si weyn u kordhiyeen wax-soo-saarkooda, gaar ahaan dhanka khudaarta, miraha, iyo dalagyada kale, taas oo muujinaysa guusha qorshaha horumarineed ee dowladda.   Wuxuu tusaale u soo qaatay deegaanka Kuta oo ku yaalla Berriga Gobalka Shewa, halkaas oo beeraleydu ay qamadiga ku gooyaan mashiinno casri ah, taas oo calaamad u ah isbeddelka dhanka tiknoolajiyadda iyo kor u kaca wax-soo-saarka.   Taagasa Jaafo, ayaa sheegay in Itoobiya ay hadda si dhab ah u waddo qorshe ay isku filnaansho ku gaari doonto dhanka qamadiga, bariiska iyo agokaadhoda, taas oo qayb ka ah yoolka isku-filnaanshaha cuntada ee dalka.   Wuxuu intaas ku daray in dalku horey uga tanaasulay keenista qamadiga dibadda, taasna ay tahay mid muujinaysa guusha dadaalka lagu kordhiyay awoodda wax-soo-saarka gudaha.   Afhayeenku wuxuu sheegay in haddii qorshaha hadda socda la sii xoojiyo, muddo kooban gudaheed lagu xaqiijin doono barwaaqada laba-geesoodka ah ee Itoobiya, isagoo tilmaamay in isbeddellada lagu sameeyay miyiga ay hore u muujinayaan natiijooyin wax ku ool ah.   Ugu dambayn, wuxuu carrabka ku adkeeyay in dadaalka lagu beddelayo nolosha reer miyiga uu yahay mid rajadiisu weyn tahay, isla markaana lagu gaari karo horumar iyo barwaaqo muuqda marka la kordhiyo helitaanka adeegyada iyo fursadaha dhaqaale ee bulshada.   #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 20/2018 (ENA): Machadka Tababarka Farsamada iyo Xirfadaha Qaranka ayaa sheegay in dalka uu si joogto ah u diyaarinayo shaqaale xirfad iyo aqoon leh oo awood u siinaya guusha mashaariicda waaweyn ee horumarineed. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa ka sheegay kalfadhi uu ku hortagay dhawaan Golaha Wakiilada Shacabka in mashaariicda horumarineed ee dalka laga hirgelinayo ay yihiin kuwo dhab ah oo si muuqda u horumarinaya dhaqaalaha Itoobiya. Waxaa sidoo kale la tilmaamay in isbeddellada lagu sameeyay siyaasadda maaliyadeed ee dalka ay gacan ka geysteen xasilinta dhaqaalaha iyo dardargelinta guusha dhanka horumarka, taas oo keentay ballaarinta nidaamyada wax-soo-saarka. Dhanka macdanta, waxaa la sheegay in dawladda ay bilowday mashaariic waaweyn oo lagu horumarinayo khayraadka dabiiciga ah sida gaaska, saliidda iyo macdanada kale, kuwaas oo Itoobiya u horseedaya wejiyo cusub oo horumarineed. Sidoo kale, warshadda bacriminta ee ay wada dhisayaan Dowladda Itoobiya iyo Dangoote Group ayaa lagu tilmaamay mid wax weyn ka tari doonta wax-soo-saarka beeraha iyo daboolidda baahida bacriminta ee beeralayda. Waxaa lagu xusay in mashruuca dhismaha garoonka caalamiga ah ee Bishoftu uu si wanaagsan u socdo, kaas oo Itoobiya ka dhigi doona xarunta duulista hawada ee Afrika. Agaasimaha guud ee machadka, Dr. Biruuk Khadar, ayaa sheegay in machadku uu ku guuleystay isku dhafka aragtida waxbarashada iyo tababarka, taasoo suurto gelisay in la helo shaqaale xirfad iyo aqoon sare leh. Wuxuu intaas ku daray in shaqaalaha la tababarayo ay door muhiim ah ka ciyaarayaan hirgelinta iyo guusha mashaariicda waaweyn ee dalka, sida dhismaha biyo-xireenka weyn ee Itoobiya (GERD), halkaas oo in ka badan 400 farsamayaqaan birta iyo alxanka ku takhasusay ay tababaro ku qaateen. Machadku wuxuu sheegay inuu sii wadi doono tababarka shaqaalaha xirfadda leh ee ka shaqeyn doona mashaariicda horumarineed ee dalka, iyadoo la ballaarinayo barnaamijyada waxbarashada farsamada ee ku saabsan beeraha, qurxinta, maqaarka iyo kabaha, iyo warshadaha la xiriira. Sidoo kale, waxaa lagu daray in tababaro lagu bixinayo tiknoolajiyadda caagga, dayactirka gawaarida, iyo farsamooyinka kale ee muhiimka u ah horumarinta warshadaha dalka. Ugu dambayntii, machadku wuxuu ku warramay in tababarka shaqaalaha xirfadda leh uu yahay mudnaanta koowaad ee qorshaha horumarinta dalka, isla markaana uu si dhow ula socdo in xirfadlayaal tayo leh loo helo mashaariicda hadda socota iyo kuwa cusub ee la qorsheynayo. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 20/2018 (ENA): Wasiirka Warshadaha Itoobiya, Malaaku Alabal, ayaa sheegay in doorka uu waaxda warshadaha wax soo saarku ku leeyahay dhaqaalaha dalka uu sanadba sanadka ka dambeeya sii kordhayo. Wasiirku wuxuu xusay in kororka wax-soo-saarka gudaha ee Itoobiya uu muujinayo horumar joogto ah oo uu waaxda warshaduhu ku tallaabsanayo, taasoo ay suurta gelisay dadaalka lagu xoojinayo “Ololaha Wax Soo Saaridda Itoobiya.” Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed ayaa sidoo kale sheegay in sanadkii hore, waaxda warshaduhu ay diiwaangelisay koboc dhan 13 boqolkiiba, halka doorkeeda guud ee GDP-ga uu gaaray 3.7 boqolkiiba. Wuxuu xusay in markii hore horumarka warshadaha uu inta badan ka iman jiray dhismaha, balse hadda isbeddel weyn laga dareemayo warshadaha wax-soo-saarka iyo macdanta. Malaaku Alabal ayaa sheegay in ololaha “Dhaqdhaqaaqa Wax Soo saarka Warshadaha” ay ujeeddadiisu tahay kor u qaadidda awoodda wax-soo-saarka warshadaha gudaha iyo xoojinta dhaqaalaha dalka, iyadoo la adeegsanayo kheyraadka dabiiciga ah iyo awoodda shaqaalaha Itoobiya. Wuxuu intaas ku daray in dadaalladaasi ay sare u qaadeen wacyiga ku aaddan kordhinta wax-soo-saarka gudaha iyo badeecooyinka loo dhoofiyo dibadda. Wasiirka ayaa tilmaamay in la tirtiray caqabado dhowr ah oo hor taagnaa warshadaha, taasoo suurtagelisay in la kordhiyo awoodda wax-soo-saarka iyo in la dhiirrigeliyo badeecooyin la tartami kara kuwa dibadda laga keeno. Sannadkii 2014, warshadaha wax soo saarku waxay diiwaangeliyeen koboc dhan 4.8%, balse tan iyo sannadkii 2017 waxay gaareen 10.3%, waxaana la filayaa in sannadka miisaaniyadda ee 2018 kobocoodu ka bato 12%. Ugu dambayntii, Wasiir Malaaku Alabal wuxuu sheegay in kororka muuqda ee laga diiwaangelinayo waaxda warshadaha uu caddeyn u yahay sida ay warshaduhu door muuqda uga qaadanayaan xoojinta dhaqaalaha iyo koboca guud ee dalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 20/2018 (ENA): Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka Itoobiya Tamasgan Tiruneh ayaa sheegay in Itoobiya ay ku jirto marxalad isbeddel iyo horumar weyn, isagoo tusaale u soo qaatay Bariga Gobalka Shewa ee Oromiya, oo muujinaya guulaha muuqda ee la gaaray. Tamasgan ayaa booqday mashruucyada beeraha ee ka socda Bariga Gobalka Shewa, halkaas oo uu sheegay in beeralaydu ay ka shaqeynayaan si qorshaysan, farsamada casriga ah re beeraha ayna si weyn ugu fidayso, suuqyaduna ay si fiican u shaqeynayaan, iyadoo dowladduna bixineyso dadaalkeeda hogaamin tayo leh. Wuxuu tilmaamay in dadaalka iyo qorsheynta joogtada ahi ay horseedeen guulaha muuqda, isagoo sheegay in natiijada ay tahay mid ay sabab u tahay hal-abuurka iyo dadaalka bulshada Itoobiya. Tamasgan wuxuu intaa ku daray in goobo badan ay hadda ka socdaan goosashada qamadiga, iyadoo dhinaca kalena loo diyaar garoobayo beerista xilliga xiga, halka beeralayda deegaanka ay ka faa’iideystaan biyaha dooxa Awaash si ay ugu fuliyaan mashaariic horumarineed oo kala duwan. Wuxuu sheegay in beeralayda Itoobiya ay hadda ka guurayaan heerkii caawinta ee Safety Net-ka una gudbayaan heer wax-soo-saar iyo madaxbannaani dhaqaale, taas oo muujinaysa isbeddel dhab ah oo dhinaca nolosha iyo dhaqaalaha ah. Sidoo kale, wuxuu xusay in beeraha mooska iyo babayaga ay si fiican u kobcayaan, taas oo qayb ka ah dadaalka lagu ballaarinayo wax-soo-saarka miraha iyo khudaarta ee dalka. Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka ayaa sheegay in beeraha ay kamid yihiin shanta tiir ee ugu muhiimsan ee isbeddelka qaranka, isagoo carrabka ku adkeeyay in horumarka beeraha uu saldhig u yahay koboca warshadaha iyo dhaqaalaha guud ee dalka. Ugu dambeyn wuxuu sheegay in haddii la sii wado dadaalkan, Itoobiya ay dhowaan ka bixi doonto saboolnimada oo ay gaari doonto heer dhaqaale oo waara. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 19/2018 (ENA): Horumarka marinnada magaalada Jigjiga ayaa lagu sheegay inuu ka qeyb qaatay bilicda iyo nadaafad a caasimada deegaanka, isla markaana uu tusaale u yahay magaalooyinka kale ee deegaanka, sida ay sheegeen qaar ka mid ah shacabka magaalada. Mashruuca horumarinta marinnada oo markii hore laga hirgeliyey magaalada Addis Ababa, ayaa hadda ku faafaya magaalooyinka kale ee dalka, si ay u noqdaan kuwo qurux badan, ganacsi iyo nolol ahaana u fudud. Wareegga koowaad ee horumarinta marinnada ee Jigjiga, oo magaalada siiyay bilic cusub, ayaa abuuray fursado shaqo iyo isdhexgal bulsho, sida ay sheegeen dadka magaalada.   Qaar kamid ah bulshada magaalada oo la hadlay wakaaladda wararka Itoobiya (ENA) waxay sheegeen in mashruucu uu kor u qaaday dhaq-dhaqaaqa magaalada, isla markaana ay habboon tahay in la gaadhsiiyo magaalooyinka kale ee deegaanka. Waxay intaas ku dareen in mashruucu ballaariyay marinnada lugta iyo wadooyinka gaadiidka, isla markaana meesha ka saaray xaaladdii nadaafad-daro ee hore, taasoo keentay magaalo nadiif ah oo caafimaad qaba.   Xasan Jibriil, ayaa sheegay in wajiga koobaad ee mashruuca marinnada ee Jigjiga ay magaalada ka dhigtay tusaale ay magaalooyinka kale ku daydaan, isagoo xusay in tani dhiirrigelisay horumar iyo isbeddel muuqda.   Muktaar Yuusuf isna wuxuu tilmaamay in mashruucu si weyn u beddelay muuqaalka magaalada, islamarkaana uu ka dhigay meel qurux badan oo leh marinno waaweyn oo sahlay socodka dadka iyo gaadiidka. Sidoo kale, Kamaal Sheekh Cumar ayaa sheegay in mashruucu keenay isbeddel weyn oo ay magaalada ku tallaabsatay, isagoo xusay in marinadii hore aysan ay adkayd isu socodka lugta, balse hadda ay si wanaagsan loo hirgaliyay. Mashruuca marinnada ee magaalada Jigjiga, oo dhererkiisu yahay 10 kiiloomitir, ayaa la dhammeystiray waxaana si rasmi ah u furay Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed. Waxaa sidoo kale la sheegay in barnaamijkan uu soo jiitay xiisaha dalal kale oo Afrika ah, maadaama uu tusaale u yahay horumar waara oo magaalooyin kale ku daydaan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Booqashadii aan maanta ku tagnay Berriga Gobolka Shewaa waxan diiradda ku saarnay dib-u-eegista goosashada qamadiga xilligan iyo daahfurka howlaha wax-soo-saarka qamadiga ee xiga. Isla deegaankaas gudaheeda, waxaan sidoo kale qiimeynay horumarka laga gaaray beeralayda isku xiran ee muuska, babaayada iyo kalluunka. Inkastoo weli lagu shaqeeyo hab-beereed dhaqameed, haddana isticmaalka sii kordhaya ee mashiinada beeraha ayaa si weyn u kordhinaya waxtarka iyo wax-soo-saarka beeraha.   Markaan dib u milicsanno, haddii aan qaadan lahayn farsamooyinkan casriga ah sanado badan ka hor, wax-soo-saarkeenna beeraha wuxuu ahaan lahaa mid gebi ahaanba ka duwan kan maanta. Maanta, waxaan horey u aragnaa koror muuqda oo sanad walba ah oo ku yimaadda wax-soo-saarka. Ugu dambayn, gargaar dibadeed ma imanayo. Isbeddelka dhabta ah ee qarankeennu wuxuu ku imaanayaa dadaalkeenna, hal-abuurnimadeenna iyo shaqadeenna adag.   #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Dirir 20/2018 (ENA):-Shirka Lixaad ee Maamulka Dhulka ee qaaradda Afrika ayaa lagu qaban doonaa Addis Ababa laga bilaabo Gudba 1 ilaa 5, 2018 T.I. "Maamulka Dhulka, Caddaaladda iyo Magdhawga Afrikaanka iyo U dhaladka Afrika" waa halku-dhigga shirka. Midowga Afrika, Bangiga Horumarinta Afrika iyo Guddiga Dhaqaalaha ee Qaramada Midoobay ee Afrika (ECA) ayaa si wadajir ah u qabanqaabinaya shirka. Dhaqannada ugu wanaagsan ee siyaasadda maareynta dhulka ee khuseeya arrimaha bulshada, dhaqaalaha, taariikhda iyo deegaanka ee Afrika isla markaana ka jawaabaya xaqiiqooyinka jira ayaa lagu soo bandhigi doonaa shirka. Xogta ay ENA ka heshay Midowga Afrika ayaa tilmaamaya in la qaban doono wadatashiyo ku saabsan siyaabaha lagu dhisi karo nidaam maamul dhul oo wax ku ool ah oo isla xisaabtan leh, lagu dhisi karo awoodda hay'adaha iyo xoojinta kormeerka iyo la socodka. Shirku wuxuu ka hadli doonaa sida addoonsiga, qabsashada dhulka gumeysiga iyo ka-saarista jinsiyadda ay si xun u saameeyeen Afrikaanka iyo dadka ka soo jeeda Afrika ee ku saabsan xuquuqda dhulka, isticmaalka kheyraadka iyo sinnaanta, iyo sida wax looga qaban karo arrimahan. Shirkan ayaa sidoo kale ujeedadiisu tahay in la xoojiyo wadahadalka ku saabsan maamulka dhulka, caddaaladda iyo magdhowga iyo in la bixiyo jawaabo ku salaysan siyaasadda. Shirku wuxuu diiradda saari doonaa sinnaanta jinsiga, isbeddelka cimilada iyo isku-darka tignoolajiyada siyaasadda dhulka iyo maamulka. Shirka waxaa la filayaa inuu soo saaro talooyin siyaasadeed, sharci iyo hay'adeed oo ku saabsan arrimaha la xiriira siyaasadda dhulka, caddaaladda dhulka, magdhowga iyo lahaanshaha dhulka. Xoojinta iskaashiga ka dhexeeya dowladaha, hoggaamiyeyaasha bulshada, hay'adaha bulshada rayidka ah, waaxda gaarka loo leeyahay iyo cilmi-baarayaashu waa natiijo la filayo oo ka soo baxda shirka. Dowladaha xubnaha ka ah Midowga Afrika waxay muujinayaan ballanqaadkooda wadajirka ah ee wax ka qabashada dhaxalka gumeysiga iyo sinnaan la'aanta joogtada ah ee lahaanshaha dhulka iyo maamulka. Midowga ayaa sidoo kale ku nuuxnuuxsaday baahida loo qabo in la dhiso awoodda dejinta siyaasadda maamulka dhulka, hirgelinta iyo la socodka, kor u qaadista wareejinta aqoonta iyo u tarjumidda ballanqaadyada siyaasadda jawaabo wax ku ool ah. Shirka qaaradda wuxuu isu keeni doonaa hoggaamiyeyaal sare oo ka socda Dowladaha Xubnaha ka ah Midowga Afrika, hay'ado iyo ururo, cilmi-baarayaal, khubaro siyaasadeed, hoggaamiyeyaasha bulshada, dadka asaliga ah iyo daneeyayaasha kale. Shirka Siyaasadda Maamulka Dhulka ee qaaradda Afrika waa madaal la qabto labadii sano hal mar. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Dirir 19/2018 (ENA): Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa sheegay in horumarinta marinada uu yahay mashruuc weyn oo soo saaraya awoodo badan oo hal-abuur leh oo qarsoon. Kulankii labaad ee caadiga ahaa ee sannadkii 5-aad ee Golaha Wakiillada Dadweynaha ayaa lagu qabtay iyada uu goob joog ka ahaa Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.). Sharaxaaddiisa su'aalaha ay Goluhu ka waydiiyren hprumarinta marinada, Ra'iisul Wasaaruhu wuxuu xusay in horumarinta marinada ee ka socda Addis Ababa ay beddeshay qaab nololeedka isla markaana ay keentay awood hal-abuur leh. Wuxuu sheegay in qandaraaslayaasha maxalliga ah ay awood u yeesheen inay si habboon isuduwiyaan oo ay qabtaan shaqooyin adag oo aysan qandaraaslayaasha ajnabiga ahi hore u qaban karin.   Wuxuu sheegay in horumarinta marinada ay tahay hawl weyn oo soo bandhigaysa awoodo badan oo hal-abuur leh oo qarsoon, iyo in marka laga soo tago horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha, ay sidoo kale keenayso isbeddel weyn oo ku yimaada nolosha bulshada. Wuxuu sheegay in garoomada ciyaaraha ee laga dhisay magaalada ay u ogolaadeen dhalinyarada inay galaan garoonka kubadda cagta, dadka waaweynna ay sidoo kale u abuureen fursado ay ku abaabulaan oo ay ku tababaraan ciyaaraha si ay u ilaaliyaan caafimaadkooda. Wuxuu tilmaamay in horumarinta marunada ay kordhinayso xiriirka qoyska, wuxuuna tusaale u soo qaatay in dhalinyaro hore uga go'doonsanaa bulshada iyo wadajirka iyagoo daawanaya filimada iyo ciyaaraha barxadda ay hadda soo baxayaan. Isagoo sheegay in tani ay tahay arrin badbaadinaysa muwaadiniinta iyo bulshada, wuxuu sheegay in horumarku uu bogsiinayo cilmi-nafsiga jiilalka Itoobiya. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa; Dirir 19/2018 (ENA): Ra'iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) ayaa sheegay in siyaasadda ajandaha dib-u-habaynta dhaqaalaha dalka, oo ay tahay in ay hoggaamiyaan dhinacyo badan iyo jilayaal badan, ay gaarayso guul qaran oo la taaban karo. Ra'iisul Wasaaraha ayaa sidoo kale sheegay in dakhliga dowladda Itoobiya la filayo inuu gaaro hal tirilyan oo birr sannad-miisaaniyadda 2018 T.I. Kalfadhigii labaad ee caadiga ahaa ee sannadkii 5-aad ee Golaha Wakiillada Dadweynaha ayaa lagu qabtay goob uu joogay Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.). Kalfadhigii caadigaas, Ra'iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa ka jawaabay oo faahfaahin ka bixiyay su'aalo ka yimid xubnaha Golaha oo ku saabsan khudbaddii furitaanka ee uu Madaxweyne Taaye Asqesilaase ka jeediyay kalfadhiga wadajirka ah ee labada Aqal Koodxin 26, 2018 T.I. Ra'iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) ayaa sharraxay ujeeddooyinka iyo natiijooyinka ajandaha dib-u-habaynta dhaqaalaha guud ee Itoobiya. Wuxuu sheegay in siyaasadda ajandaha dib-u-habaynta dhaqaalaha guud, oo ay hoggaaminayaan dhinacyo badan iyo jilayaal badan, ay tahay in la gaaro guul qaran oo la taaban karo. Wuxuu sidoo kale sheegay in mid ka mid ah jihooyinka ugu muhiimsan ee barnaamijka dib-u-habaynta dhaqaalaha dalka ay tahay in wax laga qabto dheelitir la'aanta dhaqaalaha. Ra'iisul Wasaaraha ayaa sheegay in xaaladda dhaqaalaha guud ee Itoobiya ay ahayd mid aan degganayn; ujeeddada ugu weyn ee dawladdu ay tahay in wax laga qabto dhaqaalaha aan dheelitirnayn iyo culayska deynta ee badan ee ay dhaxashay ka dib kala-guurka qaranka. Wuxuu sidoo kale tilmaamay in abuurista jawi ku habboon iyadoo la hagaajinayo lana casriyeynayo jawiga ganacsiga iyo maalgashiga ay tahay jiho kale oo ka mid ah barnaamijka dib-u-habaynta dhaqaalaha dalka. Wuxuu sharraxay in kordhinta wax soo saarka iyo tartanka qaybaha, iyo sidoo kale awoodda hirgelinta, hubinta nidaam dhaqaale oo waara iyo koboc tayo leh ay yihiin jihooyinka ugu muhiimsan. Wuxuu sharraxay in nidaamka dib-u-habaynta dakhliga, oo qayb ka ahaa dhibaatada dhaqaalaha guud, uu sidoo kale sameeyay isbeddello muhiim ah iyada oo loo marayo dib-u-habayn ay taageerto tignoolajiyada casriga ah. Wuxuu sheegay in dakhliga dawladda, oo ahaa 170 bilyan oo birr xilligii dib-u-habaynta, hadda la filayo inuu gaaro hal tirilyan oo birr. Wuxuu intaas ku daray in Itoobiya ay gaartay mugga dhoofinta sanadkii 2016 T.I, ka hor inta aan la bilaabin barnaamijka dib-u-habaynta, afar bilood gudahood oo ka mid ah sannad-miisaaniyadda 2018 T.I gudaheed. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika, Maxamuud Cali Yuusuf, ayaa sheegay in Afrika ay u baahan tahay in sanad walba 130 bilyan oo doolar lagu maalgeliyo si loo daboolo baahiyaha horumarineed ee laabayaasha dhaqaalaha. Shirka saddexaad ee Maaliyadda Horumarka Afrika ayaa maanta ka furmay Luanda, Angola. Shirkan furitaanka waxaa ka qayb galay guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika Maxamuud Cali Yuusuf, Madaxweynaha Angola, ahna Gudoomiyaha Xilligan ee Midowga Afrika, Joao Lourenso, madaxda dalalka Afrika iyo marti sharaf kale. Guddoomiyaha Komishinka ayaa caddeeyay in maalgelinta baahiyaha kaabayaasha dhaqaalaha ee Afrika ay tahay mid lagama maarmaan ah sanad walba 130 bilyan doolar la geliyo. Wuxuu tilmaamay in horumarka aasaasiga ah uu muhiim u yahay xornimada ganacsiga, dhaqaalaha iyo isku xirnaanta gobolka. Barnaamijka Horumarka Aasaasiga ah ee Afrika (PIDP) ayaa qorsheynaya in la dhiso 16,000 kiiloomitir oo waddo iyo 4,000 kiiloomitir oo wado tareen ah, iyadoo la gaarsiinayo tamar 30 milyan oo qof. Waxaa sidoo kale la sheegay in ururinta khayraadka gudaha iyo iskaashiga caalamiga ah ay sare u qaadi doonaan guusha barnaamijkan. Shirka ayaa sidoo kale lagu adkeeyay in aragtida Istaraatiijiyadda Afrika aysan kaliya ahayn fikrad, balse ay tahay mid si dhab ah loo hirgelinayo oo lagu xaqiijinayo guulaha dhabta ah. Madaxweynaha Angola iyo Gudoomiyaha Xilligan ee Midowga Afrika Joao Lourenso ayaa sheegay in shirka uu qiimeynayo qorshayaasha istaraatiijiga ah ee Afrika, gaar ahaan dhinaca ururinta khayraadka iyo fulinta mashaariicda muhiimka ah. Shirka saddexaad ee Maaliyadda Horumarka Afrika ayaa la filayaa inuu socdo ilaa 21ka Dirir 2018. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Dr. Abiy Ahmed ayaa sheegay in Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya (GERD) uu yahay fursad weyn oo barwaaqo iyo horumar u wadasida dhammaan dalalka gobolka. Wuxuu tilmaamay in dal kastaa leeyahay laba arrimood oo asaasi ah: danta qaranka iyo amniga qaran. Wuxuuna carrabka ku adkeeyay in marka xog iyo run la helo, go’aannada saxda ah la gaadhi karo, balse marka la helo xog khaldan ama la waayo, ay adag tahay in danta qaranka si sax ah loo fahmo. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu sheegay in caddaalada caalamiga ah dhibaato u gaysatay danaha Itoobiya, balse ugu yaraan ay xaq u leedahay inay arrinteeda si cad u sheegato. Wuxuu intaa ku daray in Itoobiya aysan cidna biyaha ka celin una diidin, balse ay si waafaqsan sharciga caalamiga ah uga faa’iidaysatay webiga Abay si ay tamar koronto uga dhaliso. Dr. Abiy wuxuu ku nuux-nuuxsaday in Itoobiya aysan rabin inay dhibaato u geysato Masar ama Suudaan, balse ay rabto in labadaas dal oo ah walaalaheed ay wada shaqeeyaan, si si wadajir loogu gaaro horumar iyo barwaaqo. Ugu dambayn, wuxuu xusay in haddii Itoobiya, Masar iyo Suudaan ay gacmaha isqabsadaan oo ay si wadajir ah u shaqeeyaan, ay noqon karaan tusaale midnimo iyo horumar u ah Afrika oo dhan. Wuxuuna ku soo gabagabeeyay hadalkiisa isagoo leh: “Biyo-xireenka Weyn waa fursad barwaaqo u wada sida dhammaan, mana jiro cid xoog ku joojin karta horumarka Itoobiya.” #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Ahmed ayaa sheegay in dowladda federaalka oo keliya ay dhiseyso 26,500 kiiloomitir oo waddo ah. Wuxuu xusay in Itoobiya ay hadda wado dhismaha 346 mashruuc waddo ah, waxaana 26,500 kiiloomitir waddo ay dhisaysaa dowladda federaalka. Sidoo kale, waxaa jira 14 mashruuc oo dhexdhexaad iyo yar-yar ah oo la geliyay in ka badan 200 bilyan oo birr, kuwaas oo dhismoodu uu yahay mid adag oo u baahan dadaal badan. Ra’iisul Wasaaraha ayaa caddeeyay in dowladda ay ku dadaaleyso sidii mashaariicdaasi loo dhameystiri lahaa. Wuxuu sheegay in dadaalka iyo xoogga la geliyo uu kaalin weyn ka qaadanayo dhameystirka mashruucyada, gaar ahaan kuwa beeraha, khudradda, iyo mirooyinka kale. Dhanka koboca dhaqaalaha, Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay in isbeddelka Itoobiya uu keenay fursado badan oo horumarineed, isagoo ku adkeeyay in Itoobiya ay noqon doonto dalka labaad ee ugu dhaqaalahasareeya Afrika 2032, isla markaana ay noqon doonto dalka koobaad 2036. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Dr. Abiy Ahmed ayaa sheegay in dowladda ay si gaar ah u ilaalinayso una dadaaleyso in mashaariicda waaweyn ee dalka lagu wado ay ku dhamaadaan waqtigooda. Waxa uu caddeeyay in mashaariicdaasi ay yihiin kuwo wax weyn ka tari doona koboca dhaqaalaha dalka. Wuxuu tilmaamay in dib-u-habaynta qaran ee Itoobiya ay keentay nidaam maamul oo awood u siinaya in la isticmaalo kheyraadka dabiiciga ah si wax ku ool ah, taasoo ka bilaabantay mashaariic waaweyn oo lagu beddelayo gaaska, shidaalka iyo kheyraadka kale. Tusaale ahaan, warshad weyn ee bacriminta oo lala kaashanayo shirkad caalami ah ayaa bilaabatay, taasoo ka caawinaysa beeraleyda Itoobiya inay xalliyaan dhibaatooyin soo jireen ah. Sidoo kale, dhismaha garoonka diyaaradaha caalamiga ah ee Bishoftu oo qaadi kara ilaa 100 milyan oo rakaab sanadkii ayaa dhammeystirkiisa dhameystiran yahay, taasoo ka dhigaysa Itoobiya xarun muhiim ah oo diyaaradeed oo Afrika ah. Ra’iisul Wasaaraha ayaa adkeeyay in dowladda ay si gaar ah u siineyso fiiro gaar ah dhameystirka mashaariicda waaweyn waqtigooda, si loogga faa’iideysto dhaqaalaha iyo horumarka dalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Wuxuu tilmaamay in garoonkan uu si weyn u xoojin doono awoodda Itoobiya ee dhinaca duulista hawada, isla markaana ka caawin doono dalka in uu noqdo xarun isku xirta Afrika oo dhan. Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa intaa ku daray in garoonka cusub la dhameystiray naqshadiisa, isla markaana hay’adaha qaabilsan garoomada diyaaradaha ay sii wadi doonaan shaqadooda si loo hubiyo in mashruucu uu u socdo si habsami leh. Wuxuu xusay in qorshaha garoonka cusub uu hubinayo in beeraleyda iyo dadka kale ee horumarinta la xiriira aysan la kulmin caqabado, isla markaana mashruuca uu leeyahay saameyn nololeed oo faa’iido leh. Garoonkan cusub wuxuu beddeli doonaa Garoonka Boole ee hadda la isticmaalo, isagoo awoodi waayay inuu siiyo diyaaradaha meelaha fogfog aadaya shidaal ku filan. Marka la dhameystiro, garoonka cusub wuxuu sannadkii martigelin doonaa in ka badan 100 milyan oo rakaab ah, taasoo ka dhigaysa garoonka ugu weyn Afrika, wuxuuna Itoobiya ka dhigaya xarun muhiim ah oo isku xira duulista qaaradda, isla markaana xoojinaya dhaqaalaha iyo ganacsiga dalka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa sheegay in shaqada horumarinta marinnadu ay la timid awood hal-abuur oo sare iyo isbeddel muuqda oo ku yimid qaab nololeedka bulshada. Wuxuu intaa ku daray in shaqada la sameeyey ay keentay isbeddel muuqda oo ku saabsan habka fikirka iyo aragtida bulshada. In kasta oo qofku uu la kulmi karo caqabado markii uu la qabsado horumarka cusub, haddana nidaamkan cusub ayaa si tartiib-tartiib ah u bedelaya, taas oo ka dhigaysa mid la aqbali karo. Ra’iisul Wasaaruhu wuxuu xusay in horumarka marinnadu uu suuragaliyay in fursado badan oo shaqo iyo horumar ay soo baxaan, tusaale ahaan dadka ajaanibta ah iyo kuwa gudaha dalka ayaa si hufan uga shaqeynaya horumarinta dhinacyada kala duwan ee mashruuca. Waxaa sidoo kale la dhisay in ka badan 1,000 garoomo yaryar oo cayaaraha ah oo ku yaalla Addis Ababa, ay ka caawineysa dhalinyarada in ay ka baxaan caqabadaha nolosha sida dhibka iyo balwada, kana qeyb qaataan ciyaaraha. Ugu dambeyn, mashruucan waxay ka caawineysaa in muwaadiniinta laga soo saaro guryahooda oo loo soo jiido garoomada kubadda cagta, taas oo dhiirrigelinaysa dhaqdhaqaaqa qoyska iyo ciyaaraha, isla markaana magaalada ka dhigaysa mid muuqaal ahaan horumarsan. Garoomada kubadda cagta ee la dhisayo waxay 10-ka sano ee soo socota ka caawin doonaan dhalinyarada in ay noqdaan ciyaartoy muhiim ah oo heer qaran ah. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Wuxuu cadeeyay in qaybta warshadaha ay ka qaybqaadatay 3.7 boqolkiiba ee koboca guud ee GDP-ga dalka. Ra’iisul Wasaaraha ayaa xusay in horumarka laga arkay qaybta wax soo saarka iyo warshadaha uu yahay mid la taaban karo, isagoo tilmaamay in qeybtii hore ee kobaca warshadaha inta badan ay ka dhalan jirtay dhismaha, balse hadda uu koboc weyn ka muuqdo waxsoosaarka warshadaha iyo qaybta wax soo saarka. Sidoo kale, qaybta adeegyada ayaa ka qaybqaadatay GDP-ga 3.1 boqolkiiba, taasoo kor loogu qaaday 7.5 boqolkiiba. Dr. Abiy Ahmed ayaa guud ahaan sheegay in koboca dhaqaalaha uu yahay mid wanaagsan oo xoojiyay heerarka horumar ee dalka, isagoo caddeeyay in koboca sanadkan uu ku sii socdo heer laba jibaaran. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Golaha Wakiillada Shacabka ee lixaad ayaa sannad shaqeedkooda shanaad ku jira, iyagoo u fadhiga kalfadhiga labaad ee joogtada ah, halkaasoo xubnaha Golaha ay ku weydiiyeen Ra’iisul Wasaaraha su’aalo iyo faallooyin ku saabsan dakhliga dalka iyo dhaqaalaha. Dr. Abiy ayaa cadeeyay in sanadkii la soo dhaafay, Itoobiya ay ka heshay 8.3 bilyan oo doollar dakhli ka yimid ganacsiga dhoofinta, halka dakhliga ka soo galay xawaalasaha uu ahaa 7.4 bilyan oo birr. Sidoo kale, qayb ka mid ah dakhliga waxaa lagu maareeyay gudaha dalka, taasoo badbaadisay inkabadan bilyan doollar ah. Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy wuxuu intaas ku daray in keydka lacagta qalaad ee Itoobiya uu hadda gaaray in ka badan 10 jibaar. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Dirir 18/2018 (ENA): Dr. Abiy wuxuu cadeeyay in koboca qaybta beeraha uu qeyb ka yahay horumarka guud ee dhaqaalaha, iyadoo wax-soosaarka sanadlaha ah (GDP) uu kordhay 2.3%. Tusaale ahaan, wax-soosaarka bariiska oo sanadkii 2010 ahaa 1.5 milyan kiintal ayaa sanadkii 2017 gaaray 63 milyan kiintaal, halka wax-soosaarka qamadiga uu ahaa 47 milyan kiintaal gaarayna in ka badan 280 milyan kiintal, taasoo muujinaysa horumar weyn oo la taaban karo. Wax-soosaarka bunka ayaa sidoo kale ka dhashay dadaallo badan oo farsamo iyo maamul, iyadoo sanadkii 2010 ahaa 4.5 milyan kiintaal iyo 700,000 dollar oo dakhliga ganacsiga ah uu sanadkii 2017 gaaray 11.5 milyan kiintaal iyo 2.5 bilyan dollar, taasoo muujineysa koboc xooggan oo dhinaca wax-soosaarka iyo dakhliga. Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy wuxuu sidoo kale bogaadiyay dadaalka beeraleyda iyo khubarada beeraha ee gacan ka geystay horumarinta wax-soosaarka iyo tayadiisa. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya