Hawaasummaa
Barsiisonni dhugaa fi Beekumsa safartuu godhachuun dhalootaa fi Ijaarsa biyyaa irratti  gahee gaggeessummaa cimsuu qabu-Ministira Muummee Dr.Abiyy Ahimad
Jun 14, 2025 41
Waxabajjii 07/2017 (TOI)-Barsiisonni dhugaa fi Beekumsa safartuu godhachuun Ijaarsa dhalootaa fi biyyaa irratti gahee gaggeessummaa cimsuu akka qaban Ministirri Muummee Dr. Abiyyi Ahimad ibsan. Ministirri Muummee Dr. Abiyyi Ahimad barsiisota guutuu Biyyaarraa Walitti Dhufan dhufan waliin marii gaggeessaniiru . Ministirri Muummee Gaaffii Barsiisotaan Gaafatamaniif Ibsa kennaniin, Barsiisonni dhugaa fi Beekumsa irratti kan hundaa’an waan ta’aniif yaannisaanii galtee Imaammataaf akka oolu dubbataniiru . Barri akaakayyuu fi akaakilee keenyaa adda adda akka ture eeruun, barri keenya Addunyaa addaa ta’uu hubachuu qabna jedhaniiru. Itiyoophiyaa keessatti dhugaa fi beekumsi safartuu akka ta’u barsiisonni cimanii hojjechuu qabu kan jedhan Ministirri Muummee waan amma jiru xiqqeessuuf waan darbe kan hin jirre kasuun sirrii akka hin taane ibsaniiru. Dhugaa fi Beekumsi gatii kan nama kaffalchiisuu fi kan nama qoru ta’uu eerruun, baay’een daandii qaxxaamuraa badisaa kan ta’e hordofu jedhaniiru. Yeroon amma keessa jirru bara dhugaa booda sobnii fi Wacni kan itti mo’edha kan jedhan Ministirri Muummee, hojjechuu dhiisuu qofa osoo hin ta’iin kan hojjetames akka diigu dabalanii ibsaniiru. Barsiisonni ulfaataa fi kan nama qoru dhugaa fi beekumsa barbaaduudhaan dhaloota ceessisuu fi biyya ijaaruun isin irraa eegama jedhaniiru. Kennaan Barsiisotaa Dadhabuu, Hojjechuu fi Biyya Ceesisuu Waan Ta’eef Dhaloota Nyaata Guyyaarra Darbee Yaduu Danda’u Uumuu Akka Qaban Ibsaniiru. Biyya Fooyyofte Ijoollee Keenya Dhaalchisuuf Hiyyumni Nugahe, Kadhachuun Nunuffisiise Jennee Waan Qabnu Duguugnee Misoomaaf Oolchuu Qabna Jedhaniiru. Bara Miirri caalee Mul’ate, Dhugaan Bara Qallatte Kana Barsiisonni Dhugaa fi Beekumsi Kan Isaan Dirqisiise Malee Sanyummaan Kan Isaan Yaaddessu Ta’uu Hinqaban Jechuun Ibsaniiru. Barsiiftonni Seenaa Kaleessaa fi Haala qabatamaa Har’aarra Darbanii Sadarkaa Bara dhufuu Hubachuu Akka Qaban Hubachiisaniiru.
Itiyoophiyaan Baqattoota Simattee Keessummeessuudhaan Hojiin Hojjechaa Jirtu Dinqiisiisaadha-Komishinar Fiiliippoo Giraandii
Jun 13, 2025 57
Waxabajjii 06/2017 (TOI)- Itiyoophiyaan Baqattoota Simattee Keessummeessuudhaan Hojiin Hojjechaa Jirtuu fi Carraaqqiin Taasisaa Jirtu Dinqiisiisaa Ta’uu Dhaabbata Mootummoota Gamtoomaniitti Komishinariin Olaanaa Baqattootaa Fiiliippoo Giraandii Beeksisan. Pirezidaantiin RDFI Taayyee Atsqasillaasee Dhaabbata Mootummoota Gamtoomaniitti Komishinariin Olaanaa Baqattootaa Fiiliippoo Giraandii Masaraa Biyyaalessaatti Simatanii Haasofsiisaniiru. Mariin Booda Komishinar Giraandiin TOIf Akka Ibsanitti, Itiyoophiyaan Baqattoota Heduu Simattee Keessummeessa Jirti. Yeroo Ammaa Sudaan Kibbaa, Sudaanii fi Biyyoota Biroorraa Baqattoota Simachaa Akka Jirtu kaasaniiru. Hojiin fi Carraaqqiin Itiyoophiyaan Baqattoota Simattee Keessummeessaa Jirtu Kun Dinqisiisaa Ta’uu Komishinarichi, Deeggarsi Kanaaf Taasifamu Akka Cimu Dubbataniiru. Kana Malees Hojiin Gaariin Itiyoophiyaan Baqattoota Simachuu fi Keessuummeessuun Raawwachaa Jirtu Hawaasni Addunyaa Akka Beekuu fi Deeggarsa Akka Taasisu Xiyyeeffannoon Nihojjetama Jedhaniiru. Mariin Pirezidaant Taayyee Atsqasillaasee fi Dhaabbata Mootummoota Gamtoomaniitti Komishinarii Olaanaa Baqattootaa Fiiliippoo Giraandiin Taasisan Bu’a qabeessa T Akka Ture Marii Kana Kan Hordofan Daarektarri Olaantuun Baqattootaa fi Baqannaa Deebi’anii Xayibaa Hasan Beeksisaniiru. Keessumaa Baqattoota Itiyoophiyaa Jiran Ilaalchisee Akkasumas Haala Deeggarsi Baqattootaaf cimee Itti Fufuu fi Kanaan Walqabatanirratti Marii Bal’aa Taasisuusaanii Kaasaniiru.
Godinichatti Ganna Kana dhukkubni busaa akka hin uumamneef hojiin ittisaa Hirmaannaa Hawaasaan hojjetamaa jira.
Jun 13, 2025 57
Waxabajjii 06/2017 (TOI)-Godina Shawaa Lixaatti Ganna Kana dhukkubni busaa akka hin uumamne hojiin ittisaa hirmaannaa Hawaasaan raawwatamaa jiraachuu Waajjirri Fayyaa Godinichaa ibse. Hogganaan Waajjira Fayyaa Godinichaa obbo Tasfaayee Bayyanaa TOI’f akka Ibsanitti, waajjirichi Godinichatti Busaa dabalatee dhukkuboota weeraraan uumaman ittisuuf hojjechaa jira. Godinichatti Aanaawwan Baakkoo, Iluu Galaan, Daannoo, Midaaqanyii, Gindabarat dhukkuba Busaaf saaxilamoo ta’uu ibseera. Dhukkubicha ittisuuf hawaasa hirmaachisuun bakkeewwan bishaan kuufatan Yaasuu, Agoobara Raabsuu fi barumsi hubannaa kennamuu dubbataniiru. Dabalataanis Godinichatti bakkeewwa weerarri Busaa baay’inaan argaman Aanaa Baakkoo fi Iluu Galaanitti Agoobarri Kuma 420 ol raabsamuu eeraniiru . Kanarra darbee namoonni Busaan qabaman tajaajila Waldhaansaa akka argataniif qophiin taassifamuu ibsaniiru. Jiraattota Godinichaa keessaa Aadde Qonjiit Tasfaayee akka jedhanitti, weerara busaa Ganna Kana mudachuu danda’u ittisuuf jiraattota gandasaanii waliin ta’uun qulqullina Naannawa isaanii eeggaachaa jiru. Jiraattonni Naannichaas Agoobora Siree Sirnaan Fayyadamuun akkasumas Bakkeewwan hormaata busaaf mijtaa ta’an Lafa Caffee fi Bishaan Kuufame yaasuun nageenya isaanii akka eeggatan gorsa kennaa jiraachuu dubbataniiru. Dabalataanis Dargaggoo Leencoo Haayiluu gama isaaniin gorsa ogeessota fayyaa naannawasaanitti ramadamanii Dhgahuun naannawa mana jireenyaasaanii sirnaan qulqulleessuu fi Bishaan Kuufame yaasuu fi duuchuun sodaa weerara busaarraa bilisa ta’uu dubbataniiru. Jiraattonni Aanichaa biroon Agobora Sirnaan Fayyadamuu fi qulqullina naannoosaanii eeggachun dhukkubarraa Akka Ofeegaan gorsaniiru. Akkasumas, Hubannaa ogeessota fayaan kennamuun hojii ittisa dhukkuba bookee busaa dursaan hojjetamuusaan soda dhukkubaarraa bilisa ta’uu Adde Mabiraatee Asmaamaahu ibsaniiru.
Bu’aaleen Qorannoo Inistiitiyuutii Qorannoo Armawer Hansan Itiyoophiyaarra Darbee Sirni Fayyaa Addunyaa Akka Fooyya’u Qooda Olaanaa Bahaa Jiru
Jun 13, 2025 41
Waxabajjii 06/2017 (TOI)- Bu’aaleen Qorannoo Inistiitiyuutii Qorannoo Armawer Hansan Itiyoophiyaarra Darbee Sirni Fayyaa Addunyaa Akka Fooyya’u Qooda Olaanaa Bahaa Jiru Jedhan De’eetaan Ministira Fayyaa Fireehiywoot Abbabaa Ibsan Inistiitiyuutichi Bu’aalee Hojii Qorannoo Waggoota 55f Taasiseen Argaman Ilaalchisee Qooda Fudhattoottaaf Beeksisuuf Sagantaa Gaggeessaa Jira. Bakka Bu’oonni Dhaabbilee Federaalaa fi Naannoo, Pirezidaantonni Yuunivarsiitii, Bakka Bu’oonni Miidiyaalee fi Keessummoonni Waamaman Saganticharratti Argamaniiru. De’eetaan Ministira Fayyaa Fireehiywoot Abbabaa Akka Jedhanitti, Inistiitiyuutichi Dhukkuboota Daddarboo fi Hindarbinerratti Qorannoo Taasisuun, Qorannoo fi Oomisha Talaallii Irratti Hojiilee Bu’aa Guddaa Agarsiisan Hojjechaa Jiraachuu Ibsaniiru. Dawaalee Aadaarratti Qorannoo Taasisuun Faayidaaf Akka Oolan Jalqabbiin Gaariin Jiraachuu Eeraniiru. Bu’aaleen Qorannoo Inistiitiyuutichaa Itiyoophiyaarra Darbee Sirna Fayyaa Addunyaarratti Bu’aaleen Dhiibbaa Uumuu Danda’an Argamuu Dubbataniiru. Galtee Waldhaansaa Baargamaa Galu Biyya Keessatti Hojjechuuf Carraaqqiin Akka Biyyaatti Taasifamu Bu’a Qabeessa Akka Ta’u Inistiitiyuutichi Ittigaafatamni Guddaan Kennameeraaf Kan Jedhan De’eetaan Ministiraa Kun, Hojiin Kun Bu’a qabeessa Akka Ta’u Tumsi Qooda Fudhattootaa Barbaachisaa Ta’uu Himaniiru. Argannoowwan Qorannoo Bu’a Qabeessa Akka Ta’an Miidiyaaleen Hojii Beeksisuu Hojjechuun Qoodasaanii Akka Bahan Waamicha Dhiheessaniiru. Daarektarri Olaanaa Inistiitiyuutii Qorannoo Armaawer Hansan Piroofeessar Afawarq Kaasuu Gamasaaniin, Argannoowwan Qorannoo Dhaabbatichaa Joornaalota Idil Addunyaa Beekamtii Qabanirratti Maxxanfamaa Akka Jiran Eeraniiru. Talaallii Michii Sombaa, Saggoo Gogsaa fi Koleeraa Irratti Hojiileen Bu’a Qabeessaa Qabatamaan Hojjetamuu Ibsanii, Dhukkuboota Dawaan Walitti Madaqan Ilaalchisees Qorannoowwan Kenniinsa Waldhaansaa Fooyyessan Hojjetamaa Jiraachuu Ibsaniiru. Gama Saayinsii Fi Dippilomaasiitiinis Beekumsa Inistiitiyuutichi Damee Qorannoon Qabu Biyyoota Ollaaf Qooduu Akkasumas Biyyoota Biroorraa Muuxannoo Fudhachuun Xiyyeeffannoon Kennamuufii Eeraniiru.
Hirmaannaa fi Fayyadamummaa Dubartootaa hunda galeessa guddisuuf hojii hojjetameen  bu’aan  galmaa’eera -Ministeericha
Jun 12, 2025 63
Waxabajjii 05/2017(TOI)-Hirmaannaa fi Fayyadamummaa Dubartootaa hunda galeessa guddisuuf hojii hojjetameen bu’aa hedduun galmaa’uu De’eetaan Misitiraa Dhimma Dubartootaa fi Hawaasummaa Hikmaa Keeyireddiin ibsan. Waltajjiin sosochii hoggansaa Miidhaa saala bu’uureffatate, Barbaatilee miidhaa geessisan fi humna daa’immanii qisaasuu ittisuu fi dhaabsisuuf kaayyeffate Magaalaa Boongaatti gaggeefamaa jira. Waltajjicha irratti kan argaman De’eetaan Ministiraa Dhimma Dubartootaa fi Hawaasummaa Hikma Keeyireddiin akka ibsanitti, waggoottan jijiiramaatti hirmaannaa fi fayyadamummaa dubartootaa guddisuuf hojiiwwan hedduu hojjetamaniin bu’aan galmaa’aniiru . Kanaanis rakkoo Dinagdee, Siyaasa fi Hawaasummaa isaanii Furuuf hojiin hojjetaman bu’aa qabeessa akka turan ibsaniiru . Humna Daa’immanii Qisaasuu fi Daddabarsa Daa’immanii Seeraan alaa akkasumas Mirgaa fi Nageenya isaanii kabachiisuuf irratti hojii bal’aan hojjetamuusaa, haata’u malee hamma barbaadamu ga’aa waan hin taaneef Caalaa hojjechuun akka barbaachisu dubbataniiru . Miidhaa daa’immanii fi Dubartootarratti raawwatamu ittisuu fi dhaabsisuuf tattaaffii taassifamaa jiruun gaheen Qaama Seera Raawwachiiftuu ol’aanaa ta’uu kan ibsan de’eetan Ministiraa, kanas caalaatti guddisuuf hirmaannaa qaama hundaa gaafata jedhaniiru . Badhaadhina hunda galeessa biyyaa mirkanessuuf hirmaannaa dubartootaa fi Daa’immanii Guddisuun dirqama ta’uu Hoggantuu Biiroo Dhimma Dubartotaa fi hawaasummaa Naannoo Ummattoota Kibba Itiyoophiyaa Gannat Makuriyaa ibsaniiru. Kanaafis barmaatilee miidhaa geessisanii fi miidhaa humnaa dhaabsisuuf seerota bahan qindoominaan hojiirra oolchuun qabna jedhaniiru. Waltajjiin kun hirmaannaa qooda fudhattootaa jabeessuuf kan kaayyefate ta’uu dubbataniiru . waltajjicha irratti Pirezidaantii Mana Murtii Waliigalaa Naannichaa Qocito Gabramaaram, Paartii Badhaadhinaatti hoggantuu Damee Gurmaa’insa dubartootaa Assallafach Taaddasaa dabalatee hoggantoonni Federaalaa fi Naannoo akkasumas Ogeessonnii fi Qaamoleen qooda fudhattootaa argamaniiru .
Baankiin dhiigaa fi Tiishuu Nagallee Booranaa dhiigaa yuunitii kuma 3 ol dhaabbiilee fayyaa naannawichaaf dhiheessaa jira
Jun 12, 2025 48
Waxabajjii 05/2017(TOI)-Baankiin dhiigaa fi Tiishuu Nagallee Booranaa dhiigaa yuunitii kuma 3 ol Boorana bahaa fi Godinoota Gujiitii Irraa Walitti Qabe dhaabbiilee fayyaa naannawichaaf dhiheessaa jiraachuu ibseera. Dhiiga Arjoomtotarraa Walitti Qabame yuunitii kuma 3 Hospitaalota Godinichatti argaman 6’f dhiheessuun ibsameera. Qindeessaan baankichaa obbo Daargee Barcuu bara kana godinichatti dhiiga yuunitii kuma 4 ol Walitti Qabuuf karoorfamee hojiitti galamuu ibsaniiru. Kanaanis hanga ammaatti Aanaalee Godinichaa 9 keessatti dhiigni yuunitii kuma3 fi 779 ogeessota fayyaa 7 fi deegartoota tola ooltotaa adda addaan Walitti Qabameera jedhaniiru. Lakkoofsi dhiigaa eerame Nagallee Booranaa, Madda Walaabuurraa, Adoolaarraa, waadaraaraa, Walaabuurraa lixaarraa, Booree Uraagaarraa fi tola ooltota Shaakkisoo dhiiga arjoomtotaa irraa kan sassaabame ta’uu eeraniiru . Baaknkichi baatiiwwan darban 11tti qofa Godinichatti Walitti Qabame keessaa dhiiga yuunitii kuma3 fi160 ol Hospitaalota Naannichaa ja’aaf rabsuu hubachiisaniiru. Dhaabbilee fayyaa fayyadamoo ta’an keessaa Adoolaa, Madda walaabuu, Nagallee Booranaa, Booree , Uraagaa fi Hospitaala Walii Galaa Sabbaa Boruu kan eeramanidha jedhaniiru. Bara kana dhiiga yuunitii kuma 4 Walitti Qabuuf karoorfame qooda fudhattoota adda addaa waliin qindoomuun hirmaachaa jiraachuu eeraniiru. Jiraataan Godina Gujii Magaalaa Adoolaa obbo Boggaalaa Buldee bara kana yeroo 15ffaa dhiiga arjoomuu ibsanii, gammachuu sammuu argachuu fi fayyaa buleessa ta’uu isaaniii ibsaniiru. Namoonni biroon dhiiga akka arjomaniif deeggaruu cinatti tola ooltummaan dhiiga arjoomuu cimsanii kan itti fufan ta’uu ibsaniiru. Jiraataan Godina Boorana bahaa Aanaa Madda Walaabuu Dr.Habtaamuu Lammeessaa dhiiga arjoomuu kan eegalan yeroo yuunvarsiitii Baratan ta’uu ibsaniiru . Yeroo ammaa Hospitaala walii galaa Madda Walaabuutti ogummaa hakiimaan tajaajilaa jiraachuu ibsuun, dhiiga arjoomuun Namooma naamusa irraa madd ta’uu fi namni umuriinsaa gahe hundi hojiirra oolchuu akka qabu gorsaniiru.
Insitiitiyutichi seenessa dogoggoraa qajeelchuun seenessa waloo ijaaruu keessatti gahee isaa bahachaa jira - Insitiitiyuutii Qorannoo fi Qo'annoo Oromoo
Jun 12, 2025 45
Caamsaa 05/2017(TOI) - Qorannoo fi Qo'annoo Karaa saayinsawwaa ta'een geggeessuun seenessa dogoggoraa qajeelchuun seenessa waloo ijaaruu keessatti gahee olaanaa bahachaa jirachuu Insitiitiyuutiin Qorannoo fi Qo'annoo Oromoo beeksise. Instiititiyutichi kora qorannoo isaa yeroo 18ffaa mata duree ''Duudhaa Keenyaan dhaloota haa ijaarru'' jedhuun Finfinnee Galma aadaa Oromootti geggeessaa jira. Kora qorannoo kanarratti hoggantoonni mootummaa naannichaa, hayyoonni Yuunivarsiitiwwan adda addaa fi keessummoonni biroon hirmaataniiru. Caffee Oromiyaatti walitti qabduun Koree Dhaabbii dhimma hawaasummaa fi dubartootaa Aadde Mastaawut Fayyisaa kora kana irratti haasaa taasisaniin; mootummaan naannoo Oromiyaa seenessaa waloo ijaaruuf aadaa, seenaa fi aartii Oromoo qorachuun misoomsuun badhaadhina biyyaa mirkaneesuu fi walooma cimsuuf hojjecha jira jedhaniiru. Hojii kana haalaan dhugomsuufis aadaa hojii gaarii cimsuu, dhaabbilee aadaa ijaaruu, misooma Afaanii fi aartii cimsuu akkasuma fayyadama tekinolojii guddisuu irratti bal'inaan hojjetamaa jiraachuu himaniiru. Ammayyummaa duudhaalee aadaa ka’umsa hin godhaneen biyyaa fi dhaloota ijaaruun akka hin danda'amne eeranii; biyya badhaatee ijaaruuf duudhaa keenyaan dhaloota ijaaruu qabna jedhaniiru. Duudhaaleen aadaa qajeeltoowwan seeraa fi sirna ammayyaa osoo hin faalleessiin hariiroo hawaasummaa keessatti walhubannaan akka dagaagu, aadaan demokraasii akka gabbatu, waliif amanamuu fi aboomamuun akka jiraatu, aadaan hojii fi hojimaanni dinagdee akka fooyya’u taasisuu keessatti humna guddaa waan qabaniif mootummaan naannicha duudhaa saba Oromoon dhaloota ijaaruu irratti xiyyeeffannoon hojjechaa jira jedhaniiru. Hayyoonni hojii kana ogummaan deeggaruun gahee isaanii akka bahan gaafataniiru. Kora kanarratti Daarektarri olaanaa Instiitiyutii qorannoo Oromoo Doktar Dirribaa Tarraafa gama isaaniin, insitiitiyutichi erga hundaa'ee dhihoo ta'us hojii qorannoo fi qo'annoo Afaan, aadaa, seenaa fi aartii Oromooratti hojii bal'a hojjechuu himaniiru. Instititiyutichi akka waliigalaatti hojii qorannoo fi qo'annoo Afaan, aadaa, seenaa fi aartii Oromoo irratti xiyyeeffate kan hojjetu ta'uu eeraniiru. Hojii qorannoo Oromootiin waggoota 20'n darban dhimma aadaa fi seenaa Oromoorratti xiyyeeffachuun mata duree adda addaan kitaabilee 80 ol afaan Oromoo, Amaaraa fi Ingiliziin maxxanfamuu ibsaniiru. Inistiitiyutiin qorannoo Oromoo bara 2014 bifa haaraan erga hundaa'ee asis kitaaboota 31 maxansiisuu himaniiru. Inistiitiyutiin qorannoo Oromoo gaaffii baroota dheeraaf Ummanni Oromoo gama qorannootiin qabu deebisuuf hojiiwwan hojjetu kannee Dhaabbilee barnoota olaanoo waliin qindaa'uun hayyoota hedduu hirmaachisee dhimmoota garaagaraarratti qorannoowwan baay'ee geggeessaa jirachuu himaniiru. Inistiitiyutichi yeroo ammaa mata dure adda addaa 200 irratti qorannoo taasisaa jirachuu himanii, bara kana qofaa kitaaboota gosa garaagara 10 maxxaansiisuuf mana maxxansaa galchuu eeraniiru. Kana malees, Kora qorannoo Oromoo sadarkaasaa eeggate qopheessuun hayyootaa fi beektonni Oromoo wal arganii rakkoo Ummanni Oromoo qaburratti mari'achuun fala waaraa akka kaa'an taasisaa jira jedhaniiru. Hojii Hojjetame kanaanis milkaa'inni hedduu galmaa'uu eeranii, hojiin kun seenaa dabe sirreesuun dhaloonni duudhaa sabichaan akka ijaaramu bu'uura gaarii kaa'aa jirachuu ibsaniiru. Qorannoo hojjetamu baay'inaa fi qulqullina olaanaan hojjechuun hawaasni irraa fayyadama akka ta'u taasifama jiraachuus eeraniiru.
Misoomni koriidarii Hararitti hojjetame Naannoo Qulqulluu akka jiraannu nu taassiseera-Jiraattota
Jun 11, 2025 56
Waxabajjii 04/2017(TOI)-Misoomni koriidarii Magaalaa Hararitti hojjetame Magaalattii Miidhagsuu irra darbee naannoo qulqulluu keessa akka jiraannu nu taassiseera jechuun ibsan jiraattonni Magaalittii. Hojiin misooma koriidaraa magaala Harar miidhaginaanis, Milkaa’inaanis agarsiistuu gaarii ta’ee qabatamaan kan argamuu fi namoota hedduu biratti dinqisiifatamaa jira. Jiraattota Magaalaa Harar keessaa Aadde Giizmaan Abdii fi Aadde Almaaz Xilahun Misoomni koriidaraa Miidhagina Magaalaa ta’uurra darbee jiraattonni magaalittii haala mijataa fi naannoo qulqulluu keessa akka jiraannu nu taassiseera jedhaniiru. Hojiiwwan misoomaa raawwatamaa jiran bakkeewwan bashannanaa, daandii lafoo fi kanneen biroo Sadarkaa Magalittii Kan eeggatan ta’uu kaasaniiru. Daandiin Jogol ammaan dura sirriitti waan hin hojjetamneef sochiif rakkisaa fi hanqina qulqullinaa kan qabu akka ture kaasuun, yeroo ammaa kan jaallatamuu fi hunduu yoo daawwate kan itti gammadu ta’eera jechuun yaadasaanii ibsaniiru . Jiraattonni Magaalichaa biroon Obbo Haayiluu Gabree fi obbo Mahaammad Shaashi gama isaaniin, misoomni koriidarii Harar kan miidhagde, tuuristootaaf filatamtuu fi magaala qulqulluu ijaaruu dandeessiseera jedhaniiru. Naannoon jogolii fi keessishee ammaan dura hanqina qulqullinaa akka qabu yaadachuun yeroo ammaa baay’ee qulqulluu fi naannoo hawwattuu gochuu danda’uu kaasaniiru. Haata’u malee misooma koriidaraa miidhagina magaalaa fi jiraattonni Fayyasaanii Akka Eeggatan Gochuun Agarsiiftuu Gaarii Ta’uu Dubbataniiru.
Tumsa Qaamolee Deeggarsaa Waliin Taasifamanii fi Hojiilee Fulla’aa Ta’aniin Dhukkuboota Daddarboo To’achuun Nidanda’ama
Jun 10, 2025 61
Waxabajjii 03/2017(TOI)- Tumsa Qaamolee Deeggarsaa Waliin Taasifamanii fi Hojiilee Fulla’aa Ta’aniin Dhukkuboota Daddarboo To’achuun Akka Danda’amu Ministirri Fayyaa Dr. Maqdas Dhaabaa Ibsan. Chaayinaan Talaallii Dhukkuba Koleeraa Namoota Kuma 321f Oolu Har’a Deeggarsa Kenniteetti. Ministirri Fayyaa Dr. Maqdas Dhaabaa fi Itiyoophiyaatti Ambaasaaddarri Chaayinaa Chen Hayi Bakka Argamanitti Talaalliin Dhukkuba Koleeraaa Chaayinaarraa Deeggarsaan Argame Walharkaa Fuudhiinsi Taasifameera. Ministirri Fayya Dr. Maqas Dhaabaa Saganticharratti Akka Jedhanitti, Deeggarsi Chaayinaa Kun Dhukkuboota Daddarboo fi To’achuun Danda’amu Dhaabuuf Carraaqqii Idil Addunyaa Akka Barbaachisu Agarsiiftuudha. Hojiiwwan Fayyaarratti Chaayinaan Deeggartuu Cimtuu Ta’uushee Eeranii, Deeggrsa taasifteef Galateeffataniiru. Deeggarsi Kun Keessumaa Bakkeewwan dhukkuba Koleeraa Qabamuuf Yaaddoo ta’anitti Barbaachisaa Ta’uu Beeksisaniiru. Dhukkuboota Daddarboo fi To’achuun Danda’amu Tumsa Qaamolii deeggartootaa Waliin Taasifamuun, Karoora Tarsiimoo I Hojii Fulla’aan To’achuun Akka Danda’amu Dubbataniiru. Itiyoophiyaatti Ambaasaaddarri Chaayinaa Chen Hayi Gamasaaniin, Tumsi Itiyophiyaa fi Chaayinaa Gama Fayyaan Jiru Fayyadama Waloorratti Kan Xiyyeeffate, Yeroo Dheeraaf Kan Turee fi Cimaa Ta’uu Kaasaniiru. Chaayinaan Deeggarsa Dawaa, Talaallii fi Tajaajila Waldhaansaa Gochuun Gargaarsa Taasiftu Ittifufuushee Dubbataniiru.
Hojiileen Dhaabbilee Demokiraasii Cimsuudhaan Bulchiinsa Gaarii Buusuuf Hojjetaman Cimuu Qabu
Jun 9, 2025 79
Waxabajjii 02/2017 (TOI)- Hojiileen Dhaabbilee Demokiraasii Cimsuudhaan Bulchiinsa Gaarii Buusuuf Mootummaan Hojjete Cimuu Akka Qaban Mana Maree Bakka Bu’oota Ummataatti Walitti Qabaan Koree Dhimmoota Demokiraasii Iwunatuu Allenee Hubachiisan. Dhaabbanni Abbagaar Itiyoohiyaa Waltajjii Raawwii Bulchiinsa Gaarii fi Haqa Bulchiinsaa fi Karoora Dhaabbatichaa Waggaa Shanii Ilaalchisuun Waltajjii Gaggeesseera. Walitti Qabaan Korichaa Obbo Iwunatuu Allenee Waltajjicharratti Akka Jedhanitti, Ijaarsi Dhaabbilee Demokiraasii Yeroo Gabaabaa Ta’us Miidhaawwan Bulchiinsaa Lammiileerra Gahan Furuurratti Jijjiiramni Dhufuu Hubachiisaniiru. Mootummaan Dhaabbilee Demokiraasii Cimsuun Bulchiinsi Gaariin Akka Bu’u Gumaach a qaban Guddisuuf Caalaa Hojjechuu qaba Jedhaniiru. Mari’attoota keessaa Miseensi Koree Dhaabbataa Dhimmoota Demokiraasii Zinnaash Tsaggaayee Akkaataa Dhaabbatichi Komiiwwan Kenniinsa Tajaajilaa Itti fure Gabaasaa fi Daawwannaa Dirreetiin Hordofee Mirkaneessuusaanii Dubbataniiru. Kun Ammoo Bulchiinsi Gaariin Akka Bu’u Qoodasaa Bahuusaa Kaasaniiru. Tajaajiloonni Ummataa Hirmaachisaa Ta’anii Itti gaafatama Dhaabbataa Buusuu Akka danda’an Qoonni Dhaabbilee Demokiraasii Olaanaa Ta’uu Kan Kaasan ammoo Waajjira Mana Maree Bakka Bu’oota Ummataatti Hoogganaa Damee Ogummaa fi Itti aanaan Barreessaa Olaanaa Nugisee Mashashaati. Tajaajila Mootummaa Bal’achaa Dhufe Qulqullinaa fi Hatattamaan Ummataan Gahuu Irratti Komiiwwan Tajaajilamtootaa Mudatan Furuun Bulchiinsi Gaariin Akka Bu’u Dhaabbatichi Qoodasaa Gumaachuu Dabalanii Ibsaniiru. Abbagaar Olaantuun Dhaabbata Abbagaar Ummataa Itiyoophiyaa Simmany Wudee Akka Jedhanitti, Tajaajiloota Qaamoleen Raawwachiiftuu fi Dhaabbileen Dhuunfaa Kennan Miidhaa Bulchiinsaaf Akka Hinmiidhamnee fi Wayita Raawwatamanis Furmaata Akka Argatan Hojjetamuusaa Dubbataniiru. Hojmaata Dhaabbatichaa Ammayyeessuun Miidhaan Gama Bulchiinsaan Qaqqaban Sirni Hatattamaan Itti Furamu Diriirsuuf Caaseffama Dhaabbataa fi Dijiitaalaayizeeshiniirratti Xiyyeeffatamuu Hubachiisaniiru.
Ganna Baranaa Godinichatti Hojiileen Tajaajila Tola Ooltummaa Garagaraa Nihojjetamu
Jun 7, 2025 116
Caamsaa 30/2017(TOI)- Ganna Baranaa Godina Shawaa Lixaatti Dargaggoota Hojiilee Tajaajila Tola Ooltummaa Garagaraatti Galchuun Hojiileen Ummata Fayyadamaa Taasisan Hojjechuuf Qophiin Xumuramuu Waajjirri Dargaggootaa fi Ispoortii Godinichaa Beeksise. Dargaggoonni Godinichaa TOIn Haasofsiise Tajaajila Tola Ooltummaarratti Hirmaachuuf Gareen Ta’uun Qophaa’uusaanii Eeraniiru. Gaggeessaan Waajjira Dargaggootaa fi Ispoortii Godina Shawaa Lixaa Obbo Misgaanaa Kabbadaa Akka Ibsanitti, Ganna Kana Dargaggoota Hojii Tola Ooltummaarratti Hirmaachisuun Hojiileen Ummata Godinichaa Fayyadamoo Taasisan Nihojjetamu. Tajaajiloonni Eegumsa Naannoo, Biqiltuu Dhaabuun Meeshaalee Brnootaa Walitti qabuun, Barnoota Keessa Deebii, Dhiiga Arjoomuun, Eegumsi Fayyaa, Mana Manguddootaa Haaromsuu fi Haaraa Hojjechuun Hojiilee Tola Ooltummaa Keessaayyu Jedhaniiru. Hojii Kanaan Dadhabootaa fi qaama Miidhamtoota hedduu Fayyadamoo Taasisuuf Karoorfamuu fi Qooda Fudhattoota waliin Qindaa’uun Akka Hojjetamu Dubbataniiru. Himaattota Tajaajila Kanaa Keessaa Jiraataan Aanaa Tokkee Kuttaayee Shamarree Daraartuu Galataa Akka Jettetti, ‘Hiriyyoota Keenya Waliin Gurmoofnee Guyyaa Sagantichi Itti Eegalamu Eegaa Jirra’ Jetteetti. Bardheengaddaa Barumsa Keessa Deebii Barsiisuu fi Dhiiga Arjoomuun Tajaajila Tola Ooltummaarratti Hirmaachuushee Ibsiteetti. Mana Dadhabootaa Suphuu fi Hojii Biroorratti Akka Hirmaatu Kan dubbate Ammoo Dargaggoo Birhaanuu Hundeessaa Jedhama. Ganna Kana Hiriyyootasaa Waliin Ta’uun Hojii Tola Ooltummaa Rakkina Furanirratti Akka Hirmaatu dubbateera. Dargaggoo Hirphasaa Tafarraa Gamasaatiin, Hiriiyyootasaa Waliin Ta’uun Ganna Kana Dhiiga Arjoomuu, Mana Manguddootaa Haaromsuu fi Ijaaruu, Duula Ashaaraa Magariisaa Irratti Hirmaachuuf Qophaa’uusaa Ibsera. Tajaajila Tola Ooltummaa Gannaatiin Hojii Namoomaa Hojjechuuf qophaa’uushee Kna Ibsite Ammoo Shamarree Sarkaalam Wandasan Jedhamti.
Ayyaanni Iid Al Adihaa (Arafaa) Ayyaana Duudhaaleen Tokkummaa fi Waliin Jireenyaa  Ifatti Itti Mul’atudha
Jun 6, 2025 126
Caamsaa 29/2017 (TOI)- Ayyaanni Iid Al Adihaa (Arafaa) Ayyaana Duudhaaleen Tokkummaa fi Waliin Jireenyaa Ifatti Itti Mul’atan Ta’uu Akka Qabu Abbootiin Amantaa fi Hordoftoonni Amantaa Islaamaa Magaalaa Adaamaa Ibsan. Ayyaanni Iid Al Adihaa (Arafaa)1446ffaan Magaalaa Adaamaa Bakka Imaammonni, Ulaamonni, Imaamonni, Ulaamonni, Sheekonnii fi Hordoftoonni Argamanitti Masgiida Umar Iiditti Sirnoota Amantichaa Garagaraan Kabajameera. Miseensi Mana Maree Dhimmoota Islaamummaa Magaalaa Adaamaa Sheeh Huseen Ahimad Yaada TOIf Kennaniin, Ayyaanni Iid Al Adihaa(Arafaa) Hordoftoota Amantichaa Biratti Hiikoo Guddaa Akka Qanbu, Ayyaana Duudhaaleen Tokkummaa fi Waliin Jireenyaa Ifatti Kan Itti Mul’atan Ta’uu Ibsaniiru. Keessumaa Qalma Wayitii Arafaa Qalan harka Sadii Keessaa Harka Tokko Harka Qalleeyyiif Kennuun Nibarbaachisa Jedhaniitu. Ayyaana Arafaa Wayuta Kabajnu Hawaasni Musliimaa Hundi Duudhaa Nagaa, Jaalalaa fi Waliif Yaaduu Gabbisuu fi Beekumsaa fi Humnasaa Hojii Gaariif Oolchuun Ta’uu Akka Qabu hubachiisaniiru. Kabaja Ayyaanichaarratti Kan Argaman Keessaa Hirmaataan Ayyaanichaa fi Gaggeessaan Amantaa Ustaaz Mas’ud Nuuraa Akka Jedhanitti, Ayyaana Kanaan Qalmi Kanneen Biroof Kan Itti qoodamudha Jedhaniiru. Ayyaanni Iid Al Adihaa (Arafaa) Hawaasni Musliimaa Kanneen Biroo Waliin Jaalalaan, Tokkummaan Waliif Yadee Kan Itti Oolu Ta’uu Himaniiru. Abduljawaad Ahimad Gamasaaniin,AAyyaanni Arafaa Qalmi Raawwatamuun Gamatti, Ayyaana Kan Qabu Kan Hinqabnerraa Qooddatee Sooratu, Waliif Gadduu, Waliin Jireenyaa fi Walgargaaruun Kan keessatti Mul’atu Ta’uu Dubbataniiru. Ayyaanicha Wayita Kabajnu Hojii Gaarii Uumaan Keenya Jaalatu Raawwachuun, Kan Rakkata, Dhukkubsatanii fi Dadhaboota Yaadachuun Ta’uu Qaba Jedhaniiru.
Hawaasni Musliimaa Ayyaana Iid Al Adihaa (Arafaa)Wayita Kabaju Harka Qalleeyyii Deeggaruu Ta’uu Qaba
Jun 6, 2025 110
Caamsaa 29/2017(TOI)- Hawaasni Musliimaa Ayyaana Iid Al Adihaa (Arafaa)Wayita Kabaju Deeggarsa Harka Qalleeyyiif Taasisaa Jiru Cimsuu Akka Qabu Hordoftoonni Amantichaa Magaalaa Asoosaatti Argaman dubbatan. Ayyaanni Iid Al Adihaa (Arafaa) 1446ffaan Sirnoota Amantaa Garagaraan Magaalaa Asoosaatti Kabajamaa Jira. Hordoftoonni Amantichaa TOIn Kabaja Ayyaanichaarratti Haasofsiise Akka Dubbatanitti Ayyaanni Arafaa Harka Qaleeyyiin kan Itti deeggaramanii fi Ayyaana Walgargaarsaan Kabajamudha Jedhaniiru. Sulemaan Abdullaahii Yaada Kenneen Qalma Ayyaanichaaf Raawwatamu irraa Harka Qalleeyyiif Qooduun Gammachuun Akka Dabarsan Akka Taasisu Ibseera. Ayyaanicha Harka Qalleeyyii Waliin Dabarsuun Gammachuu Sammuu Namaa Kennuuun Alatti Gocha Amantichaan Jaalatamu Akka ta’e Ibsaniiru. Jirattuun Magaalaa Asoosaa Daariisalaam Zarihun Gamasheetiin, Ayyaana Arafaa Kan Adda Godhu Qalma Raawwatamu Ta’uu Ibsitee, Maatii fi Fira Gaafachuun Ayyaanicha Akka Dabarsan Dubbatteetti. Ayyaanni Arafaa Ayyaana Gudda Hawaasni Musliimaa Aadaa Waldeeggarsaa Itti Cimsu, Harka Qalleeyyii Kan Itti Deeggarudha Kan Jedhan Ammoo UztaazZayinuu Faaris Jedhamu. Kantiibaan Magaalaa Asoosaa Abdulkariim Abduraahiim Gamasaaniin, Waldeeggarsaa Jiraattonni Magaalichaa Ayyaanicharratti Argisiisan Aadeffachuun Harka Qalleeyyii deeggaruun Nibarbaachisa Jedhaniiru. Bulchiinsi Magaalichaa Harka Qalleeyyii Deeggaruun Ayyaanicha Gammachuun Akka Dabarsan Gochuusaa Eeraniiru. Ayyaanni Iid Al Adihaa 1446ffaan Bakka Hordoftoonni Amantichaa Hedduun Argamanitti Magaalaa Asoosaatti Iid Soolaatiin Kabajameera.
Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa
2015