Siyaasa - ENA Afaan Oromoo
Siyaasa
Bara oomishaa 2016/17 oomishni kuntaala Miiliyoona 327 walitti qabameera-Pirezidaant Shimallis Abdiisaa
Feb 9, 2025 39
Guraandhala 2/2017(TOI)- Naannoo Oromiyaatti bara oomishaa 2016/17 lafa sanyiin facaafame keessaa oomishni kuntaala Miiliyoona 327 walitti qabamuusaa Pirezidaantiin naannichaa Shimallis Abdiisaa ibsan. Caffeen Oromiyaa walgahii idilee 8ffaa waggaa 4ffaa bara hojii 6ffaa Adaamaatti taa’aa jira Pirezidaantiin naannoo Oromiyaa Shimallis Abdiisaa gabaasa raawwii baatii jahaa qaama raawwachiisaa yaa’ii idilee kanarratti dhiheessaniiru. Damee qonnaan wabii nyaataa mirkaneessuuf, alergii guddisuuf, oomishaalee bakka bu’an oomishuu fi carraa hojii uumuu milkeessuuf hojjetamaa akka jiru pirezidaant Shimallis dubbataniiru. Haala Kanaan bara oomishaa 2016/17 qonna Arfaasaan lafti heektaarri miiliyoon 1 tuqaa 5 akkasumas qonna gannaan lafti heektaarri miiliyoona 11 tuqaa 6 Sanyiin facaafamuu himaniiru. Lafa sanyiin facaafame irraa amma ammaatti oomishni kuntaala niiliyoona 327 walitti qabamuu beeksisaniiru. Naannichatti hojiiwwan damee qonnaa ammayyeessuuf hojjetaman ciminaan akka itti fufan mirkaneessaniioru. Baatiiwwan jahan darban naannichatti lammiileen miiliyoona 1 tuqaa 3 caalan carraan hojii garagaraa uumamuu eeraniiru. Caaseffamni gaaffilee hawaasni naannichaa gaafatu dhiheenyatti deebii kennuu fi fayyadama ummataa mirkaneessuuf bu’aa fidaa akka jiru eeraniiru. Haala Kanaan hooggantoonni kuma 49 caalan ramadamanii ummata dhiheenyatti tajajilaa akka jiran dubbataniiru. Damee Invastimantiin pirojektoota kuma 10 61 fudhachuun kuma 4 fi 366 kan ta’an boordii Invastimantiif dhihaatanii murtoo akka argatan taasifamuu beeksisaniiru. Mootummaan naannichaa nageenya waaraa mirkaneessuuf hojiiwwan hedduu hojjechaa turuusaa gabaasa dhiheessaniin ibsaniiru. Hidhattootaaf deddeebi’uun waamicha taasisuun kutannoo nageenyaaf qabu qabatamaan agarsiisuusaa dubbataniiru. Waamicha mootummaan taasiseen kanneen karaa nagaa filatanii galan waliin waliigalteen nageenyaa mallatteeffamuusaa yaadataniiru. Mootummaan naannichaa ammas qaamota karaa nagaa kan filataniif, garaagarummaa karaa nagaa qofa furuuf fedhii qaban waliigaluuf qophii ta’uusaa eeraniiru. Qaamolee karaa nagaa hinbarbaannee fi fedhii hinqabnerratti olaantummaa seeraa mirkaneessuuf hojii hojjetu cimsee akka itti fufu beeksisaniiru. Mootummaan naannichaa olaantummaa seeraa kabachiisuun cinaatti karoorota misoomaa hojeessuuf kutannoon hojjechaa akka jiru ibsaniiru. Ummata hiyyummaa keessaa baasuu fi oomishaa fi oomishtummaa guddisuuf yoomiyyuu caalaa xiyyeeffannoon hojjechaa jirra jedhaniiru. Haala Kanaan milkaa’inoonni ummata fayyadamaa taasisan hedduun galmaa’uu eeraniiru.
Caffeen Oromiyaa Yaa’ii isaa taa’uu eegale
Feb 9, 2025 40
Guraandhala 2/2017(TOI)-Caffeen Oromiyaa yaa’ii idilee 8ffaa waggaa afraffaa bara hojii 6ffaa Adaamaa galma Caffeetti jalqabeera. Af-yaa’iin Caffee Oromiyaa Sa’aadaa Abduraahimaan haasawa baniinsaa taasisaniin akka ibsanitti, Caffeen fayyadama ummataa mirkaneessuuf akkasumas rakkoolee bulchiinsa gaarii furuuf kutannoon hojjechaa jira. Milkaa’inoota dame dinagdeen naannichatti argaman itti fufsiisuuf hojjetamaa akka jirus ibsaniiru. Oomishtummaa naannichatti guddisuu fi oomishaa fi oomishtummaa dabaluun hojiileen bal’aan hojjetamuusaanii eeranii, kanaanis milkaa’inoonni galmaa’uusaanii dubbataniiru. Qaamolee hidhatanii naannicha keessa socho’aniif waamicha taasifameen hedduunsaanii nageenya filachuun galuusaanii eeraniiru. Ammas kanneen nagaa filatanii dhufaniif karaan nageenyaa banaa ta’uu ibsaniiru. Milkaa’inoota gama dinagdee, Hawaasummaa fi siyaasaan argaman itti fufsiisuuf yaa’ichaan kallattiiwwan akka kaa’aman dubbataniiru. Caffeen kun raawwii hojii baatii jahaa qaama raawwachiiftuu naannichaa qorachuun, murtoowwanii fi kallattiiwwan fayyadama ummataa mirkaneessan akka kaa’u ni’eegama. Dabalataanis yaa’ichi muudamoota garagaraa akka raggaasus ni’eegama. #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #TOI #Itiyoophiyaa
Kutannoon hooggantoonni biyyoottaa rakkooleen Afriikaa Afrikaanotaan furmaata akka argatu taasisan kanneen biroof fakkeenyadha-ministeera dhimmi alaa
Feb 9, 2025 25
Guraandhala 2/2017 (TOI)- Kutannoo fi tumsi hooggantoonni biyyoottaa Qaxanaa Afriikaa Bahaa fi Kibbaa rakkooleen Afriikaa Afrikaanotaan furmaata akka argatu taasisan kanneen biroof fakkeenya akka ta’uu ministeerri dhimmi alaa beeksise. Hawaasni Afriikaa Bahaa (EAC) fi hawaasni misoomaa Afriikaa Kibbaa (SADC) haala wayitaawaa demokiraatiik rippaabiliik Koongoo ilaalchisuun Taanzaaniyaa Daareesalaamitti walgahiin waloo hoggantootaa adeemsifameera. Ministeerri dhimmi alaa ibsa baaseen Itiyoophiyaan bu’aalee fi murtoowwan walgahii Kanaan argaman haala gaariin akka ilaaltu ibseera. Walgahichi milkaa’inaan akka xumuramu hooggansa pirezidaantiin Taanzaaniyaa Dr. Saamiyaa Suluhuu, Pirezidaantii Keeniyaa fi dura taa’aan hawaasa Baha Afriikaa Dr. Wiiliyaam Ruuttoo fi Pirezidaantiin Zimbaabuwee fi dura taa’aan hawaasa Afriikaa Bahaa Emersen Minaangaagiwaa hooggansa agarsiisaniif dinqisiifatteetti. #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #Itiyoophiyaa #TOI
Yaa’iin idilee Caffee Oromiyaa boru Adaamaa galma Caffeetti ni’eegalama
Feb 8, 2025 112
Guraandhala 1/2017(TOI)-Yaa’iin Caffee idilee 8ffaa waggaa 4ffaa bara hojii 6ffaa boru Adaamaa galma Caffeetti ji’eegalama. Af-yaa’iin Caffee Oromiyaa Sa’aadaa Abdurahimaan, yaa’ii kana ilaalchisuun ibsa gaazexessummaa kennaniiru. Caffeen Oromiyaa fayyadamummaa misoomaa fi bulchiinsa gaarii ummata bakka isa buusee mirkaneessuuf yoomiyyuu caalaa xiyyeeffatee hojjechaa akka jiru ibsa Kanaan eeraniiru. Yaa’ii Kanaan kallattiiwwan milkaa’inoota dameewwan dinagdee, hawaasummaa fi siyaasaa naannichaa itti fufsiisuu dandeessisanii fi rakkoolee furuu dandeessisan nikaa’amu jedhameetu eegama. Yaa’ichi Kallattiin fayyadamummaa misoomaa ummataa itti mirkanaa’uu akkasumas rakkooleen gama tajaajilaan mul’atan sakatta’amanii kallattiin kan itti kennamu akka ta’u dubbataniiru. Caffeen kun raawwii baatiiwwan jahaa qaama hojii raawwachiiftuu naannichaa qorachuun, murtoowwanii fi kallattiiwwan fayyadamummaa ummata naanichaa mirkaneessan akka kaa’aman ibsasniiru. Yaa’iin Caffee kun muudamoota garagaraa akka raggasu eeraniiru.
Gaazexesoonni kuma tokko caalan yaa’ii hooggantootaa nigabaasu jedhameetu eegama-abbaa taayitichaa
Feb 8, 2025 76
Amajjii 1/2017 (TOI)- Gaazexesoonni biyya keessaa fi biyya alaa kuma tokko caalan yaa’ii hooggantootaa gamtaa Afriikaa 38ffaa nigabaasu jedhamee akka eegamu abbaan taayitichaa miidiyaalee Itiyoophiyaa beeksise. Yaa’iin kun mata dure “Afriikaanotaaf haqa kiisii fi sanyii Afriikaa” jedhuun Guraandhala 8 fi 9 bara 2017 teessoo gamtichaa Finfinneetti nitaa’ama. Abbaan taayitaa miidiyaalee Itiyoophiyaa miseensa koree mijeessituu yaa’ii biyyaalessa gamtaa Afriikaa ta’uun yaa’ichi milkaa’inaan akka xumuramuu fi uwwisa miidiyaa akka argatu hojiilee garagaraa raawwachaa akka jiru ibseera. Gaazexessoota biyya keessaa fi biyya alaa walgahicha gabaasaniif “Prees Poos” akka argatan gochuu, qaamolee miidiyaa biyya alaa Itiyoophiyaa dhufaniif viizaa mijeessuu fi meeshaa ittiin hojjetaniif kastam kiliiraansi kennuun hojii hojjetu keessaa ni’eeramu. Hojiilee kanneen si’achiisuuf gumuruukii Erpoortii idil addunyaa Boolee, jiddugaleessa baajii gamtaa Afriikaa akkasumas waajjira muummee abbaa taayitaa miidiyaalee Itiyoophiyaatti tajaajila sa’aatii 24 kennaa akka jiru abbaan taayitichaa beeksiseera. Yaa’ii hooggantootaa gamtaa Afriikaa kanarratti gaazexessoonni biyya keessaa fi biyya alaa kuma tokko caalan nigabaasu jedhamee akka eegamus himeera. Amma ammaatti gaazexessoonni biyya keessaa 390 fi gaazexessoonni biyya alaa 530 galmaa’uusaanii dhaabbatichi ibseera. Yaa’ichi gaarummaa Itiyoophiyaan qabdu ifatti argisiisuunmilkaa’inaan akka xumuramu abbaan taayitichaa qoodasaa akka bahu beeksiseera. Yaa’ii hooggantootaa dursuun walgahiin idilee mana maree hojii raawwachiisaa gamtaa Afriikaa 46ffaan Guraandhala 5 amma 6 bara 2017tti nitaa’ama.
Sabboonummaan keenya jechaan osoo hin taane; Gochaan madaalamuu qaba" -Shimelis Abdisa PMNO.
Feb 8, 2025 79
Guraandhala 1/2017(TOI)-Sabboonummaan keenya jechaan osoo hin taane; Gochaan madaalamuu qaba" jedhan pirezidaantiin mootummaa naannoo Oromiyaa obbo Shimallis Abdiisaa Tibbana MNO gamaggama raawwii hojii paartii fi mootummaa hanga kurmaana 2ffaa bara 2017, bakka seektaroonni Oromiyaa, Godinaalee, Magaalotaa fi Aanaalee hundi jiranitti qoratee ture. Gamaggama kanas guyyaa sadiif kan taasise yoota'u, kallattii fi karoora dhimmoota xiyyeeffannoo kurmaanota dhufanii adda baasuun kaa'ee jira. Toorri xiyyeeffannoo kunniinis: gurmaa’insa mootummaa fi paart ii gandaa, hoggansa tajaajilaa fi inisheetivootaa, bulchiinsa pirojektootaa, guddina galii, hojiirra oolmaa fi walsima qusannaa fi liqii, hawwannaa fi bulchiinsa invastimantii, haala hojiirra olmaa humnoota waloo, hirmaachisummaa misooma kooridorii magaalaa fi baadiyyaa dhimmoota ijoo fi ittigaafatamummaa hoggansii fi caasaan sadarkaan jiruuti jechuun dubbatan. Toorawwan xiyyeeffannoo kunniinis, maddoota hanqinaalee isaanii adda bahee fi muuxannoowwan gaggaarii kanaan dura jiruurra dhaabbachuun tarkaanfiilee sirreeffamaa kan irratti fudhatamuu ta'uu ibsan. Carraa kanaan, hiree ummanni wareegama qaaliin argamsiise fi har’as gatii qaaliin tiksaa jiru kun dhaloota saayinsii fi teknoolojiin dorgomaa, ummata dinagdeen humnoomaa fi sirna cimaa ijaaruun utubamee sadarkaa duubatti hindeebinerra hanga gahutti, hireen hoggansaa fi caasaa sadarkaan jiru araarama tokko malee qabsaa’uun, sabboonummaan jechaan osoo hin taane; gochaan agarsiisuudhaani jedhan. Kunis fayyadamummaa fi amanamummaa ummata mirkaneessuun kan dhugoomu ta'a jedhan pirezidaantiin mootummaa naannoo Oromiyaa obbo Shimallis Abdiisaa. madda-waajjira pirezidaattii
Itiyoophiyaan nagaa fi tasgabbii Afriikaaf gumaacha olaanaa taasisaa jirti-Ambaasaaddar Diinaa Muftii
Feb 8, 2025 68
Guraandhala 1/2017(TOI)- Itiyoophiyaan nagaa fi tasgabbii Afriikaaf gumaacha olaanaa taasisaa akka jirtu mana maree bakka bu’oota ummataatti miseensi koree dhaabbataa hariiroo alaa fi dhimmoota nageenyaa Ambaasaaddar Diinaa Muftiidubbatan. Ambaasaaddar Diinaa Muftii turtii TOI waliin taasisaniin akka ibsanitti, nageenyi Itiyoophiyaa ollootasheef muryteessaa waan ta’eef nageenyi ollootashee nageenyashee ta’uu qabatamaan mirkaneessiteetti. Itiyoophiyaa ammuma bilisummaa Afriikaaf gumaacha taasifte nageenyaa fi tasgabbii Afriikaaf biyya qoodashee bahaa jirtu ta’uu dubbataniiru. Gumaachi Itiyoophiyan nageenyaa fi tasgabbii Somaaliyaaf taasifte akka nageenya addunyaaf taasiftetti kan fudhatamu ta’uu ibsaniiru. Biyyoonni Afriikaa haalota shororkeessummaaf golgaa ta’uu danda’an sirreessuu akka qaban eranii, kunis misooma, guddina biyyoota naannawaa akkasumas daandii mijataa nageenya mirkaneessu kan uumu ta’uu dubbataniiru. Itti fufuunis qaxanichatti nageenyi akka bu’u biyyoonni shororkeessummaa ittisuuf carraaqqii waliin taasisan hariiroon idil addunyaa caalaa akka cimu akka dandeesisu kaasaniiru. Shororkeessummaa nageenya booressuun guddina biyyoota naannawichaa boodatti hambisuu danda’u balleessuuf waloon hojjechuu akka qaban dubbataniiru. Itiyoophiyaan Kanaan duras biyyoota michootaa waliin ta’uun hojii bal’aa hojjechaa turuushee ambaasaaddar Diinaa Muftii ibsaniiru.
Biiroon Komunikeeshinii Oromiyaa raawwii karoora hojii Mootummaan Naannoo Oromiyaa bara 2017 ji'oota ja'an darbanii ilaalchisuun ibsa miidiyaaleef kenne
Feb 7, 2025 114
Amajjii 30/2017(TOI)-Biiroon Komunikeeshinii Oromiyaa raawwii karoora hojii Mootummaa Naannoo Oromiyaa ji’oottan ja’an darbanii bara 2017 ilaalchisuun miidiyaaleef ibsa kenneera. Hoogganaa Itti Aanaan Biirichaa Obbo Isheetuu Sirneessaa miidiyaaleef ibsa kennaniin, Mootummaan Naannoo Oromiyaa injifannoo bu’uureessaa, nageenya waaressaa milkaa’inoota galmeessaa jiraachuu ibsaniiru. Mootummaan harka nagaaf diriirse balbala nagaaf bane hojii hojjechaa jiruun waliigalteen nageenyaa qondaaltota WBO waliin mallattaa’eera jedhan. Waliigaltee mallattaa’e bu’ura godhachuunis WBO kumaatamaan lakkaawaman gaaffii nagaa uummataa fi mootummaa fudhatanii qawwee gadi qabanii nagaan galuus dubbataniiru. Mootummaan Naannoo Oromiyaa qondaaltota WBO boqonnaa haaraa saaqaniif galataa fi ulfina olaanaa kan qabu ta’uu Obbo Isheetuun ibsanii, ammas kan galaa jiran simatamaa jiraachuu eeraniiru. Sababa garaagarummaa ilaalchaatiin nama tokkollee yoo ta’e meeshaa waraanaa hidhatee bosona akka turu mootummaanis ta’e uummanni Oromoo hin barbaadu. kanaaf, ammas balballi nagaaf baname hin cufamne; harki nagaaf diriires hin dachaane waan ta’eef carraa jiru akka fayyadaman dhaamaniiru. Gama misooma qonnaatiin tarsiimoowwan gurguddoo arfan, Wabii nyaataa mirkaneessuu, Al-ergii guddisuu, Oomisha alaa galu kan biyya keessaan bakka buusuu fi Carraa hojii uumuu giddugaleessa godhachuun hojii hojjetameen bu’aawwan gurguddoo galmaa’aa jiraachuu Obbo Isheetuun eeraniiru. Qonna Gannaa bara 2016/017 lafti hektaara mil.11 tuqaa 6 misoome irraa callaa kunt. mil.327 hanga ammaatti sassaabameera. Inisheetiivii qamadii bonaatiin lafa hekt. mil. 4 misoomsuuf karoorfame keessaa hanga ammaatti hekt mil 2.9 faca’eera. Kanarraayis callaan kunt. mil. 163.5 ni eegama. Alergii guddisuun sharafa alaa argamsiisufis hojii hojjetamee ji’oota ja’an darbe Albuuda gabaa Alaaf dhiyaate irraa Gabaa Alaaf dhiyaate irraa Dolaarri mil. 385 fi gabaa biyya Keessaaf kan dhiyaate irraa qar.bil.1 caalu argameeras jedhan. Hojii Investimentii hawaataa taasisuufi murtoo addaa mootummaan fudhateenis naannichatti Pirojeektoota invastimantii 10,061 simachuun piroojeektootni 4,366 murtii kennuun danda’ameera. Mootummaan Naannoo Oromiyaa egeree ijaaruuf misooma barnootaaf xiyyeeffannoo addaa kennee hojjetaa jiraachuu ibsuun ji’oota ja’an darbe keessatti manneen barnootaa bu’uura boruu 3,549 mana jireenya barsiisota 9,549 kan ijaaraman ta’uu eeraniiru. Dhaqqabamummaa tajaajila fayyaa fooyyeessuuf hojii hojjetameenis ji’oottan jahaan darban keessatti piroojektoota 147 xumursiisuuf karoorfamee 213 xumurameera. Tajaajila fayyaa dhaqqabamaafi hundagaleessa taasisuun guyyaa rakkoo ummatni keenya wabummaa akka qabaatuuf namoota mil 29.5 miseensa Inshuraansii Fayyaa Hawaasaa taasisuuf hojjetamaa jiraachuus himaniiru. Hanga ji’a kanaatti namootni miliyoona 10 ol tajaajilicha irraa fayyadamuuf miseensa ta’uu himaniiru. Mootummaan Naannoo Oromiyaa ummanni dhiyeenyaan tajaajila Mootummaa akka argatuuf hojii xiyyeeffannaa olaanaadhaan hojjetameen Gandoota baadiyyaafi magaalotaa 7,342 gurmeessuun hojiitti galchuun kan danda'ame ta'uus dubbatanii jiru. Walumaagalatti raawwiin ji’oota jahaan darbe daandii imala badhaadhinaarraa jiraachuu keenyaaf ragaadha kan jedhan Obbo Isheetuun,Hoggansi humna misoomaa jiru qindeessee karooraan hogganamuun fayyadamummaa uummataa mirkaneessaa waadaa hanga aadeffannaatti; injifannoo waaraaf hojjechaa jira jedhan. Biiroo Komunikeeshinii Oromiyaa #oromiapresidantoffice #Oromiacommunicationbureau
Galma Badhaadhina bira gahuuf daandiin ida’amuu daandii baay’ee fooyyee qabudha-Itti aanaa ministira muummee Tamasgeen Xurunaa
Feb 7, 2025 90
Amajjii 30/2017(TOI)- Galma Badhaadhina bira gahuuf daandiin ida’amuu daandii baay’ee fooyyee qabudha jedhan itti aanaa ministira muummee Tamasgeen Xurunaa Kennaawwan Itiyoophiyaa kaleessaa fi har’aa carraaqqii keenya waliin yoo ida’aman, bu’aansaanii ida’amuun olidha kan jedhan yoo ta’u innis badhaadhina hunda galeessa ta’uusaa ergaa fuula marsariitiisaaniirratti dabarsaniin eeraniiru. #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #Itiyoophiyaa #TOI
Yaadannoon jnifannoo Adwaa yaadannoo dhaabbataa gootota biyyaaf oolmaa oolaniiti-Kantiibaa Adaanech Abeebee
Feb 7, 2025 92
Amajjii 30/2017(TOI)- Yaadannoon jnifannoo Adwaa yaadannoo dhaabbataa gootota biyyaaf oolmaa oolaniiti jedhan Kantiibaa Adaanech Abeebee. Kantiibaa Adaanech abeebee hooggantoota raayyaa ajajaa komaandoo har’a yaadannoo injifannoo Adwaa daawaatan simatanii haasofsiisaniiru. Hooggantoonni raayyaa Kumaalaa ol jiran daawwannichatti gammaduusaanii ibduun ajajaan olaanaa ajaja komaandoo Letenaal Jeneraal Shuumaa Abdattaa gamasaaniin yaadannoon injifannoo Adwaa fakkeenya garaagarummaan kamiyuu jiraatu dhimma biyyaarratti waliin dhaabachuun qormaata darbuu ta’uu dubbataniiru. Kantiibaa Adaanech Abeebee gamasaaniin hooggantoonni raayyaa fi raayyaan ajajaa komaandoo gatii qaalii biyyaaf kaffalaa jiraniif galateeffatanii, yaadannoon injifannoo Adwaa yaadannoo dhaabbataa gootota biyyaaf oolmaa oolanii ta’uu ibsuusaanii odeeffannoon waajjira kantiibaa nimul’isa. #Itiyoophyaa #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #TOI
Manni marichaa wixinee labsii saaxilamummaa jijjiirama haala qilleensaa ittisuuf gargaaru raggaase
Feb 7, 2025 75
Amajjii 30/2017(TOI)- Manni mariii bakka bu’oota ummataa wixinee labsii saaxilamummaa naannawaa fi dhiibbaa hawaasummaa ittisuuf gargaaru ilaaluun sagalee guutuun raggaaseera. Manni marichaa walgahii idilee 18ffaa taasiseera. Mana marichaatti walitti qabduun koree dhaabbataa dhimmoota bishaan, jallisii, naannawa gammoojjii fi misooma naannawaa adde Fatiyaa Ahimad wixinee labsii saaxilamummaa jijjiirama haala qilleensaa ittisuuf gargaaru ilaalchisuun gabaasaa fi yaada murtoo dhiheessaniiru. Labsichi sirna dinagdeen guddachaa jiru qabeenya naannawaa fi qabeenya uumamaarratti miidhaa guddaa akka hingeessifnee fi saaxilamummaa jijjiirama haala qilleensaan hinmiidhamne diriirsuuf akka gargaaru ibsaniiru. Labsichi hammattoo seeraa waliigaltee fi seerota naannawaa fi jijjiirama haala qilleensaa idil addunyaa Itiyoophiyaan fudhatte waliin kan walsimu ta’uu dubbataniiru. Miseensonni mana marii gamasaaniin, humna jijjiirama haala qilleensaan hin miidhamne horachuun misooma egeree fi hirmaannaa hawaasaa guddisuun guddina biyyaaf shoora guddaa akka qabaatuu fi gama Kanaan wixineen labsichaa akka deeggaru ibsaniiru. Manni marichaa labsii wixinee qorannaa naannawaa fi dhiibbaa hawaasummaa ilaaluun sagalee guutuun raggaasuu isaa odeeffannoon mana mareerraa argame nimul’isa. #Itiyoophiyaa #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #TOI
Finfinneetti dhimmoota bu’aa bahii jiraattotaa hir’isaniif xiyyeeffannoon waan kennameef jijjiiramoota si’ataa eegisuun danda’ameera
Feb 7, 2025 48
Amajjii 30/2017(TOI)- Bulchiinsa magaalaa Finfinneetti dhimmoota bu’aa bahii jiraattotaa hir’isaniif xiyyeeffannoon waan kennameef jijjiiramoota si’ataa eegisuun akka danda’ame Kantiibaa Adaanech Abeebee ibsan. Bulchiinsi magaalichaa qorannoo raawwii hojii mootummaa fi Paartii baatii jaahaa kan bara bajataa 2017 eegaleera. Kantiibaa Adaanech Fuula marsariitii isaaniirratti, duub deebii ummatarraa walitti qabameen dhibbantaa 70 kan ta’u bu’aa bahii jiraattota keenyaa kan hir’isanii fi hojiilee ummata fayyadaniif akkasumas misooma egereef waan oolchineef itti fufiinsa jijjiiramoota keenya si’ataa eegsifneerra jechuun barreessaniiru. Raawwiin karora keenyaa baatiiwwan jahan darbaniin magaalaa keenya jiruu fi jireenya jiraattotaa waliin walitti hiinee miidhagduu fi Abaaboo gochuu akkasumas kan Tuuristiin keessa darbu osoo hinta’iin keessa turu gochuuf hojii karoorsinee hojjennu akka itti fufu gochuu fi bu’a qabeessummaa isaa eegsisuu dandeenyeerra jedhan. Tajaajilli kenninu si’ataa fi hojmaata badaarraa qulqulluu akka ta’uu fi jijjiirama bu’uraa fiduuf hojmaata keenya dijitaalawaa gochuuf hojiileen karoorsinee hojjenne jijjiirama agarsiisaniiru jechuun ibsaniiru. Waltajjiin qorannoo kun raawwii karoora keenyaa baatiiwwan jahan darbanitti osoo hinquufiin karoorsinee kan hinraawwannee fi dadhabbii keenya sababa isaanii waliin adda baafnee qorachuun bu’a qabeessummaa itti aanuuf kan itti qophoofnu ta’a jedhaniiru.
Naannoo Harariitti yakka dursanii ittisuun fi olaantummaa seeraa kabachiisuun hojiileen bu’a qabeessi hojjetamaniiru
Feb 6, 2025 118
Amajjii 29/2017(TOI)-Naannoo Harariitti yakka dursanii ittisuun fi olaantummaa seeraa kabachiisuun hojiileen milkaa’an hojjetamuu biiroon bulchiinsa nageenyaa naannichaa ibse. Biiroon kun raawwii nageenyaa walakkaa waggaa ilaalchisuun miidiyaaf ibsa kenneera. Hoogganaan biirichaa obbo Tewfiiq Mahaammad akka himanitti, naannichatti humna nageenyaa fi caasaalee ummataa cimsuu fi bal’inaan hirmaachisuun hojiileen bu’a qabeessi hojjetamaniiru. Ummanni abbummaan nageenya akka eegu taasisuun yakka dursanii ittisuu fi olaantummaa seeraa gama kabachiisuun hojiin bal’aan hojjetamuu beeksisaniiru. Humna nageenyaaf leenjii kennuun nageenyi akka cimu taasifamuu ibsaniiru. Hojii nageenyaa fi tasgabbii humna nageenyaa biroo fi naannolee ollaa waliin cimsuuf hojiin hojjetame onnachiisaa ta’uusaanii eeraniiru. Baatiiwwan bara bajatichaa darban jahatti ayyaanonni amantaa fi addababayii naannichatti kabajaman milkaa’inaan xumuramuusaanii himaniiru. Haala Kanaan hojiiwwan qindaa’aan maatiiwwan nagaa, dhaabbilee amantaa, jaarsolii biyyaa fi qaamolee nageenyaa biroo waliin hojjetamuu ibsaniiru. Fuulduras hojiin kun akka cimu obbo Tewfiiq ibsaniiru. #Itiyoophiyaa #Tajajila oduu Itiyoophiyaa
Manni marii Miidiyaalee ajandaasaa marii biyyaalessaa komishinichaaf kenne
Feb 6, 2025 98
Amajjii 29/2017(TOI)-Manni marii Miidiyaalee ajandaalee adeemsa marii biyyaalessaa keessatti galuu qaban guyyaa har’aa komishinii marii biyyaalessaa Itiyoophiyaaf kenneera. Komishinicha bakka bu’uun sirna wal harkaa fuudhinsaa kanarratti haasawa kan taasisan komishinariin olaanaa Piroofeesar Masfin Ar’ayaa, manni marii miidiyaalee kun kaayyoon komishinichaa akka milkaa’u deeggarsa olaanaa taasisaa akka jiru ibsaniiru. Hawaasni waa’ee hojii komishinichaa odeeffannoo akka argatu gochuusaan fi ajandaalee dhaabbilee miidiyaa qindeessee kennuusaatiif mana marichaa galateeffataniiru. Manni marichaa adeemsa marii fuulduraa irrattis komishinicha waliin tumsaan akka hojjetu waamicha taasisaniiru. Walitti qbaan mana marii miidiyaalee Itiyoophiyaa obbo Amaaree Aragaawii gamasaaniin, manni marichaa dhaabbata miidiyaan naamusaan guutame biyya keenya akka jiraatu hojjetudha jedhaniiru. Itti dabaluunis ajandaawwan mata dure jahatti qoodaman rakkoolee bu’uraa biyya keenyaa akkasumas industirii miidiyaa furan mana marichaan qophaa’uusaanii ibsaniiru. Manni marichaa dhimmoota marii biyyalessaan walitti hidhatan ummata qabsiisuuf xiyyeeffannoon hojjechuu akka itti fufu mirkaneessaniiru. Komishinaroonni komishinii marii biyyaalessaa, miseensonni hojii raawwachiiftuu mana maree miidiyaalee fi gaazexessoonni sirna ajandaa wal harkaa fuudhinsaarratti argamuusaanii odeeffannoon komishinicharraa argame nimul’isa. #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #Itiyoophiyaa #TOI
Manni marichaa muudamoota garagaraa raggaase
Feb 6, 2025 112
Amajjii 29/2017(TOI)-Manni maree bulchiinsa Dirree Dawaa muudamoota garagaraa fi bajata dabalataa raggaasuun xumurame Manni marichaa mirga himatamuu dhabuu miseensa mana maree tokkoo irraa kaaseera. Yaa’iin idilee saglaffaa waggaa afraffaa bara hojii sadaffaa muudamoota garagaraa fi bajata dabalataa raggaasuun xumurameera. Haala Kanaan Injiinar Umar Dawwaalee hoogganaa biiroo misooma magaalaa fi konistiraakshinii bulchiinsa Dirree Dawaa, Obbo Tasfuu Tsaggaa Marraa abbaa murtii mana murtii sadarkaa jalqabaa, Komaandar Mahaammad Ibraahim abbaa murtii mana murtii oliyyannoo dhaggeeffatuu, Obbo Ahimad Abdallaa walitti qabaa koree dhaabbataa seeraa, haqaa fi bulchiinsa gaarii mana marii bulchiinsichaa, akksumas Obbo Xaahir Roobleen hojii gaggeessaa olaanaa dhaabbata miidiyaalee Dirree Dawaa gochuun sagalee guutuun raggaaseera. Manni marichaa misooma Kooriidarii ittiin raawwachuuf kan oolu bajata dabalataa birrii biiliyoona lama caaluu fi wixineewwan dambii lama mari’atee raggaaseera. Gama biraatiin gocha hin malle irratti argamaniiru jedhee kan shake mirga himatamuu dhabuu miseensa mana maree obbo Abdallaa Hasan irraa kaaseera. #Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa #TOI#Itiyoophiyaa
Ummanni Tigraay Misooma malee lammata waraana hinfedhu-dhalattoota Tigraay
Feb 6, 2025 93
Amajjii 29/2017(TOI)- Ummanni Tigraay Misooma malee lammata waraana hinfedhu jedhandhalattoota Tigraay. Dhalattoonni Tigraay Finfinnee jiraatan hiriira nagaa adeemsisaa jiru. Kanneen hiriira nagaa bahan filannoon jalqabaa ummata Tigraayi nagaadha jechaa jiru. Ummanni Tigraayi nageenya malee lammata waraana hin fedhu jechaa jiru. Nageenyi dhala namaaf iddoo guddaa akka qabuu fi barnoonnii fi hojiileen misoomaa biroon nannichatti nageenya amansiisaan akka adeemsifaman gaafataniiru. Waliigalteen nageenyaa Piriitooriyaa hojiirra ooluu akka qabus kanneen hiriira bahan gaafataniiru. Hiriirtonni humni kamiyyuu adeemsi ummata Tigraay lammata gatii kaffalchiisu kamirraayyuu of qusachuu akka qabu baay’inaan bahuun sagalee nageenyaa dhageessisaa jira. #Tajaajila oduu Itiyoophiyaa #Itiyoophiyaa
Mootummaan kenna tajaajilaa fooyyessuuf kutannoon hojjechaa jira
Feb 5, 2025 131
Amajjii 28/2017 (TOI)–Mootummaan Naannoo Oromiyaa kenna tajaajilaa fooyyessuuf kutannoon hojjechaa jiraachuu Itti Gaafatamaan Waajjira Pirezidaantii Mootummaa Naannoo Oromiyaa Doktar Abdullaaziz Daawud ibsan. Mootummaan Naannoo Oromiyaa raawwii hojii kurmaana 2ffaa kan bara 2017 Adaamaa Galma Abbaa Gadaatti gamaggamaa jira. Gamaaggamichaan ciminaaleefi muuxannoo gaggaarii hojii keessatti argaman caalmaatti itti fufsiisuun hanqinaaleef rakkoo hojii keessatti mul'atan maksuun kallattiin gara fuulduraa karoora xiiqii qabame milkeessu ni kaa'ama jedhamee eegama. Ariitii, baay'inaa fi qulqullinaan hojjechuun galma barbaadame bira ga'uu fi ga'uu dhiisuun kan ittiin madaalamu ta'uu Doktar Abdullaaziz Daawud raawwii hojii paartii fi mootummaa Naannoo Oromiyaa qoratamaa jiru illaalchisee ibsa kennaniin himaniiru. Hojiin Magaalaa fi baadiyyaatti hojjetamaa ture abdachiisaa ta'uu himaniiru. Mootummaan Naannoo Oromiyaa kenna tajaajilaa fooyyessuuf kutannoon hojjechaa jiraachuu eeraniiru. Caasaa Gandaa bifa haaraan gurmeessuun hojii hojjetamaa tureenis fooyya'iinsi gaariin argamuu dubbachuu ragaan Biiroo Dhimmoota Komunikeeshinii Oromiyaa irraa argame ni mul’isa. #Oromia #Ethiopia
Itiyoophiyaatti gahee dameen dhuunfaa ijaarsa nageenya waaraa irratti qabu irratti mari'atama jira
Feb 5, 2025 107
Amajjii 28/2017(TOI)-Itiyoophiyaatti gahee dameen dhuunfaa ijaarsa nageenya waaraa irratti qabu irratti magaalaa Finfinnee Yaadannoo Injifannoo Adwaatti mari'atamaa jira. Ministirri gorsaa damee hawaasummaa Ministira Muummee Daaqon Daani'eel Kibarat fi Ministira nageenyaa Mahaammad Idiris dabalatee hoggantoonni hojii mootummaa olaanoon akkasuma damee dhuunfaa naannolee hundaa irra dhufan Waltajjii marii kana irratti hirmaachaa jiru. Waltajjii marii kanaan ijaarsa seenessa waloo fi nageenya waaraa mirkaneesuu irratti gahee dameen dhuunfa qabu ilaalchisuun waraaqan qorannoo dhihaatee irratti mar'atama jira.
Manni Maree Bulchiinsa magaalaa Dirree Dawaa walgahii idilee taa'uu eegale
Feb 5, 2025 103
Amajjii 28/2017 (TOI)-Manni Maree Bulchiinsa magaalaa Dirree Dawaa walga'ii idilee 9ffaa bara hojii 4ffaa taa'uu eegalera. Walga'iin kun guyyoota lamaaf kan turu yoo ta'u walgahii kana irratti kantiibaan magaalaa Dirre Dawaa obbo Kadir Johaar gabaasa raawwii hojii ji'oota jahaa bulchiinsa magaalicha dhiheessa jiru. Manni marichaas gabaasa kantiibaan magaalichaa dhiheessan irratti mari'achuun ni raggaasisa jedhamee eeggama. Walgahii kanaan wixinee dambii naamusaa fi hojimaata naamusaa abbootii murtii Manneen Murtii Bulchiinsa magaalaa Dirree Dawaa irratti mari’achuunis ni raggaasisa jedhameera. Dabalataanis, wixineen dambii kaffaltii abbootii seeraa manneen murtii bulchiinsa magaalaa Dirree Dawaa murteessuuf qophaa’e irratti mari’achuun ni ragga’a jedhamee kan eeggamu ta'uu odeeffannoon argame ni mul’isa. Manni Marichaa dhumarratti muudama adda addaa raggaasisuun walgahii idilee isaa ni xumuras jedhameera. #Dirree_Dhawaa#Oromiyaa#Itoophiyaa
Seenessi waloo fi tokkummaan sabdaneesummaa biyyaalessaa akka cimu ni hojjetama
Feb 5, 2025 91
Amajjii 28/2017(TOI)-Seenessi waloo biyyaalessaa fi tokkummaan sabdaneesummaa uummatootaa akka cimsuuf hojii jalqabame cimsuun kan itti fufan ta'uu Hoggantoonni olaanoo Paartii Badhaadhinaa beeksisan. Paartiin Badhaadhinaa yaa'ii idilee 2ffaa Amajjii 23-25 bara 2017'tti geggeesse irratti ibsa ejjennoo baaseen tokkummaan sabdaneesummaa akka cimu fi ijaarsi mootummaa biyyaalessaa akka milkaa'u seenessi qeenxeen mo'amee seenessi waloon olaantummaa argachuu akka qabu beeksiseera. Seenessi waloon hayyootaa fi hawaasa biratti akka hubatamu akkasuma tokkummaan sabdaneesummaa akka cimu bal'inaan akka hojjetamu ibsa ejjennoo kanaan eerameera. Kanas caalaatti milkeesuuf yeroo dhufutti naannolee biyyattii hundaa fi filannoowwan jiran hundaan fayyadamuun walitti dhufeenya hawaasaa kan cimsan mariin uummataa kan geggeeffamu ta'uun eerameera. Miseensa koree hojii raawwachiiftuu Paartii Badhaadhinaa fi Affaaritti Hogganaan Wajjira Damee paartichaa Mahaammad Huseen, Itiyoophiyaatti aadaan siyaasaa haaraan uumamee seenessa qeenxee hambisuun seenessi waloo akka uumamu taasisaa jira jedhaniiru. Waloomni Itiyoophiyaanoota cimuun Seenessi waloo biyyaalessaa akka cimu gahee olaanaa bahachaa jiras jedhaniiru. Miseensa Koree hoji raawwachiiftuu Paartii Badhaadhinaa fi Beenishaangul Gumuzitti hogganaan wajjira damee Paartichaa Isaaq Abdulqaadir gama isaaniin; Paartiin Badhaadhinaa imaala guddummaa Itiyoophiyaa mirkaneesuuf ciminaan ni hojjeta jedhaniiru. Paartichi yaa'ii isaa jalqabaa irratti haaluma uummataaf waadaa galeen hojii tokkummaa biyyaalessaa cimsanii fi duudhaa waloo kan cimsaan milkaa'ina olaanaan raawwachuu eeraniiru. Keessattuu Paartichi yaadama Ida'amuun aadaan siyaasaa hirmaachisaan akka ijaaramuu fi dhimma biyyaa irratti hunduu qixa akka hirmaatu hojii qabatamaa hojjechuu isaan cabinsa siyaasaa biyyaalessaa kan fayyisedha jedhaniiru. Gara fuula duraattis seenessa waloo cimsuu fi uummata jiddutti walitti dhufeenya jiru cimsuun tokkummaan sabdaneesummaa akka gabbatu Paartiin Badhaadhina dursummaan ni hojjeta jedhaniiru. Erga bartoota jijjirama kana as hojiiwwan walitti dhufeenya Itiyoophiyaanotaa caalaatti jabeessan hedduun hojjetamuu kan ibsan Miseensa koree hoji raawwachiiftuu Paartii Badhaadhinaa fi Naannoo uummatoota Kibbaa Lixa Itiyoophiyaatti hogganaa wajjira damee Paartichaa kan ta'an obbo Fiqiree Amaanidha. Hoggantoonni fi miseensoonni Paartii Badhaadhinaa hawaasa hirmaachisuun ijaarsa seenessa waloo, aadaa siyaasaa hirmaachisaa gabbisuu fi tokkummaa sabdaneesummaa cimsuuf ciminaan ni hojjetu jedhaniiru.