አዲስ አበባ፤ ሕዳር 15/2018 (ኢዜአ)፡- በትራንስፖርት እና ሎጂስቲክስ ዘርፍ ዝቅተኛ በካይ ጋዝ የሚጠቀሙ ተሽከርካሪዎችን በስፋት ጥቅም ላይ ለማዋል ርብርብ እየተደረገ መሆኑን የትራንስፖርት እና ሎጂስቲክስ ሚኒስትር አለሙ ስሜ (ዶ/ር) ገለጹ። ሚኒስቴሩ ከፓወር አፍሪካ ጋር በመተባበር የሚያዘጋጀው ሁለተኛው ኢትዮ ግሪን ሞቢሊቲ 2025 ኤግዚቢሽንና ባዛር ከታኅሣሥ 9 እስከ 12 ቀን 2018 ዓ.ም በአዲስ ዓለም አቀፍ ኮንቬንሽን ማዕከል ያካሂዳል፡፡ ሚኒስትሩ አለሙ ስሜ (ዶ/ር) ሁለተኛውን ኢትዮ ግሪን ሞቢሊቲ 2025 ኤግዚቢሽንና ባዛር ለማካሄድ በተደረጉ ዝግጅቶችና በሚጠበቁ ውጤቶች ላይ ማብራሪያ ሰጥተዋል።   ሚኒስትር አለሙ (ዶ/ር) እንዳሉት፤ በጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) አነሳሽነት መተግበር የጀመረው አረንጓዴ አሻራ መርሐ ግብር ለአረንጓዴ ኢኮኖሚ ግንባታ መደላድል እየፈጠረ ነው። የኢትዮጵያ አረንጓዴ አሻራ ሥራዎች ኢትዮጵያ ኮፕ 32 የዓለም አየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ እንድታስተናግድ እንድትመረጥ አድርጓታል ሲሉም ጠቅሰዋል። በትራንስፖርት እና ሎጂስቲክስ ዘርፍም ታዳሽ ኃይልም ሆነ ዝቅተኛ በካይ ጋዝ የሚጠቀሙ ተሽከርካሪዎች በስፋት ጥቅም ላይ ለማዋል ርብርብ እየተደረገ መሆኑን ገልጸዋል። ከታኅሣሥ 9 እስከ 12 ቀን 2018 ዓ.ም ድረስ የሚካሄደው ኢትዮ ግሪን ሞቢሊቲ ኤግዚብሽንና ባዛር ለአረንጓዴ ኢኮኖሚ ግንባታ አዎንታዊ ሚና እንደሚጫወትም ተናግረዋል።   በኤግዚቢሽን እና ባዛሩ ላይ ኤሌክትሪክን ጨምሮ የተለያዩ ታዳሽ ኃይል የሚጠቀሙ ተሽከርካሪ አምራቾች፣ ቴክኖሎጂ አቅራቢዎች፣ በዘርፉ የተሰማሩ ዓለም አቀፍ ተቋማት እና የጥናትና ምርምር ተቋማት እንደሚሳተፉ አብራርተዋል። በዘርፉ የሚስተዋሉ ችግሮችና መፍትሔ አቅጣጫዎች ላይ በጋራ ውይይት የሚደረግበት መርሐ ግብር መሰናዳቱንም አመልክተዋል።

ድሬዳዋ፤ ሕዳር 13/2018(ኢዜአ) ፡- በድሬዳዋ የገጠር ክላስተሮች እየተከናወነ ያለው የአፈርና ውሃ ጥበቃ ስራ ለስነ ምህዳር ጥበቃና ምርታማነትን ለማሳደግ እያገዘ መሆኑን የድሬዳዋ አስተዳደር ግብርና፣ ውሃ ማዕድንና ኢነርጂ ቢሮ ገለጸ። በቢሮው የተፈጥሮ ሃብት ጥበቃ ባለሙያ አቶ ገረመው ረጋሳ ከኢዜአ ጋር ባደረጉት ቆይታ፤ በድሬዳዋ የገጠር ክላስተሮች የአፈርና የውሃ ጥበቃ ስራ በስፋት በመከናወን ላይ መሆኑንና በዚህም ውጤት እየመጣ እንደሚገኝ ገልጸዋል።   በድሬዳዋ የገጠር ክላስተሮች እየተከናወነ ያለው የአፈርና ውሃ ጥበቃ ስራ ለስነ ምህዳር ጥበቃና ምርታማነትን ለማሳደግ እያገዘ ስለመሆኑ አንስተዋል። በዘመቻ እና በመደበኛ መርሃ ግብር በተራቆቱ ተፋሰሶች ላይ በተከናወኑ የልማት ስራዎች ከ60 ሺህ ሄክታር በላይ መሬት ማልማት መቻሉን ተናግረዋል። በዚህም የአካባቢን ስነ ምህዳር ከመጠበቅም ባለፈ ምርታማነትን ማሳደግ ማስቻሉን ገልጸዋል። በቢሮው የህብረት ስራ ማስፋፊያ፣ ግብይትና ግብአት ኤጀንሲ ባለሙያ አቶ ያሲን ኢብራሂም፤ የተፋሰስ ልማት ስራ የአካባቢ ስነ ምህዳርን በመጠበቅ ረገድ የሚታይ ውጤት የመጣበት መሆኑን ተናግረዋል።   በተለይም በገጠር አካባቢዎች ምርታማነትን በማሳደግ በቤተሰብ ደረጃ የምግብ ዋስትናን ለማረጋገጥ ያስቻለ መሆኑንም አንስተዋል። በድሬዳዋ የገጠር ክላስተሮች ወጣቶችና ሴቶች ተደራጅተው በሌማት ትሩፋት ኢንሸቲቮች ላይ በመሳተፍ ውጤታማ መሆናቸውን ገልጸዋል። የለገ ዶል ገጠር ቀበሌ አርሶ አደር ኢብሳ ሙሳ እና አርሶ አደር አህመድ ዳዌ፤ በአካባቢው የተከናወነው የልማት ስራ በብዙ መልኩ የጠቀማቸውና ውጤትም ያገኙበት መሆኑን ተናግረዋል።   የቀበሌው የግብርና ባለሙያ አቶ ምህረት መታዬት፤ አርሶ አደሮቹ በአትክልትና ፍራፍሬ እንዲሁም በእንስሳት እርባታ በመሰማራት ስኬታማ መሆናቸውን ተናግረዋል።  

አዲስ አበባ፤ሕዳር 12/2018(ኢዜአ)፡-ኢትዮጵያ 32ኛውን የዓለም የአየር ንብረት (COP-32) ጉባኤን እንድታስተናግድ መመረጧ ሀገሪቷ ለአየር ንብረት ለውጥ ፖሊሲና ስትራቴጂ ትግበራ ያላትን ቁርጠኝነት በተግባር ያረጋገጠ ነው ሲሉ የአረንጓዴ አሻራ ሀገራዊ መርሃ-ግብር የቴክኒክ ኮሚቴ አስተባባሪ አደፍርስ ወርቁ (ዶ/ር) ገለፁ። የኢትዮጵያ የአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር ስኬቶችም ለአየር ንብረት ለውጥ ተፅዕኖ የማይበገር የአረንጓዴ ኢኮኖሚ ለመገንባት ጉልህ ድርሻ እየተወጣ እንደሚገኝም ገልጸዋል። በጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) ሃሳብ አመንጪነት በ2011 ዓ.ም የተጀመረው የኢትዮጵያ የአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር የአካባቢ ስነ-ምኅዳር ደኅንነት በማስጠበቅ ጉልህ ሚና እየተጫወተ ይገኛል። ኢትዮጵያ በብራዚል ቤለም በተካሄደው የዓለም የአየር ንብረት (COP-30) ጉባኤ ላይ 32ኛውን የዓለም የአየር ንብረት (COP-32) ጉባኤ ለማስተናገድ መመረጧ ይታወቃል። አደፍርስ ወርቁ (ዶ/ር) ለኢዜአ እንዳሉትም፤ በአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር እስካሁን ከ48 ቢሊየን በላይ ችግኞችን በመትከል ዓለም አቀፍ ዕውቅናን ያስገኘ አስደማሚ የልማት ስኬት ተመዝግቧል። የኢትዮጵያ የአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር ስኬትም 32ኛውን የዓለም የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ (COP-32) ለማስተናገድ ተመራጭ እንድትሆን ጉልህ አስተዋጽኦ ማበርከቱንም ገልጸዋል። ጉባኤው ላይ የበርካታ ሀገራት መሪዎች፣ የዓለም አቀፍ ተቋማት የስራ ኃላፊዎች ምክክር በማድረግ ውሳኔ የሚያሳልፉበት መድረክ በመሆኑ ልምድና ተሞክሮን ለመጋራት ትልቅ ትርጉም እንደሚሰጠው ተናግረዋል። የአየር ንብረት ጉባኤን ለማስተናገድ ጥያቄ የሚያቀርቡ ሀገራት በአረንጓዴ ኢኮኖሚ ሥርዓት የሚያከናወኑት የመሠረተ ልማት ግንባታ ስራና ያስመዘገቡት ስኬት እንደሚታይ አስረድተዋል። ኢትዮጵያ ለአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር ችግኝ ተከላና የአየር ንብረት ፖሊሲና ስትራቴጂ ትግበራ ያላት ቁርጠኝነት ጉባኤውን ለማስተናገድ ያቀረበችው ጥያቄ አፋጣኝ ምላሽ እንዲያገኝ ማድረጉን አንስተዋል። በኢትዮጵያ የተካሄደው የአፍሪካ የአየር ንብረት ጉባኤና ሌሎች ዓለም አቀፍ መድረኮችን በብቃት የማስተናገድ ልምድና አቅም ለመመረጧ ሌላኛው ዐብይ ጉዳይ መሆኑን አብራርተዋል። የፓሪሱን ስምምነት ለመተግበር በአረንጓዴ ኢኮኖሚ ፖሊሲና ስትራቴጂዎች ታሳቢ ያደረጉ የኢትዮጵያ የልማት ተነሳሽነቶችም በዓለም አቀፍ ደረጃ በአርዓያነት የሚወሰዱ መሆናቸውን አንስተዋል። የኢትዮጵያ የአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር ስኬቶችም ለአየር ንብረት ለውጥ ተፅዕኖ የማይበገር አረንጓዴ ኢኮኖሚ ለመገንባት የራሱን ድርሻ እየተወጣ እንደሚገኝም ተናግረዋል። አረንጓዴ አሻራ የሥነ-ምኅዳር ደኅንነትን በመጠበቅ፣ የምግብ ዋስትናን በማረጋገጥና የሥራ ዕድል ፈጠራን በመደገፍ ሂደት የኢኮኖሚ ዕድገትን በማስቀጠል ጉልህ አስተዋጽኦ እያበረከተ መሆኑንም ገልጸዋል። ለአየር ንብረት ተፅዕኖ የማይበገር አረንጓዴ ኢኮኖሚ ግንባታም በ2050 ከካርቦን ልቀት ነፃ የኢኮኖሚ ሥርዓት ለመገንባት የተያዘውን ግብ ዕውን ለማድረግ ወሳኝ መሆኑንም አንስተዋል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 11/2018(ኢዜአ)፦ በአዲስ አበባ የተከናወኑት የወንዝ ዳር ልማቶች ከህዝብ መዝናኛነታቸው ባሻገር የወንዞች ደህንነት እንዲጠበቅ ጉልህ ሚና መጫወታቸውን አስተያየታቸውን ለኢዜአ የሰጡ የመዲናዋ ነዋሪዎች ተናገሩ፡፡ በአዲስ አበባ የፍሳሽ ማስወገጃዎችን ከወንዞች ጋር በማገናኘት ሲፈጠሩ በቆዩ ችግሮች ወንዞች ለብክለት ተጋልጠው ቆይተዋል፡፡ ይህም ወንዞቹ ለሰዎች፣ ለእንስሳትና ለዕፅዋት ጤንነትና ደህንነት ጥቅም ከመስጠት ይልቅ ስጋት እንዲሆኑ አድርጓቸው ቆይቷል፡፡ ይህን ተከትሎ በከተማዋ የተጀመረው የኮሪደር ልማት አድማሱን በማስፋት ወደ ወንዝ ዳርቻ ልማት በመሸጋገሩ የወንዞችን ደህንነት ማስጠበቅ ተችሏል፡፡ የወንዝ ዳር ፕሮጀክት መተግበር ከጀመረበት ጊዜ አንስቶ የስጋት ምንጭ የነበሩት ወንዞች የመዝናኛ ማዕከል ሆነዋል፡፡ ኢዜአ በወንዝ ዳር ልማቶች በለሙ ቦታዎች ሲዝናኑ ያገኛቸው የተለያዩ ህብረተሰብ ክፍሎች እንደገለጹት ቦታዎቹ አማራጭ የእረፍት ማሳለፊያ ከመሆናቸው ባሻገር የከተማዋን ገጽታ ውብ አድርገውታል፡፡ አቶ መርሳ በቀለ በወንዞች ዳርቻ የተሰሩ የልማት ስራዎች ከዚህ ቀደም ለማየትም ሆነ በአካባቢው ለማለፍ አስቸጋሪ የነበሩ ቦታዎችን ውብና ጽዱ ያደረጉ ናቸው ብለዋል፡፡ ፕሮጀክቶቹ ወንዞችን ከብክለት ነፃ በማድረግ ደህንነታቸው ተጠብቆ ለህዝብ መዝናኛነት እንዲውሉ ከማስቻል ባለፈ አዲስ አበባን እንደ ስሟ ውብና ጽዱ እንዳደረጓት ገልጸዋል፡፡ ሌላኛው አስተያየት ሰጪ አቶ ግርማዬ ፍስሃ በበኩላቸው፤ የከተማዋ ወንዞች የቆሻሻ መጣያ እንደነበሩ አስታውሰው፤ በዚህ ደረጃ ለምተው በመመልከታቸው መደሰታቸውን ተናግረዋል፡፡ የልማት ስራው ወንዞቹንና በዙሪያቸው ያሉ አካባቢዎችን ውብና ፅዱ ከማድረግ ባሻገር ኢትዮጵያዊያን በአካባቢ ጥበቃ ያላቸውን ልምድና ክህሎት ያሳዩበት መሆኑን የተናገሩት ደግሞ አቶ ጋዲሳ ዋቅጅራናቸው፡፡ በኮሪደር ልማትና በወንዝ ዳር ፕሮጀክቶች ለህፃናትና ወጣቶች የሚያገለግሉ ምቹ የሆኑ በርካታ መዝናኛዎች መገንባታቸውን የተናገሩት ወጣት ሰለሞን ዳዊት እና አብዲ መልካሙ ናቸው፡፡ መዝናኛ ቦታዎቹ ጊዜአችንን በአልባሌ ቦታ ከማሳለፍ ይልቅ በመልካም ድባብ በመታጀብ ንፁህ አየር እየወሰድን እንድንዝናና ዕድል ፈጥረውልናል ብለዋል፡፡ የልማት ስራዎቹ ከመዝናኛነት ባለፈ ህብረተሰቡ ስለ አካባቢ ጥበቃና እንክብካቤ ያለው ግንዛቤ እንዲጨምር የሚያስችሉ መሆናቸውን የገለጸው ወጣት ይታያል ደጋጋ ነው ፡፡

ጋምቤላ፤ ህዳር 11/2018(ኢዜአ)፦ በጋምቤላ ክልል በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር የተተከሉ ችግኞችን የመንከባከቡ ስራ በበጋው ወራትም ተጠናክሮ መቀጠሉን የክልሉ እርሻና ተፈጥሮ ሃብት ልማት ቢሮ ገለፀ። የጋምቤላ ክልል እርሻና ተፈጥሮ ሃብት ልማት ቢሮ ኃላፊ አንድሪው ቱት ለኢዜአ እንደገለፁት በክረምቱ ወራት በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር የተተከሉ ችግኞችን የመንከባከቡ ስራ በበጋውም ወራት ተጠናክሮ ቀጥሏል። ህብረተሰቡ ችግኞችን ከመትከል ባለፈ የጽድቀት መጠናቸው እንዲጨምር እንክብካቤ እንዲያደርግ ግንዛቤ መፈጠሩን አንስተዋል። በአረንጓዴ ዐሻራ የለሙ አካባቢዎች ወደ ቀደመ ይዞታቸው እንዲመለሱ የእንክብካቤና የጥበቃ ስራው እየተከናወነ መሆኑን ተናግረዋል። በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብሩ የለሙ አካባቢዎችን በመጠበቅ ለስራ እድል ፈጠራ እንዲውሉ በማህበር ለተደራጁ ወጣቶች መተላለፋቸውንም ተናግረዋል። የአረንጓዴ ዐሻራ ልማቱ ከስራ ዕድል ፈጠራው ባለፈም የአፈርና ውሃ ጥበቃ ስራን በማሳደግ የአርሶና አርብቶ አደሩን ምርታማነት በመጨመር የምግብ ዋስትናን እያረጋገጠ እንደሚገኝም ተናግረዋል። ለአብነትም ባለፉት ዓመታት የተተከሉት ዘርፈ ብዙ ጥቅም ያላቸው የማንጎ፣ የፓፓያ፣ የሙዝና ሌሎች የአትክልትና ፍራፍሬ ችግኞች የአርሶ አደሩን ህይወት መለወጥ መጀመራቸውን ገልፀዋል።   በክልሉ እርሻና ተፈጥሮ ሃብት ልማት ቢሮ የተፈጥሮ ሃብት ልማትና አጠቃቀም ዳይሬክተር ኬት ሉል በበኩላቸው በክልሉ በክረምቱ ወራት በአረንጓዴ ዐሻራ ልማት ዘርፈ ብዙ ጠቀሜታ ያላቸው ችግኞች መተከላቸውን ተናግረዋል፡፡ እነዚህን ችግኞች ከእንስሳትና ከሰው ንክኪ እንዲሁም ከሰደድ እሳት በመጠበቅና ለመንከባከብ እየተሰራ ይገኛል ብለዋል፡፡ ለተግባራዊነቱ ስራ አጥ ዜጎችን በማደራጀት ችግኞችን በመንከባከብ ተግባር ላይ እንዲሰማሩ መደረጉን ተናግረዋል፡፡ በክልሉ ባለፈው የክረምት ወራት በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር የተተከሉ ችግኞች የጽድቀት መጠንም 78 በመቶ መድረሱን አክለዋል፡፡

ባሕርዳር/ ደሴ ፤ሕዳር 10/2018 (ኢዜአ)፡-በአማራ ክልል ሶስት ዞኖች አንዳንድ አካባቢዎች የተከሰተው የግሪሳ ወፍ በሰብል ላይ ጉዳት ሳያደርስ መቆጣጠር መቻሉን የክልሉ ግብርና ቢሮ አስታወቀ። ‎በቢሮው የዕፅዋት ጥበቃ ባለሙያ አቶ አበበ አናጋው ፤ የግሪሳ ወፍ በክልሉ ሰሜን ሸዋ፣ ደቡብ ወሎና ኦሮሞ ብሔረሰብ አስተዳደር ዞኖች አንዳንድ አካባቢዎች መከሰቱን ለኢዜአ ተናግረዋል። ‎ቢሮው ከግብርና ሚኒስቴር ጋር በመተባበር ከጥቅምት 8/2018 እስከ ሕዳር 6/2018 ዓ.ም ድረስ ባደረገው በአውሮፕላን የታገዘ የኬሚካል ርጭት በሰብል ላይ ጉዳት ሳያደርስ በቁጥጥር ስር ማዋል መቻሉን አስታውቀዋል።   ‎የኬሚካል ርጭቱ ‎ ግሪሳ ወፉ በሚያድርባቸው በተለዩ 604 ሄክታር የሚሸፍን ቦታዎች በተካሄደው ርጭት የግሪሳ ወፍ መንጋን ማስወገድ መቻሉን ገልጸዋል። ‎በርጭቱም 1 ሺህ 208 ሊትር ኬሚካል ጥቅም ላይ መዋሉን ጠቁመው፤ በዚህም ከ100 ሺህ ሄክታር በላይ መሬት ላይ የለማ ሰብልን ከጉዳት መታደግ መቻሉን ባለሙያው አስረድተዋል። በኦሮሞ ብሔረሰብ አስተዳደር ዞን ግብርና መምሪያ የሰብል ልማት ቡድን መሪ አቶ ደጀኔ ከበደ ለኢዜአ እንደገለጹት፤ በዞኑ ጅሌ ጥሙጋ እና ደዋጨፋ ወረዳዎች የግሪሳ ወፍ መንጋ ተከስቶ ነበር። የወፉን ማደሪያ ሥፍራ በመለየት ከ155 ሄክታር መሬት ላይ በተደረገ የአውሮፕላን ኬሚካል ርጭት በሰብል ላይ ጉዳት ሳይደርስ መከላከል መቻሉን ተናግረዋል።   በደቡብ ወሎ ዞን ግብርና መምሪያ የሰብል ልማት ቡድን መሪ አቶ ይመር ሰይድ በበኩላቸው፤ በቃሉ ወረዳ የተከሰተውን የግሪሳ ወፍ በአውሮፕላን የታገዘ ኬሚካል ርጭት በቁጥጥር ስር ማዋል መቻሉን ተናግረዋል። አርሶ አደሩ የደረሰውን ሰብል በወቅቱ ፈጥኖ ከመሰብሰብ ባሻገር ተባይና የግሪሳ ወፍ ሲመለከት ፈጥኖ ለግብርና ባለሙያዎች መረጃ እንዲሰጥ መክረዋል።

ሚዛን አማን፤ሕዳር 10/2018 (ኢዜአ)፡- በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ሕዝቦች ክልል ተግባራዊ የተደረገው አሳታፊ የደን አስተዳደር ስርአት የተፈጥሮ ደኖችን ህልውና መጠበቅ ያስቻለ መሆኑን የክልሉ ደን፣ አካባቢ ጥበቃና የአየር ንብረት ለውጥ ቢሮ ገለጸ። በኢትዮጵያ ሰፊ የደን ሽፋን ካላቸው አካባቢዎች መካከል የሚጠቀሰው የደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ህዝቦች ክልል ሁለት በባዮስፌር ሪዘርቭ የተመዘገቡ ጥብቅ የተፈጥሮ ደኖች መገኛ ነው። የክልሉ ደን፣ አካባቢ ጥበቃና አየር ንብረት ለውጥ ቢሮ ምክትል ኃላፊ አቶ ለማ ገብረሚካኤል ለኢዜአ እንደገለጹት፤በክልሉ ከጥንት ጀምሮ ያለው የደን አጠባበቅ ባህል የደን ሃብቶችን መጠበቅ፣ ማልማትና መንከባከብ ያስቻለ እሴት ሆኖ ቀጥሏል።   በክልሉ ውስጥ ከሚገኘው አጠቃላይ የደን ይዞታ ውስጥ ከ760 ሺ ሔክታር በላይ የሚያካልሉ ሁለት ደኖች በባዮስፌር ጥብቅ የደን ስፍራነት በተባበሩት መንግሥታት የትምህርት፣ የሳይንስና የባህል ድርጅት የተመዘገቡ መሆኑን ተናግረዋል። በካፋና ሸካ ዞኖች የሚገኙ ደኖችን ለመጠበቅ የተቋቋሙ ከ500 በላይ አሳታፊ የደን አስተዳደር ማኅበራት ለደኖቹ ሕልውና መጠበቅ የጎላ አስተዋጽኦ ማድረጋቸውን አንስተው በቀጣይም የደኖቹን ኢኮኖሚያዊ ፋይዳ ለማሳደግና የኢኮቱሪዝም ቀጣና ለማድረግ የሚሰራ መሆኑን አረጋግጠዋል። በሸካ ዞን የአንድራቻ ወረዳ ግብርና ጽሕፈት ቤት ምክትል ኃላፊ አቶ ሠራዊት ቆጭቶ በበኩላቸው፤ አሳታፊ የደን አስተዳደር ጥበቃ ሥርዓት ከሸካቾ ብሔረሰብ ባህል ጋር የተሳሰረ የሃብት መጠበቂያ እሴት መሆኑን ገልጸዋል።   በመሆኑም በሥርአቱ ደን ከመጠበቅ ባሻገር ከዘርፉ ኢኮኖሚ በማመንጨት አካባቢውን ለማሳደግ የሚያስችሉ ተግባራት እየተከናወኑበት መሆኑንም ተናግረዋል። በወረዳው የዮኪጭጪ ቀበሌ አሳታፊ ደን አስተዳደር ማህበር አባል አቶ ገብረሥላሴ ቶንዶሮ፤ ደንን መጠበቅ ከጥንት የወረስነው ባህል በመሆኑ የትኛውንም የደን ውጤት ያለ ፍቃድና ያለ አግባብ መቁረጥ አይቻልም ብለዋል።   ደኑ በደን ክልልነት ከተመዘገበ በኋላም በአሳታፊ ደን አስተዳደር ተደራጅተው ለደኑ ጥበቃ ከማድረግ ጎን ለጎን በውስጡ ማርን ጨምሮ ኮሮሪማ፣ ጥምዝና ሌሎች የደን ውጤቶችን በማምረት እየተጠቀሙ መሆኑን ተናግረዋል። የደን ሃብት ጥበቃ የቀደሙት ያወረሱን ሀብታችን በመሆኑ ጠብቆ ለትውልድ የማስተላለፍ ግዴታ አለብን ያለው ደግሞ የዩቲ ቀበሌ የአሳታፊ ደን አስተዳደር ማኅበር አባል ወጣት ተካልኝ ተሰማ ነው።   ተገቢ ባልሆነ መንገድ የሚቆረጥ ዛፍ እንዳይኖር በአሳታፊ የደን አስተዳደር በወጣው የጥበቃ መርሐ ግብር መሠረት ደኑን እየጠበቀ መሆኑን ገልጿል። የአሳታፊ ደን አስተዳደር ማኅበር የአንድ ቀበሌ ነዋሪና በደን አካባቢ ያሉ አባወራ የህብረተሰብ ክፍሎችን በአባልነት ያቀፈ ሲሆን በደን ክልል ውስጥ ሕገ ወጥ ድርጊት እንዳይፈጸም በጥበቃ የሚከላከሉበት ሥርአት ነው። አሳታፊ የደን አስተዳደር ስርአት ዓላማውም የደን ሀብትን ዘላቂነት ማረጋገጥ፣ የብዝሃ ሕይወትን መጠበቅ፣ የካርበን ክምችትን መጨመር እንዲሁም በአካባቢው የሚኖሩ ማህበረሰቦችን ኑሮ ማሻሻል እና ከደን የሚገኘውን ጥቅም ፍትሃዊ በሆነ መንገድ እንዲያገኙ ማድረግ ነው።

አምቦ፤ ህዳር 9/2018(ኢዜአ)፡- ባለፈው ክረምት በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር የተተከሉ ችግኞችን እየተንከባከቡ መሆኑን የምዕራብ ሸዋ ዞን አርሶ አደሮች ተናገሩ። አርሶ አደሮቹ ከዚህ ቀደም በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር በተተከሉ ችግኞች ዘርፈ ብዙ ጠቀሜታ እያገኙ መሆናቸውን ጠቁመው ዘንድሮም በችግኝ እንክብካቤው ላይ አተኩረዋል።   ከጨሊያ ወረዳ አርሶ አደሮች መካከል አስፋው ድንቁ ባለፉት ዓመታት በተከናወነ የአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር የተራቆተ እና የተጎዳ ማሳቸው አገግሞ አሁን ላይ በፊት ከሚያገኙት ምርት በእጥፍ እያገኙ መሆናቸውን ተናግረዋል፡፡ ከዚህ ቀደም የእርሻ ማሳቸው በጎርፍ ተጠርጎ ምርታማነቱ በመቀነሱ ስጋት ውስጥ ገብተው እንደነበረም አስታውሰዋል። የአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር ከተጀመረ ወዲህ በተከታታይ በተተከሉ ችግኞች የአፈር መሸርሸር በመቀነሱ የእርሻ ማሳቸው ምርታማነቱ መጨመሩን አስረድተዋል። በአሁኑ ወቅት የተለያዩ የጥራጥሬ ሰብሎችን እያለሙ ተጠቃሚ መሆናቸውን ገልጸው የተተከሉ ችግኞች የመሬቱን ለምነት የሚጠብቁ በመሆኑ ለከብቶቻቸው መኖ ማግኘታቸውንና አካባቢያቸውም መልካም ገጽፅታ መላበሱን አውስተዋል።   ሌላው አርሶ አደር ፋይሳ ቀነኒ በበኩላቸው፣ በአካባቢያቸው የተጎዳ መሬት በአረንጓዴ ዐሻራ ልማት እንዲያገግም በመደረጉ ከዚህ ቀደም ከሚያለሙት የጥራጥሬ ሰብሎች በተጨማሪ ጥምር ጥቅም የሚሰጡ ችግኞችን በመትከል ተጠቃሚ እየሆኑ መምጣታቸውን አንስተዋል፡፡ መርሃ ግብሩ ከመጀመሩ በፊት ዝናብ ወቅቱን ጠብቆ ስለማይዘንብ ብዙ መቸገራቸውን አስታውሰው አሁን ላይ ግን ዝናቡም ወቅቱን ጠብቆ በመዝነቡ ምርታማነታቸው ጨምሮ የተሻለ ገቢ እያገኙ መሆኑን አስረድተዋል፡፡ አርሶ አደሮቹ የአካባቢያቸውን ማህበረሰብ በማስተባበር የእርከን ስራ ላይ የአፈር ለምነት እንዲጠብቅና የተተከሉ ችግኞች እንዲጸድቁ ለተከታታይ ዓመታት በሰሩት ስራ ለውጥ መመዝገቡን ተናግረዋል።   የጨሊያ ወረዳ ምክትል አስተዳዳሪና የግብርናና መሬት አስተዳዳር ጽህፈት ቤት ኃላፊ ኢነዑ ተሾመ በበኩላቸው፤ በወረዳው በሚከናወነው የአረንጓዴ ዐሻራ ልማት ስራ የህብረተሰቡ ተሳትፎ እያደገ መጥቷል ብለዋል፡፡ በወረዳው በአረንጓዴ ዐሻራ መርሃ ግብር ለተተከሉት ችግኞች አስፈላጊው እንክብካቤ እየተደረገ መሆኑን ተናግረዋል፡፡ በወረዳው የአረንጓዴ ዐሻራ ልማት ከተጀመረ ወዲህ የአካባቢው ስነ ምህዳር ከመቀየሩም በላይ የአርሶ አደሮቹ ምርትና ምርታማነት መጨመሩን አመልክተዋል። በወረዳው በአረንጓዴ ዐሻራ ልማት መርሃ ግብር ከሃገር በቀል የዛፍ ችግኞች በተጨማሪ ለምግብነት የሚውሉ ማንጐ፣ ሙዝ፣ አቮካዶ እና ቡና ጭምር መተከላቸውን ተናግረዋል፡፡

ሰውና ተፈጥሮ የተዋደዱበት ቆጠር ገድራ በጉራጌ ዞን ከሚገኙ የቱሪስት መዳረሻዎች መካከል አንዱ ነው። ጥብቅ ደኑ ከጉራጌ ዞን ከወልቂጤ ከተማ በ42 ኪሎ ሜትር ርቀት በስተምሥራቅ በእዣ ወረዳ ቆጠር ገድራ ቀበሌ ይገኛል።   ጥብቅ ደኑ በበርካታ ሀገር በቀል ዛፎች የተሸፈነ፣ ሰውና ተፈጥሮ የተዋደዱበት፣ ለአካባቢው ማህበረሰብ የህይወት እስትንፋስ ነው። የቆጠር ገድራ ጥብቅ ደን ቀልብን የሚስብ፣ ነፍስ በሀሴት የምትሞላበት፣ መንፈስ የሚታደስበት ውብ ስፍራ ነው። ቆጠር ገድራ ተዳፋታማ በሆነ ስፍራ የሚገኝ ሲሆን ብዛት ባላቸው ሀገር በቀል ዛፎች ማለትም ዝግባ፣ የኮሶ ዛፍ፣ የሀበሻ ፅድ የተሞላ ነው፡፡   የቆጠር ገድራ የተፈጥሮ ደን ለረጅም ዘመናት ከሰው ንክኪ ተጠብቆ የቆየው በአካባቢው ኅብረተሰብ ነባር ባህል መሠረት የጥንት አባቶች ደኑ እንዳይቆረጥ በቃል ኪዳን/ጉርዳ/ ስለተሳሰሩ መሆኑም ተገልጿል፡፡ 20ኛው የብሔሮች ብሔረሰቦችና ህዝቦች ቀንን ምክንያት በማድረግ ከተለያዩ የሀገሪቱ አካባቢዎች የተውጣጣ የጋዜጠኞች ቡድን በጉራጌ ዞን ከሚገኙ የቱሪዝም መዳረሻዎች አንዱ የሆነውን የቆጠር ገድራ ጥብቅ ደንን ጎብኝቷል።   የእዣ ወረዳ ዋና አስተዳዳሪ ዘውዱ ዱላ በጉብኝቱ ወቅት እንደገለጹት ከጥንት ጀምሮ በአካባቢው ማህበረሰብ ዘንድ ደን መቁረጥ እንደ ወንጀል የሚቆጠር፤ በአካባቢው ባህል የሚያስቀጣ ነውር ተግባር ነው፡፡ ጥብቅ ደኑ ከ350 ሄክታር መሬት በላይ እንደሚሸፍን እና በውስጡ ከ18 በላይ የዛፍ ዝርያዎች እንደሚገኙም አንስተዋል። የዞኑ ባህልና ቱሪዝም መምሪያ ሃላፊ መሰረት አመርጋ በበኩላቸው የጉራጌ ህዝብ በስራ ወዳድነቱና ታታሪነቱ የሚታወቅ ከተፈጥሮ ጋር ትልቅ ቁርኝት ያለው መሆኑን ተናግረዋል። በጉራጌ ዞን እዣ ወረዳ የሚገኘው የቆጠር ገድራ ጥብቅ የተፈጥሮ ደን ከ700 ዓመታት በላይ እንዳስቆጠረ የሚነገርለት ሲሆን ህብረተሰቡ ደኑን ጠብቆ ያቆየበት መንገድ ከተፈጥሮ ጋር ላለው ቁርኝት አንዱ ማሳያ ነው ብለዋል። ደኑን በዘላቂነት ጠብቆ በማቆየት አካባቢውን የቱሪስት መዳረሻ ለማድረግናና የማህበረሰቡን ተጠቃሚነት ለማሳደግ እየተሠራ መሆኑንም ተናግረዋል።   ቆጠር ገድራ ጥብቅ ደን በውስጡ ከያዛቸው የዛፍ ዝርያዎች ባለፈ የበርካታ ብዝኃ ህይወት መኖሪያ መሆኑን የገለጹት ደግሞ የእዣ ወረዳ ደን እና አካባቢ ጥበቃ ልማት ጽህፈት ቤት የአካባቢ ጥበቃ ሥራ ሂደት አስተባባሪ ብርሃኑ ብርሼ ናቸው። እንደዚህ ዓይነት ጥብቅ ደኖች ሥነ ምሕዳርን በመጠበቅ ከአየር ንብረት ለውጥ ጋር ተያይዘው የሚመጡ ችግሮችን ለመከላከል ከፍተኛ አስተዋጽኦ ያበረክታሉ ብለዋል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 6/2018(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያ 32ኛውን የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ጉባኤ(ኮፕ 32)ን እንድታስተናግድ መመረጧ ለአየር ንብረት ለውጥ እርምጃና አረንጓዴ ልማት ቁርጠኝነቷ እውቅና የሰጠ መሆኑን የምስራቅ አፍሪካ የልማት በይነ መንግስታት ባለስልጣን(ኢጋድ) ገለጸ። የድርጅቱ ዋና ጸሀፊ ወርቅነህ ገበየሁ(ዶ/ር) ኢትዮጵያ ኮፕ 32 እንድታዘጋጅ መመረጧን ተከትሎ የእንኳን ደስ አላችሁ መልዕክት አስተላልፈዋል። ኢትዮጵያ ዓለም አቀፍ ጉባኤውን ማዘጋጀቷ በአየር ንብረት እና ልማት ያላት መሪነት እያደገ መምጣቱን የሚያሳይ ነው ብለዋል። የአካባቢ ስነ ምህዳርን ወደ ነበረበት የመመለስ፣ ዘላቂ እድገትና የማይበገር አቅም ለመገንባት ያላትን ጠንካራ ቁርጠኝነት የሚያመላክትና ለዚህም ስራዋ እውቅና የሰጠ መሆኑን አመልክተዋል። አረንጓዴ ዐሻራ እና የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ የኢትዮጵያ አረንጓዴ ልማት ስራ ማሳያዎች እንደሆኑም ነው የተናገሩት። ኮፕ 32 ለኢጋድ ቀጣና ወሳኝ መድረክ መሆኑን ገልጸው ተቋሙ ድርቅ፣ የአየር ንብረት ለውጥ የፈጠረው የዜጎች መፈናቀልና የውሃ እጥረትን ጨምሮ ሌሎች አንገብጋቢ አጀንዳዎች የበለጠ ትኩረት እንዲሰጣቸው እንደሚያደርግ አመልክተዋል። ኢጋድ ከኢትዮጵያ፣ ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ማዕቀፍ ጽህፈት ቤት(UNFCCC Secretariat) እና ዓለም አቀፍ አጋሮች ጋር በመሆን ጉባኤው ሁሉን አሳታፊ፣ የአፍሪካ የቅድሚያ ትኩረቶች ማዕከል ያደረገና ለአየር ንብረት ለውጥ ዘላቂ መፍትሄ የሚገኝበት እንዲሆን በትብብር እንደሚሰራም አረጋግጠዋል። በብራዚል ቤለም እየተካሄደ የሚገኘው 30ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ጉባኤ(ኮፕ 30) ኢትዮጵያ እ.አ.አ በ2027 የሚካሄደውን ኮፕ 32 ጉባኤ እንድታስተናግድ መመረጧ ይታወቃል። የአፍሪካ ሀገራት ለኢትዮጵያ የኮፕ 32 የማስተናገድ ፍላጎት ሙሉ ይሁንታቸውን ሰጥተዋል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 6/2018(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ጉባኤ(ኮፕ 32)ን እንድታስተናግድ መመረጧ ለኢትዮጵያ እና ለአፍሪካ ታሪካዊ ነው ሲሉ የአፍሪካ ህብረት ኮሚሽን ሊቀ መንበር መሐሙድ አሊ ዩሱፍ ገለጹ። ሊቀ መንበሩ ኢትዮጵያ ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት ጉባኤ(ኮፕ32)ን እንድታስተናግድ በመመረጧ የእንኳን ደስ አላችሁ መልዕክት አስተላልፈዋል። ጉባኤውን የማስተናገድ ውሳኔው ለኢትዮጵያ እና ለአፍሪካ ታሪካዊ መሆኑን ሊቀመንበሩ ገልጸው ይህም አፍሪካ ለአየር ንብረት ለውጥ እርምጃ ያላትን የማይናወጥ ቁርጠኝነት ያሳያል ብለዋል። ኢትዮጵያ በጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ(ዶ/ር) አማካኝነት እያሳየች ያለውን የአየር ንብረት የመሪነት ሚናም አድንቀዋል። ኢትዮጵያ መጠነ ሰፊ የደን መልሶ ልማት እና አረንጓዴ ዐሻራን ጨምሮ ጠንካራ የአካባቢ ጥበቃ እርምጃዎችን እየወሰደች እንደምትገኝ አመልክተዋል። ኢትዮጵያ ዓለም አቀፍ ሁነቶችን በስኬት በማስተናገድ እምቅ አቅም እንዳላት አንስተው ከፍተኛ ዓለም አቀፍ እና አህጉራዊ ጉባኤዎችን ለማዘጋጀት ጠንካራ ተቋማዊ አቅም እና ልምድ አላት ብለዋል። የአፍሪካ ህብረት ዋና መቀመጫ እና የዓለም የዲፕሎማሲ ማዕከል የሆነችው አዲስ አበባ ጉባኤውን እንድታስተናግድ መመረጧ በዓለም አቀፍ ትብብር ያላትን ማዕከላዊ ሚና የበለጠ እንደሚያሳድገውም ገልጸዋል። ኮሚሽኑ ከኢትዮጵያ፣ ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ማዕቀፍ(UNFCCC) እና አጋሮች ጋር በመሆን(ኮፕ 32) ሁሉን አካታችና ውጤታማ በማድረግ የአፍሪካን የአየር ንብረት የቅድሚያ ትኩረቶች የበለጠ ለማራመድና ዓለም አቀፍ አጋርነት ለማጠናከር በቅርበት እንደሚሰራ መግለጻቸውን ህብረቱ ለኢዜአ በላከው መረጃ አመልክቷል። በብራዚል ቤለም እየተካሄደ የሚገኘው 32ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ጉባኤ(ኮፕ 30) ኢትዮጵያ እ.አ.አ በ2027 የሚከናወነውን ኮፕ 32 እንድታስተናግድ ተመርጣለች። የአፍሪካ ሀገራት ለኢትዮጵያ የኮፕ 32 የማስተናገድ ፍላጎት ሙሉ ድጋፋቸውን መስጠታቸው ይታወሳል።

አዲስ አበባ፤ ሕዳር 5/2018 (ኢዜአ)፡- ኢትዮጵያ በኮፕ 32 መድረክ በአየር ንብረት ለውጥ ላይ የጋራ ርምጃን የሚያበረታታ ጠንካራ እና ትርጉም ያለው ውጤት ለማምጣት ሙሉ በሙሉ ቁርጠኛ መሆኗን ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) አረጋገጡ። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) በማኅበራዊ ትስስር ገጻቸው ባስተላለፉት መልዕክት፤ ኢትዮጵያ ኮፕ 32ን እንድታስተናግድ ዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ ትልቅ ኃላፊነት ስለሰጠን ክብር ይሰማናል ብለዋል። አፍሪካ በ2025 በተባበሩት መንግሥታት የአየር ንብረት ለውጥ ኮንፈረንስ (COP 30) ላይ በብራዚል በአንድ ድምጽ ተናግራለች፤ ዓለምም አዳምጧል ብለዋል። እንዲሁም ኢትዮጵያ በፈረንጆቹ በ2027 በአዲስ አበባ COP 32ን ለማስተናገድ ያቀረበችውን ጥያቄ ሙሉ በሙሉ ለደገፉ የአፍሪካ ሀገራት ተወካዮች ምሥጋና አቅርበዋል። በሰው ልጆች ኑሮ በጣም አንገብጋቢ ከሆኑት ተግዳሮቶች መካከል አንዱን ለመቅረፍ እንዲቻል የጋራ ጥረቶችን ለመምራት ዕድሉን ስላገኘንም አመሥጋኞች ነን ብለዋል። ዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ ይህን ትልቅ ኃላፊነት ስለሰጠንም ክብር ይሰማናል ነው ያሉት ጠቅላይ ሚኒስትሩ። ይህ ዕውቅና ኢትዮጵያ በአየር ንብረት ላይ ያላትን ቁርጠኛ ርምጃ፣ አመራር ብሎም ዋና ዋና ዓለም አቀፍ ዝግጅቶችን የማስተናገድ የዳበረ ዐቅም ያሳያል ሲሉም በአጽንኦት ገልጸዋል። በመሆኑም ኢትዮጵያ በምታስተናግደው የኮፕ 32 መድረክ በአየር ንብረት ለውጥ ላይ የጋራ ርምጃን የሚያበረታታ ጠንካራ እና ትርጉም ያለው ውጤት ለማምጣት ሙሉ በሙሉ ቁርጠኛ መሆኗን አረጋግጠዋል።

አዲስ አበባ፤ህዳር 3/2018(ኢዜአ)፦በሚቀጥሉት አስር ቀናት በአብዛኛው የአገሪቱ ክፍሎች ላይ የበጋው ደረቅ፣ፀሐያማና ነፋሻማ የአየር ሁኔታ ተጠናክሮ እንደሚቀጥል የኢትዮጵያ ሚቲዎሮሎጂ ኢንስቲትዩት አስታወቀ። ኢንስቲትዩቱ ለኢዜአ በላከው መግለጫ፥ በሰሜን፣በሰሜን ምስራቅ፣ በምስራቅ፣ መካከለኛው እና ደቡብ ደጋማ አካባቢዎች ላይ የሌሊቱና የማለዳው ቅዝቃዜ እንደሚቀጥል አስታውቋል። በጋ ሁለተኛ የዝናብ ወቅታቸው የሆኑት የደቡብ፣ደቡብ ምስራቅ እና የደቡብ ምዕራብ የአገሪቱ አካባቢዎች ከቀላል እስከ መካከለኛ መጠን ያለው ዝናብ እንደሚያገኙ የሚቲዎሮሎጂ መረጃዎች ያሳሉ ብሏል። ወቅቱን ያልጠበቀ አነስተኛ መጠን ያለው ዝናብ በሰሜን፣ መካከለኛው፣ ምዕራብና ደቡብ ጎንደር ዞኖች፣ባህርዳር ዙሪያ፣ አዊ፣ በምዕራብና ምስራቅ ጎጃም፣ መተከል፣ አሶሳ፣ ካማሺ፣አርሲ፣በባሌ ዞኖች አልፎ አልፎ ሊዘንብ እንደሚችል ኢኒስቲትዩቱ ገልጿል። በሚቀጥሉት አስር ቀናት በደቡብ ምዕራብ እና ደቡባቢ የአገሪቱ ክፍሎች ላይ የሚኖረው መካከለኛ መጠን ያለው ርጥበት ለወቅቱ የግብርና ስራ እንቅስቃሴ በአመዛኙ አዎንታዊ ሚና እንደሚኖረው አስታውቋል። የበጋ ርጥበት ተጠቃሚ ተፋሰሶች መጠነኛ የገፀ ምድር የውሃ ፍሰት እንደሚኖራቸው የሚጠበቅ ሲሆን የተቀሩት ዝቅተኛ ርጥበት እንደሚኖራቸው ገልጿል። በዚህም አብዛኛው ባሮ አኮቦ፣ መካከለኛው እና ታችኛው ኦሞ ጊቤ፣ ስምጥ ሸለቆ፣ አባይ እንዲሁም ገናሌ ደዋ መካከለኛ ርጥበት ያገኛሉ፡፡ አብዛኛው አዋሽ፣ዋቤ ሸበሌ፣አፋር ደናክል፣ተከዜ፣ ኦጋዴን ደግሞ ከመጠነኛ ርጥበት እስከ ደረቅ ሁኔታ ይኖራቸዋል ተብሏል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 3/2018(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያ 32ኛውን የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ (ኮፕ 32) እንድታስተናግድ ተመርጣለች። 30ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ (ኮፕ 30) በብራዚል ቤለም እየተካሄደ ይገኛል። ኢትዮጵያ በስብሰባው ላይ ኮፕ 32ትን የማስተናገድ ጥያቄ በይፋ ያቀረበች ሲሆን የአፍሪካ ሀገራት ጉባኤውን እንድታስተናግድ ድጋፍ ሰጥተዋታል። የአፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥ ተደራዳሪዎች ቡድን ሊቀ መንበር ሪቻርድ ሙዩንጊ ቡድኑ የኢትዮጵያን የኮፕ 32 የማስተናገድ ጥያቄ ተቀብሎ ማጽደቁን ለኤኤፍፒ ገልጸዋል።   የኮፕ 30 ፕሬዝዳንት የሆነችው ብራዚልም የአፍሪካ ሀገራት ኢትዮጵያን መምረጣቸውን አረጋግጣለች። የተደራዳሪ ቡድኑ መደበኛ ያልሆነ ውሳኔ በሁሉም የጉባኤው ተሳታፊ ሀገራት መጽደቅ እንደሚጠበቅበት እና ይህም ኮፕ 30 በሚጠናቀቅበት ህዳር 12 ቀን 2018 ዓ.ም ይፋ ይሆናል ተብሎ እንደሚጠበቅ ተገልጿል። የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ አስተናጋጅነት በድርጅቱ ስር ባሉ አምስት ቀጣናዎች ውስጥ ያሉ ሀገራት በመፈራረቅ የሚያዘጋጁት ነው። ብራዚል የላቲን እና የካሪቢያን ሀገራት ወክላ መመረጧን ተከትሎ ኮፕ 30ን እያካሄደች ትገኛለች። ኮፕ 30 እስከ ህዳር 12 ቀን 2018 ዓ.ም ይቆያል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 2/2018(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያ 32ኛውን የዓለም የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔ እንድታስተናግድ ከአፍሪካ ሀገራት ሙሉ ድጋፍ አግኝታለች። በብራዚል ቤሌም እየተካሄደ የሚገኘው 30ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔ መደበኛ ጉባዔውን እያካሄደ ነው። አስቀድሞ በመሪዎች ስብሰባ በጀመረው ጉባዔ ላይ ኢትዮጵያ 32ኛውን የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔን በአዲስ አበባ ለማዘጋጀት ፍላጎቱም ዝግጁነቱም እንዳላት መግለጿ ይታወሳል። አስቀድሞ በርካታ የጎንዮሽ ውይይቶችን ሲያካሂድ ቆይቶ፥ ቴክኒካዊ ድርድርና ውይይቶችን በሚያስተናግደውና ትላንት በጀመረው ጉባዔ ላይ የኢትዮጵያን ጥያቄ የአፍሪካ ሀገራት መስማማታቸውን ይፋ ማድረጋቸውን የኢቢሲ ዘገባ ያመላክታል። የወቅቱ የአፍሪካ ተደራዳሪዎች ቡድን ሊቀመንበር በሆነችው ታንዛኒያ በኩል የኢትዮጵያ ጥያቄ ተቀባይነት ማግኘቱ ተገልጿል። ይህንኑ አስመልክቶ በጉባዔው ንግግር ያደረጉት በብራዚል ባለሙሉ ስልጣን አምባሳደር ልዑልሰገድ ታደሰ ኢትዮጵያ ጉባዔውን ለማስተናገድ ያቀረበችውን ጥያቄ አፍሪካውያን በመደገፋቸው ኢትዮጵያ ትልቅ አክብሮት አላት፣ እንደምታሳካው መተማመናቸውም አስደሳች ነው፣ ለዚህም ኢትዮጵያ ታመሰግናለች ማለታቸውንም አስነብቧል። አዲስ አበባ እንግዶቿን በሚመጥን ደረጃ ጉባዔውን ለማስተናገድ ዝግጁ መሆኗን ያረጋገጡት አምባሳደሩ፥ ለኢትዮጵያ ጥያቄ ሌሎች ሀገራትም ድጋፍ እንዲሰጡ ጥሪ አቅርበዋል። ኢትዮጵያ የአየር ንብረት ለውጥ ዳፋን ለመከላከል እየወሰደቻቸው ያሉ ተግባራዊ እርምጃዎች፣ አዲስ አበባ 2ኛው የአፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔን ጨምሮ ታላላቅ ዓለም አቀፍ ኮንፍረንሶችን በስኬት ማስተናገዷ፣ እንዲሁም በሁሉም ረገድ ያላትን ዝግጁነት በመግለጽ ጥያቄዋን ለዘንድሮው ጉባዔ በይፋ ማቅረቧ ይታወሳል። አምባሳደር ልዑልሰገድ ታደሰ ኢትዮጵያ አሁንም የአየር ንብረት ለውጥን የመቋቋም ተግባራዊ እርምጃዎችን አጠናክራ እንደምትቀጥል አረጋግጠዋል። ጉባዔውን ለማስተናገድ ኢትዮጵያ ያቀረበችው ጥያቄ በቀጣይ ሂደቶች ተቀባይነት ያገኛል ተብሎ ይጠበቃል።

አዳማ፤ ህዳር 1/2018(ኢዜአ)፦ በአዋሽ ወንዝ ከልማት ውጪ የነበረን ከ70ሺህ ሄክታር በላይ መሬት ወደ ልማት ማስገባት መቻሉን የውሃና ኢነርጂ ሚኒስትር ኢንጂነር ሀብታሙ ኢተፋ(ዶ/ር) ገለፁ። በአዋሽ ተፋሰስ የጎርፍ አደጋ ስጋትን በዘላቂነት ለማስቀረት የተከናወኑ ተግባራት የአዋጭነት ጥናት ግኝት ላይ ያተኮረ የባለድርሻ አካላት የምክክር መድረክ በአዳማ ከተማ እየተካሄደ ነው።   የውሃና ኢነርጂ ሚኒስትሩ ኢንጂነር ሀብታሙ ኢተፋ(ዶ/ር) በወቅቱ እንደገለፁት በሀገሪቱ የተለያዩ አካባቢዎች ባሉ ተፋሰሶች የጎርፍ አደጋ ተጋላጭነትና የአፈር መሸርሸርን ለመቀነስ ትኩረት ተሰጥቶ እየተሰራ ነው። በስምጥ ሸለቆና ኦሞ ተፋሰሶች የጎርፍ አደጋ ስጋት ተጋላጭነትን ለመቀነስ በርካታ ሥራዎች እየተከናወኑ ናቸው ብለዋል። በተለይም ባለፉት ሁለትና ሦስት ዓመታት በመካከለኛውና ታችኛው አዋሽ ተፋሰስ ላይ ከ250 ኪሎ ሜትር በላይ በወንዝ ግራና ቀኝ የውሃ መገደቢያ በመስራት የጎርፍ አደጋን የመከላከል ሥራ መከናወኑን አንስተዋል። በዚህም ወንዙ ሲሞላ መገደቢያውን አልፎ በመውጣት አደጋ ሲያደርስ የነበረውን ጎርፍ በመከላከል 70ሺህ 140 ሄክታር መሬት ወደ ልማት እንዲገባ መደረጉን ገልጸዋል። በዚህም ከ129 ሺህ በላይ የሚሆን የህብረተሰብ ክፍልን ከመፈናቀል አደጋ መታደግ ተችሏል ብለዋል።   የአዋጭነት ጥናቱ ዓላማ የአዋሽ ወንዝን በዘላቂነት ከስጋት ነፃ በማድረግ ሙሉ በሙሉ ወደ ልማት ለማስገባትና ወንዙን በሚፈለገው መልኩ ጥቅም ላይ ለማዋል እንዲቻል ያለመ መሆኑንም ተናግረዋል። በወንዙ ግራና ቀኝ በተሰራው የጎርፍ መከላከል ሥራ የማህበረሰቡን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ጥቅም ከማረጋገጥ ባለፈ የአደጋ ስጋትና ተጋላጭነትን መቀነስ መቻሉን ሚኒስትሩ ገልጸዋል።

አዲስ አበባ፤ ህዳር 1/2018(ኢዜአ):- ስድስተኛው የአፍሪካ የመሬት ፖሊሲ ኮንፍረንስ ከዛሬ ጀምሮ በአዲስ አበባ ይካሄዳል። “የመሬት አስተዳደር፣ ፍትህ እና ካሳ ለአፍሪካውያንና ለዘርዓ አፍሪካውያን” በተባበሩት መንግስታት የአፍሪካ ኢኮኖሚክ ኮሚሽን የሚካሄደው ኮንፍረንስ መሪ ሀሳብ ነው። የአፍሪካ ህብረት፣ የአፍሪካ ልማት ባንክ እና የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአፍሪካ ኢኮኖሚክ ኮሚሽን (ኢሲኤ) ኮንፍረንሱን በጋራ አዘጋጅተውታል። ከአፍሪካ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ታሪካዊ እና የአካባቢ ጉዳዮች ጋር የተጣጣሙና ለነባራዊ እውነታዎች ምላሽ የሚሰጡ የመሬት ፖሊሲ ምርጥ ተሞክሮዎች በኮንፍረንሱ ይቀርባሉ። ውጤታማ እና ተጠያቂነት የሰፈነበት የመሬት አስተዳደር ስርዓት መገንባት፣ ተቋማዊ አቅምን መፍጠርና ቁጥጥርና ክትትልን ማጠናከር በሚቻልባቸው ሁኔታዎች ላይ ምክክር እንደሚደረግ ኢዜአ ከአፍሪካ ህብረት ያገኘው መረጃ ያመለክታል። ባርነት፣ የቅኝ ግዛት ዘመን መሬት የመንጠቅ ተግባርና በዘር ምክንያት መሬት ከማግኘት መገለል በአፍሪካውያንና ትውልደ አፍሪካውያን የመሬት መብቶች፣ ሀብት አጠቃቀምና እኩልነት ላይ ያሳደራቸውን አሉታዊ ተጽእኖዎች ላይ የጋራ ግንዛቤ በመፍጠር ችግሩን በዘላቂነት መፍታት በሚቻልበት ሁኔታ ላይ ውይይቶች ይካሄዳሉ። በመሬት አስተዳደር፣ ፍትህ እና ካሳ ያሉ ውይይቶች ማጠናከር እና ፖሊሲ ተኮር ምላሾችን መስጠት ሌላኛው የኮንፍረንሱ አላማ ነው። የስርዓተ ጾታ እኩልነት፣ የአየር ንብረት ለውጥና ቴክኖሎጂዎችን ከመሬት ፖሊሲ እና አስተዳደር ጋር ማስተሳሰር ትኩረት ተሰጥቶታል። በኮንፍረንሱ የመሬት ፖሊሲ፣ የመሬት ፍትህ፣ የማካካሻ ፍትህ እና የመሬት ባለቤትነትን በተመለከቱ ጉዳዮች ላይ የፖሊሲ፣ የህግ እና ተቋማዊ ምክረ ሀሳቦች ይቀርባሉ ተብሎ ይጠበቃል። በአህጉራዊ ኮንፍረንሱ የአፍሪካ ህብረት አባል ሀገራት፣ የህብረቱ ተቋማትና አደረጃጀቶች ከፍተኛ አመራሮች፣ተመራማሪዎች፣ የፖሊሲ ባለሙያዎች፣ የማህበረሰብ መሪዎች፣ ትውልደ አፍሪካውያንና ሌሎች ባለድርሻ አካላት ይሳተፋሉ። ኮንፍረንሱ እስከ ህዳር 5 ቀን 2018 ዓ.ም ይቆያል። የአፍሪካ የመሬት ፖሊሲ ኮንፍረንስ በየሁለት ዓመቱ የሚካሄድ ሁነት ነው።

30ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ(ኮፕ 30) ዛሬ ይጀምሯል። “የአየር ንብረት እርምጃ እና ትግበራ” የጉባኤው ዋና መሪ ሀሳብ ነው። ከኮፕ 30 ቁልፍ ግቦች መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል:- የኢነርጂ፣ ኢንዱስትሪ እና ትራንስፖርት ስርዓቶችን ሽግግር ማፋጠን። በዚህም የታዳሽ ኃይልን በሶስት እጥፍ መጨመር፣ የኢነርጂ ዓለም አቀፍ ተደራሽነት ማረጋገጥና የበካይ ጋዞችን በጊዜ ሂደት መጠቀም ማቆም መቀነስ ላይ ያተኮሩ ውይይቶች ይካሄዳሉ። ተፈጥሮን፣ ደኖችን፣ ውቅያኖሶችን የብዝሃ ህይወት ሀብቶችን መጠበቅና ወደ ቀደመ ይዞታቸው መመለስ፣ የደን ጭፍጨፋን ማስቆም እና የተጎዱ ስነ ምህዳሮች ዳግም እንዲያገግሙ ማድረግ። ግብርና እና ስርዓተ ምግብን መቀየር፤ ዘላቂ የመሬት አጠቃቀም፣ የማይበገር ስርዓተ ምግብ መገንባትና የምግብና የስነ ምግብ ዋስትናን ማረጋገጥ። ለከተሞች፣ ለመሰረተ ልማቶችና ለውሃ ስርዓቶች የማይበገር አቅም መገንባት፣ የሰው ኃይልና ማህበራዊ ልማት እንዲሁም ፋይናንስ እና ቴክኖሎጂን ጨምሮ ሌሎች አቅሞችን መጠቀም። የንግድ ማህበረሰቦች፣ ከተሞች፣ ባለሀብቶችና የሲቪክ ማህበረሰብ ተቋማትን ጨምሮ መንግስታዊ ያልሆኑ አካላት በኮፕ 30 የተግባር አጀንዳ አማካኝነት በበጎ ፈቃደኝነት ላይ የተመሰረተ የአየር ንብረት ለውጥ እርምጃ እንዲወስዱ ማድረግ ይገኙበታል።   ከተጠቀሱት ግቦች የተለያዩ ውጤቶችም ይጠበቃሉ። የኮፕ 30 የተግባር አጀንዳ የሚያስፈጽም የድርጊት መርሃ ግብር ማዘጋጀት፣ ቃል የተገቡ ጉዳዮች ወደ ተግባር መለወጥና ተግበራዊነቱን የሚቆጣጠሩ ቡድኖች ከጉባኤው በኋላ እንደሚቋቋሙ ይጠበቃል። ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት የፋይናንስ ግብን ማጠናከር ሌላኛው አጀንዳ ሲሆን የበለጸጉ ሀገራት በማደግ ላይ ለሚገኙ ሀገራት ቃል የገቧቸውን የገንዘብ ድጋፎች እንዲሰጡ ጠንካራ ጥሪ ይቀርባል። የአየር ንብረት ለውጥ ፍትህ፣ ፍትሃዊ የኢነርጂ ሽግግር፣ የቴክኖሎጂ ተደራሽነት፣ አቅም ግንባታና ተጋላጭ የህብረተሰብ ክፍሎችን ያማከለ የአየር ንብረት ለውጥ መከላከል ስራ የሚጨበጥ ለውጥ ማምጣት የሚጠበቅ ውጤት ነው። መንግስታዊ ያልሆኑ አካላት በአየር ንብረት ለውጥ ስራዎች ላይ ያላቸውን ሚና ማሳደግና የባለድርሻ አካላትን ትብብር ማጠናከር ትኩረት የተሰጠሰው ጉዳይ መሆኑም ተመላክቷል። ለአፍሪካ ኮፕ 30 ለአየር ንብረት ለውጥ ፈተናዋ መፍትሄ የሚያመጡ ውሳኔዎችን የምትጠብቅበት መድረክም ነው። የአየር ንብረት ለውጥ ፋይናንስ ተደራሽነት ማሳደግና ፍትሃዊነትን ማስፈን፣ ፍትሃዊ የኢነርጂና የቴክኖሎጂ ሽግግርን ማረጋገጥ፣ ተፈጥሯዊ መፍትሄዎች፣ የብዝሃ ህይወት ጥበቃ፣ ኢኖቬሽን፣ የማይበገር አቅምን መገንባትና የዜጎች መብት ጥበቃ ከአፍሪካ አጀንዳዎች መካከል ይጠቀሳሉ። አፍሪካ ለአየር ንብረት ለውጥ ዝቅተኛ ድርሻ ቢኖራትም ዋነኛ የችግሩ ገፈት ቀማሽ ናት። ተከታታይ ድርቆች፣ ጎርፎችና በረሃማነት አበይት ፈተናዎቿ ናቸው። በዚህ ረገድ ኮፕ 30 ለአፍሪካ በማይበገር አቅም ግንባታ፣ መሰረተ ልማት አቅርቦትና የኢነርጂ ተደራሽነት ላይ የሚያሳልፋቸው ውሳኔዎች ይጠበቃሉ። የአፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥ ተጋላጭነት ጉዳይ በኮፕ 30 ልዩ ትኩረት እንዲሰጠው አፍሪካውያን ይሻሉ። ኮፕ 30 ለአፍሪካ የትርክት ሽግግር የምታደርግበት ነው ማለት ይቻላል። አፍሪካ የችግሩ ተጎጂ ነኝ ከማለት ባለፈ ታዳሽ ኢነርጂ፣ የካርቦን ገበያና አረንጓዴ ኢንዱስትሪዎችን ጨምሮ መፍትሄዎችን አፍላቂ አህጉር መሆኗን በግልጽ የምታሳይበትና ለዓለም ድምጿን የምታሰማበትም ነው።   13ኛው የአፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥና ልማት ጉባኤ ’’በሳይንስ፣ በገንዘብና በፍትሐዊ ሽግግር የአፍሪካን የአየር ንብረት እርምጃ ማንቃት” በሚል መሪ ሃሳብ በነሐሴ ወር 2017 ዓ.ም በአዲስ አበባ መካሄዱ የሚታወስ ነው። በጉባኤው ላይ የተሳተፈው የአፍሪካ የአየር ንብረት ድርድር ቡድን በብራዚል በሚካሄደው ኮፕ-30 የዓለም የአየር ንብረት ጉባኤ የአፍሪካን ቀዳሚ የልማት አጀንዳዎች የሚያንጸባርቁ የድርድር ሃሳቦችን ለማቅረብ ዝግጅት መደረጉን ገልጿል። በጉባኤው የአፍሪካን የልማት መሻት ያነገቡ የተቀናጁ፣ ወጥነትና ጥራት ያላቸው የድርድር ሀሳቦች ለማቅረብ ዝግጅት እንደተደረገ አመልክቷል። የአፍሪካን የልማት ጸጋዎች የዓለም አቀፍ የመፍትሔ ለማድረግ በአዲስ አስተሳሰብ በመተባበር ላይ የተመሰረተ ተጨባጭ እርምጃ መውሰድ እንደሚያስፈልግ ቡድኑ ገልጿል። አፍሪካ በ2030 የአየር ንብረት ግቦቿን ለማሳካት ከሚያስፈልጋትና ቃል ከተገባው ውስጥ ከ3 እስከ 4 በመቶ የማይበልጥ የፋይናንስ ድጋፍ እየተደረገላት መሆኑን መረጃዎች ያመክታሉ። ተደራዳሪ ቡድኑ በብራዚል ቤሌም ከተማ በሚካሄደው ኮፕ-30 ጉባኤ ላይ የአፍሪካን የፋይናንስ ፍትሐዊ አጀንዳ በአንድ አህጉራዊ ድምጽ ማሰማት እንደሚያስፈልግና ለዚህም ዝግጅት መደረጉን አስታውቋል። ኢትዮጵያ በኮፕ 30 በአፍሪካ የአየር ንብረት ዲፕሎማሲ ውስጥ የመሪነት ሚናዋን ለመወጣት ተዘጋጅታለች። 30ኛው የተባበሩት መንግስታት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባዔ(ኮፕ 30) የተገቡ ቃሎች ወደ ተግባር የሚቀየሩበት ወሳኝ ምዕራፍ ሊሆን እንደሚገባም ደጋግማ ገልጻለች። በአረንጓዴ ዐሻራ አማካኝነት በቢሊዮኖች የሚቆጠሩ ችግኞችን በመትከልና በመንከባከብ ኢትዮጵያ ማንንም ሳትጠብቅ ተጨባጭ እርምጃ ወስዳለች። አረንጓዴ ዐሻራ የአየር ንብረት ለውጥን ከመከላከል ባለፈ ለምግብ ዋስትና መረጋገጥና ለሀገር እድገት የበኩሉን ሚና እየተወጣ ይገኛል። ኢትዮጵያ ግብርናውን ጨምሮ በኢኖቬሽንና ቴክኖሎጂ የታገዙ የአየር ንብረት ለውጥ መከላከል እርምጃዎች እየሰወደች ነው። ሁለተኛው የአፍሪካ አየር ንብረት ጉባኤ “ዓለም አቀፍ የአየር ንብረት መፍትሄዎችን ማፋጠን፥ የአፍሪካን አረንጓዴ ልማት በፋይናንስ መደገፍ" በሚል መሪ ሀሳብ ከጳጉሜን 3 እስከ 5 ቀን 2017 ዓ.ም በአዲስ አበባ የአፍሪካን የጋራ ድምጽ የያዘውን የአዲስ አበባ ድንጋጌ በማጽደቅ መጠናቀቁ ይታወሳል። የአየር ንብረት ጉባኤውን በጋራ ያዘጋጁት ኢትዮጵያ እና አፍሪካ ህብረት የጣምራ መግለጫ ማውጣታቸውም አይዘነጋም። በጉባኤው በቢሊዮኖች የሚቆጠሩ ዶላሮች ቃል መገባታቸውንና ታሪካዊው የአዲስ አበባ ድንጋጌ መጽደቁን ገልጾ፥ ይህም የአፍሪካ መሪዎች በዓለም የአረንጓዴ ኢኮኖሚ ውስጥ ጠንካራ ተሳትፎ ለማድረግ ያላቸውን ቁርጠኝነት እንደሚያሳይ ገልጿል። በጉባኤው ላይ ኢትዮጵያ እና የአፍሪካ ህብረት በ“Africa Climate Innovation Compact” እና “African Climate Facility” የተሰኙ ኢኒሼቲቮችን ይፋ ያደረጉ ሲሆን በዚህም ለሀገር በቀል የአየር ንብረት ለውጥ መፍትሄዎች 50 ቢሊዮን ዶላር ሀብት በየዓመቱ የማሰባሰብ ስራ እንደሚከናወን ተመላክቷል። መሪዎቹ በጉባኤው ላይ የአፍሪካ የአየር ንብረት ለውጥ ፈንድ ወደ ስራ ማስገባት የሚያስችል ስምምነት መፈራረማቸውን የገለጸው የጋራ መግለጫው፥ ፈንዱ እዳን ከሚያሸክሙ ብድሮች ይልቅ የፋይናንስ ድጋፍ ላይ ያተኮረ እንደሆነ ጠቁሟል። በጉባኤው ዓለም አቀፍ አጋሮች የፋይናንስ ድጋፎችን ለማድረግ ቃል ገብተዋል። የአፍሪካ ልማት ባንክ፣ የአፍሪካ ኢምፖርት እና ኤክስፖርት ባንክ(አፍሪኤግዚም ባንክ)፣ አፍሪካ 50 የተሰኘ የመሰረተ ልማት ኢንቨስትመንት ማዕቀፍን ጨምሮ ሌሎች ግዙፍ የፋይናንስ ተቋማት ለአፍሪካ አረንጓዴ ኢንዱስትሪ ኢኒሼቲቭ 100 ቢሊዮን ዶላር ለመስጠት ቃል ገብተዋል። ሌሎች ሀገር በቀል የአየር ንብረት ፕሮጀክቶችን የሚደግፉ አዳዲስ ፕሮጀክቶችም ይፋ ሆነዋል። መሪዎች በጉባኤው አፍሪካ እ.አ.አ በ2030 በዓለም የታዳሽ ኢነርጂ ኢንቨስትመንት ያላትን ድርሻ ከ2 በመቶ ወደ 20 በመቶ ከፍ ለማድረግም ቃል ገብተዋል። የአረንጓዴ ማዕድናት እና ንጹህ የኢነርጂ ተደራሽነት የሚያሰፉ ስትራቴጂዎችን ማጠናከር ሌላኛው ጉባኤው ከስምመነት ላይ የደረሰበት አጀንዳ ነው። አፍሪካ በብራዚል ቤለም የሚካሄደውን (ኮፕ 30) የፀደቀውን የአዲስ አበባ ድንጋጌ አፍሪካ በዓለም የአየር ንብረት ያላትን የመሪነት ሚና የሚያጸና መሆኑን መግለጫው አመልክቷል። ኮፕ 30 ከዓለም የአየር ንብረት አስተዳደር አንጻር ትልቅ ትርጉም ያለው ሲሆን ቃል ኪዳኖቹ ወደ ተጨበጡ ውጤቶችና የተግባር እርምጃዎች የሚቀየሩበት ይሆናል ተብሎ ይጠበቃል። በጉባኤው የተገቡ ቃሎችና ትግበራን የሚያስታርቅ ነው ያሉትም አልጠፉም። በአጠቃላይ ጉባኤው ሁሉን አካታችና ተግባር ተኮር የአየር ንብረት ለውጥ መፍትሄዎች ከመቼውም ጊዜ በበለጠ የሚስተጋባበትና አስቸኳይ ጥሪ የሚቀርበበት ነው። አፍሪካም በጋራ ድምጿን ከማሰማት ባለፈ ፍትህና የተግባር ምላሽን የምትጠብቅበት ነው። ቃልን ወደ ተግባር መለወጥ የሚጨበጥ ለውጥ በማምጣት መጻኢ ጊዜ ፍትሃዊ እና ዘላቂነትን ላይ የተመረኮዘ እንዲሆን ያስችላል። 30ኛው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአየር ንብረት ለውጥ ጉባኤ(ኮፕ 30) እስከ ህዳር 12 ቀን 2018 ዓ.ም ይቆያል።

ኦሞ ብሔራዊ ፓርክ ውድምቢ የተሰኘው የዱር እንስሣ ኢትዮጵያ ውስጥ በብቸኝነት መገኛ እንደሆነም ይነገራል። ማራኪ ዕይታና ድንቅ የተፈጥሮ አቀማመጥ የተቸረው ኦሞ ብሔራዊ ፓርክ ዙሪያ-ገባውን ሙርሲ፣ ቦዲ፣ ባጫ፣ ሙጉጂ፣ ኛንጋቶም፣ ሱርማ፣ ዲዚና ሚኒት ብሔረሰቦች አጅበውታል። ፓርኩ በ1959 ዓ.ም. ሲመሠረት 4 ሺህ 68 ስኩየር ኪሎ ሜትር ስፋት እንደነበረው የኦሞ ብሔራዊ ፓርክ ዋና ኃላፊ ኑሩ ይመር ከኢዜአ ጋር ባደረጉት ቆይታ ተናግረዋል። ይህ አሃዝ በ2012/13 ዳግም በተደረገ የመከለል ሥራ ወደ 5 ሺህ 149 ስኩየር ኪሎ ሜትር ከፍ ማለቱንም ጠቅሰዋል።   72 የአጥቢ እንስሣት ዝርያዎች በፓርኩ ውስጥ እንደሚኖሩ የጥናት ውጤቶች ማመላከታቸውን ጠቅሰዋል። ከእነዚህ መካከልም አምሥቱ ትላልቅ የአፍሪካ አጥቢ እንስሣት መሆናቸውን ጠቁመው፤ እነሱም ዝሆን፣ አንበሳ፣ ነብር፣ አውራሪስና ጎሽ እንደሆኑ አብራርተዋል። በተጨማሪም ከ325 በላይ የአዕዋፍ፣ ከ24 በላይ የተሳቢና ተራማጅ፣ ከ13 በላይ የዓሣ ዝርያዎች እንደሚገኙ አስረድተዋል። እንዲሁም ፓርኩ ከ600 በላይ የእፅዋት ዝርያዎች መገኛ መሆኑን ነው የተናገሩት። ብሔራዊ ፓርኩን ከተለያዩ ሕገ ወጥ ተግባራት ለመጠበቅ ከአካባቢው ነዋሪዎች እና ከመንግሥት መዋቅር ጋር በቅንጅት እየተሠራ መሆኑንም አረጋግጠዋል።

ቦንጋ፤ ጥቅምት 29/2018 (ኢዜአ)፦ የቆየውን የደን ሀብት የማልማትና የመጠበቅ ባህልን ለቀጣይ ትውልድ ለማስተላለፍ እየሰሩ እንደሚገኙ በካፋ ዞን የጊምቦ ወረዳ ደን ልማት ማህበር አባላት ገለፁ። የካፋ ዞን የበርካታ ተፈጥሮ ሀብቶች ባለቤት ሲሆን ከነዚህም በዓለም በቅርስነት የተመዘገበው የበርካታ ብርቅዬ ብዝሃ-ህይወት መገኛው የካፋ ባዮስፌር አንዱ ነው። የካፋ ባዮስፌር በውስጡ ጥብቅ ደኖችንና ዘላቂ የልማት ሞዴልን የያዘ ሲሆን የአረቢካ ቡና፣ የበርካታ ሀገር በቀል ዛፎች፣ የመድኃኒት እፅዋት፣ የብርቅዬ እንስሳትና አእዋፋት ዝርያዎች መገኛ ነው።   በዚህ ባዮስፌር ውስጥም አሳታፊ የደን ልማት ማህበራት የሚገኙ ሲሆን ማህበራቱም በዞኑ የደን ሀብትን የማልማትና የመጠበቅ ባህልን ለቀጣይ ትውልድ ለማስተላለፍ እየሰሩ መሆናቸውን ይገልፃሉ። በጊምቦ ወረዳ ሚቺቲ ቀበሌ ውስጥ ከሚገኙ የደን ማህበራት መካከል የበካ ደን ልማት ማህበር ሰብሳቢ አቶ መብራቱ ገብረመስቀል ከአያቶቻቸው የተረከቡትን ደን የመጠበቅ ባህልን ማስቀጠላቸውን ጠቅሰው ማህበራቸው 130 አባላትን ይዞ ከ600 ሄክታር በላይ መሬት የሸፈነውን ስፍራ እየጠበቁ መሆናቸውን ተናግረዋል።   ከጥበቃው ጎን ለጎንም በክፍት ቦታዎች ላይ አዳዲስ ችግኞችን በመትከል የአካባቢው ስነ ምህዳር እንደተጠበቀ እንዲቆይ እየሰሩ መሆኑንም አክለዋል። በአካባቢው ዘመናዊ የደን አጠባበቅ ስርዓት እንዲኖር ተደራጅቶ መንቀሳቀሱ ዘላቂ ልማትና ተጠቃሚነትን ለማረጋገጥ ሚናው የጎላ መሆኑን የገለፁት ደግሞ የማህበሩ አባል አቶ ገረመው አሰፋ ናቸው።   ማህበሩ በስሩ ባሉት ስድስት ሳይቶች የተለያዩ ኮሚቴዎችን በማዋቀርና የችግኝ ጣቢያዎችን በማቋቋም በየዓመቱ ተጨማሪ ችግኞችን በመትከል የደን መጠኑ እንዲጨምር እያደረገ መሆኑንም ገልፀዋል። የካፋ ዞን ግብርና፣ አካባቢ ጥበቃና ህብረት ስራ ልማት መምሪያ የተፈጥሮ ሀብት ዘርፍ ኃላፊ አቶ ታሪኩ ወልደሚካኤል፣ የካፋ ማህበረሰብ በደን አጠባበቅ ላይ የቆየ ልምድ አለው ብለዋል።   ዘመናትን የተሻገረው የካፋ ማህበረሰብ የደን አጠባበቅ ባህል አሁንም ተጠናክሮ መቀጠሉን ጠቅሰው ይህም በርካታ ትሩፋቶችን እያስገኘ ስለመሆኑም አስረድተዋል። በዚህም በዞኑ 66 ሺህ 500 ወንድና ሴት አባላት ያላቸው 265 ማህበራት ተደራጅተው ከ218 ሺህ 195 በላይ ሄክታር ደን በመጠበቅ ላይ መሆናቸውን ገልፀዋል። የካፋ ባዮስፌር የአረቢካ ቡና መገኛ ብቻም ሳይሆን ከአምስት ሺህ በላይ የቡና ዘረመሎች፣ ሀገር በቀል የዛፍ ዝርያዎች እንዲሁም የተለያዩ አእዋፋት፤ ብርቅዬ የአንበሳ ዝርያና ሌሎች እንደሚገኙበትም ገልፀዋል። በዓለም ቅርስነት የተመዘገበው የካፋ ባዮስፌር 760 ሺህ ሄክታር መሬትን የሚሸፍን ሲሆን ከዚህም ውስጥ 52 በመቶው ጥብቅ ደን መሆኑን ከመምሪያው የተገኘው መረጃ ይጠቁማል።