አዲስ አበባ ፤መስከረም 14/2017 (ኢዜአ)፦ዓለም አቀፍ ኢነርጂ ኤጀንሲ ታዳሽ ኃይልን በሦስት እጥፍ ለማሳደግ እየሰራ መሆኑን የሮይተርስ ዘገባ አመለከተ ። የኤጀንሲው ሪፖርት እ.ኤ.አ. በ2030 ዓለም አቀፍ የታዳሽ ኃይልን በሦስት እጥፍ በማሳደግ የነዳጅ ፍጆታን በመቀነስ የአየር ንብረት ለዉጥ ግቡን ማሳካት እንደሚቻል አመልክቷል። በአየር ንብረት ለውጥ ላይ እርምጃ ለመውሰድ በኒውዮርክ የአየር ንብረት ሳምንት ላይ ለታደሙ ከመንግሥት እና ከንግዱ ዘረፍ ለተውጣጡ ኃላፊዎች ሪፖርት ማቅረቡን ዘግቧል። በዱባይ አምና በተካሄደው COP 28 የአየር ንብረት ጉባኤ 200 የሚጠጉ ሀገራት እንደ የንፋስና ፀሀይ ያሉ የታዳሽ ኃይሎችን በሦስት እጥፍ በማሳደግ በ2050 ዜሮ የካርበን ልቀት ላይ ለመድረስ መስማማታቸውን ዘገባው አስታውሷል። አገራት በ2030 ስምምነቱን ሙሉ በሙሉ በመተግበር ጥቅም ላይ ለማዋል 25 ሚሊዮን ኪሎ ሜትር የኤሌክትሪክ መስመሮችን ለመገንባት እና ለማዘመን የተቀናጀ ጥረት ማድረግ እንዳለባቸውም አንስቷል። በዚህም በ2030 ዓለም 1 ሺህ 500 ጊጋዋት የኃይል ማከማቻ አቅም እንደሚያስፈልጋት ሮይተርስ በዘገባው ጠቅሷል። አገራት በCOP 28 የኃይል አጠቃቀምን የሚረዱትን የኃይል ቆጣቢ እርምጃዎችን በእጥፍ ለማሳደግ ቃል የገቡ ሲሆን፤ዉጤታማነቱ መንግሥታት ለፖሊሲዎቻቸዉ ቅድሚያ እንዲሰጡ መጠየቃቸውን አመላክቷል። በፓሪስ የአየር ንብረት ስምምነት መሰረት የተቀመጡ ግቦችን ለማሳካት ሀገራት ታዳሽና የኢነርጂ ውጤታማነት ግቦችን በአገራዊ ዕቅዳቸው ውስጥ ማካተት አለባቸው ሲል ዓለም አቀፉ ኢነርጂ ኤጀንሲ ማሳሰቡን ዘገባው ያመለክታል። ከዓለም አቀፉ የኢነርጂ ዘርፍ የተለቀቀው የልቀት መጠን ባለፈው ዓመት ከፍተኛ ደረጃ ላይ መድረሱንም ዘገባው አንስቷል። የታዳሽ ኃይል አቅምን በሶስት እጥፍ ማሳደግና የኃይል አጠቃቀምን ለመቀነስ የኃይል ቆጣቢ እርምጃዎችን በእጥፍ ማሳደግ በአሥር ዓመታት መጨረሻ የዓለም ሙቀት አማቂ ጋዝ ልቀትን በ10 ቢሊየን ሜትሪክ ቶን ሊቀንስ ይችላል ተብሎ ከሚጠበቀው ጋር ሲነጻጸር መሆኑን ሪፖርቱን ጠቅሶ ሮይተርስ ዘግቧል።  

አዲስ አበባ ፤መስከረም 14/2017 (ኢዜአ)፦የተባበሩት አረብ ኢሚሬትስ እና የአሜሪካ መሪዎች የሱዳንን ግጭት ለማስቆም አፋጣኝ እርምጃ እንዲወሰድ ማሳሰባቸውን ሱዳን ትሪቡን ከዋሽንግተን ዘግቧል። የሁለቱ አገራት ፕሬዘዳንቶች በሱዳን ጉዳይ ላይ ትናንት ውይይት ማድረጋቸውን ዘገባው ጠቁሟል። የተባበሩት ዓረብ ኢምሬቶች ፕሬዘዳንት ሼክ መሀመድ ቢን ዛይድ እና የአሜሪካው ፕሬዘዳንት ጆ ባይደን ከውይይታቸው በኋላ በጋራ መግለጫ ሰጥተዋል። መሪዎቹ በመግለጫቸው በሰላማዊ ሰዎች ላይ እደረሰ ባለው መፈናቀል ረሀብና ጭካኔ የተሞላበት ግጭት ቆሞ ዘላቂ መፍትሄ ሊበጅለት ይገባል ማለታችውን ዘግቧል። "ለሱዳን ግጭት ምወታደራዊ መፍትሄ የለም" ያለው መግለጫው ጦርነቱ ባስቸኳይ እንዲቆም፣ ወደ ፖለቲካዊ ውይይት እንዲመለስ እና በሲቪል የሚመራ አስተዳደር እንዲሸጋገር ጥሪ አቅርቧል። በዳርፉር እየተባባሰ የመጣው ብጥብጥም እንዳሳሰባቸው መሪዎቹ መግለጻቸውን ዘገባው አመልክቷል። ሁለቱም ወገኖች ግጭት አቁመው ወደ ድርድር የማይመጡና የዓለም አቀፉን የሰብዓዊ ህግ የማያከብሩ ከሆነ የተለያዩ ማዕቀቦችን ከመጣል ጀምሮ በዘር ማጥፋት ወንጀል በዓለም አቀፉ የጦር ወንጀል ተጠያቂ እንዲሆኑም ጠይቀዋል። ሰላማዊ ዜጎችን በተለይም ሴቶችን፣ ህጻናትን እና አረጋውያንን መጠበቅ ከምንም በላይ ቅድሚያ የሚሰጠው ተግባር መሆኑንም አዘስገንዝበዋል። በግጭት መስመሮች የእርዳታ አቅርቦትን ለማመቻቸት ሰብዓዊ ፋታዎች እንዲፈጠሩ የሁለቱ አገራት መሪዎች መጠየቃቸውን ሱዳን ትሪቡን በዘገባው አመልክቷል።

አዲስ አበባ፤ መስከረም 13/2017 (ኢዜአ):- የዓለም ፋይናንስ አሰራር ጥልቀት ያለው ማሻሻያ እንደሚያስፈልገው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ ገለጹ። የተመድ የፀጥታው ምክር ቤት ነባራዊውን ዓለም የሚያንጸባርቅ መሆን አለበት ብለዋል። ከ79ኛው የተመድ ጠቅላላ ጉባዔ ጎን ለጎን የዋና ፀሐፊው አንቶኒዮ ጉቴሬዝ ኢኒሼቲቭ የሆነው የመጪው ጊዜ ጉባዔ (Summit of the Future) በኒውዮርክ እየተካሄደ ይገኛል። የባለብዙ ወገን የዲፕሎማሲ አሰራር የእይታ ለውጥ ማምጣት፣ የተገቡ ቃልኪዳኖችን መፈጸምና የረጅም ጊዜ ችግሮችን መፍታት ላይ የጉባዔው ዋንኛ ማጠንጠኛ ጉዳዮች ናቸው። የተመድ ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ በጉባኤው ላይ የተሰበሰብነው የባለብዝሃ ወገን ስርዓትን ከተጋረጠበት የሕልውና አደጋ ለመታደግ ነው ብለዋል። ጉባኤው ዓለም አቀፍ ተቋማት የተመድ ቻርተር እሴቶችን መሰረት ባደረገ መልኩ ይበልጥ ሕጋዊ፣ ፍትሐዊና ውጤታማ መሆን የሚያስችላቸው ጥልቅ ማሻሻያዎች በሚያደርጉበት ሁኔታ ላይ ሀሳቦችን እንዲያነሳ ጠይቀዋል። የ21ኛው ክፍለ ዘመን ፈተናዎች የ21 ክፍለ ዘመንን መፍትሔዎች ይሻሉ ያሉት ዋና ፀሐፊው ሁሉን አሳታፊና ለሰብዓዊነት ቅድሚያ የሚሰጡ ማዕቀፎች እንደሚያስፈልጉ አመልክተዋል።   በበርካታ ውስብስብና አሳሳቢ ፈተናዎችና ስጋቶች እያለፈች የምትገኘው ዓለም የገጠሟት ዘርፈ ብዙ ተግዳሮቶች በዘላቂ ልማት ላይ አሉታዊ ተጽእኖዎችን ማሳደሩን ነው የገለጹት። ይህም በማደግ ላይ የሚገኙ አገራት እድገት ላይ ጋሬጣ እንደሆነ ተናግረው ይህ ፍትሐዊ ካልሆነው የፋይናንስ አቅርቦት ጋር ተዳምሮ ተደራራቢ ጫናዎችን መፍጠሩን አመልክተዋል። በቅኝ ግዛት ዘመን የተዘረጋው የዓለም የፋይናንስ ስርዓት የአገራቱን የዘላቂ ልማት ትልሞችና ፈተናዎች ባማከለና ከወቅቱን የዓለም ኢኮኖሚ ሁኔታ ጋር በተጣጣመ መልኩ ጥልቅ ማሻሻያ ሊደረግበት እንደሚገባ አስገንዝበዋል። የፋይናንስ ስርዓቱን ለመለወጥ የተጀመሩ ተስፋ ሰጪ ስራዎች ማስቀጠል እንደሚያስፈልግም አጽንኦት ሰጥተዋል። የተመድ የጸጥታው ምክር ቤትም ሁለን አሳታፊና አካታች ያደረገ ፍትሐዊ ለውጥ ማድረግ እንዳለበት ገልጸው የአፍሪካ፣ እስያ፣ ፓሲፊክና ላቲን አሜሪካ በምክር ቤቱ ውክልና ሊያገኙ ይገባል ነው ያሉት። ዓለም አቀፍ የትብብር መድረክን ፍትሃዊ፣ አሳታፊና ትስስርን አጎልባች እንዲሆን ቁርጠኝነት የተሞላባቸውን እርምጃዎች መውሰድ እንደሚያስፈልግ አክለዋል። ትናንት በመጪው ዘመን ጉባዔ መክፈቻ ቀን አገራት ዓለም አቀፍ የዲጂታል ማዕቀፍና የቀጣይ ትውልድ የመርሆዎች መግለጫን ያካተተ ታሪካዊ የተባለለት ‘Pact for the future’ (የቀጣይ ዘመን ስምምነት) ማጽደቃቸው የሚታወስ ነው። ጉባዔው የተለያዩ ውሳኔዎችን በማሳለፍ ዛሬ ማምሻውን ይጠናቀቃል ተብሎ ይጠበቃል።    

አዲስ አበባ፤ መስከረም 6/2017(ኢዜአ)፡- የዓለም ጤና ድርጅት ከዘንድሮው የፈረንጆቹ አዲስ ዓመት መጀመሪያ ጀምሮ በዝንጀሮ ፈንጣጣ በሽታ የተጠረጠሩ ከ25 ሺህ በላይ ሰዎች በሽታ መለየታቸውን አስታወቀ። የአፍሪካ በሽታ መከላከያ እና መቆጣጠሪያ ማዕከል (ሲዲሲሲ) በበኩሉ ለዝንጀሮ ፈንጣጣ በሽታ ምላሽ 600 ሚሊዮን ዶላር እንደሚያሰባስብ የስፑትኒክ ዘገባ አመለክቷል። ከጥር 1 እስከ መስከረም 8/ 2024 ድረስ ከ720 በላይ በበሽታው ምክንያት ሞት መመዝገቡን ተገልጿል። እንደ ዓለም ጤና ድርጅት እስከ መስከረም 8/2024 በአፍሪካ ከበሽታው ጋር የተያያዙ 5ሺህ 789 የበሽታ ምልክቶች በቤተ ሙከራ ሲረጋገጥ 32 ሰዎች መሞታቸውን ዘገባው አመልክቷል። በሽታው በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ጉዳት ያደረሰ ሲሆን፤ በአገሪቱ ከበሽታው ጋር በተያያዘ ከተጠረጠሩ 21 ሺህ 835 ጉዳዮች 717 ሰዎች መሞታቸውን በዘገባው ተጠቅሷል። የዓለም ጤና ድርጅት የዝንጀሮ ፈንጣጣ ወረርሽኝ በአገሪቱ ምሥራቃዊ ክፍልና በአጎራባች አገሮች የሚያደርሰውን ጉዳት ከፍ አድርጎ መገምገሙን አመላክቷል። ድርጅቱ የወረርሽኙ ጉዳት በናይጄሪያና በሌሎች የምዕራብ፣ የመካከለኛው እና የምስራቅ አፍሪካ ሀገራት መጠነኛ እንደሆነ መታሰቡንና በአፍሪካ እና በተቀረው ዓለም ስላለው ሁኔታ ተመሳሳይ ግምገማ መስጠቱንም በዘገባው ተገልጿል። እንደ ስፑትኒክ ዘገባ በአጠቃላይ ከጥር 1/2022 እስከ ሐምሌ 31/2024 በዓለም ከዝንጀሮ ፈንጣጣ ወረርሽኝ ጋር በተያያዘ 103ሺህ 48 የተረጋገጡ ጉዳዮች፤ 229 ሞትን ጨምሮ በ121 አገራት ተመዝግበዋል። የአፍሪካ በሽታ መከላከያ እና መቆጣጠሪያ ማዕከል (ሲዲሲ) በበኩሉ ለዝንጀሮ ፈንጣጣ በሽታ ምላሽ 600 ሚሊዮን ዶላር እንደሚያሰባስብ ገልጿል። የማዕከሉ ዋና ዳይሬክተር ዣን ካሴያን ገንዘቡ ከአፍሪካ ህብረት ሀገራት፣ ከልማት አጋሮች፣ ከበጎ አድራጎት ድርጅቶች እና ከግሉ ዘርፍ ለማሰባሰብ እንደታቀደ አመልክተዋል። እንደ ጋቪ እና ዘ ፓንዴሚክ ፈንድ ካሉ ድርጅቶች ጋር ውይይት እየተካሄደ መሆኑንና ፤ የቴክኖሎጂ ዝውውሮች የክትባት ወጪዎችን 90በመቶ ሊቀንስ እንደሚችል ዳይሬክተሩ መግለጻቸውን ዘገባው አመልክቷል። በተጨማሪም የምዕራቡ ዓለም ከኮቪድ-19 ወረርሽኝ ትምህርት መውሰዱንና በዝንጀሮ ፈንጣጣ ወረርሽኝም አፍሪካን እንዳልተዉ ማሳየት እንደሚጠበቅበት ማስገንዘባቸውን አንስቷል። ገንዘብ የማሰባሰብ ጥረት የዓለም ጤና ድርጅት ባለፈው ወር በዝንጀሮ ፈንጣጣ በሽታ ዓለም አቀፍ ድንገተኛ የጤና አደጋ መሆኑን ካወጀ በኋላ የመጣ መሆኑን በዘገበው ተጠቅሷል።  

አዲስ አበባ፤ መስከረም 2/2017 (ኢዜአ)፡- አፍሪካ በተባበሩት መንግስትት የጸጥታው ምክር ቤት ሁለት ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት አሜሪካ ድጋፏን ኒውዮርክ በሚገኘው የድርጅቱ የውጭ ግንኙነት ምክር ቤት ዛሬ እንደምታሳውቅ በድርጅቱ የሜሪካ አምባሳደር ሊንዳ ቶማስ-ግሪንፊልድ ገለጹ። ከአፍሪካ በተጨማሪ አንድ ተዘዋዋሪ መቀመጫ ታዳጊ የደሴት (Highlands) ሀገራት እንዲኖራቸው አሜሪካ እንደምትደግፍ አምባሳደሯ መናገራቸውን ሮይተርስ ዘግቧል። አገራቸው አፍሪካ በጸጥታ ምክር ቤቱ ቋሚ መቀመጫዎች እንዲኖራት ድጋፍ ማድረጓ ከአፍሪካ ጋር ያላትን ግንኙነት በላቀ ሁኔታ እንደሚያሳድገውም አምባሳደሯ ጠቁመዋል። የአፍሪካ ሕዝብ ከቢሊዮን በላይ ቢሆንም፣ እ.ኤ.አ. በ1946 የተቋቋመው የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የፀጥታው ምክር ቤት ለአኅጉሪቷ ቋሚ መቀመጫ ሳይሰጣት፣ ከ70 ዓመታት በላይ አስቆጥሯል፡፡ ምክር ቤቱ 15 አባላት ያሉት ሲሆን፤ ቋሚ መቀመጫ የሰጠው ግን ድምፅን በድምፅ የመሻር መብት ያላቸው አምስቱ ሀገራት ለአሜሪካ፣ ለቻይና፣ ለፈረንሳይ፣ ለሩሲያና እንግሊዝ መሆኑን ጠቅሶ፣ድርድሮችን ለማበረታታት፣ ማዕቀብ ለመጣል፣ የሰላም አስከባሪ ማሰማራትን ጨምሮ ወታደራዊ ጣልቃ ገብነት ለማድረግ ውሳኔ የመስጠት ሥልጣን አለው። በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት ሁሉም የአፍሪካ አገሮች ከቅኝ ግዛት ነፃ ወጥተው በሂደት ተመድን ቢቀላቀሉም፣ ፀጥታው ምክር ቤት ካሉት አሥር ቋሚ ያልሆኑ መቀመጫዎች ለአፍሪካ የሰጠው ሦስት ተቀያያሪ መቀመጫዎችን እንደሆነም ዘገባው አመልክቷል፡፡ በግጭት የሚታመሱ አገሮች ያሉባት አፍሪካ፣ ድምጿ በቋሚነት እንዲሰማ፣ በሰላምና ፀጥታ ዘርፍ ጉልህ ሚና እንድትጫወት ዛሬ በምክር ቤቱ ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት፣ ለዚህም ተመድ የፀጥታውን ምክር ቤት መልሶ እንዲያዋቅር ስትወተውት ቆይታለች፡፡ እ.ኤ.አ. በ2010 አፍሪካ በፀጥታው ምክር ቤት ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት የአኅጉሪቱ መሪዎች ጥያቄ ቢያቀርቡም፣ ጥያቄያቸው እስካሁን መልስ አላገኘም፡፡ ሰኞ ነሐሴ 6 ቀን 2016 ዓ.ም የተመድ ከፍተኛ ባለሥልጣናት በነበራቸው ውይይትም፣ የድርጅቱ ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉተሬስ የፀጥታው ምክር ቤት ያረጀ አወቃቀሩን መልሶ እንዲያዋቅርና አፍሪካን በቋሚ አባልነት እንዲያካትት በአጽንኦት ተናግረዋል፡፡ “ዓለም እየተለዋወጠች ባለችበት ወቅት አፍሪካ የምክር ቤት ቋሚ አባል መሆን አለባት፣ እስካሁን አለመወከሏም ትክክል አይደለም፤” ሲሉ የተናገሩት ጉተሬስ፣ በምክር ቤቱ ያለው ስብጥር አሁን እየተቀየረ ካለው ዓለም ጋር ተመጣጥኖ መሄድ አቅቶታል ብለዋል፡፡ “ከአንድ ቢሊዮን በላይ ሕዝብ የያዘን አኅጉር በቋሚነት ያላካተተ የሰላምና ፀጥታ አካል አንቀበልም፣ ሰላምና ደኅንነትን በተመለከተ የአፍሪካን አመለካከት ዋጋ የሚያሳጣ አንቀበልም” ሲሉም ለጉባዔው አሳስበዋል፡፡ አፍሪካ ዛሬ በምክር ቤቱ ሁለት ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት ድጋፏን በአምባሳደሯ በኩል የምታሳውቀው አሜሪካ አፍሪካ በምክር ቤቱ ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት ብትደግፍም ድምጽን በድምጽ የመሻር መብት እንዲኖራት እንደማትፈቅድም ሊንዳ ቶማስ-ግሪንፊልድ መናገራቸውን ዘገባው አመላክቷል። አፍሪካ በምክር ቤቱ ቋሚ መቀመጫ እንዲኖራት አሜሪካ መደገፏ አፍሪካ በምክር ቤቱ በቋሚነት ትወከል የሚለውን ዘመቻ እንደሚያግዘው አምባሰደሯ አስረድተዋል። እንደ ሮይተርስ ዘገባ ምክር ቤቱ ድምፅን በድምፅ የመሻር መብት ካላቸው ከአምስቱ ቋሚ አገሮች በተጨማሪ አሥር መቀመጫዎችን ለየቀጣናው ቢሰጥም፤ ሀገራቱ ቋሚ መቀመጫ የላቸውም፡፡ በምክር ቤቱ አፍሪካ ሦስት፣ እስያ ፖስፊክ ሁለት፣ ላቲን አሜሪካና ካሪቢያን ሁለት፣ ምዕራብ አውሮፓና ሌሎች ግዛቶች ሁለት እንዲሁም ምሥራቅ አውሮፓ አንድ መቀመጫ እንዳላቸው በመረጃው ተጠቅሷል።  

አዲስ አበባ ፤ ጳጉሜን 4/2016 (ኢዜአ)፦ አብዱልመጂድ ቴቡኔ የአልጄሪያ ፕሬዝዳንት ሆነው በድጋሚ ተመርጠዋል። በአልጄሪያ ትናንት በተካሄደው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ የ78 ዓመቱ ፖለቲከኛ 95 በመቶ ድምጽ ማግኘታቸውን የአገሪቷ የምርጫ ኮሚሽን አስታውቋል። አብዴላሊ ሃሳኒ ቼሪፍ 3 በመቶ እና ዩሱፍ ኦውቺቼ 2 በመቶ ድምጽ ማግኘታቸውን ዘ ኢስት አፍሪካን እና አልጀዚራ ኮሚሽኑን ዋቢ አድርገው ያወጡት ዘገባ ያመለክታል። በፕሬዝዳንታዊ ምርጫው ድምጽ ለመስጠት ከተመዘገቡ ከ24 ሚሊዮን በላይ ዜጎች መካከል 48 በመቶው ብቻ ድምጽ መስጠታቸው ተገልጿል። በምርጫው ላይ ከ800 ሺህ በላይ በተለያዩ አገራት የሚኖሩ የአልጄሪያ ዳያስፖራዎች ድምጽ ሰጥተዋል። ውጤቱን ተከትሎ አብዱልመጂድ ቴቡኔ ለቀጣይ አምስት ዓመታት አልጄሪያን በመምራት ይቀጥላሉ። ቴቡኔ ከእ.አ.አ 2019 አንስቶ አልጄሪያን በፕሬዝዳንት እየመሩ እንደሚገኝ የዘ ኢስት አፍሪካን ዘገባ ያመለክታል።

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 30/2016 (ኢዜአ)፡- የመንግስታቱ ድርጅት ዓለም አቀፍ የገንዘብ ተቋማት በማደግ ላይ የሚገኙ አገራትን ተጠቃሚ በሚያደርግ መልኩ እንዲሰሩ የማሻሻያ ስራዎች መጀመሩን የተመድ ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉተሬዝ ገለጹ፡፡ ኢትዮጵያን ጨምሮ ከ50 የአፍሪካ ሀገራት መሪዎች የታደሙበት የቻይና-አፍሪካ የትብብር ጉባዔ ትናንት በቤጂንግ ተከፍቷል። ጠቅላይ ሚንስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) ኢትዮጵያ የቻይናን ያልተቋረጠ ድጋፍ ታደንቃለች ብለዋል። በጉባኤው ላይ የተገኙት የተባበሩት መንግስታት ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉተሬዝ ከሲጂቲኤን ጋር ባደረጉት ቆይታ አፍሪካ የቅኝ አገዛዝ ድርብ ተጠቂ መሆኗን ጠቅሰው ጉዳቱ የሚጀምረው ራሱ የቅኝ አገዛዝ ካደረሰባት ጫና መሆኑን አስታውቀዋል። ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ የተቋቋሙ ዓለም አቀፍ ተቋማት ያደረሱባት የእጅ አዙር ቅኝ አገዛዝ ሌላው ጫና መሆኑን ተናግረዋል። የቅኝ አገዛዙ ድርብ ጫና በፈጠረባቸው ፈተና በርካታ የአፍሪካ አገራት ህልውናቸውን በራሳቸው አቅም ማስቀጥል የማይችሉ እንደነበሩ ገልጸዋል። በዚህም አፍሪካ በዓለም አደባባይ በበቂ ሁኔታ መወከል አለመቻሏን በማንሳት ተግባሩን ነጥለን ካየነው በተለይም አህጉሪቱ በኢኮኖሚና በፋይናንስ ዘርፍ የደረሰባት መገለል በጣም አሳሳቢ መሆኑን ተናግረዋል። ዓለም አቀፍ የፋይናንስ ተቋማት በማደግ ላይ የሚገኙ አገራትን ፍላጎት በበቂ ሁኔታ ለመሸፈን አለመፈለጋቸውና አገራቱ በተቋማቱ ውስጥ በሚፈለገው ልክ አለመወከላቸው ችግሩን አባብሶታል ብለዋል። ይሀንን ችግር ለመፍታት የመንግስታቱ ድርጅት ዓለም አቀፍ የገንዘብ ተቋማትን አሰራር ለማሻሻል ስራዎች መጀመሩን ጠቅሰዋል። ማሻሻያው በማደግ ላይ የሚገኙ አገራትን ተጠቃሚ በሚያደርግ መልኩ እንዲተገበር እየሰራን ነው ብለዋል። ቻይና ዘላቂነት ያለውን የምዕተ ዓመቱን የልማት ግብ ለማሳካትና የራሷን ጨምሮ በማደግ ላይ ያሉ አገራትን ፍላጎት ለሟሟላት ከፍተኛ ኃላፊነት ወስዳ እየሰራች መሆኑን ዋና ፀሐፊው አስረድተዋል። የቻይና አፍሪካ ግንኙነት የደቡብ-ደቡብ ትብብርን የሚያንጸባርቅ መሆኑን በመጥቀስ ቻይና አፍሪካ የምትፈልገውን ኢንቨስትመንት በማቅረብ በኩል የሚጠበቅባትን ሚና እየተወጣች መሆኑን ገልጸዋል። አፍሪካ በመሰረተ ልማት፣ ትምህርትና ጤና ዘርፍ ያሉባትን ጉድለቶች ለመሙላት በምታደርገው ጥረት የቻይና እገዛ ከፍተኛ ቦታ ይይዛል ብለዋል። ቻይና ለአፍሪካ አገራት እያደረገች ያለው እገዛ ትልቅ እድል ይዞ መምጣቱን የተናገሩት ዋና ፀሐፊው አጀንዳ 2030ን ለማሳካት የቻይና አስተዋጽኦ ከፍተኛ ቦታ እንዳለው ተናግረዋል። ዘላቂነት ያለውን የምዕተ ዓመቱን የልማት ግብ ለማሳካት ዓለም አቀፍ የፋይናንስ ተቋማትን ማሻሻል ዋነኛው እርምጃ መሆኑን አስታውቀዋል። ለሦስት ቀናት በሚካሔደው የቻይና-አፍሪካ የትብብር ጉባዔ እአአ እስከ 2027 በሚኖረው የቻይና እና አፍሪካ ግንኙነት የትብብር ሰነዶች ላይ ውይይት ተደርጎ ስምምነት እንደሚፈረም ይጠበቃል።  

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 30 /2016(ኢዜአ)፡- የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የቻይናና አፍሪካ ትብብርና አጋርነትን እንደሚደግፍ የድርጅቱ ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ ገለጹ። የቻይና-አፍሪካ ጉባኤ ዛሬ በቤጂንግ መካሄድ ጀምሯል። የተመድ ዋና ፀሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ በጉባኤው ላይ ባደረጉት ንግግር ላይ ዓለም በግጭቶችና ማህበራዊ ቀውሶች ውስጥ እያለፈች እንደምትገኝና ተግዳሮቶቹ ለእድገትና ልማት ትልቅ ፈተና መሆናቸውን ገልጸዋል። የአፍሪካ አገራት በእዳ ቀውስ ፈተና ውስጥ መግባታቸውንና ለዘላቂ ልማት መዋዕለ ንዋይ ለማፍሰስ መቸገራቸውን አመልክተዋል። ኢ-ፍትሐዊና ጊዜው ያለፈበት ዓለም አቀፍ የፋይናንስ ስርዓት ማሻሻያ እንደሚያስፈልገውና የፋይናንስ ተቋማት ፍትሐዊ በሆነ መልኩ የፋይናንስ አቅርቦትን ተደራሽ ማድረግ እንዳለባቸው አስገንዝበዋል። በማደግ ላይ የሚገኙ አገራት ፈታኝ የገበያ ሁኔታዎች ተቋቁመው የዘላቂ ልማት ግቦችን እንዲያሳኩ የሚያደርግ የፋይናንስ ድጋፍ ማዕቀፍ መዘጋጀቱን ገልጸዋል። ይህም የአገራትን የፋይናንስ ተደራሽነት በማሳደግ የመካከለኛና የረጅም ዘመን መፍትሔ እንዲያበጁ አስተዋጽኦ እንዳለው ተናግረዋል። በዓለም አቀፍ የፋይናንስ ስርዓቱ ፍትሐዊ ማሻሻያ ለማድረግ የአፍሪካና ቻይና ሚና ቁልፍ መሆኑን ነው ዋና ፀሐፊው የገለጹት። ከዚህ አኳያም የደቡብ-ደቡብ ትብብር የአገራትን አቅም ለመገንባትና የልማት ግቦችን በጋራ እውን ለማድረግ የሚያስችል ማዕቀፍ እንደሆነ ተናግረዋል። ቻይና ከአፍሪካ ጋር ያላት አጋርነት የደቡብ-ደቡብ ትብብር ዋንኛ ምሰሶ ነው ብለዋል። የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የቻይና-አፍሪካ ትብብርና አጋርነት እንደሚደግፍ ዋና ፀሐፊው ገልጸዋል።

አዲስ አበባ፤ነሐሴ 29/2016(ኢዜአ)፦በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የሚደገፈው አረንጓዴ የአየር ንብረት ፈንድ በአፍሪካ ቀንድ የአየር ንብረት ለውጥን ለመቋቋም የሚውል 151 ሚሊዮን የአሜሪካ ዶላር ማጽደቁን የአፍሪካ ልማት ባንክ ማስታወቁን ዥንዋ ዘገበ። በአፍሪካ ልማት ባንክ የሚደገፈው ይኸው ፕሮግራም "በአፍሪካ ቀንድ ለምግብና ለኑሮ ተስማሚ የአየር ንብረት ለውጥን መገንባት" የሚለው የባንኩ ቡድን የገንዘብ ድጋፍ በጅቡቲ፣ በሶማሊያ፣ በኬኒያ፣ በኢትዮጵያ እና በደቡብ ሱዳን 4 ነጥብ 6 ሚሊዮን ሰዎችን ተጠቃሚ እንደሚሆኑም አመልክቷል። የአፍሪካ ልማት ባንክን ጠቅሶ እንደዘገበው "አዲሱ የገንዘብ ድጋፍ ማኅበረሰብ ተኮርና የሥርዓተ-ፆታ መመጣጠንን የሚቋቋም መፍትሄዎችን ይደግፋል" መባሉን ዥንዋ ዘግቧል። ዘላቂ የመሬት አስተዳደር ተግባራትን የአየር ንብረት ዘመናዊ ቴክኖሎጂዎች ተደራሽነት፣ ታዳሽ ኃይል፣ የህብረት ስራ ማህበራት አቅም ግንባታ፣ አግሪ ቢዝነስ እና የጥቃቅን፣ አነስተኛና መካከለኛ ተቋማት፤የብድር፣የአየር ንብረት አገልግሎት፣ የቅድመ ማስጠንቀቂያ ሥርዓቶች፣ እና የኢንሹራንስ የመረጃ ጠቋሚ ጉዳዮችን ማሻሻል የሚሉት መፍትሄዎችን እንደሚረዳ ባንኩ መግለጹን ዘገባው ጠቅሷል። የባንኩ የግብርና እና ማቀነባበሪያ ኢንዱስትሪ ዳይሬክተር ማርቲን ፍሬጌን የአፍሪካ ልማት ባንክ የአየር ንብረት ለውጥን ለመቋቋም ቁርጠኛ መሆኑን መግለጻቸውን ዘገባው አመልክቷል። የአረንጓዴ የአየር ንብረት ፈንድ ድጋፍ ማሰባሰብ የአፍሪካ ልማት ባንክ ቡድን ለአየር ንብረት ለውጥ የማይበገርና ቀጣይነት ያለው የግብርና ሥርዓትን በአፍሪካ ቀንድ ለማሳደግ ያለውን ቁርጠኝነት ያሳያል፣በዚህም በድራችን በጣም ተጋላጭ ከሆኑ አካባቢዎች በአንዱ የምግብ ዋስትናን ያሻሽላል ብለዋል ሲል ጠቅሷል። ለፕሮግራሙ ከጸደቀው የገንዘብ ድጋፍ ውስጥ 90 ነጥብ 7 ሚሊዮን ዶላር ድጋፍ ሲሆን የ60 ነጥብ 3 ሚሊዮን ዶላር ደግሞ ብድር መሆኑን ዥንዋ በዘገባው አመልክቷል። የአፍሪካ ልማት ባንክ በ2025 በመጀመሪያ ሩብ ዓመት ተግባራዊ ማድረግ የሚጀምረው ድጋፍ እንደሚያስተዳድርና ፕሮግራሙን እንደሚቆጣጠርም ማስታወቁንም ዘገባው ጠቅሷል። የአፍሪካ ቀንድ ከአየር ንብረት ጋር በተያያዘ ያልተስተካከለ የዝናብ ስርጭት፣ለሙቀት መጨመር፣ ለድርቅና ጎርፍ አደጋዎች ተጋላጭ መሆኑን የአፍሪካ ልማት ባንክ ማመልከቱን ዘገባው አንስቷል። የአየር ንብረት ለውጥ ለሰው፣ ለእንስሳትና ለሰብልና በሽታዎች መጨመርና ለየመሬት መራቆትን በማባባስ ምርታማነትን እንዲቀንስ ማድረጉንም ባንኩ መግለጹን አንስቷል።

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 24/2016 (ኢዜአ)፦ቻይና ለአፍሪካ የምትሰጠው ብድር መጨመሩ ተመለከተ። በቦስተን ዩኒቨርሲቲ የዓለም አቀፍ ልማት ፖሊሲ ማዕከል ያካሄደው ጥናት እንዳመለከተው የቻይና አበዳሪዎች ባለፈው ዓመት ለአፍሪካ 4 ነጥብ 61 ቢሊዮን ዶላር ብድር ያጸደቁ ሲሆን፤ ይህም እ.አ.አ ከ2016 ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ አሳይቷል። አፍሪካ እ.ኤ.አ ከ2012 እስከ 2018 ድረስ ከቻይና በዓመት ከ10 ቢሊዮን ዶላር በላይ ብድር ማግኘቷን ጠቅሶ፤ የፕሬዚዳንት ዢ ጂንፒንግ ቤልት ኤንድ ሮድ ኢኒሼቲቭ በ2020 የኮቪድ-19 ወረርሽኝ ከጀመረበት ጊዜ አንስቶ ግን ብድሩ በፍጥነት ማሽቆልቆሉን ጥናቱ አመላክቷል። ቻይና ከፍተኛ ዕዳ ካለባቸው ኢኮኖሚዎች ጋር ተያይዘው የሚመጡ አደጋዎችን ለመግታት ፍላጎት እንዳላትም ነው በጥናቱ የተመለከተው። የቻይና ብድር ለአፍሪካ ዳታቤዝ ፕሮጀክትን የሚያስተዳድረው የዩኒቨርሲቲው ማዕከል "ቤጂንግ የተሻለ ዘላቂ የሆነ የብድር ሚዛን ደረጃን የምትፈልግና አዲስ ስትራቴጂን የምትሞክር ይመስላል ይላል ጥናቱ። ይከው አዲስ መረጃ ቤጂንግ በየሦስት ዓመቱ የሚካሄደውን የቻይና-አፍሪካ የትብብር መድረክ የአፍሪካ መሪዎች ጉባዔ በሚቀጥለው ሳምንት ለማስተናገድ በዝግጅት ላይ እያለች የወጣ መሆኑን አንስቷል። ባለፈው ዓመት ስምንት የአፍሪካ ሀገራትና ሁለት የአፍሪካ የሁለትዮሽ አበዳሪ ድርጅቶችን ያካተተ 13 የብድር ስምምነቶች እንደነበሩ ጥናቱ ገልጿል። ከቻይና ልማት ባንክ ባለፈው ዓመት ከተሰጡ ከፍተኛ ብድሮች መካከል ለናይጄሪያ ለካዱና-ካኖ የባቡር መስመር እና የግብፅ ማዕከላዊ ባንክ ለፈሳሽ መገልገያ መሳሪያ የሚውል የወሰደው አንድ ቢሊዮን ዶላር የሚጠጋ ብድር እንደሚጠቀሱ ዘገባው አመላክቷል። ቻይና ከቅርብ ዓመታት ወዲህ እንደ ኢትዮጵያ ላሉ የአፍሪካ ሀገራት ከፍተኛ የሁለትዮሽ አበዳሪ መሆኗንም አንስቷል። አገሪቱ እ.አ.አ. ከ2000 እስከ 2023 ባለው ጊዜ ውስጥ ለአፍሪካ 182 ነጥብ 28 ቢሊዮን ዶላር ብድር መስጠቷን ጥናቱ ያረጋገጠ ሲሆን፤ ከተሰጠው ብድር ውስጥ አብዛኛው ለኢነርጂ፣ ለትራንስፖርትና አይሲቲ ዘርፎች መሆኑን አመልክቷል። ቻይና የምትሰጠው ብድር የቀነሰው በራሷ የውስጥ ችግሮች ግፊት እና በአፍሪካ ኢኮኖሚዎች መካከል እየጨመረ የመጣው የዕዳ ጫና መሆኑን ጥናቱ ማመልከቱን ዘገባው ገልጾ፤ ዛምቢያ፣ ጋና እና ኢትዮጵያ እ.አ.አ ከ2021 ጀምሮ የተራዘመ የዕዳ ማሻሻያ ለውጦች ውስጥ ገብተዋል ብሏል። ባለፈው ዓመት ከተሰጡት ብድሮች ውስጥ 2 ነጥብ 59 ቢሊዮን ዶላር ለክልል እና ለሀገር አቀፍ አበዳሪዎች የተሰጠ ሲሆን፤ ይህም የቤጂንግ አዲሱን ስትራቴጂ የሚያጎላ መሆኑን ጥናቱ ጠቅሷል። "የቻይና አበዳሪዎች ለአፍሪካ የፋይናንስ ተቋማት የሚሰጡት ትኩረት ለአፍሪካ ሀገራት የዕዳ ተግዳሮቶች መጋለጥን የሚያስወግድ የአደጋ መከላከል ስትራቴጂን ይወክላል" ብሏል። እ.ኤ.አ. በ2023 ከተሰጠው ብደር አንድ አሥረኛው ያህሉ ለሦስት የፀሐይ እና የውሃ ኃይል ማመንጫ ፕሮጀክቶች መሆኑን ጥናቱ ማመላከቱን እና ቻይና ከድንጋይ ከሰል ኃይል ማመንጫዎች ይልቅ ታዳሽ ኃይልን ለመደገፍ ፍላጎት እንዳላት ያሳያል ማለቱን ሮይተርስ ዘግቧል።

ሴናተሩ ሰርተውታል በተባሉበትና በተከሰሱበት ወንጀል በደረሰባቸው ጫና ምክንያት ከሃላፊነታቸው ለመልቀቅ ማመልከቻቸውን ለኒው ጄርሲው አገረ ገዥ ፊል መርፊ ማስገባታቸውን የዛሬው የሲቢኤስ ኒውስ ዘገባ ያሳያል። ይሄንን ተከትሎም በአሜሪካ በመጪው ህዳር ላይ በሚደረገው ምርጫ እንደማይሳተፉም በተለያዩ መገናኛ ብዙሃን እየወጡ ያሉ መረጃዎች ያመለክታሉ። ሴናተር ቦብ ሚኔንዴዝ በኢትዮጵያ ላይ ጫና እንዲደረግ በኒውጄርሲ በንግድ ስራ ላይ ከተሰማሩ 3 የግብጽ ሰዎች እጅ ወርቅ እና ጥሬ ገንዘብ ጉቦ መቀባላቸውን አሶሼትድ ፕሬስ ዘግቧል፡፡ ይህም ሴናተሩ ራሳቸውን ለግብጽ መንግሥት ወኪል አድርገው በመቆም ሰርተዋል የሚል ክስ ሲቀርብባቸው እንደነበረ ይታወቃል። በዚህም በዘረፋ፣ ጉቦ በመቀበል፣ ስልጣንን አላግባብ በመጠቀም፣ በሴራ፣ ፍትህን በማደናቀፍና መሰል 16 ወንጀሎች ላይ ተሳትፎ አድርገዋል በሚል ተጠርጥረው ክስ የተመሰረተባቸው መሆኑም ተመላክቷል፡፡ በመሆኑም በሚቀጥለው ህዳር ወር በሚካሄደው ምርጫ ዴሞክራቶችን ወክለው የሚወዳደሩት ቦብ ሜኒዴዝ ስልጣናቸውን በገዛ ፈቃዳቸው እንዲለቁ መሆናቸውን ተከትሎም በሌላ እጩ እንደሚተኩ ተገልጿል። የ70 ዓመት አዛውንቱ ሴናተር ቦብ ሚኒንዴዝ ስልጣናቸውን መከታ በማድረግ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ዶላሮችን ከሀገሪቱ ወታደራዊ እርዳታ ማመቻቸታቸውም ከተከሰሱባቸው ጉዳዮች አንዱ ሆኖ ቀርቧል። አጋሮቻቸውን ከወንጀል በመከላከል፣ አለአግባብ እንዲበለጽጉ በባለቤታቸው በኩል ከግብጽ የደህንነት ሰዎች ጋር ግኑኝነት በመፍጠር ስልጣንን አላግባብ ተጠቅመዋል ሲል አቃቤ ህግ ክስ መስርቶባቸዋል። የውጭ ጉዳይ ግንኙነት ቋሚ ኮሚቴ ሊቀ-መንበር ሆነው ስራቸውን እየሰሩ ስለመሆናቸው የሚናገሩት ቦብ ሚኔንዴዝ በተጠረጠሩበት ወንጀል ለሳምንታት ያክል ምርመራ ሲደረግባቸው እንደቆየ ቢገለጽም እሳቸው አሁንም አልፈጸምኩም እያሉ ይገኛሉ። ሴናተሩ “እኔ በህዝብ ፊት የገባሁትን ቃል አልጣስኩም፣ ከሀገር ወዳድነቴና አርበኝነቴ ውጭ ምንም አልሆንኩም ለማንም ሀገር የምሰራው ጉዳይ የለኝም” ማለታቸውም ተገልጿል። እኚህ አዛውንት ሴናተር ቦብ ሜኔንዴዝ በተጠረጠሩበት ወንጀል ጥፋተኛ ሆነው ከተገኙና ከተፈረደባቸው ቀሪ ዘመናቸውን በማረሚያ ቤት ሊያሳልፉ እንደሚችሉም አሶሲዬትድ ፕሬስን ጨምሮ የተለያዩ የሃገሪቱ መገናኛ ብዙሃን እየዘገቡት ይገኛሉ።

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 14/2016(ኢዜአ)፡- የአፍሪካ ልማት ባንክ ለማላዊ 12 ነጥብ 2 ሚሊዮን ዶላር የድርቅ መደን ዋስትና ክፍያ ፈጸመ። ባንኩ ለማላዊ የድርቅ መድን ክፍያውን የፈጸመው ኢሊኖ ባስከተለው ድርቅ ሳቢያ ለደረሰው ጉዳት መሆኑን ኤፒ ዘግቧል። የአፍሪካ ልማት ባንክ የመድን ከፍያውን በዚህ ወር ለማላዊ መፈጸሙን ትናንት ማሳወቁንም ዘገባው ጠቁሟል። ማላዊ በአፍሪካ ልማት ባንክ እና በአፍሪካ ሕብረት የአፍሪካ አደጋ አቅም ግሩፕ የድርቅ የመደን ዋስትና እንደነበራት ዘገባው ጠቅሷል። አገሪቱ ከባንኩ የተከፈላትን የመድን ዋስትና በድርቅ ለተጎዱ 235ሺህ ቤተሰቦች የምግብ እርዳታ እና ከ100 ሺህ ለሚበልጡት ደግሞ ለቀጥተኛ ድጋፍ እንደምታውለው የአፍሪካ ልማት ባንክ ማስታወቁን ዘገባው አመልክቷል። የማላዊው ፕሬዘዳንት ላዛሩስ ቻክዊራ እንዳሉት፤ ከባንኩ የተገኘው የመድን ዋስትና ክፍያ በኢሊኖ ሳቢያ በተከሰተው ደርቅ ሳቢ የተጎዱ ዜጎችን የሚረዳ ነው ብለዋል። ከዓለማችን ድሃ ከሚባሉት ሀገሮች አንዷ የሆነችውን ማላዊ ድርቅ የምግብ አቅርቦቷን በተደጋጋሚ ሲያዛባው መቆየቱን ዘገባው አንስቷል። ማላዊ እ.ኤ.አ ከሰኔ 2023 ጀምሮ በኢሊኖ የተፈጥሮ አደጋ እየተጠቃች እንደምትገኝም ዘገባው አመላክቷል። በአገሪቱ ከሚገኙ 28 የአስተዳደር ክልሎች ውስጥ 23ቱ የምግብ አቅርቦት መቃወስ ያጋጠማቸው መሆኑንም ጠቅሷል። በደቡባዊ አፍሪካ ሀገራት የሚስተዋል ዝቅተኛ የዝናብ መጠን በሰብል ልማት ላይ ጉዳት በማድረሱ ከፍተኛ የምግብ አቅርቦት እጥረት እንዳጋጠማት አመልክቷል።

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 14/2016(ኢዜአ)፦ ሞዛምቢክ የናካላ ወደብን በከፊል የባህር በር ለሌላት ማላዊ በሊዝ አከራይታ እንድትጠቀምበት የሚያደርግ ስምምነት ተፈራረመች። የሞዛምቢክ ፕሬዝዳንት ፊሊፔ ንዩሲና የማላዊው ፕሬዝዳንት ላዛሩስ ቻክዌራ ባለፈው ሳምንት የመነሻ ስምምነቶችን መፈራረማቸውን በማሪታይም ኢንዱስትሪ ላይ የሚሰራው የማሪታይም ኤግዚኪዩቲቭ ዘገባ ያመለክታል። ስምምነቱ የሁለቱን አገራት የሁለትዮሽ ትብብር ይበልጥ እንደሚያጠናክረው ተገልጿል። በተለይም በንግድ፣ በኤሌክትሪክ ኃይል አቅርቦትና ሌሎች የኢኮኖሚ መስኮች ያለውን ትስስር ለማጎልበት እንደሚያግዝ ተመላክቷል። ስምምነቱ ማላዊ በሞዛምቢክ ሰሜናዊ ክፍል የሚገኘውን የናካላ ወደብን የተወሰነ ክፍል በሊዝ አልምታ ለገቢና ወጪ ንግድ የመጠቀም መብት ይሰጣታል። የሞዛምቢክ ፕሬዝዳንት ፊሊፔ ንዩሲ ስምምነቱ የሞዛምቢክ-ማላዊ የጋራ የኤሌክትሪክ ኃይል ማመንጫን ጨምሮ የተለያዩ ፕሮጀክቶችን በትብብር ለማልማት እንደሚያስች ገልጸዋል። ስምምነቱ የአገራቱን የትብብር አድማስ ለማስፋትና ለማጎልበት እንደሚያስችል ገልጸዋል። የማላዊ ፕሬዚዳንት ላዛሩስ ቻክዌራ ስምምነቱ የባህር በር የሌላት ማላዊ የናካላ ወደብ እንደ አማራጭ እንደምትጠቀምና ይህም ከዚህ ቀደም አገሪቱ እቃ ለማጓጓዝ የምታወጣውን ከፍተኛ ወጪ ለመቀነስ እንደሚያስችላት አመልክተዋል። የናካላ ወደብ በማላዊ፣ ዛምቢያ እና ሞዛምቢክ በጋራ እየተገነባ ያለ የናካላ ልማት ኮሪደር አካል መሆኑ ተጠቁሟል። የፕሮጀክቱ ዓላማ ቀጣናዊ ትስስርን በማስፋት ወደብ ሌላቸው ማላዊና ዛምቢያ የባህር በር አማራጭ እንዲያገኙ የማድረግ አላማ አለው። የናካላ ወደብ በአፍሪካ ከሚገኙ ቁልፍ ደረቅ ወደቦች አንዱ መሆኑን የማሪታይም ኤግዚኪዩቲቭ ዘገባ ያመለክታል። ከእ.አ.አ 2018 አንስቶ ከጃፓን ዓለም አቀፍ የልማት ትብብር ኤጀንሲ(ጃይካ) በተገኘ የ300 ሚሊዮን ዶላር የፋይናንስ ድጋፍ ወደቡ የማሻሻልና የማዘመን ስራ በመከናወን ላይ ይገኛል። የማስፋፊያ ስራው የወደቡን ተርሚናል የማስፋትና የካርጎ አቅሙን የሚያሳድጉ አዳዲስ መሳሪያዎችን መትከልን ያካትታል። በዓለም ላይ 44 አገራት የባህር በር የሌላቸው ሲሆን ከነዚህም ውስጥ 16ቱ አፍሪካ ውስጥ እንደሚገኙ መረጃዎች ያመለክታሉ። እ.አ.አ በ1982 በጃማይካ በተካሄደ ስብሰባ የፀደቀው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ዓለም አቀፍ የባህር ሕግ የባህር በርና ወደቦችን ሰጥቶ በመቀበል መርሕ የአገራትን ሉዓላዊነት ባከበረ መልኩ መጠቀም እንደሚቻል ያስቀምጣል። የባህር በር የሌላቸው አገራት የባህር በር ካላቸው አገራት ጋር በመነጋገር ተጠቃሚነታቸውን ያረጋገጡባቸው ዓለም አቀፍ ተሞክሮዎች ከጊዜ ወደ ጊዜ እያደጉ መጥተዋል። የሕግ ማዕቀፉ የባህር በር የሌላቸው አገራት ወደብ ካለበት ቦታ የመድረስና የመመለስ መብት እንዳላቸውም ይደነግጋል።

አዲስ አበባ፤ ነሐሴ 10/2016(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያ በመጪዎቹ አስር ዓመታት ዋነኛ የውጭ ቀጥተኛ ኢንቨስትመንት መዳረሻ እንደምትሆን የኦክስፎርድ ዩኒቨርሲቲ የምጣኔሃብት ምሁር ፕሮፌሰር ፖል ኮሊየር ገለጹ። ፕሮፌሰሩ ለፋይናንሻል ታይምስ ድረገጽ በላኩት ጽሁፍ እንዳብራሩት የምእራቡ ዓለም ትኩረቱን ወደ ዩክሬይን እና ጋዛ ባደረገበት ወቅት አንዳንድ የአፍሪካ አገራት ፊታቸውን ወደ ሩሲያ ቢያዞሩም ጥቂቶች የውጭ ቀጥተኛ ኢንቨስትመንት ለመሳብ የኢኮኖሚ ሪፎርም አድርገዋል ብለዋል። የፋይናንስ ሥርዓታቸውን ቀደም ብለው ያስተካከሉት ደቡብ አፍሪካ፣ ኬንያና ናይጄሪያ ምጣኔሃብታዊ እንቅስቃሴያቸው በጠንካራ መደላደል ውስጥ በመውደቁ በተወሰነ ደረጃ መረጋጋት ተስኖት እንደነበር ጠቅሰዋል። ኢትዮጵያና ዛምቢያ የሄዱበት መንገድ ሪፎርሙን ዘላቂ በማድረግ የባለሃብቶችን ቀልብ መሳብ እንደሆነም አንስተዋል። ፕሮፌሰሩ አክለውም ኢትዮጵያ ላለፉት 30 ዓመታትን በዘለቀው ኢኮኖሚ ስርዓት ምጣኔሃብቷን ጥንቃቄ በተሞላበት መንገድ ለቻይናውያን ባለሃብቶች ክፍት መደረጉን ገልጸዋል። ቻይናውያኑም በኢትዮጵያ ያለውን የሰውኃይል እና የምእራባውያኑን ክፍት የገበያ መዳረሻዎች ተጠቅመው ቀላል የማምረቻ ማእከላትን በአዲስ አበባና ዙሪያዋ እንዳስፋፉ አስታውሰዋል። ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) በለውጡ ወደ ኃላፊነት መምጣታቸውን ተከትሎ ገበያ መር የምንዛሬ ሥርዓትን ከመተግበር ጀምሮ ምጣኔሃብቱን የተመለከቱ በርካታ ወሳኝ ማሻሻያዎችን በማድረግ ዘላቂ ሃገር በቀል የኢኮኖሚ ሥርዓት ማስተዋወቃቸውን ጠቅሰው፤ኢትዮጵያ አሁን ላይ ግዙፍ ኢኮኖሚ ገንብታለች ብለዋል። ፕሮፌሰሩ በርካታ የባሕረ ሰላጤው፣ የህንድ፣ የምስራቅ ኤሽያና የተርኪዬ ባለሃብቶች ቀደም ብለው በመግባት ኤኮኖሚውን ወደፊት እያንቀሳቀሱት መሆኑን አስረድተው፤ በዚህም የዓለም ባንክና አይ ኤም ኤፍ አላስፈላጊ የፖሊሲ ቅድ መሁኔታዎችን ሲደረድሩ መቆየታቸውን አንስተዋል። የኢትዮጵያ መንግሥት የዜጎቹን ህይወት በዘላቂነት ለመቀየር የሚያስችል ጠንካራ ድርድር በማድረግና ሪፎርሙን በመተግበር አስፈላጊ የሚለውን ገንዘብ ማግኘት እንደቻለ ፕሮፌሰሩ አስረድተዋል። ዛምቢያም በተመሳሳይ በፖለቲካ ሥርዓቷ የሰፈነውን ሙስናን በመቆጣጠር ሪፎርሙን በስኬት መተግበር ከቻለች ትልቅ ለውጥ ማምጣት ትችላለች ማለታቸውን በመረጃው ተመላክቷል። የኢኮኖሚ ሪፎርሙ ላይ የሃገሪቱ ተቃዋሚዎች ደስተኛ ባይህኑም ፕሬዝደንት ሃካይንዴ ሂችሌማ ካቢኔያቸውን ብቃት ባላቸው ሰዎች በማዋቀር የኢኮኖሚ ሪፎርም በማድረግ ዛምቢያን ለሌሎች የአፍሪካ ሃገራት ምሳሌ ለማድረግ እየተንቀሳቀሱ መሆኑንም በጽሁፋቸው ገልጸዋል።

አዲስ አበባ፤ ነሀሴ 1/2016(ኢዜአ):- የኢትዮጵያ የማክሮ ኢኮኖሚ ፖሊሲ ትግበራው ለ50 ዓመታት የዘለቀውን የኢኮኖሚ መዛባት የሚያስተካክል ነው ሲሉ የገንዘብ ሚኒስትር ዴኤታ እዮብ ተካልኝ (ዶ/ር) ገለጹ። ሚኒስትር ዴኤታው እዮብ ተካለኝ (ዶ/ር) ከብሉምበርግ ድረ ገጽ ጋር በነበራቸው ቆይታ እንደገለጹት፤ ኢትዮጵያ ይህን ውሳኔ ተግባራዊ ያደረገችው ሀገራዊ ለውጥን ተከትሎ በተቀመጠው የማህበራዊ ፖለቲካዊና ምጣኔ ሃብታዊ ሪፎርምን ታሳቢ በማድረግ ነው። ሀገራዊ ለውጡ ኢትዮ-ቴሌኮምን ጨምሮ ግዙፍ የመንግሥት የልማት ድርጅቶች ለግሉ ዘርፍ ክፍት ከመሆናቸውም ባሻገር የፋይናንስ ዘርፉን ከዲጂታል ሥርዓቱ ጋር በማስተዋወቅ ህብረተሰቡ ተጠቃሚ እንዲሆን ያስቻሉ ሰፊ ስራዎች ተሰርተዋል ብለዋል። ገንዘብን በሚመለከትም የተለያዩ የፖሊሲ ማሻሻያዎች መደረጋቸውን ያብራሩት ሚኒስትር ዴኤታ ሀገር በቀል የኢኮኖሚ ለውጥ እንዲመጣ በሂደትም የምጣኔ ሃብት አወቃቀሩ እንዲቀየር ተከታታይ ስራዎች ተግባራዊ ሲደረጉ መቆየታቸውንና ላለፉት 50 ዓመታት በኢኮኖሚው ዘርፍ ይስተዋል የነበረው መዛባት እንዲስተካከል ጥረት እየተደረገ መሆኑን ተናግረዋል። እዮብ (ዶ/ር) አያይዘውም እስከቅርብ ጊዜ ድረስ መርካቶ በሚባለው የሃገሪቱ ትልቁ የገበያ ስፍራ ዶላር በባንኮች እና በትይዩ መንገድ በብር ሲመነዘር የነበረው ሰፊ ልዩነት ይዞ መቆየቱን ጠቅሰው፤ የተወሰደው እርምጃም ሁለቱን ገበያዎች ለማቀራረብ እንደሆነም ገልጸዋል። ላለፉት ሶስት ወራት የውጭ ምንዛሬ ለውጥ ሊኖር ይችላል በሚል ግምት እዛም እዚህም ዶላር የማሸሽ እና ያልተገቡ የንግድ ተግባራት የመፈጸም አዝማሚያዎች በሰፋት እንደነበሩ በአንስተዋል። ከእርምጃው በኋላ ግን ሁለቱ የውጭ ምንዛሬ ገበያዎች አቻ ሲሆኑ የምርቶች ዋጋ ሊረጋጋና የኢትዮጵያ ኢኮኖሚም ወደ መደበኛው መንገድ ሊገባ እንደሚችል ሚኒስትር ዴኤታው አብራርተዋል። ለውጡን ተከትሎ ትርጉም ያለው ገንዘብም በውጭ አገራት ከሚኖሩ ኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውያን ወደ አገር ቤት እንደሚላክ ይጠበቃል ያሉት እዮብ (ዶ/ር) ይህ ገንዘብ ወደ ገበያው ሲገባ ገበያው ይረጋጋል ብለዋል። በገንዘብ የማሻሻያ ለውጥ ሲደረግ በተወሰነ ደረጃ ጉዳዩን ያለመረዳት ችግር ሊያግጥም እንደሚችል የሚጠበቅ ነው ያሉት ሚኒስትር ዴኤታው፤ ለውጡ የብዙሃኑን ማህበረሰብ አኗኗር እንዳይጎዳና ከቁጥጥር ውጭ የሆነ የዋጋ ግሽበት እንዳያስከትል ላለፉት ሁለት ተከታታይ ዓመታት መንግሥት ሰፊ ዝግጅት ሲያደርግ መቆየቱን ጠቅሰዋል። ለመንግሥት ሰራተኞች የተዘጋጀውን የደመወዝ ጭማሪ እና በቅርቡ ከተመደበው ተጨማሪ ከ550 ቢሊዮን ብር በላይ በጀት ውስጥ እንደ ነዳጅና ማዳበሪያ ለመሳሰሉ አስፈላጊ አቅርቦቶች ድጎማ መዘጋጀቱን በማሳያነት አንስተዋል። ኢትዮጵያ ያለባትን ብድር ለመክፈል የሚያስችሉ ሰፊ ስራዎች ሲሰሩና ከሁሉም አበዳሪዎች ጋር የብድር አከፋፈል ማሻሻያዎች እንዲደረጉ ድርድሮች ሲካሄዱ መቆየታቸውን እዮብ (ዶ/ር) አሰታውሰው፤ ድርድሮቹ በመሳካታቸው ኢትዮጵያ ለጀመረችው ሀገራዊ ለውጥ ስኬት የሚያግዛት 4 ነጥብ 9 ቢሊዮን ዶላር የእዳ ክፍያ እፎይታ ማግኘት ችላለች ብለዋል። የአገር ውስጥ ብድርን በተመለከትም ለአገሪቱ የጡረታ ፈንዶች ከፍ ያሉ የቦንድ ጥያቄዎችን በማቅረብ የአገር ውስጥ የብድር ጫናን ለመቀነስ የሚያስችሉ እርምጃዎች እየተወሰዱ መሆኑንም አብራርተዋል። ኢትዮጵያ ባላት ጥቅል አገራዊ ምርት (ጂዲፒ) በስፋቷና በህዝብ ብዛቷ በምስራቅ አፍሪካም ሆነ በአፍሪካ ባስመዘገበችው ትልቅ የኢኮኖሚ ዕድገት በአገሪቱ መዋዕለ ንዋያቸውን ለማፍሰስ ፍላጎቱ ላላቸው የውጭ ባለሃብቶች ተመራጭ መዳረሻ እንደሚያደርጋት አስረድተዋል። ይህ የለውጥ መንግሥት ባለፉት አምስት እና ስድስት ዓመታት ተከታታይ እርምጃዎችን በመውሰድ ኢኮኖሚው ላለፉት 50 ዓመታት ከታሰረበት ተፈቶ ተወዳዳሪና ከጊዜው ጋር እንዲሄድ አድርጎታል ብለዋል። ሚኒስትር ዴኤታ እዮብ ተካልኝ (ዶ/ር) አክለውም ኢትዮጵያን እያስተዳደረ ያለው የለውጥ መንግሥት የዓለም ባንክና አይኤም ኤፍ እና አሜሪካንን ጨምሮ ከእንግሊዝ፣ ከፈረንሳይ ከጣሊያንና ከሌሎች አገራት ጋር በትብብር እየሰራ መሆኑን ተናግረዋል። በአብዛኞቹ የኢትዮጵያ የኢንደስትሪያል ፓርኮች ምርቶች መዳረሻቸው አሜሪካ በመሆኑ ኢትዮጵያ ጉዳችን መልሳ እየገመገመች ስለሆነ ወደ አጎዋ ማእቀፍ የማትመለስበት ምክንያት እንደማይታያቸው ገልጸዋል። ኢትዮጵያ ወደ አጎዋ ማእቀፍ ተመልሳ መግባቷ በኢንደስትሪ ፓርኮቹ ላይ መዋዕለ ንዋያቸውን ያፈሰሱ ባለሃብቶችን እና አብዛኞቹ ሴቶች የሆኑበት በ100 ሺዎች የሚቆጠሩ የፓርኮቹን ሠራተኞችን ተስፋ የሚያለመልም መሆኑንም አንስተዋል። ኢትዮጵያ በአፍሪካ የብልፅግና መልህቅ ስለሆነች ለውጡ አገሪቱን ዋነኛ የቱሪዝም እና የኢንቨስትመንት መዳረሻ እንደሚደርጋት ያስረዱት እዮብ (ዶ/ር) ፤ ኢትዮጵያ በትውልዶች መካከል መዋቅራዊ ሽግግር እንዴት እንደሚሳካ የማሳየት ከፍተኛ ፍላጎት እንዳላትም በአጽንኦት መናገራቸውን በመረጃው ተጠቅሷል። ሚኒስትር ዴኤታው ይሄ ጉዳይ ዜጎችን በተለያየ ደረጃ ለጊዜው ቢገዳደርም ኢትዮጵያውያን ዘመናትን ያስቆጠረ የአገር ግንባታ ታሪክ ያላቸው በመሆኑ፤ አሁን እየተደረገ ያለው የብሄራዊ ምክክር ሂደትም ለዚህ መስፈንጠሪያ ሆኖ ሊያገለግል ይችላል ሲሉም አስረድተዋል።  

አዲስ አበባ፤ ሐምሌ 15/2016(ኢዜአ)፦ ኢትዮጵያን ጨምሮ በአፍሪካ በ2024 በርካታ የኢንተርኔት ተጠቃሚዎች ያሏቸው 10 አገራት ይፋ ተደረጉ። የሩሰያ ዜና አገልግሎት ስፑትኒክ እንደዘገበው ናይጄሪያ ከሁሉም አገራት የቀዳሚነቱን ስፍራ ይዛለች። ኢትዮጵያ ደግሞ ከኬኒያና ታንዛኒያን ቀድማ በስምንተኛ ደረጃ ላይ ስትገኝ ታንዛኒያ በመጨረሻው በ10ኛ ደረጃ ላይ እንደምትገኝ ዘገባው ያሳያል። የደረጃ አሰጣጡ መሰረት ያደረገው ከ80 ሺህ በላይ ርዕሰ ጉዳዮች ላይ ተመርኩዞ መሆኑን ስፑትኒክ ጠቁሞ መስፈርቱ ከ22 ሺህ 500 በላይ የመረጃ ምንጮችን የሸፈነ እንደሆነም አመልክቷል። ለደረጃ አሰጣጡ ኦንላይን ስታትስቲክስ ፖርታል በመጠቀም መረጃዎችን የመሰብሰብ ስራ መከናወኑ ተገልጿል። በአፍሪካ አገራት በይነ መረብ ወይም ኢንተርኔት በተመጣጣኝ ዋጋ ባላቸው መሳሪያዎች ተደራሽነት በአሁኑ ወቅት እያደገ መምጣቱን በዘገባው ተገልጿል። በተጨማሪም የተሻለ የቴሌኮም ግንኙነት በተለይም የዲጂታል አገልግሎቶች በመስፋፋታቸው ምክንያት የዓለም አቀፍ እና የአፍሪካ የኢንተርኔት ተጠቃሚዎች ቁጥር በአሁኑ ወቅት ማሻቀቡን ቀጥሏል ብሏል ስፑትኒክ በዘገባው። በአፍሪካ ያለው የኢንተርኔት አጠቃቀም ምንም እንኳን ከሌሎች ክፍለ ዓለማት ጋር ሲነጻጸር አሁንም በዝቅተኛ ደረጃ ላይ ቢሆንም ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ግን አስደናቂ እድገት መታየቱን ዘገባው አስታውሷል። ዘገባው እ.ኤ.አ. በ2024 የኢንተርኔት አጠቃቀምን የሚመሩ አስር የአፍሪካ ሀገራትን ዝርዝር እንሚመለከተው አስቀምጧል፡- 1. ናይጄሪያ (103 ሚሊዮን ወይም 45 ነጥብ 2 በመቶ የህዝብ ብዛት)፣ 2. ግብፅ (82 ሚሊዮን ወይም 76 በመቶው ህዝብ)፣ 3. ደቡብ አፍሪካ (45 ሚሊዮን ወይም ከህዝቡ 72 ነጥብ በመቶ)፣ 4. ሞሮኮ (34 ሚሊዮን ወይም 92 ነጥብ 2 በመቶው የህዝብ ብዛት)፣ 5. አልጄሪያ (33 ሚሊዮን ወይም 71 ነጥብ 8 በመቶ የህዝብ ብዛት)፣ 6. ዲሞክራቲክ ኮንጎ (28 ሚሊዮን ወይም 27 ነጥብ 4 በመቶ የህዝብ ብዛት)፣ 7. ጋና (24 ሚሊዮን ወይም 71 ነጥብ 3 በመቶ የህዝብ ብዛት)፣ 8. ኢትዮጵያ (24 ሚሊዮን ወይም 21 ነጥጭብ 1 በመቶ የህዝብ ብዛት)፣ 9. ኬንያ (22 ሚሊዮን ወይም 43 ነጥብ 3 በመቶው የህዝብ ብዛት)፣ 10. ታንዛኒያ (21 ሚሊዮን ወይም ከህዝቡ 33 ነጥብ 4 በመቶ

አዲስ አበባ፤ ሐምሌ 14/2016(ኢዜአ)፦የወቅቱ የአሜሪካ ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን በቀጣዩ አመት በሚደረገው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ እንደማይወዳደሩ አስታውቀዋል። ፕሬዚዳንት ባይደን በመጪው አመት በሚካሄደው የአሜሪካ ምርጫ ከተቀናቃኛቸው ሪፕብሊካን ፓርቲ ፕሬዝዳንታዊ እጩ ዶናልድ ትራምፕ ጋር የምረጡኝ ቅስቀሳ ፉክክር ሲያደርጉ መቆየታቸው ይታወቃል። ሆኖም ዛሬ አመሻሽ በፃፉት ደብዳቤ በምርጫው እንደማይሳተፉ አስታውቀዋል። ዝርዝር ጉዳዮችን በቅርቡ እንደሚያሳውቁ የገለጹት ባይደን ድጋፍ ያደረጉላቸውንና አሜሪካውያንን አመስግነዋል። ምርጫው እስከሚካሄድበት ጊዜ ድረስ በኃላፊነታቸው እንደሚቆዩ መግለጻቸውን ዋሽንግተን ፖስት ዘግቧል። አሁን ዘግይቶ በወጣ መረጃ ባይደን ከምርጫው ራሳቸውን ማግለላቸውን ተከትሎ በምክትላቸው ካማላ ሀሪስ የመተካት እድላቸው ሰፊ መሆኑ ተመልክቷል።

አዲስ አበባ፤ ሐምሌ 14/2016(ኢዜአ)፦ በአፍሪካ ቀንድ በመጪዎቹ ሶስት ወራት ከወትሮው የተለየ የሙቀት መጠን ሊኖር ይችላል። የኢጋድን በይነ መረብ ዋቢ አድርጎ ዥንዋ እንደዘገበው፤ በአፍሪካ ቀንድ ከነሐሴ እስከ ጥቅምት ወራት ባለሉት ጊዜያት ከወትሮው የበለጠ የሙቀት መጠን ይኖረዋል። የምስራቅ አፍሪካ የልማት በይነ መንግሥታት (ኢጋድ) የአየር ንብረት ትንበያ ኤጀንሲ የአፍሪካ ቀንድ ቀጠና ከነሀሴ እስከ ጥቅምት ባሉት ወራት ከወትሮው የበለጠ ሙቀት እንደሚኖረው ትናንት ማስታወቁን ዘገበው አመልክቷል። የኢጋድ የአየር ንብረት ትንበያ ማመልከቻ ማእከል ያስታወቀው፤ በአካባቢው በሚገኙ አንዳንድ ሀገራት የሙቀቱ መጠን እስከ 35 ዲግሪ ሴልሺየስ ሊደርስ እንደሚችልም ነው የጠቆመው። ይሁን እንጂ ከሙቀቱ በተጋዳኝ በአንዳንድ አካባቢዎች ከወትሮው የተለየ ቀዝቃዛ የአየር ንብረት ሊስተዋል እንደሚችል ድርጅቱ አስታውቋል። ሌሎች እንደ ጂቡቲ ፡ ኬንያ ፡ ደቡብ ሱዳን ፡ ሱማሊያና ኡጋንዳ በመሳሰሉት የአፍሪካ ቀንድ ሀገራት ከፍተኛ የሙቀት መጠን የሚመዘገቡባቸው እንደሆኑም ዥንዋ በዘገባው አመላክቷል። በአካባቢው ከሚከሰተው ከፍተኛ ሙቀት በተጨማሪም ከነሀሴ እስከ ጥቅምት ባሉት ወራት የአፍሪካ ቀንድ ምስራቃዊ ክፍሎች ከወትሮው የበለጠ ደረቅ የአየር ንብረት እንደሚያጋጥማቸው የማዕከሉ ትንበያ ያመለክታል።

አዲስ አበባ፤ ሐምሌ 11/2016(ኢዜአ)፡- መደበኛ ያልሆነ ወይም የተዛባ የእንቅልፍ ሰዓት በስኳር በሽታ የመያዝ እድልን እንደሚጨምር ተመላክቷል። የዩናይትድ ኪንግደም ባዮባንክ ያካሄደው ተከታታይ ጥናት መደበኛ ያልሆነ የመኝታ ሰዓት አጠቃቀም ለታይፕ 2 ስኳር በሽታ አጋላጭ ምክንያቶች ሰፊ ድርሻ እንደሚኖረው አስገንዝቧል። የተለያየ የመኝታ ሰዓት የሚጠቀሙና መደበኛ የእንቅልፍ ቆይታ የሌላቸው ሰዎች ለስኳር በሽታ ተጋላጭ እንደሚሆኑ ነው ጥናቱ ያመለከተው። ጥናቱ የተካሄደው በአማካይ 62 አመት የሞላቸው 84 ሺህ ስኳር ታማሚ ባልሆኑ ግለሰቦች ላይ ሲሆን ለ7 ተከታታይ ቀናት የእንቅልፍ ሰዓታቸው ላይ ቁጥጥር ሲደረግ ነበር። በጥናቱ ውጤት መሰረት "መደበኛ ያልሆነ" የእንቅልፍ ሰዓት ተብሎ የተለየው በየቀኑ በአማካይ ከ1ሰዓት በላይ የሚለዋወጥ የእንቅልፍ ቆይታ መሆኑን ዩፒአይ ዘግቧል። በዚህም ከ60 ደቂቃ በላይ በየቀኑ የእንቅልፍ ሰዓታቸው የሚዛባ 34 በመቶው የጥናቱ ተሳታፊዎች ለስኳር ተጋላጭ መሆናቸውን ጥናቱ እንዳመለከተ ተገልጿል። በተጨማሪም የጥናቱ ተሳታፊዎች ባለፉት ሰባት ዓመታት ባጋጠማቸው የስኳር በሽታ ተጋላጭነት ላይ የዳሰሳ ጥናት መደረጉም ተመልክቷል። የጥናት ቡድኑ ለስኳር በሽታ ተጨማሪ አጋላጭ የሆኑ ምክንያቶችን ከለየ በኋላ የተዛባ ወይም መደበኛ ያልሆነ የእንቅልፍ ሰዓት ለታይፕ 2 ሰኳር በሽታ አጋላጭ ምክንያት መሆኑን አረጋግጧል። የጥናት ቡድኑ መሪ የሆኑት ሲና ኪያነርሲ ወጥነት ያለው የእንቅልፍ ሰዓት በታይፕ 2 ስኳር በሽታ የመያዝን እድል ለመቀነስ ጉልህ ድርሻ እንዳለው በጥናቱ መረጋገጡን ተናግረዋል።

  አዲስ አበባ፤ ሰኔ 18/2016 (ኢዜአ)፦በኮትዲቯር ትልቋ የኢኮኖሚ ከተማ አቢጃን በተከሰተ የመሬት መንሸራተትና የጎርፍ አደጋ የ24 ሰዎች ሕይወት ማለፉ ተነገረ። በምዕራብ አፍሪካ ሃገራት ከመደበኛው ከፍ ባለ መልኩ እየጣለ ያለውን ከባድ ዝናብ ተከትሎ በኢኮኖሚ ከተማዋ አቢጃን ባለፉት 10 ቀናት በተከታታይ የጣለው ዝናብ የተፈጥሮ አደጋዎችን አስከትሏል። በዚህም በመላው ሃገሪቱ ያሉ የውሃ አካላት ከፍታ የጨመረ ሲሆን የጎርፍ መጥለቅለቅና የመሬት መንሸራተትም ተከስቷል። ዝናቡ ባስከተለው ጎርፍና የመሬት መንሸራተት አደጋም 24 ሰዎች ሕይወታቸው ማለፉን የሀገሪቱ ባለስልጣናት አስታውቀዋል። ከአደጋው ጋር በተያይዘ ሁለት ሰዎች የደረሱበት አለመታወቁን ያመለከተው የሲጂቲኤን ዘገባ በክስተቱ የህንጻዎች መደርመስ አደጋ ሊያጋጥም እንደሚችል ማስጠንቀቂያ መሰጠቱን አስነብቧል። ለሚቀጥሉት ሶስት ወራት በሚቆየው የሀገሪቱ የክረምት ወቅት አስቸጋሪ የተፈጥሮ ክስተት ሊያጋጥም እንደሚቸልም በዘገባው ተመልክቷል። All reactions: 127127