ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/23/ 2016 /ኢዜአ/ቻይና ምስ ሃገራት ኣፍሪካ ዘለዋ ልውውጥ ንግዲ ልዕሊ 282 ነጥቢ 1 ቢሊየን ዶላር ምብፅሑ ተገሊፁ፡፡ ሚኒስቴር ንግዲ ቻይና ከምዝሓበሮ÷ ምትሕብባር ንግዲን ኢኮኖሚን ንርክብ ቻይና-ኣፍሪካ ቁልፊ መሰረት ኢዩ፡፡ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን 2023 ቤጂንግ ምስ ሃገራት ኣፍሪካ ዝነበራ ርክብ ንግዲ ካብ ዝኾነ ይኹን እዋን ንላዕሊ ዕዉት ከምዝኾነ እቲ ሚኒስቴር ገሊፁ፡፡ ኣብቲ በጀት ዓመት ቻይና ምስ ሃገራት ኣፍሪካ ዘለዋ ኩለመዳይ ልውውጥ ንግዲ ልዕሊ 282 ነጥቢ 1 ቢሊየን ከምዝበፅሓ ሓቢሩ፡፡ እዚ ድማ ቻይና ን15 ተኸታታሊ ዓመታት ምስ ኣፍሪካ ልዑል ልውውጥ ንግዲ ዝገበረት ብሕታዊት ሃገር ከምዝገብራ ኣብሪሁ፡፡ ኣብ ቀፃሊ እውን ምትሕብባር ንግዲን ኢኮኖሚን ቻይና-ኣፍሪካ ብዝበለፀ ንምድንፋዕ ሓዱሽ ትልሚ ተሓንፂፁ እናተሰርሐ ምዃኑ ምግላፁ ሺንዋ ፀብፂቡ፡፡

ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/14/ 2016 /ኢዜአ/ዝተፈላለዩ ፀገማት ንምፍታሕ ምትሕብባር ደቡብ-ደቡብ ኣድላዪ ይኸውን ከምዘሎ ኣብ ውድብ ሕቡራት መንገስታት ምክትል ቀዋሚ ልኡኽ ኢትዮጵያ ኣምባሳደር ሳሙኤል ኢሳ ተዛሪቦም። ኣምባሳደር ሳሙኤል ኣብ ኡጋንዳ ካምፓላ ኣብ ዝተሳለጠ መበል ሳልሳይ ጉባኤ ምትሕብባር ደቡብ-ደቡብ ጉጅለ 77ን ቻይናን ተሳተፎም። ኣምባሳደር ሳሙኤል ኣብቲ ጉባኤ ኣብ ዝገበርዎ መደረ፥ ጉባኤ ምትሕብባር ደቡ8ብ-ደቡብ ዓበይቲ ሃገራት ዘጋጥመን ዝተሓላለኽ ፀገማት ንምፍታሕ ዘለዎ ረብሓ ኣረዲኦም። ሓበራዊ ድምፂ እቲ ጉጅለ ንቐፃሊ ወለዶ ዝረብሕ ከምዝኾነ እውን ሓቢሮም። ሐዚ ዘሎ ዓለም ለኻዊ ቅርፂ ዘለዎ ብዘይምዃኑ ክመዓራረ ይግባእ ምባሎም ኣብ ሚኒስቴር ጉዳያት ወፃኢ ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/7/ 2016 /ኢዜአ/ኣርጀንቲናዊ ኮኸብ ሊዮኔል ሜሲ ብሉፅ ተፃዋታይ ፊፋ እዚ ዓመት ብምዃን ተሓርዩ። ትማሊ ለይቲ ኣብ ከተማ ለንደን ኣብ ዝተኻየደ መረፃ ብሉፃት ተፃወትቲ ፊፋ 2023÷ ኣርጀንቲናዊው ኮኸብ ተፃዋታይ ኩዕሾ እግሪ ሊዮኔል ሜሲ ብሉፅ ተፃዋታይ እዚ ዓመት ኮይኑ። ኣብቲ ውድድር ተፃዋታይ ጋንታ ማንቸስተር ሲቲ ኤርሊንግ ሃላንድ ካልኣይ እንትወፅእ÷ ፈረንሳዊ ኮኸብ ክሊያን ኤምባፔ ሳልሳይ ደረጃ ሒዙ፡፡ ብመዳይ ደቂ ኣንስትዮ÷ ኣብ ጋንታ ባርሴሎና እናተፃወተት ትርከብ ስፔናዊት ኣይታና ቦንማቲ ብልፅቲ ተፃዋቲት ፊፋ እዚ ዓመት ብምዃን ተሓርያ፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ጥሪ 6/2016 (ኢዜኣ) ኣብ ኣፍሪካ ኣብ ዓውዲ ትምህርቲ ኢንቨስት ምግባር ንህንፀት መፍረያ ወለዶ ዓብይ ኣስተዋፅኦ ከምዘለዎ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ሙሳ ፋኪ ማሃመት ገሊፆም። እቶም ኣቦ መንበር እዚ ዝበሉ ኣብ መርሃ ግብሪ መኽፈቲ መበል 47 ስሩዕ ኣኼባ ቀወምቲ ተወከልቲ ሕብረት ኣፍሪካ ኣብ ዝገበርዎ መደረ እዩ። ናይ ሎሚ ዘበን መበል 47 ጉባኤ መራሕቲ ሕብረት ኣፍሪካ፤ ̎ንመበል 21 ክፍለ ዘበን ዝምጥን ትምህርቲ ኣብ ኣፍሪካ̎ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ሓሳብ ኣብ ዓውዲ ትምህርቲ ጠመተ ብምግባር ድሕሪ ሓደ ወርሒ ክካየድ እዩ። ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ሙሳ ፋኪ ማሃመት ከምዝበልዎ፤ ኣብ ኣፍሪካ ዘጋጠሙ ጎንፅታት ናብ ሰላም ንክምለሱ ፃዕሪ እናተገበረ እንትኸውን ንዕውትነቱ ድማ ሓድነትን ምትሕብባርን ሃገራት ኣገዳሲ እዩ። ተወከልቲ ኣምባሳደራት እተን ኣባል ሃገራት ዝሓቖፈ ቀዋሚ ኮሚቴ እቲ ሕብረት፤ ትሕዝቶታት ኣኼባ እቲ ሕብረት ብምድላው ኢሉ እውን ኣብ ሓባራዊ ምርድዳእ ንክብፃሕ ቁልፊ እጃም ዘለዎ ኣካል ምዃኑ ገሊፆም። እቲ ኮሚቴ ኣብቲ ኣኼብኡ ኣህጉራውን ጂኦ ፖለቲካውን ጉዳያት ብትኹረት ንክፍትሽን ምስ ዛዕባ 2063 ዝተጠዓዓመ ዘተ ንክህልዎን ኣተሓሳሲቦም። ብተወሳኺ እውን ኣብ በዓል ብዙሕ ወገን ጉዳያት፣ትካላዊ ሪፎርም እቲ ሕብረት፣ናይ ቀፃሊ መረፃ መራሕቲ እቲ ሕብረትን ካልኦት ተመሳሰልቲ ዛዕባታትን ኣመልኪቱ ክዝቲ ከምዘለዎ ሓቢሮም። መሪሕ ቃል ጉባኤ ሕብረት ኣፍሪካ እዚ ዓመት ኣብ ትምህርቲ ዝጠመተሉ ምኽንያት መፍረያይ ሓይሊ ንምፍጣርን ምችው ኣህጉር ንምህናፅን ኣብ ትምህርቲ ዝግበር ኢንቨስትመንት ኣገዳሲ ስለዝኾነ እዩ ኢሎም።

  ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/6/ 2016 /ኢዜአ/መበል 47 ኣኼባ ተወከልቲ ቀዋሚ ኮሚቴ ሕብረት ኣፍሪካ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ምክያድ ጀሚሩ። ኣብቲ ኣኼባ ኣቦ መንበር ኮሚሽን ሕብረት ኣፍሪካ ሙሳ ፋቂ ማህማትን ኣመራርሓታት እቲ ሕብረት፣ ኣካቢ እቲ ኮሚቴን ኣብል ሃገራት እቲ ሕብረትን እናተሳተፉ ይርከቡ። ዕለት 5ን 6ን ለካቲት 2016 ዓ.ም ኣብ ዝካየድ መበል 44 ኣኼባ ቤት ምኽሪ ፈፃሚት ስራሕ ሕብረት ኣፍሪካ ከምኡ እውን ኣብ 9ን 10ን ለካቲት 2016 ዓ.ም ንዝካየድ መበል 37 ጉባኤ መራሕቲ እቲ ሕብረት ዝቐርቡ ረቀቕቲ ዛዕባታት ክዝቲ ኢዩ ዝብል ትፅቢት ኣሎ። ካብዚ ብተወሳኺ እቲ ኮሚቴ ኣብ ትሕቲ እቲ ሕብረት ዝርከባ ትካላት ኣፈፃፅመኦምን ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን 2023 ዘካየደኦም ኣኼባታትን ዝምልከቱ ፀብፃባት ከምዝሰምዕ ካብቲ ሕብረት ዝተረኸበ ሓበሬታ የመላኽት፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/2/ 2016 /ኢዜአ/ባንኪ ዓለም ኢትዮጵያ ሓዊሱ ሽዱሽተ ሃገራት ኣፍሪካ ኣብ 2024 ዓ.ም.ፈ ልዑል ዕብየት ኢኮኖሚ ከምዘርእያ ተንቢዩ። እቲ ባንኪ ኣብዚ ሰሙን ኣብ ዘውፀኦ ፀብፃብ፥ ኒጀር፣ ሴኔጋልን ሩዋንዳን ኣብ 2024 ኣብ ዓለም ልዑል ምዕባለ ኢኮኖሚ ካብ መንጎ ዘመዝግባ ሃገራት ኢየን ኢሉ። ዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ፣ ኮትዲቯርን ኢትዮጵያን እውን ብተወሳኺ ኣብቲ ዓመት ልዑል ምዕባለ ኢኮኖሚ ክህልወን ከምዝኽእል እቲ ፀብፃብ ገሊፁ። ኣብቲ ዓመት ኣብ ትሕቲ ሰሃራ ዘለዋ ሃገራት ኣፍሪካ ብማእኸላይ ሓሙሽተ ሚኢታዊት ዕብየት ከምዝህልወን ኣብሪሁ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ጥሪ/1/ 2016 /ኢዜአ/ቻይና ምስ ኣሜሪካ ዑሩይን ኣብ ምክብባር ዝተመስረተን ወታደራዊ ርክብ ክህልዋ ከምትደሊ ኣፍሊጣ። ሚኒስቴር ምክልኻል ቻይና ቅዋሙ ዘፍለጠ ኣብ ዋሽንግተን ኣብ ዝተሰናደአ መበል 17 ዘተ ፖሊሲ ምክልኻል ክልቲአን ሃገራት ከምዝኾነ ሲጂቲ ኤን ፀብፂቡ፡፡ እቲ ሚኒስቴር ኣሜሪካ ኣብ ግንባር ዘሎ ሓይላ ጥቡቕ ቁፅፅር ከምትገብርን ኣብ ጉዳያት ድሕንነት እውን ብጥንቃቐ ከምትምልከትን ኣገንዚቡ፡፡ ኣሜሪካ ኣብ ባሕሪ ደቡብ ቻይና ዘስፈረቶ ወታደራዊ ሓይሊ ከምትንኪን ካብ ካሊእ ወገን ዝመፅእ ነገር ዝፅሕትር ተግባር ምድጋፋ ጠጠው ንኽተብል ሓቲቱ፡፡ ኣሜሪካ ብፍላይ ጉዳይ ድሕንነት ባሕሪን ሓይሊ ኣየርን ክንደይ ዝኣክል ትኹረት ዝጠልቡ ከምዝኾኑ ተገንዚባ ወታደራታ ብስነ-ምግባር ክትሃንፅ ከምዘለዋ እውን ኣመልኪቱ፡፡

  ኣዲስ ኣበባ/ ታሕሳስ/23/ 2016 /ኢዜአ/ኣብ ጃፓን ብዘጋጠመ ርእደ ምድሪ ዛጊድ ልዕሊ40 ሰባት ህይወቶም ስኢኖም። ኣስታት 1 ሺሕ ዝኾኑ ሰራሕተኛታት ህይወት ኣድሕን በቲ ፍርስራስ ዝተፀቐጡ ሰበት በህይወት ናይ ምድሓን ስራሕ ይሰርሑ ኣለዉ ተባሂሉ። ቀዳማይ ሚኒስትር ጃፓን ፉሚዮ ኪሺዳ እቲ ርእደ መሬት ብዙሕ ጉድኣት ከምዘስዓበ ተዛሪቦም። ሰራዊት ጃፓን ካብ መረበቶም ንዝተመዛበሉ ሰባት፥ ምግቢ፣ ማይን ኮበርታን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ እታዎታት የቕርብ ከምዘሎ ቢቢሲ ፀብፂቡ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ታሕሳስ/22/ 2016 /ኢዜአ/ኣቆፃፅራ ዘበን ጎርጎሮሳውያን ዝጥቀማ ሃገራት ሓዱሽ ዓመት 2024 ተቐቢለን። እተን ሃራት ኣብ ርእሰ ከታማታተን ብዝተፈላለዩ ምርኢታትን ድሙቕ ስነ-ስርዓታትን ኢየን ሓዱሽ ዓመተን ተቐበሊን። ሩሲያ፣ ህንዲ፣ ጃፓን፣ እንግሊዝ ፣ደቡብ ኮሪያ፣ ጀርመን፣ ፈረንሳይን ካልኦት ሃገራትን ኣቆፃፅራ ጎርጎሮሳውያኑ 2024 ሓዱሽ ዓመት ተቐቢለን ኣለዋ። ብኣሽሓት ዝቑፀሩ ዜጋታት እተን ሃገራት ድማ እቲ ሓዱሽ ዓመት ንምቕባል ኣብ ኣደባባያትን በረኽቲ ህንፃታትን ዝተሰናድኡ ምርኢት ርችታት ተኣንጊዶም። ኣውስትራሊያን ኒውዝላንድን ሓዱሽ ዓመት 2024 ኣቐዲመን ዝተቐበላ ሃገራት ከምዝኾና ሬውተርስ ፀብፂቡ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ታሕሳስ/13/ 2016 /ኢዜአ/ላዕለዋይ ኣመራርሓ ኣልሸባብ ማኣሊም ኣይማን ብደገፍ ሓይሊታት ኣሜሪካ ሰራዊት ሶማሊያ ብመሰረት ዘካየዶ ወፍሪ ከምዝተቐተለ ተገሊፁ። ማኣሊም አይማን ኣብ ሶማሊያን ከባቢኡን ዝተፈላለዩ ተግባራት ግብረ ራዕዲ ብምምራሕ ኣፈፂሙ ኢዩ ብዝብል እንትእለሽ ከምዝፀንሐ ይፍለጥ። ብፍላይ ቅድሚ ሰለስተ ዓመት ኣብ ሰሜናዊ ሸነኽ ኬኒያ ማንዳቤይ ወታደራዊ ምድብ ኣየር ብዝመርሖ መጥቃዕቲ ግብረ ራዕዲ ኬኒያዊያንን ኣሜሪካዊያንን ህይወቶም ስኢኖም ኢዮም። ስለዝኾነ ኣሜሪካ፥ እዚ ሰብ ዘለዎሉ ከባቢ ሓበሬታ ንዝሃበ ሰብ 10 ሚሊየን ዶላር ክኸፍል ኢየ ኢላ ነይራ። ማኣሊም አይማን እቲ ጥምር ሰራዊት ብመሰረት ዝገበሮ ወፍሪ ከምዝተቐተለ ሚኒስትር ሓበሬታ ሶማሊያ ዳውድ ኣዌይስ ኣብ ማሕበራዊ ሚዲየኦም ገሊፆም።

  ኣብ ኣውስትራልያ ኲንስላንድ ብደረጃ ክብረወሰን ዝተገለጸ ዝናብ ሓያል ውሕጅ ኣኸቲሉ። እዚ ዞባ ዝኸፍአ ምዃኑ ሰበስልጣን ሓቢሮም። ብኣሽሓት ዝቝጸሩ ካብ ዝነብሩሉ ከባቢ ክግዕዙ ከለዉ ካልኦት ድማ ብማይ ተኸቢቦም ተሪፎም። ካብቲ ከባቢ ዝተዘርግሑ ምስልታት ኣብ መዕርፎ ነፈርቲ ኬርንስ ዝጸንሓ ነፈርቲ ብማይ ኣዕለቕሊቐን የርእዩ። ኣብ ማእከል ከተማ ከኣ ሓራግጽ ተራእዮም። ሰባት ጀላቡ እናተጠቐሙ ካብ ገዛውቶም ይሃድሙ ኣለዉ። ዛጊድ፡ ዝሞተ ይዅን ዝጠፍአ ሰብ ብዝምልከት ዝቐረበ ጸብጻብ የለን። እቲ ኣዝዩ ብርቱዕ ዝናብ ንሰዓታት ክቕጽል ትጽቢት ይግበር። ብኣማኢት ንዝቝጸሩ ሰባት ካብቲ ሓደጋ ውሕጅ ምድሓን ዝተኽኣለ ክኸውን እንተሎ ብዙሓት ኣባይቲ ብማይ ኣዕለቕሊቘም። ሓይሊ ኤሌክትሪክን ጽርግያታትን ተቛሪጹ፤ ዝስተ ማይ ድማ እናነከየ ይመጽእ ኣሎ። መራሒ ኲንስላንድ ስቲቨን ማይልስ ንኮርፖሬሽን ፈነወ ኣውስትራልያ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ "እቲ ዝኸፍአ ክዝክሮ ዝኽእል" ክብል ነቲ ተፈጥሮኣዊ ሓደጋ ገሊጽዎ። እቲ ሕዚ ዘሎ ሻቕሎት ነቶም ብራኸኡ እናወሰኸ ኣብ ዝኸይድ ዘሎ ማይ ተኸቢቦም ዘለዉ ብፍላይ ዉጃል ኣብ ዝተበሃለት ርሕቕ ዝበለት ከተማ ዝርከቡ ናብ ውሑስ ቦታ ምውጻእ ምዃኑ ሓቢሩ። ሓደ ዝሓመመ ህጻን ዝርከቦም ትሽዓተ ሰባት፡ ሰራሕተኛታት ህጹጽ ረድኤት ክበጽሕዎም ብዘይምኽኣሎም ኣብ ናሕሲ ሆስፒታል ሓዲሮም። እቶም ሰባት ሎሚ ሰኑይ ናብ ካልእ ቦታ ክወጽኡ ዝተገበረ ኰይኑ ንዅሎም ነበርቲ እታ ከተማ ምውጻእ ከምዘድሊ እቲ መራሒ ኣፍሊጡ። "ድሕሪኡ ብዛዕባ ዝስተ ማይ፡ ሓይሊ ኤሌክትሪክን ቴሌኮሙኒኬሽንን ስክፍታታት ኣለና። ብዙሓት ጽርግያታት ተዓጽዮም ስለዘለዉ ብኣየር ደገፍ ክንህብ ኣይንኽእልን ኢና" ክብል ኣረዲኡ። እቲ ብርቱዕ ዝናብ ከምዝቕጽልን ልዑል ውሕጅ ከምዘስዕብን፣ እዚ ድማ ኣብ ትሑት ከባቢታት ንዝርከቡ ማሕበረሰባት ዘስዕቦ ጽልዋ ከምዘሐይሎ ሰብሞያ ትንበያ ኣጠንቂቘም። ብዙሓት ሩባታት ነቲ ኣብ 1977 ኣጋጢሙ ዝነበረን ብክብረወሰን ዝተመዝገበን ሰፊሕ ውሕጅ ክሰብሩ ትጽቢት ይግበር። ንኣብነት ዳይንትሪ ዝተበሃለ ሩባ ድሮ ካብቲ ቅድሚ ሕዚ ዝነበረ ክብረወሰን ብ2 ሜትሮ ሓሊፉ ኣሎ። ሰበስልጣን እታ ግዝኣት፡ እቲ ሓደጋ ብገንዘብ ክግመት እንተሎ 1 ቢልዮን ዶላር ኣውስትራልያ (529 ሽሕ ፓውንድ፤ 670 ሽሕ ዶላር) ከምዝኸውን ይግምቱ። ምብራቓዊ ኣውስትራልያ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ብተደጋጋሚ ዕልቕልቕ ከምዝተሃስየት ዝፍለጥ ኰይኑ፡ ብሓፈሻ እታ ሃገር ‘ኤል ኒኖ’ ንዝበሃል ምስ ከም ባርዕ ጫካን ህቦብላን ዝኣመሰሉ ጽንኩራት ፍጻመታት ዝተኣሳሰር ሓደጋ ኵነታት ኣየር ኣብ ምቅላስ ትርከብ። ኣውስትራልያ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ብተኸታታሊ ብከቢድ ድርቂ፡ ባርዕ ጫካን ተኸታተልቲ ዓመታት ክብረወሰን ዝሰበረ ውሕጅ ተሃስያ’ላ። ለውጢ ከባብያዊ አየር ንምዕራይ ህጹጽ ስጕምቲ እንተዘይተወሲዱ እቲ ዝመጽእ እዋናት ብዝገደደ ሓደጋታት ዝመልአ ክኸውን ከምዝኽእል ናይ ቀረባ ጸብጻብ ሕቡራት ሃገራት የጠንቅቕ።ከም ፀብፃብ ቢቢሲ

  ኣዲስ ኣበባ/ ታሕሳስ/8/ 2016 /ኢዜአ/ዓለም ለኸ ማሕበር ኩዕሶ እግሪ(ፊፋ) 32 ጋንታታት ዝሳተፋሉ ዓለም ለኸ ውድድር ፅዋዕ ምድላዉ ኣፍሊጡ። ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ቻምፒዮንስ ሊግ ዝተሳተፋ ጋንታታት ካብ 15 ሰነ ክሳብ 13 ሓምለ 2025 ዓ.ም.ፈ ግጥመንከምዝካየዳ ተገሊፁ። ፕሬዚዳንት ፊፋ ጂያኒ ኢንፋንቲኖ፥ መርሃ ግብሪ እቲ ውድድር፥ ስሩዕ ፀወታታት ሊግን ዓለም ለኸን ብዘይዳፋእ አግባብ ከምዝተሰናደአ ተዛሪቦም። እተን 32 ጋንታታት፥ ኣብ ዝተፈላለያ ኣህጉራት ካብ ዝርከባ ሽዱሽተ ኮንፌዴሬሽናት ዝተውፃእፅኣ ጋንታታት ከምዝኾና ተሓቢሩ። ኣብ ውሽጢ ኣርባዕተ ዓማውቲ ፅዋዕ ቻምፒዮንስ ሊግ ዘልዓለ፥ ጋንታ ቼልሲ፣ ማንቼስተር ሲቲን ሪያል ማድሪድን ብዘይ ምንም ምፅራይ ኣብቲ ውድድር ክሳተፋ ኢየን ክብል ቢቢሲ ስፖርት ፀብፂቡ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ታሕሳስ/3/ 2016 /ኢዜአ/ዝኾነ ይኹን ጋሻ ካብ ሓዱሽ ዓመት ፃዓዱ ጀሚሩ ብዘይ ቪዛ ናብ ኬኒያ ምእታው ከምዝኽእል ተሓቢሩ። ፕሬዚዳንት ኬኒያ ዊሊያም ሳሞኢ ሩቶ፥ ኣብ ኬኒያ ሓዱሽ ፖሊሲ ንምትግባር ዘኽእል ምህዳር ዲጂታል ኤሌክትሮኒክ መረዳእታ ከምዝተሰናደአ ተዛሪቦም። እቲ ውሳነ ዓውዲ ቱሪዝም እታ ሃገር ከምዘነቓቕሕ ዘ ኢስት ኣፍሪካን ፀብፂቡ። ኬንያውያን ኣብ ቀረባ እዋን ካብ ሃገራት ኣፍሪካ ይኹን ካብ ዝኾነ ከፍሊ ዓለም ዝመፅኡ ተጓዓዝቲ ንምቕባል ድልዋት ኢዮም ክብሉ እቶም ፕሬዚዳንት ተዛሪቦም።

  ኣብ ፓሪስ ፈረንሳ ኣብ ዝርከብ ሓደ ሆቴል ዝጠፍአት 750 ሽሕ ዩሮ [ልዕሊ 45 ሚልዮን ብር - ብናይ ባንኪ ሸርፊ] ዝዋጋኣ ቀለበት ኣብ ከረፂት ማሽን ፅርየት (‘ቫክዩም ባግ’) ተረኺባ። ወናኒት ናይታ ኣዝያ ክብርቲ ቀለበት ዝዀነት ማለዥያዊት ነጋዲት ኣብቲ ሆቴል ኣዕሪፋ ዝነበረት ኰይና፡ ንሓደ ሰራሕተኛ “ንሱ እዩ ሰሪቑዋ” ብዝብል ጠርጢራ ብዓርቢ ንፖሊስ ጥርዓን ኣቕሪባ ነይራ። እንተዀነ ሓለውቲ ጸጥታ ሆቴል ሪትዝ፡ ነታ ቀለበት ብሰንበት ኣብ ከረፂት ማሽን ፅርየት ምስ ካልእ ጉሓፍ ተሓዊሳ ከም ዝረኸብዋ ጋዜጣ ለ-ፓሪስየን ኣመልኪታ። እታ ጋዜጣ ወሲኻ፡ እታ ጋሻ ብዓርቢ ናብ ለንደን ተጓዒዛ ምንባራን ሕዚ ግን ቀለበታ ክትወስድ ናብ ፓሪስ ክትምለስ ምዃናን ሓቢራ። ሆቴል ሪትዝ፡ ነታ ጋሻ ነቲ ዘጋጠማ ዘይምቹእነት ንምኽሓስ ተወሳኺ ሰለስተ ለይቲ ክትፀንሕ ብነፃ ኣቕሪቡላ ኣሎ ክብል ቢቢሲ ፀብጺቡ አሎ። እቲ ሆቴል ንጋዜጣ ለ ፓሪስየን ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ "ሳላ ጽፉፍ ስራሕ ሓለውቲ ጸጥታ፡ እታ ቀለበት ተረኺባ" ክብል ሓቢሩ። "ኣብ ኣለሻ ንዝተዋደዱን መዓልታዊ ብቕንዕናን ብሞያዊ ብቕዓትን ዝሰርሑን ሰራሕተኛታት ሪትዝ ፓሪስ ከነመስግኖም ንፈቱ" እውን ኢሉ።   እታ ነጋዲት፡ ብዓርቢ ንውሱን ሰዓታት ናብ ዕዳጋ ኣብ ዝወፈረትሉ እዋን፡ ነታ ቀለበት ኣብ ጠረጴዛ ክፍሊ ሆቴላ ከም ዝገደፈታን ምስ ተመልሰት ድማ ከም ዘይረኸበታን ንፖሊስ ተዛሪባ። ኣብዚ እዋን ፖሊስ እታ ዋና ከይዳ ክሳብ እትርከቦም ነታ ቀለበት ብጥቡቕ ይከታተልዋ ከምዘለዉ ተፈሊጡ’ሎ። ኣብቲ ሆቴል ስልማት ከም ዝጠፍአ ክዝረብ እዚ ንመጀመርታ ግዜ ኣይኮነን። ኣብ 2018 ሓሙሽተ ዕጡቓት ኣብ ውሽጢ እቲ ፍሉጥ ትካል ካብ ዝርከብ ድኳን ስልማት ልዕሊ 4 ሚልዮን ዩሮ (3.5 ሚልዮን ፓውንድ) ዝግመት ንብረት ዘሚቶም ነይሮም። ኣብ መወዳእታ ናይቲ ዓመት ድማ፡ ሓንቲ ስማ ዘይተጠቕሰ ኣባል ንጉሳዊ ስድራቤት ስዑዲ ዓረብ፡ ኣብቲ ሆቴል ካብ ዘዕረፈትሉ ክፍሊ ኣማኢት ኣሽሓት ፓውንድ ዝግመት ስልማት ከምዝተሰርቀት ምሕባራ ይግለጽ።

  ተዋጋእቲ ሓይልታት ሱዳን ውዕል ደው ምባል ተዅሲ ንምኽባር ከምዝተሰማምዑ ኢጋድ ገሊጹ። ዞባዊ ውድብ ልምዓት በየነ-መንግስታት ምብራቕ ኣፍሪቃ (IGAD) እቲ ስምምዕ ኣብ ጅቡቲ ኣብ ዝተኻየደ ኣኼባ ከምዝተበጽሐ ብሰንበት ኣፍሊጡ። ከም ፀብፃብ ቢቢሲብጀነራል ዓብዱልፈታሕ ኣልቡርሃን ዝምራሕ ሰራዊት ሱዳን ካብ ዝሓለፈ ዓመት ወርሒ ታሕሳስ ጀሚሩ ኣንጻር ብጀነራል መሓመድ ሓምዳን ደጋሎ (ሕመቲ) ዝምራሕ ሰራዊት ህጹጽ ደገፍ ክዋጋእ ጸኒሑ። ኣብቲ ኣብ ጅቡቲ ዝተኻየደ ጉባኤ ጀነራል ኣልቡርሃን ክሳተፍ እንተሎ፡ መራሕቲ አባል ሃገራት ኢጋድ ንጀነራል ሕመቲ ብስልኪ ከምዘዘራረብዎ ተሓቢሩ። ክልቲኦም ጀነራላት በቲ ዝቐረበሎም ምኽረ ሓሳብ ክሰማምዑ እንከለዉ፡ ተዅሲ ደው ድሕሪ ምባል ብኣካል ክራኸቡ ትጽቢት ይግበር። ነቲ ምኽንያት ምፍንቓል ሚልዮናትን ሞት ኣሽሓትን ኰይኑ ዘሎ ኲናት ብሰለማዊ መገዲ ንምፍታሕ ክልቲኦም ተዋጋእቲ ሓይልታት ቃል ኣትዮም ኣለዉ። ኣመሪካ፡ 'ክልቲኦም ወገናት ገበናት ኲናት ፈጺሞም' ኢላ ድሕሪ ምኽሳሳ እዩ፡ ስምምዕ ደው ምባል ተዅሲ ከምዝተበጽሐ ተገሊጹ ዘሎ። ዋሽንግተን፡ ሓይልታት ህጹጽ ደገፍን ደገፍቱ ሚልሻታትን ገበን ምጽናት ዓሌት ፈጺሞም ክትብል ከሲሳ እያ። ሰራዊት ሱዳን እውን ኣብ ልዕሊ ሰላማውያን ነበርቲ ደብዳባት ኣየርን ከበድቲ ኣጽዋርን ብምፍጻም ይኽሰስ። እቲ ኲናት ኣብ ዝተፈላለዩ ኣንፈታት ክቕጽል እንከሎ፡ ብሚልዮን ዝቝጸሩ ሱዳናውያን ብሰንኩ መረበቶም ገዲፎም ክስደዱ ተገዲዶም ኣለዉ። ክልቲኦም ተዋጋእቲ ሓይልታት ቅድሚ ሕዚ እውን ተደጋጋሚ ውዕል ተዅሲ ደው ምባል ተፈራሪሞም ነይሮም፤እቶም ስምምዓት ግን ነዊሕ ከይጸንሑ ተጣሒሶም እዮም። በዚ ድማ ንሓድሕዶም ይካሰሱ።

  ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/26/ 2016 /ኢዜአ/ፕሬዚዳንት ኢምሬትስ ሕቡራት ዓረብ ሞሃመድ ቢን ዛይድ ኣል ናህያን ዕላዊ ዑደት ስራሕ ንምግባር ናብታ ሃገር ንዝኣተዉ ፕሬዚዳንት ሩሲያ ቪላድሚር ፑቲን ኣቀባብላ ገይረሙሎም። እቶም ፕሬዚዳንት ኣብ ፃንሒቶም፥ ኣብ ክልቲኣዊ ርክብን ኣብ ማእኸላይ ምብራቕ ብዛዕባ ዘሎ ኩነታትን ከምዝዛተዩ ተገሊፁ። ፕሬዚዳንት ሞሃመድ ቢን ዛይድ ኣል ናህያን ንፕሬዚዳንት ፑቲን "ዝኸበርካ መሓዛይ" ብዝብል ብምፅዋዕ ምስኦም ዳግም ምርኻቦም ታሕጓስ ከምዝተሰመዖም ምግላፆም ኣርቲ ፀብፂቡ። ፑቲን ኣብ መንጎ ሩሲያን ኣቡዳቢን ዘሎ ርክብ ኣብ ቀረባ እዋን ይብርኽ ከምዘሎ ምግላፆም ይዝከር።

ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/22/ 2016 /ኢዜአ/ዋና ፀሓፊ ኢጋድ ወርቅነህ ገበየሁ (ዶ/ር ) ኣብ መካነ ርእይ(ፓቪሊዮን) ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያን ዑደት ገይሮም። ኢትዮጵያ ስራሕቲ ሓምለዋይ ኣሰር ኣብ ጉባኤ ኮፕ28 ኣብ ዘሎ ኣውደ ርእይ (ፓቪሊዮን) ኣብ ምፍላጥ ትርከብ። ወርቅነህ ገበየሁ (ዶ/ር) ጎኒ ንጎኒ እቲ ጉባኤ ኢትዮጵያ ንምክልኻል ለውጢ ከባብያዊ አየር አተቅርቦ ዘላ ጭቡጥ መፍትሒ ዘርእይ መካነ ርእይ(ፓቪሊዮን) ዑደት መግባሮም ኣብ ኤምባሲ ኢትዮጵያ ካብ ኢሜሬትስ ሕቡራት ዓረብ ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/22/ 2016 /ኢዜአ/ቀዳማይ ሚኒስትር ኣቢይ ኣሕመድ (ዶ/ር) ፆር ዕዳ ዘለወን ሃገራት ፈተና ለውጢ ከባብያዊ አየር ክፃወራ ከምዘይኽእላ ገሊፆም። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር ኣብ ዱባይ እናተኻየደ ኣብ ዝርከብ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ አየር ብዝምልከት መደረ ኣስሚዖም። ኣብ መደረኦም ድማ ዝተጎድኣ ሃገራት ፆር ዕዳ ንምንካይ፣ ንብረት ኣየር ንምፅዋርን ፍትሓዊን ዘላቕነት ዘለዎን ዕቤት ኢኮኖሚ ሸቶአን ንኸዕውታ ኣባል ሃገራ ጉጅለ 20 ሰፊሕን እዋኑ ዝሓቶ ትልሚ ምቅላል ዕዳን ተግባራዊ ክገብራ ከምዝግባእ አገንዚቦም ።

  ኣዲስ ኣበባ / ሕዳር /22/ 2016 /ኢዜአ/ዕውፂኢታዊ ስራሕ ዝልካዕ ብተግባር እምበር ብዝውሰኑ ውሳነታት ጥራይ ኣይኮነን ክብሉ ቀዳማይ ሚኒስትር ኣቢይ (ዶ/ር) ገሊፆም። እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር÷ ኣብ ዱባይ እናተኻየደ ኣብ ዝርከብ ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ አየር መደረ ኣስሚዖም። ቀዳማይ ሚኒስትር ኣቢይ (ዶ/ር) ኣብ መደረኦም÷ ኢትዮጵያ ብኽለት ለውጢ ከባብያዊ አየር ኣብ ምክልኻል ዘሰናደየቶ ሃገር በቆል ፍታሕ ኣብቲ መድረኽ ኣልዒሎም። ብምዃኑ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን ካብ 2019 ጀሚሩ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ተግባራዊ እናገበረት ምፅንሓ ገሊፆም። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ድማ 130 ሺሕ ጣቢያታት መፈልፈሊ ፈልሲ ከምዝተጣየሹ ዝሓበሩ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፥ በቢዓመቱ ብሚሊየን ዝቑፀሩ ዜጋታት ፈልሲ ብምፍልፋል፣ ብምትካልን ብምክንኻንን ተሳትፎ ከምዝገበሩ ኣብሪሆም። መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር ኢትዮጵያ÷ ማሕለኻታትን ለውጢ ከባብያዊ አየር ማሕበረ ኢኮኖሚን ትህቦ ምላሽ ከምዝውክል እውን ተዛሪቦም። እዚ መርሃ ግብሪ ሰደድ ካርበን ንምንካይ፣ ስነ ምህዳር ንምሕላውን ዕድል ስራሕ ንምፍጣርን ከም ቱሪዝም ዝበሉ ዓውዲታት ንምንቕቓሕ ከምዝሕግዝ ገሊፆም። ኢትዮጵያ ኣብ መርሃ ግብሪ ሓምለዋይ ኣሰር 32 ነጥቢ 5 ቢሊየን ፈልሲ ከምዝተኸለት ዝሓበሩ እቶም ቀዳማይ ሚኒስትር፥ ከም ኣቆፃፅራ ኣውሮፓውያን 2026 ድማ 15 ቢሊየን ናይ ምትካል ሃገራዊ ትልሚ ከምዘሎ እውን ኣብሪሆም። እዚ እንትዛዘመ ድማ እቲ መርሃ ግብሪ ኣብ ዓለም ዝዓበየ ፕሮጀክት ልምዓት ደኒ ከምዝኸውን ገሊፆም። “ ለውጢ ከባብያዊ አየር ዛዕባ ፖለቲካ ዓለም ካብ ዝኸውን ልዕሊ ሰለስተ ዓሰርተ ዓመታት ኣቑፂሩ” ክብሉ ኣመልኪቶም። ወሳኒ ናይ ተግባር ምንቕቓሕ ከምዘድሊን ውፂኢታዊ ስራሕ ዝልካዕ ብተግባር እምበር ብዝውሰኑ ውሳነታት ከምዘይኮነ ድማ ኣገንዚቦም።

  ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 21/2016 (ኢዜኣ) ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስ ንመፍትሕታት ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ዝውዕል 30 ቢልዮን ዶላር ንምሃብ ቃል ኣትያ። ፕሬዚዳንት ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስ ሼህ መሀመድ ቢን ዛይድ ኣል ናሕያን ጉባኤ ኮፕ28 ኣብ ዝኸፈትሉ እዋን፤ ብብርኪ ዓለም ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምቅላስን መፍትሒ ንምሃብን ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ንምሕጋዝ ሃገሮም 30 ቢልዮን ዶላር ከምትሕግዝ ቃል ኣትዮም። እቲ ገንዘብ ፅዕንቶ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ንምክልኻልን ንምቁፅፃርን ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ንዘጋጥም ፀገም ፋይናንስ ዝሕግዝ እዩ ኢሎም። ኮፕ28 ንመፍትሕታት ፅልዋ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ሃገራት ንክተሓባበራ፣ንክዛተያን ውሳነታት ንከሕልፋን ዝተዳለወ ጉባኤ እዩ ኢሎም። ጉባኤ ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ውድብ ሕቡራት መንግስትታት ኣብ ዱባይ እናተኻየደ እንትኸውን መራሕቲ ሃገራት ለውጢ ከባብያዊ ኣየር ኣብ ልዕሊ ሃገራት ብፍላይ ድማ ኣብ ምዕባይ ዝርከባ ሃገራት ዘብፀሖ ዘሎ ፅልዋ ንምቅላስ ትፅቢት ዝግበረሎም ሓገዝ ከምዝምድቡ ትፅቢት ይግበር።