Mudde 17/2018(ENA)- Leenjiin Itiyoo Koodarsii beekumsa Teekinooloojiin qaban guddisuun hojiisaanii saffisiisuu fi bu’aa qabeessa taassisuuf isaan gargaaruu leenjifamtoonni magaalaa walqixxee dubbatan. Inisheetivii Ministira Muummee Doktar Abiyyi Ahimadiin kan eegalame Leenjiin Itiyoo-Koodarsii Dijiitaala Itiyoophiyaa dhugoomsuuf leenjichi lammiilee miiliyoona 5f dhaqqabamaa akka ta’u galmi qabameera. Leenjichi lammiileen beekumsa Teekinooloojiisaanii akka gabbifatani fi tajaajila Teekinooloojiin deeggarame babal’isuuf faayidaan qabu olaanaa ta’uun amanamee hojiitti kan gale waggaa 3ffaa qabateera. Leenjiin Itiyoo-Koodarsii naannoowwan itti kennamaa jiru keessaa Nannoon Giddugala Itiyoophiyaa Magaalaan walqixxee tokko yoo taatu, hirmaattonni leenjichaa beekumsa teekinoloojiisaanii guddifachuun hojisaanii saffisiisuuf isaan gargaaruusaa dubbataniiru.   Namoota yaadasaanii ENA’f kennan keessaa Dargaggoo Heenook Waldagoorgis akka ibsetti, dameelee adda addaa Afuriin beekumsii fi dandeettiin Teekinooloojii argate ogeesa gahoomee fi dorgoma isa taassisuu ibseera. Leenji’aa biroon Dargaggoo waldatinsaay waldaamlaak gamasaan leenjiin Itiyoo-koodarsii softiweerota tajaajila adda addaa kennan hojjetee fayyadamaa ta’uu ibseera. Hojii daldalaa kan hojjetan Aadde Roozaa Aggizaa gamasaaniin leenjiin fudhatan beekumsaa fi dandeettii Teekinooloojiisaanii guddisuun hojii daldalaasaaniin bu’aa qabeessa isaan taassisuu dubbataniiru.   Leenjiin Itiyoo koodarsii godina Guraageetti yeroo eegalee kaasee lammiileen kuma 58 leenjicha akka fudhatan Itti Gaafatamaan Qajeelcha Saayinsii fi Teekinooloojii Godina Guraagee Damissi Gabree ibsaniiru. Godinichatti bara baajataa qabametti lammiileen kuma 24 leenjisuuf karoorfamee hanga ammaatti lammiilee kuma 36’f leenjiin kennamuusaa fi isaan keessaa lammiileen kuma 28 waragaa ragaa fudhachuusaanii ibsaniiru. Gara Fuulduraattis Leenjicha Manneen Barnootaa sadarkaa 2ffaa hundatti dhaqqabamaa taassisuuf hojjetamaa jiraachuu ibsaniiru

Mudde17/2018(ENA)-Tarsiimoo Dijiitaalaa Itiyoophiyaa 2025 Dandeettii Dijiitalaa fi Ijaarsa Diinagdeef bu’uura ta’an hojiin bu’aa qabeessi kan itti hojjetaman ta’uu hayyoonni damee teekinooloojii ibsan. Ministirri Muummee Doktar Abiyyi Ahimad tarsiimoo Dijiitaala Itiyoophiyaa 2030 yeroo eegalchiisan Dijiitaalli Itiyoophiyaa 2025 guutummaan sadarkaa jedhamutti milkaa’uu ibsuunsaanii ni yaadatama. Keessumaa bu’uuraalee Misoomaa tajaajila hawaasaa diriirsuurratti hojiin bu’aa qabeessi hojjetamuu kaasuun , Itiyoophiyaan sadarkaa Murteessaa jedhamuun gurgurtaa maallaqa callaarraa gara sirna faayinaansii Dijiitaalaatti ce’uusaa eeraniiru. Tarsiimoon Dijiitaala Itiyoophiyaa 2030 dhaqqabamummaa babal’isuu, Carraa wal-qixaa mijeessuu, dhaabbilee fi Ummata gidduutti wal amantaa uumuu kaayyoowwansaa ijoo ta’uu ibsaniiru. Hayyoonni Yunvarsiitii Saayinsii fi Teekinooloojii Finfinnee ENA’f yaada kennan akka ibsanitti, tarsiimoon Dijiitaala Itiyoophiyaa 2025 ijaarsa Dinagdee Dijiitaalaaf bu’uura kan kaa’ee fi tajaajiloota ammayyeessuun dhaqqabamummaa guddisuu kan danda’edha. Yunvarsiitichatti Itti gaafatamaa hubannaa namtolchee fi gahooma Roobootiksii Doktar Habiib Mahaammad, tarsiimoon Dijiitaala Itiyoophiyaa 2025 saffisa Interneetaa fooyyessuunii fi baay’ina fayyadamtoota mobaayilaa fi Intarneetaa sadarkaa olaanaan dabaluun bu’aa qabeessummaasaa qabatamaan argisiisuu ibsaniiru.   Tarsiimoon kun Dinagdee Dijiitaalaaf bu’uura kan ka’ee fi kenna tajaajiloota mootummaa hedduu ammayyeessuun dhaqqabamummaa fi saffisa tajaajilaa guddisuu dubbataniiru. Tajaajjilli Waraqaa eenyummeessaa faayidaa bu’aa bahii hanbisuuf qooda akka qabu kaasuun, koodarsii Miiliyoona shan hirmaachisaa fi sagantaawwan dandeettii guddisan hojiirra ooluusaanii hubachiisaniiru. Hojiirra oolmaan tarsiimichaa sirna faayinaansii hirmaachisa ijaaruun kaffaltii dijiitaalaa fi tajaajila faayinaansii mobaayilii babal’isuun dhaqqabamaa taassisuu ibsaniiru. Dabalataanis Dinagdee dhuunfaa keessatti hirmaannaa qabu guddisuurra darbee, nageenya Saayibarii Mirkaneessuuf hojiiwwan hojjetaman galmoota tarsiimoon kaa’aman milkeessuunsaanii agarsiistuu ta’uu hubachiisaniiru. Yunvarsiitichatti Itti gaafatamtuun kutaa Sooftiweer Injiinaringii Doktar Lamlam kaasaa gamasaaniin, Dijiitaalli Itiyophiyaa 2025 bu’uuraalee Misoomaa saffisiisuurrattui bu’aan galmaa’uu dubbataniiru.   Hayyoonni kun tarsiimoo Dijiitaala Itiyoophiyaa 2030 tiranisfoormeeshinii Dijiitaala Itiyophiyaa Saffisiisuu, Bu’uuraalee Misoomaa cimsuu, Kalaqa guddisuu, Dhaabbilee Dinagdee Dijiitaalaa Mandhaaleef barbaachisan ijaaruuf mul’ata kan qabate ta’uu eeraniiru. Tarsiimicha bu’aa qabeessummaan hojirra oolchuuf bu’uuraalee misoomaa Dijiitaalaa fi ijaarsa dandeettiif Fi nageenya saayibariirratti hojiiwwan hojjetaman cimanii ittifufuu akka qaban ibsaniiru.

Mudde 17/2018(ENA)-Tajaajilli wiirtuu tokko Masoob magaalaa Shaashamannee si’ataa, deddeebbii kan hanbisee fi yeroo kan qusatedha jedhuun fayydamtooni tajaajilichaa ibsan. Bakka tokkotti tajaajila guutuu fi si’ataa argachuusaaniin yeroo fi humna qisaasamaa turee fi baasii kan hir’ise ta’uu tajaajilamtoonni ENA’f ibsaniiru.   Gidduu galichi ammaan dura magaalichatti tajaajila mootummaa argachuuf deddeebii ture hanbisuun hojiirratti akka xiyyeeffatan isaan gargaaruu ibsaniiru. Hojii gaggeessaa Giduugalicha Gammachuu Nabiiyyi gamasaaniin, komiin hawaasaa kenna tajaajilaarratti ka’aa ture gidduu galichi hojiitti erga galee booda hafuusaa mirkaneessaniiru.   Gidduu galichatti dhaabbilee 26n tajaajiloota 111 karaa guutuu ta’een hawaasaaf dhiheessuusaa mirkaneessaniiiru. Tajaajilli Wiirtuu tokkoo Masoob rakkoo qulqullinaa fi saffisaa bu’uurarraa hiikuusaa Kantiibaa Bulchiinsa Magaalaa Shaashamannee Adaanaa Takilagoorgis Mirkaneessaniiru. Gidduugalawwan Kanaan wal fakkaatan magaalichatti akka babal’atan ibsaniiru.   Ministirri Muummee Doktar Abiyyi yeroo tajaajila wiirtuu tokkoo Masoob akka biyyyaa eegalchiisan, kenna tajaajila motummaa ammayyeessuun, komii ummataa hiikuuf galma qabatee gara hojiitti kan gale tajaajjilli Wiirtuu tokkoo Masoob naannoowwan hundatti akka babal’atu ibsuunsaanii ni yaadatama.  

Mudde 17/2018(ENA)-Yunvarsiitiin Haramayaa sanyii marga nyaata horii qorannoon argate babal’isaa jiraachuu beeksise. Yunvarsiitii Haramayaatti Barsiisaa fi qorataan qabinsa qabeenya uumamaa fi barnoota saayinsii naannoo Daargoo Kabbadaa ENA’f akka ibsanitti Yuunvarsiitichi marga nyaata horii "lime Grass" jedhamu qorannoon argateera. Sanyiin Margaa qorannoon argame Godina Harargee Bahaa fi Bulchiinsa Magaalaa Mayaa keessatti kan argamu aanaawwan sadii fi gandoota 4tti Gidduugala leenjii Qonnaan bultootaattii fi Ooyruu Qonnaan Bulaarratti babal’isaa jiraachuusaanii ibsaniiru. Sanyiin Margaa kun lafa Qonnaan Bulaa kuma tokkorratti babal’atee hojjetamaa jiraachuun ibsameera. Ammaan dura hanqina sanyii margaa turee fi lafti bal’aan bishaan kan barbaadu ta’uu ibsuun, margi "lime Grass" jedhamu qorraa fi hongee dandamatee lafa xiqqaarratti nyaata horii baay’ee kan kennu ta’uu ibsaniiru. Sanyiin Margaa kun baatii tokkoo fi walakkaatti dafee kan gahu ta’uu eeruun rakkoo hanqina nyaata horii mudatee kan furu ta’uu ibsaniiru. Sanyiin Margaa nyaata beelladaaf jiidhinsa dabalatee gogees kan tajaajilu ta’uu eeruun, qaamolee nyaata horii fi furdisaa irratti hirmaatan bu’aa qabeesa isaan taassisa jedhaniiru. Sanyiin margaa kun qabiyyee of keessatti qabuun omisha beelladarra argamu foon kan dabalu ta’uu qorannoon nyaata beelladaa gaggeeffameen mirkanaa’uu ibsaniiru. Akkasumas sanyicha omishuu fi gabaaf dhiheessuun madda galiif fayyadamuun faayidaa fooya’aa argachuun akka danda’amu ibsaniiru. Yunvarsiitichi sanyii Margaa gara qonnaan bulaatti babal’isuun galii damee beellladaarra argamu guddisuuf cimsee akka itti fufu beeksiseera.