Maxaa loola jeedaa cunto caafimaad leh?

Sida ay sheegeen hay’adaha FAO iyo WHO ee soo saaray tilmaamaha 2024, cunto caafimaad leh waxay leedahay afar qodob oo aasaasi ah: in ay kugu filnaato, dheellitiran tahay, xadidan tahay oo kala duwan tahay. Khabiirka nafaqada iyo caafimaadka deegaanka, Dhaawiit Alamaayehu, ayaa sidaas u sheegay ENA.

1. Kugu filnaan:
Waxay ka dhigan tahay in jidhku helo dhammaan nafaqooyinka uu u baahan yahay, in cuntooyinka muhiimka ah la qaato si kugu filan, oo aan iska badin lahayn. Baahiyaha nafaqadu waxay ku xiran yihiin da’da, jinsiga, heerka dhaqdhaqaaqa iyo xaaladda jidhka.

2. Dheellitirnaan:
Nafaqooyinka sida borotiinka, dufanka iyo karbohaydraytka waa in lagu qaataa heerka jidhka u fududeeya koritaanka, tamarta iyo caafimaadka guud.

3. Xadidan:
Walxaha la xiriira khataraha caafimaadka sida sonkorta badan, cusbada, dufanka saturate-ka ah iyo dufanka la farsameeyay waa in lagu hayaa xad cayiman si loo yareeyo khatarta cudurrada.

4. Kala duwanaansho:
In cuntada lagu daro noocyo kala duwan. Tani waxay ka hortagtaa nafaqo-darro waxayna hubisaa in jidhku helo nafaqooyin kala duwan.

Cunto kala duwan waxay ka dhigan tahay in hal miis lagu helo ugu yaraan afar nooc oo cunto ah, halka maalintii oo dhan la cuni karo ilaa lix nooc oo kala duwan.

Tilmaamaha nafaqada ee ku dhisan cuntada Itoobiya waxay sheegaan lix qaybood oo cuntooyin ah:

1. Cuntada iyo dalagyada xididka leh
(Canjeerada, Rootiga, galeyda iyo midhaha kaleba)

2. Digirta iyo lawska khafiifka ah
(Atarka, misirka, shumburaha, dhigirta)

3. Lawska iyo miraha dufanka leh
(Laws, Sisin, Xulbad)

4. Waxsoosaarka xoolaha
(Digaaga, lo'da, riyaha, idaha, kalluunka, subaga, ciirta)

5. Khudradda iyo miraha
(Khudrad la kariyey ama saladhka ah, muus, liin-macaan, afokado iyo kuwo kale)

6. Subagga iyo saliidda

Khabiirka ayaa sidoo kale sheegay in cuntada caafimaadka leh ay tahay mid si ammaan ah loo diyaariyey, islamarkaana qofka ku caawisa inuu yareeyo halista cudurrada haddii uu si habboon oo la jaanqaada awooddiisa iyo nolol-maalmeedkiisa u cuno.

#WWI 
#Wakaaladda_Wararka_Itoobiya