Tamsaasa Kallatti:

Naannoo Oromiyaatti eegumsii fi kunuunsi midhaanii karaa qindaa’een gaggeeffamaa jira

Fulbaana 20/2018(TOI)- Naannoo Oromiyaatti hojiin eegumsaa fi kununsa midhaanii humnanamaa fiTeekinooloojiin deeggaramuun hoj-maata qindaa’een gaggeeffamaa jiraachuu Biiroon Qonna Naannichaa beeksise.

Naannichatti Omishaa fi omishtummaa Qonnaa guddisuun nyaataan ofdanda’uurra darbeee Naannichi Dinagdee biyyaarrattii  qooda gumachuu qabu  sirnaan akka  bahu  dandeessisuuf bal’inaan hojjetamaa jiru.

Qonna Teekinooloojiin deeggaruun hojjechuurra darbee Inisheetivoota Qonnaa adda addaa bocee hojjechaa jiraachuun qaama tattaaffii kanaati.

Itti Aanaan Biiroo Qonna Naannichaa Obbo Barisoo Fayyisaa TOI’f akka  ibsanitti,  hojiin   kunuunsaa fi eegumsi midhanii bara kanaa rakkoowwan ammaan dura turan  Qorannoon adda baasuun hojimaata haaraa bakka buusuun hojjetamaa jira jedhaniiru.

Hojiin eegumsaa fi kunuunsa midhaanii humna namaa fi Teekinooloojiin deeggaramuu ibsuun, keessumaa keemikaalli farra ilbiisotaa fi farra aramaa yeroosaatti dhiheesuun    tajaajilaaf oolchuuf hojjetamaa jira jedhaniiru.

Akka obbo Bariisoon jedhanitti, yeroo ammaa naannolee fi godinaalee  midhaan gannaa  omishan hundatti raabsii qorichia farra ilbiisotaa fi farra aramaa humna namaa fi Teekinoloojiin deeggaruun bal’inaan hojjetamaa jira.

 Kunuunsa midhaaniirratti Qonnaan bulaaf hubannaa kennuurra darbee qaamaan ooyruu qotee bulaa keessatti argamuun deeggarsaa fi hordoffii gaggeessaa jiraachuu ibsaniiru.

Keessumaa qamadii fi garbuu Biiraa kilaastaraan misoome humna namaan waliin gahuun ulfaataa waan ta’ef keemikaala farra aramaa Xiyyaaraan bifamaa jira jedhaniiru.

 

Kanaanis Godina Arsii aanaalee, Heexosaa, Digaluu fi xiyyoo fi bilbiloo akkasumas, godinina Arsii lixaatti aanaalee Dodolaa, gadab Asaasaa fi Adaabbaatti cheemikaalli farra ilbiisotaa fi farra aramaa  xiyyaaraan  biifamaa jiraachuu ibsaniiru.

Naannichatti hanga ammaati waagii keelloo fi  dhukkubni mataa qamadii gogsu  akka  hin uumamne kaasuun, dhukkubichi yoo uumame midhaan guyyaa lama keessatti kan miidhu waan ta’eef  ogeeyyiin  ooyruu qonnaan bulaa keessa ga’anii hordoffii yeroo yeroo taassiaa jiru jedhaniiru.
​​​​​​​

Dhiheessii qorichaatii eegalee qophii gahaa fi hojiin deeggarsa hojjetamaa jiraachuurra darbee omishaa fi omishtummaa midhaanii  hir’isuu kan danda’an hordofuu fi ariitiin  keemikaala  biifuun cimee itti fufuu kasaniiru.

Naannoo Oromiyaatti keessumaa yeroo ammaa  hoggansi sadarkaa sadarkaan jiru, ogeeyyiinii fi hojjettoonni buufata misoomaa, akkasumas qonnaan bulaan yeroo yerootti ooyruusaatti argamuun duulaan eegumsaa fi kunuunsaa taasisaa jira jedhaniiru.

Tajaajila Oduu Itiyoophiyaa
2015