Dariifâ Dacayri - ENA Qafar Afa
Dariifâ Dacayri
Rosqa Milaagi Kataysa Taqabi Dabbok Sabab Takkrm Mafaxximta
May 29, 2025 137
Addis Ababa Laqinik 21 Sanat 2017 (ENA) Itiyoppiya A Xayi Wakitik Annah Lafit Luk Dabbok Sabab Akkuk Temeetem Rosqa Milaagih Xukkoh Kalaluj Maxarin Raatih Taddeerah Katuk Mango Taama Abak Geytimya. Dabbo Mara Kee Dahbbok Yaduure Marih Ayfaafayak Leenà Dayrekterih Tan Gifti Tayba Casan Dijitaalah Elle Tescessennal:- Gino Kee Sihada Katasda Taqabitte Sabab Abak Duffumah Yan Marih Qadad Ossimak Geytimam Tiysixxige. Rosqa Milaagi Katassah Tan Qabar Kee Weeqi Qawwalayla Kinnuuk Tonnah Sihada Katassa Taqabitteek Bood Baaxo Xaylo Dabboh Akah Gexxannah Abak Geytimtam Qaddosse.
Qafar rakaakayal ginô gaddit xoqoysimaanamaay, dacayriiy, sarrimaanele daddos wagittaamal hadaf le walal akkuk geytima.
May 22, 2025 185
Addis Ababa Laqinik 14 Sanat 2017 (ENA) Qafar Rakaakayak ginô gaddittê xoqoysoy, dacayro, kee sarrimaanele daddos wagittaamal rakaakayak majlis adoytit kee fayyale miraaciini edde angaluk walal gexsitak geytima. Ta Gudgudul Rakaakay Malah Buxah polisiy, Madqa Bicisiyyaa kee Kattat Taama Fanah Akah Gexannah Abak Geytiman Kusaq Warkat Xayyoosak Geytimaanam Warsen. Ta Kusaq Rakaakayal Gino Gaddit Yantifiqenim kee Dacayri Yaysisoonuh Hadaf Lem kee Ta Rakaakayal Gino Gaddit Amolladih Yantifiqenim Yaysiisoonuh Cato Le Axcuk Qambalan. Tama Aracal Qafar Rakaakayih Majlisik Afteynah tan Gifti Asiya Kamal abteh tan kusaq Rakaakayal ginô gaddat meqennal Yantifiqoonuh tuxxiiqil assam kee miraaciini ta kusaq abbinoosoonuh isi doori digraanam faxximtam qaddosse.
Konnabi Daqaarak Uruc Kee Edde Gacni Awdal Geytimta Dessot Gufne Tekke.
May 22, 2025 185
Addis Ababa Laqinik 14 Sanat 2017 (ENA) Qafar Rakakayih Doolat Limo Kee Iko Stareh Ayfafaayak Ciggila Saqala Gifta Edris kadir Kee Qafar Lee Tamoomik Ciggila Saqalah Yan Gifta Macammad Darasa Meysiisoy Konnabi Daqaarih Miraacinu Garraf Dessot Gufne Abaanamih Taama Tekke. Tama Gufneh aracal Rakaakayak Yemeeteh Yan Gifta Edriis Adam iyyeemih Konnabi Daqaarih Ummatta Garbo Deesanam Maca Kinnim Nanu Akah Warisna Ummatta Hinnay Nanu Akak Baritna Mara Kinnitoonuk Abtaanah Tanin Taama Bisoh Haytaanam Sin Kassiisa axcuk yaabe. Tonnah Rakaakayak Yemeeteh Yan Gifta:-Macammad Darasa Meysiiso Iyyeemih Dessoh Caddol Ahaak Yayse Xalootuy Culenta Akak Geytimuh Doolat Kee Samara Jaamiqat Sin Elle Cattam Faxximtaamal Sin Qokoluh Nee Kee Daqar Miraacinu Abenno Axcuk Taamitah Yan Marah Aydukuma iyyanamih Farmo Tatruse. Tonnah Konnabi Daqaarak Naharsi Saqal Gifta Macammad Yacya iyyeemih Dessò Ayyuntah Buqureh Takkeeh Manò Maysaasat Axaw lem Kee Tonnah Dubaali Gersi Baxooxak Amaatuk Elle Daffeya Dariifah ayyuntah Kaxxa Tuxxiq Lem Yescesse. Illacabol Konnabi Daqaarak Buqre Kee Ginô Gaddih Daddoosih Maktabak Saqalah Yan Gifta Siraaj Muusa Iyyeemih Ta Dessoh Caddol Ni-maktab Faxximmayah Yan Qokol abennooh, ahaak aysuk dariifah ummatta culenta akak elle geytah tan innih taama foocah fan sittaluk abenno axcuk Yiysixxige
Dubte Daqar Anxarin Raatih Taddeerah Daabisoonu Waan Cooxih Bici Yekkeh Geytiman
May 15, 2025 251
Addis Ababa Laqinik 7 Sanat 2017 (ENA) Awsi Rasuk Dubte Daqar Karmah Anxarin Raatih Taddeerah Daabisan Cooxih Bici Akkuk Geytimam Qaddowte. Daqaarak Saqaay Buqre Kee Gino Gaddih Daddoosih Kutbeh Buxah Saqal Macammad Noora Qali Faana Midiya Korporeeshinih Elle Qaddoosennal:- Tamaate Karmah Yakke Coox Yaydarreenimih Taama Qimbiseenih Geytimaanam Yiysixxige. Tama Coox Aydorrih Taama Namma Fanteenal Akkuk Geytimtam Ascassuuk, 1haytò Fanteenal 100 Hektaarih Baaxol Burtukan Cooxih Aydorra Elle Takku Waytah Tanim Qaddoose. Gersi Fanteenal Kaaduk 20 Hektaarih Baaxol Iraawoh Yakke Cooxuuy, Pappaye, Muuz Kee Iraawoh Yakke Coox ih Aydorra Elle Akkele Axcuk Yiysixxige. Tahak Ugut Abak Tama Cooxuy Yaydarreenih Yaniinih Iyyah, Karmah Uddur Elle Daabisan Aroocah Baxsiyya Kee Boodo Bica Ahak Amal Taakume Bicitte Abak Geytimaanam Qaddoose. Tahak Ugut Abak Baxaabaxsa Le Fanteenitil Tama Aydorra Akkyk Geytimtah Tanim Gifta Macammad Noora Qaddoose. Tama Coox Aydorrih Taama Elle Takkeh Tan Fanteenitil Qunxaaneytah Taama Saami Geysiisak Taama Akah Aban Innah Tekkeh Tanim Ascassuuk, Gersi Katuk Gaddaleela Kaaduk Gabat Agle Akah Haysittannah Abeenih Yaniinim Kassiise.
Rakaakayitte Asanatih Anxaxin Raatih Taddeerah Mango Qaynatih Cux Missoysak Bicak Geytimaanah Yaniinimiiy Qaddowte.
May 14, 2025 151
Addis Ababa Laqinik 6 Sanat 2017 (ENA) -Asanatih Anxaxin Raatih Taddeera Rakaakayitte Mango Qaynatih Coox Missoysak Bicitteeta Abak Geytimaanam Qabbi Qaxih Ayrô Culmah Rakaakay Kee Binishangol Gumuz Rakaakayitteey Tescesse. Ta Namma Rakaakayitteey Anxaxin Raatih Tadderah Akkuk Geytimta Bicitte Wagittaamal ENA Xaagu-Qawa Wakti Keenillihiiy Hayte. C/Perezixantih Bilhadal Gabbi Qaxih Ayrô Culmâ Rakaakayak Buqrê Biiroh Saqal Gifta:-Mashraash Belaachow Elle Yescesseh Yan Innalaay Asanatih Anxaxin Raatih Taddeerah Bicitteh Rakaakay Caddol Bunaa Kee Shaahî Cooxuuy,Caxaaxuwaa Kee Caxâ Miruuy,Tonnaah Kalah Tan Coixih Caddol Missoowak Geytimaanaah Yaniinimiiy Yescesse. Coox Daabisso Elle Takku Wayta Aroocaay,Tonnaah Daabimtu Wayta Coox Kee Daabimtu Waytah Tan Coox Qadad Aracat Haak Geytimaanam Ta Saqalaay Yescesse. Binishangul Gumuz Rakaakayak Buqrê Biiroh Saqal Gifta:-Aboobakar Khaliifa Elle Qaddoyseh Yan Innalaay,Rakaakay Caddol Asanatih Anxaxin Raatih Taddeerah 75 Miliyeenih Caxa Daabisoonuh Ikraariseenih Yaniinim Kee Tonnah Taakume Bicittek Gaba Kalak Geytimanamaay Baxxaqise. Tahâ Fan Yekkeh Yan Gexsitil Coox Elle Daabisoonu Waan Aroocah Baxsaay,Tonnah Daabimtu Waytah Cooxih Missos Kee Kalah Tan Bicitte Akkuk Geutimtah Taniimitiiy Yaabe. Anxaxin Raatih Taddeerah Daabimtah Tan Coox Dariifâ Dacayriiy,Maaqiddi Caabii Kee Rosqâ Milaagih Caddol Kaxxa Doori Leh Tanim Ta Saqiltiiy Kassisse. #Dariifâ Dacayri #Anxaxin Raatih Taddeera #Itiyoppiya#ENA #Itiyoppiyak_Xaagi-Raceena
Fanti Rasuk Golina Daqarak Fokkisah Awdal "Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!" Inta Itrol Gino Gaddih Dacayroh Taddera Gexsen
May 6, 2025 169
Addis Ababa Qasa Dirrik 28 Sanat 2017 (ENA) Qafar Agatih Rakaakayih Doolatak Naharsi Saqal Cajji Awwal Qarba "Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!" inta itrol Sifral qimbisiise ginô gaddih dacayrih taddeerak Ugut Abak Asaakih Ayro Qasa Dirrik 28,2017 Qafar Rakaakayih Doolatak Fanti Rasuk Golina Daqarak Fokkisah Awdal Fanti Rasih Xintok Saqalh Yan Gifta Bilal Dargi Kee Daqaar Miraacinu Kee Rasi Miraacini edde Angaluk gexsen. Naharsi Saqal Cajji Awwal Qarba qimbisiiseh yan tama taddeera addah oobisaanamih taama kinnuuk Fanti Rasuk Golina daqaaral inkih yan rasu kee daqorti miraaciinuuy Mangoh Yan Ayyunti Edde Yengele. "Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!" inta itrol ayyunti uguugusih Taddeera gexsenim Kee Fooca Fanah Ayyunti Asaakih Ugugusih Taddera A Arcal Soolisekal Foocah Akah Haan Innah Yiysixxigen. Rob Radah Tonnah Weeqi Yamate uddur Ballaqe Akah Gexewaytah Tan inna Kee Ayyunti Isinni baaxoh Ballaqet Daddos Kee Baaxo Qaxmaqaneel Akah Asisan Innah Taamiteloonum Qaddosen.
Ta sanatih anxax Raatih taddiira baaxoh Addah cooxuh hangi Yomcowwe .
Apr 27, 2025 235
Addis Ababa Qasa Dirrik 19 Sanat 2017 (ENA) Ta Sanati Anxaxi Raatih Taddeerah Bica Abak Geytimaanam Kee, Baaxoh Addah Cooxuh Hangi Akah Yacen Innah Abak Geytimaanam Qaddoysen. ENA luk walalal Abeh Yan itiyoppiyak garbo dadalih ejensiik garbo luddih tabaatabsih exxak koobaahise kee Agatak anxax Raatih taddeerak tekniik makaadoh koobaahise Dr. Adefris Warku Elle Qaddoyseh Yan Innal A sanati Anxaxin Raatih Taamah Faxxiima Bici Yekkem Qaddoyse . A sanat agat caddol anxax Raatih taddera 7.5 bilyoonih coox daabisoonuh ikraarisenim Qaddoyse Cagay alsitteh addat ballaaqe kee lee dacayrih taama elle tekkeh tan aroocaay, saffooweh yan aroocaay, kalah kaadu coox daabisiyyih gulguluh yan aroocal coox daabise loonumih koobaahise yescesse. Ta sanat coox daabisuh yibbixeenih yanin Cooxuk booluk 50 gaba takke baaxoh karta bicseenim Qaddoyse . Ta Tadeerak Ugut Abak Caxaaxuwa Kee Garbo Dabboh Dadbisoonuh Bica Abak Geytimaanam Yiysixxige. Ta Tadeera Cagay Alsitteh Addat Tayse kee Xalot Leh Tan Ballaaqe Kee Lee Dacayrih Taama Abtol Aselem Yescese. Ta Ligida Anxaxin Raatih Tadeera Waraye Sanootak Baxsale, Hangi Akah Yeceenim Baaxoh Addah Coox Kinnih Tanim Qaddoyse . #Ityoppiya #Ityoppiyah_Xaagi_Raceyna #ENA
Kilbatti rasuk Magaale Daqaaral Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!
Apr 27, 2025 179
Addis Ababa Qasa Dîrrik 19 Sanat 2017 (ENA) Qafar Agatih Rakaakayih Doolatak Naharsi Saqal Cajji Awwa Qarba "Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!" inta itrol Sifral qimbisiise ginô gaddih dacayrih taddeera Asaakih ayro Axcih 19/08/2017 Magaale Daqaaral daqar fanteena kee Awdoodil Miraacinu Kee Awda Miraacini edde anuk gexsen. Leeda Missoyna kee Qafar rakaakayih doolat qimbisiisseh tan tama taddeera atddah oobisaanamih taama kinnuuk kiblatti rasuk Magaale daqaaral inkih yan rasu kee daqorti miraaciinuuy mangoh yan ayyunti xagorti edde tengele ni ballaaqeh darriiti ni Leedah inta itrol ayyunti uguugusih taddiira gexsen. Ayyunti maaqiddi muddaqiinu ninni dudnuh makkalsimiiy kasak murtissoh fanah linoh nan afkan arac xagisnuh doolat kee Leedâ massoynah xaqut yaniinim qaduuk abinal baxxaqisen.
Qas-qeera/Qas-Qeeraytô caxa saaxak elle cataanam xiqan gurral wagsiisak kusaaq akkuk geytimam Qaddoosen.
Apr 24, 2025 190
Addis Ababa Qasa Dirrik 16 Sanat 2017 (ENA) Qafár rakaakayih addal baxaabaxsa le coox samadittek samadak teenah tan Qas-qeera/Qas-Qeeraytô caxak samad baxaabaxsa le sababitteek gexxaamah bayak geytimtam kusaaqitte tascasse. Samarâ jaamiqatak Bayloojî barittoh exxak barseenaay, 3 haytô digri coox missoh langil kattaatak geytimah yan barseena Macammad Shumbacrî luk abneh nan Esser kee gacsa ahaak gubal xayyoossenno Samarâ jaamiqat :-qimboh Esser kee gacsa kok abnuh koh abneh nan seeco oggolak mihral caddol addâ fakoot neh abtuh temeeteemih Kulsa le gadda koh gacisna. Samarâ jaamiqat Tatureh ayyaamah anu gersí kusaaq abeenitî luk gacak abteenih tanin kusaaq taamal F.L.L Aprilik 16 2025 yewqeh yanim nubleh sugne Too kusaaq wagsiisak dagoo addâ fakoot neh abey ? Macammad :- tama kusaaq lafa luk anu abak geytimah anim takkay immay baad caddoh xaagih warkatal ( International Journalal) booddah tan adafittek elle taban gurral qokol geyuh Springer Nature diqsittah tan baad caddol matbaqat caagiida abtah tan Shirkatâ luk cattiimak Biodiversity and Conservation iyya ammuntal "Dracaena ombet in peril in Ethiopia: a call for attention and action" Iyya ammuntih kusaaq akah yawqennah abne. #Samarâ jaamiqat:- Qas qeerâ caxah kinnaane wagsiisak dagoom neh baxxaaqisey? #Macammad:- Qas Qeerayto/ Qas qeerâ caxa qabaar kee cagay gibdaabina quuktaamih dudda le caxa, Qas qeeraytô caxah caffi saqi yakmeeh, teetik xaylo kaadu sahdaytí baxih maaqo takkeh, tonnaah tama caxa Xaylah edde yantifiqeenih. Qas qeerâ caxak dab buxah uwwayti akak bicsan axcih Can edde yaxiggilen (qarsan) ayniiy, canaay lab qittaa kee qitta edde haan mingil akak bicsaanaah, Dagca(buutí daro) edde haan Xayyoosan kooraay, diidaalê good akak bicisaanam kee tonnaah ayrok elle iraawitaanam duudan. #Samarâ jaamiqat:- Qas qeerâ caxa Itiyoopiyak iroo kee ní baaxoh addak maa baaxooxal geytimtaah? Is maa caalatat taniih? #Macammad:- Awayî saaqat Qas-qeerayto Itiyoopiyak irol Masriiy, Suudan kee Yamanal geytimtah tanim kee tama caxak Samad saaxuh kaxxa qawwalaylah addat geytimtaamih taagah IUCN missoyna baadal Samad akak bayuh kaxxa addat yanih yan samadat loowoh tan tama caxa Qas-qeerâ caxa wagsiisak taham fanah tekkeh tan kusaaqittel Itiyoopiyah addak Qafár rakaakayaay, Tigray rakaakayak inki inki dariifaa kee Soomaalî rakaakayak geytimtah tanim tascassem Kassiise. Tama caxa ginô qawwalaylaa kee Sahdayti baxi ginah yan qawwalaylaak gexxaamah udduuruk udduur Qas-qeerâ caxah samadih ixxima daggoowak temeeteh geytimta. #Samarâ jaamiqat:-Isin abteenih tanin kusaaqal Qas-qeerâ caxa saaxak cattoonuh mannah yan doori lem takkaleeh? #Macammad:- Away "Springer Nature"il matbaqak akak akkuk yewqeh yan kusaaqal Samarâ jaamiqatak anu edde anuk Mekelê jaamiqataay, Qaddi giraat jaamiqat jaamiqatittee kee PLEM Itiyoopiyah missoynah Mihratleela edde tengele. Tama kusaaqal Qas-qeerâ caxa edde tan caddoo kee Tet saaxak catoonuh xiqsiissah tan tan mabloolii kee recommendation elle daffesneh geytimna. tohut Ossotinah baxaabaxsa le kusaaqittel mekelê Jaamiqataay addis ababah Jaamiqataay, addi giraat jaamiqat keeb Samarâ jaamiqat gexiseeniih uxih gexisak geytiman Saynis kusaaqittel Qas-qeerâ caxa saaxak cataanam kaxxaam faxximtam kee wakti akah yaceenim faxxiime sinni caagid kinnim elle nescesse. #Samarâ jaamiqat:- Qas-qeerâ caxa takkuu gersí cooxuy samad akak bayak geytimah yan baaxoh addal geytimah yan coox saaxak catoonuh Samarâ jaamiqat mannah yan macal abak geytimtaah? #Macammad:- tama kusaaqitteek ugut abak Samarâ jaamiqatak kusaaq kee Teknoloojî tabaatabsak ciggiila Prezidantih maktabih gubaak xissiimeh yan kafin dariifah (Biodiversity research) kusaaq kee dacayrî fanteena xissimteh geytimta. Toh yaanam Samarâ jaamiqatak inaytah gasoh addal baaxoh addal yan cooxih samad saaxaamak kusaaqissaah hanaawissah tan fanteenah yakkeh yan arac abbixuk Qafar Rakaakayak baxaabaxsa le daqooritik Coox xaylo kee yaabukeh yan qunxa coox elle gaaboosak too aracal Daddos taama qimbisuh taakume bicitte gaba kalak geytima. Tama fanteenak saqal akkuk tama fanteena anu miraacisak geytima Tama fanteenal yaysubukoonuh ikraaro akah Yibbixeenih yanin baaxoh addah cooxuk tiyakteenah tanim Qas-qeerâ caxa. Tama fanteena bartiyyaa kee barsiyyi fanteena kinniimik ossotinah dariifah ayyuntah baxaabaxsa le aydakaakanitte aceele. Ossotinah baaxoh addal geytimah yan baxsa le cooxuk qunxa coox aysubukuk ayyuntah keefnuh ikraaro nibbixeh geytimna. #Samarâ jaamiqat Liisoli Dr Macammad Shumbacri Qas-qeerâ caxa wagsiisak lito mihratih caddol neh abteh baar le baxxaaqsah Samarâ jaamiqatih migaaqal kulsa le gadda koh gacisna
Q.A.R.D Kilibati rasuk Wasami Daqaaral
Apr 20, 2025 166
Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah! Addis Ababa Qasa Dirrik 12 Sanat 2017 (ENA) Qafar Agatih Rakaakayih Doolatak Naharsi Saqal Cajji Awwa Qarba "Ni ballaaqeh darriiti ni Leedah!" inta itrol Sifral qimbisiise ginô gaddih dacayrih taddeera Asaakih ayro Axcih 12/08/207 l.l.l Qafar Rakaakayih Doolatak Kabxa kee Qadaaga daddoosih Biirok C/Saqal Gifta Qabdu Casan Kee Kiblatti Rasuk Leedah Kutbeh Buxak Nahrasi Saqal Gifta Macammad Casana Qabdalla miraacisak Daqaar Miraacinu Kee Rasi Miraacini edde anuk gexsen. Naharsi Saqal massakaxxale Cajji Awwal Qarba qimbisiiseh yan tama taddeera addah oobisaanamih taama kinnuuk kiblatti rasuk wasami daqaaral inkih yan rasu kee daqorti miraaciinuuy mangoh yan ayyunti xagorti edde tengele ni ballaaqeh darriiti ni Leedah inta itrol ayyunti uguugusih taddiira gexsen. Ayyunti maaqiddi muddaqiinu ninni dudnuh makkalsim kasak murtissoh fanah linoh nan afkan arac xagisnuh doolat kee Leedâ massoynah xaqut yaniinim qaduuk abinal baxxaqisen.
Afrikah Gaysak Hawa Fayxih Gudgud Addis Ababal Gexisen.
Apr 17, 2025 132
Addis Ababa Qasa Dirrik 9 Sanat 2017 (ENA) 70 Heele Afrikah Gaysak Silayti Mabla Gudgud (GHACOF 70) Laqiin Alsak 11 Kee 12 Sanat 2017 Addis Ababal Gexsitele Axcuk Qambaalan. Ta kobox " Hawa Ayfaf: Naharsi Mabitinah Dudda Sittaluk Maqarrosanam" Inta Mafdagal Gexsitelem Qaddoysen . Ta kobox Doolatak Addah Daddos Miraacini (IGAD) Hawa Fayxi kee Assabalta Fanteena (ICPAC) Daddos Wakliitilih Cattiimak Bicisen. IGAD ENA Yece Maybalaalaqal Qado Dirrik Ila Laqiin 2025 Fanah Hawa Fayxih Abinosiyal Walal Abeloonum Qaddosen. Dariifak Hawa Fayxih Walal Waysuk Ila Qunxa Garabluk 2025 Ta koboxul Gexsitelem Qaddoyse . Hawa fayramoh tuxxiiqitte kee xiinisso makcâ gurut walal akkelem Qaddoysen . Ta gudgud IGAD adoytit baaxooxay, kusaaqiseenit, pooliisih abbobtiiy, daddos waklentit kee wagitta xagaritte ittat geele. IGAD tiysixxigem silayti faalal kee fantaaxaw le workishoopitte gexsitele lafa le koboxuk naharal. 69 hele Afrikak Hawa Fayxih Forem Agda baxissok 2017 Addis Ababal Gexisen.
Lecey haytoh Afrikak Hawa Caagiidal Walal Kee Sarimanele Daddosih Hadafih Forem Qimmiseh Geytima.
Apr 8, 2025 150
Addis Ababa Qado Dirrik 29 Sanat 2017 (ENA) Leceyhaytoh Afrikak Hawa Caagidih Walal Kee Sarimaane le Daddosih Hadafih Forom A saaku Ugandak Kampala Magaalal Qimbisen. Ta Walal Hawa Milaagih Maaliyyah Qokol Sarimaane le Anxaxin Daddala kee Daddos Afrikal: Qadli Caagida" Inta Gubat Gexsitak Geytima. Tama Qaffaydah Fakkenti Afrikah Inkiinoh Komishinik Buqreey, Barri Daddosuuy, Kuclin Maddur Kee Sarriino Le Daddosih Komishineerih Yan Moses Vilakatiy, Inkiinoh Saqoltiiy, Afrikah Baaxooxah Awlaytit, Boliisih Taama Abeenit, Kusaq Abeenit, Qokolih Taama Abeynit Kee Kalah Tan Wagsiisah Yan Dagorti Edde Tengele. ENA Afrikah Inkiinoh Eglak (AU) 29 Heele Galli Maroh Eglak Hawa Milaagih Konferensil (COP29) Azerbaijaan Baku Magaalal Gexsen Margaqooqil Beyteh Tan Margaqooqi Wagittaamal Fayi Akah Gexannah Abak Geytimaanam Qaddoysen. COP29 Hawa Milaagih Maaliyyah Catol Yekke Margaqooqi Afrikah Caagiidal Ruftole Raddi Akah Yaceen Innah Abak, Baaxooxa Ta Caagidil Isini Xongolo Akah Yabtannah Abak Geytimaanam Qaddosen. Ciggiila sanat Biraazilik Belém Magaalal Gexsitele 30 Heele Galli Maroh Eglak Hawa Milaagih Konferensil (COP30) Afrikah Inkih Tan Afkanitte Maca Takkem Faxximtaah? A caagidil walal akkele axcuk qambaalan. Sanat 2024 Afrikal Hawa Milaagih Caagiida Kee Sanat 2025 Ajenxa Wagsiisak Walal Gexsitele. 38hytoh Afrikah Inkiinoh Daffeyna Kee Afrikah Baaxooxa Kee Doolat Saqolti Hawa Milaagih Caagiidal Makaado (CAHOSCC) Hawa Milaagih Caagiidal Addah Ababal Yekkeh Yan Margaqooqi Sekkacsele. Afrikak Sarrimanele Daddosih Hadafitte Abbinoysaanam Kee Fooca Fanah Hangi Akah Yaceen Afkanitte Kaadu Tama Walal Ajenxal Geytimta. Saytun Maqab Lee Kee Ayyunti Saytunnos Hangi Akah Yaceen WASH Cugaysoh Abnisso Gabat Agle Leh Tan Maritteh Xayyoosak Fayitte Akah Xayyoosan Innah Abak Geytiman. Ta Daffeynal Hawa Milaagih Kalalu Kee Sarrimanele Daddoosih Hadafitte Wagsiisak Calli Ogolelem Tama Eglah Oyti Yascasse. Leceytoh Afrikak Hawa Caagiidal Walal Kee Sarriino Le Daddos Hadafih Forem Ilaa Beera Fanah Gexsitele Axcuk Qambaalan. #Itiyoppiyak_Xaagi_Raceyna #ENA #Itiyoppiya #AU
Ityoppiyal 26.7 milyoonih hektar takke baaxo garbot Sarsenih geytiman
Mar 20, 2025 160
Addis Ababa Qado dirrik 10 Sanat 2017 (ENA) Baadak Garbo Ayroh Qaffayda Wagsiisak Itiyoppiyak Garbo Daddoosih Mirocti Kee Mihratleela Ayro Mawqah Shewa Rasih Xintok Axeqah Daqaaral Daabisen Coox Dacayrih Taddeera Gexisen. Itiyoppiyak Garbo Dacayrih Exxak Naharsi Dayrekterih Yan Kebede Yimam Elle Qaddosennal, Baaxoh Addah Baaxooxa Asqassaabeh Abak Geytiman Taama Itiyoppiyak Baxsa Le Dariifa Dacayrih Cato Abak Geytimtam Qaddoose. Baadak Garbo Ayroh Mabla "Garbo Kee Maaqidda" Kinnim Qaddoysak Sarimaane Daddos Hadaf Arac Arac Xagtuh Garbo Daddosul Hangi Akah Haan Innah Macal Abak Geytimaanam Qaddoose. Anxaxin ibi raatittel daabiseenih yanin coox maaqiddi caabih cato takkem xiqtam kee anxaxin ibi raatitte ityoppiyak kalah tan rakaakayah kaxxa ceelallo akkelem ta saqal qaddoyse. Hanaawi kee dacayri anxax raati tadderah abaanam faximtah coox daabisaanam dibuk hinnay tonnah ken hanaawisak garbo fan milaagaanam faxximtam yiysixxigen. Tahak kalah qagisuh kee finqitteh tan arooca edde xoqoysimaanama. Itiyoppiyak Garbo Dacayroh Reedoonih Exxak Ciggiila Dayrekterih Yan Dr. Mutuma Tolera “Itiyoppiya 26.7 Miliyoonih Hektaar Takke Baaxooxa Garbo Edde Buuleh Geytimta. Garboh Alif 23.6 Gabba Ardi, kee Baxaqiseh Doori Anxaxin Ibi Raata Taama Tuxxiqle Tahal. Bayite Garbo Qagitak Bicisuh Abaanah Yanin Macalite Aydukumusa Xalu Geye, Osotinah Garbo Daddos Hawa Milaagih Yaynukusoonuh Faximtah.
Itiyoppiya Hawa Milaagih Kalaluh Abak Geytimta Macal Yayse Xalu Akah Geysiisa Innah Jaamiqatitte Fokkaaqo Abak Qoklaanam Faxximta
Mar 7, 2025 336
Addis Ababa Caxah Alsak 28 Sanat 2017 (ENA) Plan Kee Daddos Malaakah Tan Fitsum Assefa (Dr.) Elle Qaddossennal Jaamiqatitte Itiyoppiya Hawa Milaagih Caagiidal Abak Geytimta Macal Faxxiima Xaloot Akah Geysiisan Innah Abak Geytimta Fokkaaqo Kee Daddos Caagiidal Cato Abelem Qaddoysen . Hawa Forem Xisoonuh Hadaf Le Jaamiqatitte Lih Walal Gexisak Geytiman Plaan Kee Daddos Malaak Qaddoyse Itiyoppiya Hawa Milaagih Caagiidil Koositoonuh Digga le Maaqattooti Beyak Geytimtam Kassise Doolat Hawa Milaagih Xisnele Anxaxin Maduur Daddosul Rakuh tan Angagoyite Abtol Asisak Geytimam Qaddosse . Anxaxin Raatih Taddera, Gino Gaddi Dacayri kee Daddos, Yaqusbuseen Caylih Raceenaanit Yantifiqenim, kee Silayti Xayosiya Aynukusiyah Macalite Uguugus kinnim Qaddoysen . Tahak Ugut Abak Doolat Hawa Milaagih Kalaluh Baxaabaxsa Le Poliisitte Kee Makcaggur Bicisak Abinosak Geytimtam Qaddoyse . Baaxo kee Baad Caddol Taqabi Yekkeh Yan Hawa Milaagi Kalaloonuh Abaanah Yanin Macal Kusaq Kee Daddosul Qokolanam Faxximtam Kassiise. Tahak Ugut Abak Itiyoppiya Abak Geytimta Macal Baad Caddol Yaysixxigeenimih Taamitaanam Faxximtam Kassiise. Baritto Malaakih Awlaytu Dr. Eba Mijena Elle Qaddossennal Jaamiqatittel Hawa Milaagih Caagidil Kusaq kee Daddos Taama Abinoosanam kee Poliisih Satqo Akah Yantifiqen Innah Maqar luk Taamitaanam Keenik Qabalsimtam Qaddoyse . #Ityoppiyah_Xaagi_Raceyna #ENA #Ityoppiya
Inkittiinoh Parki (Anxinnet) Parki Haramayah Jaamiqat Lih Dago Saqa Dacrisoonuh Sittin Gey Aben.
Mar 7, 2025 278
Addis Ababa Caxáh Alsak 28 Sanat 2017 (ENA) Inkittiinoh Parkitte Korporeeshin Haramaya Jaamiqat Lih Garboh Addah Dacayrih, Baritto Kee Aydakaakan Saamitte, Kee Kusaq Kee Daddos Caagiidal Sitta Lih Taamitaanam Faxximtam Yiysixxigen. Tama Sittin Gey Inkittiinoh Parkitte Korporeeshin Naharsi Saqalah Yan Tamrat Hayle (Dr) Kee Haramaya Jaamiqatih Pirezdantih Yan Jamal Yusuf (Dr) Sittin Gey Abeenim Yiysixxigen. Ta Sitingeyik Lafale Hadaf Dacayri Aysaxaaxag, Baritto kee Kusaq Itiyyobiyal, Baxsaluk Itiyyobiyah Dalcuuy, Afrikah Dakanu, kee Garbo Faras, Baxsaluk Ken Qafiyat Wagsiisak, Asdoriyi Caloota, Gubti Dacayri, kee Maaqiddi Caagida Naharal Akah Yacen Innah Abaanama. Ta Jaamiqat, Kusaq kee Daddos Taamoomi Lih, Baritto kee Aydakaakan Saamitte Xayoosele Korporeshinih Taama Abeenit kee Abak raag Tabaatabsa Biciselem, Tonah kaddu Korporeshin Garbo Saqah Qafiyat kee Dacayri Cato Xayoosele, Oson Iyeh. Jaamiqat Isi Gasol Dessô Fanteena Kee Jaamiqat Gasol Iroh Ayyuntal Rakuh tan Parki Xisoonuh Sitta Lih Taamitaanam Kee Babile Dakan Dacayrih Arac Sitta Lih Mihratleela Qokol Kee Lowsis Akah Aban Innah Sitta Lih Taamitaanam Faxximtam Yiysixxigen.
Fentale addal tekke baaxoh angoyyak lakal "methane gas" geytimeh yanii?
Feb 25, 2025 311
Addis Ababa Caxah Alsak 18 Sanat 2017 (ENA) Baaxoh angoyyih sabbatah fentale qalek ugutak geytima gaas kee qer wagittaamal ayyuntiinô rettemal mango mablooli tan. Ta Yawqeh Yan Gaaz Mettaan Kinnih Itiyoppiyah Kaxxa Barkat Kinnim Warsan. Baaxoh angoyyak lakal ardik yawqeh yan gaas macaay? Tahak Ugutaj mixigitte Hayne Esserol Tah Wagsiisam oyta Net Tabseh yan Addis Ababah Jaamiqatak Geophysics, Space Saynis kee Astironomih inistituyutuk kusaq abeena Eliyas Levi (Dr) neh elle warsennal tama qawwalaylak hunun sabab akak geyoonuh kusaq faxxiimam warse. tannah tan tekkooka nummaak takkem bictah innu kee saduh, ossotinah baxxaaqiseenih too tannah yan tekko takkem bictah Ceelalloh "Ta tekkookah sabab, ardi gubal gexxa laqin lee kee ardi addal geytimta 'organic' uwwaytitte Sitta luk Aban angaaraw takkem bictah." Gersi katuk, kusaq abe ABC xaagih elle warsennal, tama dariifal tekkeh tan baaxoh angoyyih sabab, gaazih addat tekkeh tan baqitte kinnim kee, tama baaxoh addal kibaltti ayro mawqah exxal geytimta. Kusaq Abeh Yan Yaabal “Sukati Kee Gino Gaaz Itiyoppiyak Gabbi Ayro Mawqah Rakaakayal Geytimam Yaaminen kee tama dariifal tekkeh tan qawwalayla tekkek, tama qawwalayla "methane gas" axcuk qaddoysaanam duudak Sugeweenim Qaddoysa Takkay ikkah tamah kinnim kee akke waytam wagsiisak, fooca fanah kusaq kee asmatiyya faxximtam warse. Tawak, Fentale Dariifal Geytimta Baaxoh Angoyyaak Lakal Tumbulleh Tan Qer Hinnay "Gaas" Gino Wagittaamal, Akah Gexannah Abaanam Faxximtam Kassisen. Kusaq Abeh Yan Num Elle Qaddosennalaay, Gersi Gaazitte Axcih Karbon Dioxide Kaadu Silayti Addat Geytimtaamih Taagah, Methan Kinnim Akah Yibbixen Innah Abaanam Faxximtam Kassiise. Tatre ayyaamah New Scientist Websitil Yewqeh Yan Maybalaalaqal, Awroppah Inkiinoh Eglak Satellite Oytitte Elle Yascassennal, Fentale Qaleelak Saaqatal 58 Metrik Toon Takke Methan Gaas Akah Yewqen Innah Abak Geytimaanam Qaddoosen. Kanadak McGill Jaamiqatak Geologih Barittoh Buxah Saqalah Yan John Stix, New Scientist Xiqsitta Oyti Elle Qaddosennal, Gaazitte, Karbon Diyoksayid Kee Salfer Diyoksayid, Tama Volkaanitteh Addat Geytimtaah, Tama Giddaanim Methan Kaxxam Faxximtam Kinnim Qaddoose. Ta Qawwalayla Wagsiisak Itiyyobiyal Mango Mablooli Tabaatabteh Tan, Mangom Yamixxigem Meteen Gaaz Cayli Raceenah Innah Yantifiqenimih Taagah Itiyyobiyah Qambaaleween Booxa Kinnim kini. Takkay ikkah Addis Ababah Jaamiqatak Jifiziksiiy, Qaran Saynis Kee Astiroonomih Inistituyutuk Kusaq Abeh Yan Elias Levi (Dr) Tamah Diggoosoonuh Addah Yan Kusaq Abaanam Faxximtam Kassiise.
Leedâ Missoynak Fayyale Mirocti Karmah Labbat Ayfaf Asoosa Magaalal Qimbisen
Aug 18, 2024 1056
Addis Ababa Ximolik12 Sanat 2016 (ENA) Leeda Partik Leena Kutbeh Buxa Kee Federal Fanteenaanih Fayyale Miraciini Adoytit A saakih Ayro Asosal Magaalal Labbat Ayfaf Qimmiseenih Yaniinim Qaddoysen ። Tama Missoynah Fayya Le Mirocti Kee Federaalak Fayale Xiinissoh Adoytit " Meqem kaban Kee Sittin Qokolu Itiyopiyah Nabna " Axcuk Karmah Meqem Abittoh Ayfaafay Qimmisen ። Malaak Bilhadal Leeda Partik Leena Kutbeh Buxak Sehadayti Gadda Xiinissoh Saqalah Yan Ambasadder Casan Qabdulqadir Parti Ayyunti Rakiibo Abta Taamoomi Abak Ayyuntah Tuxxiiq Lee Taama Abak Geytimtam Qaddoyse ። Tahak Ugut Abak Addis Ababa Kee Gambellah Rakaakayal Tannah Tan Gaba Dagoytiit Buxaaxi Xisne Abteh Tanim Kassiise ። Ux Udduurih Addat 20 Takke Buxah Maritteh Tuxxiq Leh Tan 4 Buxaaxi Xisoonuh 14 Miliyoonih Birriik Daga Takke Miizaaniyyat Ekraarimteh Tanim Yiysixxige ። Tama Xisne Namma Alsih Addat Gabakalelem Kee Xisnek Maxxat Akah Diggowtannah Kattat Abeloonum Yiysixxige ። Benishangulgumuz Rakaakay Saqal Gifta Ashadli Casan Elle Qaddossennal Meqem Abittoh Ayfaf Qimbimeemiik Xabba haanam Mango Sekterittel Baxaabaxsa Le Taamoomi Akkuk Geytimtam Qaddoyse ። Ta Karmat 120 Takke Gaba Dagoytiiti Qarwa Xisaanam Kee 68 Takke Qarwa Yasqussuboonuh Ekraaro Abbixak Taamitak Geytimaanam Yiysixxige ። Kalah Kaaduk Anxaxin Raatay Buxaaxih Asqussubiyya Kee Maaqiddi Tabsih Taddeera Baxaabaxsa Le Dagaritte Lih Cattiimak Bisoh Axceloonum Yiysixxige ። Fana Brodkasting Korporeeshin, Walta Media Kee Communication Korporeeshin Kee Wafa Marketing Promotion Xiqsitta Egla 150 Takke Barteynit Baritto Mansoofah Qakol Abeenih Yaniinim Qaddoysen ። Tama Mirocti kaaduk Asoosa Magaalal Coox Daabisiyyih Taddera Gexseenih Yaniinim Timixxige ።
Naharsí Saqal Cajji Awwal Qarba Kee Federaal Doolatak Culenti Malaak Gifti Aynaalem Neguuse Miraacissah Tan Federaal Kee Rakaakayak Fayya le Miraaciinih Erga Dubtê Daqaaral Anxaxin Raatih Taddeera Gexsen
Aug 18, 2024 1119
Addis Ababa Ximolik12 Sanat 2016 (ENA) Qafár Agatih Rakaakayih Doolatak Naharsí Saqal Massakaxxa le Cajji Awwal Qarba Kee Federaal Doolatak Culenti Malaak Gifti Aynaalem Neguuse Miraacissah Tan Federaal Kee Rakaakayak Fayya le Miraaciinih Erga Dubtê Daqaarak Ayrolaf Awdak Dabalaytoh Dariifal Anxaxin Raatih Taddeera Gexsen Tama aracal Federaalak Gumruuk Komishinik Komishineerih yan Gifta Xebele Qhabeta Kee Qafár Rakaakayih Doolatak Fayya le miraaciini edde anuk dariifah ayyunti elle geytimen. Naharsi saqal Massakaxxa le Cajji Awwal Qarba tama aracal tatruseh yan farmol Qafar Baaxo Aggiriqqe sinni Weeqaytuy ,Buqreh Yakke Leemih Taagah Ummatta leh tan Saamit Antifiquk Anxaxin Coox Daabisak ,Maaqiddak isinnih Isinni Duudaanaah, Hawâ Milaagu Isinnik Yaymaaqeenim Faxxintah Tanim Yescesse. Baaxô Caddol Yibbixeenih yanin Anxaxin Raat Daabisaanamih Taddeera Udduruuk Uddur Milaagu Baahak geytintam tescesseh tan Federaalak Culenti Malaakah tan Gifti Aynaalem Neguuse Foocah fanah annah tan Taamoomi Diggoosoonuh Miraaciini Garuuq kee Ummattâ Gabatagle Faxxintah Tanim Kassisse. Federaalak Gumurruk Komishinik Komishineerih yan Gifta Xebele Qhabeta isinni dacrisaah, dagraanamal cami alle-sinnih tan Qafar Ummatta Anxaxin Raat Daabisaanaah, hanaawisaanamal aham fanah akkuk temeete taamoomi Assakat lem yabaloonu xiqeenim diggoyse. Rakaakayak Buqre kee Ginô Gaddih Daddoosih Biirok Naharsi Saqal Cajji Ibraahim Qusbaan tama taddeerah aracal tatruseh yan farmol AsaakîTaddeera Ximoli Alsak 17, 2017 Agat caddol Gexsittu wayta Inki Ayrol 600 Miliyoonih Caxa Daabisaanamih Taddeerak Exxak Tiya kinnih tanim Qaddoose . Tama Erga Anxaxin Raatih Taddeera Gexiseenik Lakal Qamal Dagoytiitih Buxaaxi Yasqusbuseenimih Taama Loogiyâ Magalal Gexsen.
Qafar Rakaakayal Agat Caddol Inki Maacat 600 Miliyon Caxah Daabissoh Taddeerah Faxxiima Bicak Gaba Kaleenih Geytimanam Qaddoysen ።
Aug 18, 2024 1031
Addis Ababa Ximolik 11 Sanat 2016 (ENA) Rakaakayak Buqre kee Ginô gaddih daddoosih Biiro Qafar Rakaakayal Inki Maacat 600 Miliyon coox Daabisiyyih taddeeraK Faxxiima bicak Gaba Kaleenih Geytimaanam Qaddose ። Naharsi Malaak D/r Abiy Acmad Inki Maacat 600 Miliyoonih Coox Daabisoonuh Inkih Tan Ummatta Gabah Assagolla Edde Haysittaamih Farmo Tatruseh Yanim Tamixxige ። Sittalih Ugutnek mangom abnam Dudnah Inkih Tan Itiyoppiyal Xaylo Inki Niyal Ninni Raat Cabnay Axcuk Qaddoyse ። Tama seecok ugutak Qafar Rakaakay Sinni Doori Yawaquh Faxxiima Bicak Gaba Kaleenih Geytimaanam Rakaakayak Buqure Kee Ginô Gaddih Daddoosih Biirok Ciggiila Saqal Gifta Qusmaan Macammad Qaddoose ። Ta Saqal ENA elle Qaddoysennal Rakaakayal Inki Maacat coox Daabisoonuh Missoysen cooxih fanak baxabaxsale Qaynatih caxâ baxa edde anuk muuz, mango, papaya, burtukaan kee zeytuun edde Geytimtam Qaddoyse ። Gifta Usman elle yescessennal Inki Maacat Takke coox Daabisiyyih taddera meqe gurral akah takkennah, coox Daabisiyyih Arooca Baxisak "GPS" addat Akah Culta Innah Anak Geytimaanam Qaddoysse ። Ta caxa daabisiyyih tadderal 220,000 daga takke ayyunti exxaaxi edde Tangalu Faxxiima Bica Abak Geytimaanam Qaddoysak Awayih uddur Rakaakayak Rasuk kee daqooritil akkuk geytimah yan bicih taama boolul 95 gaba gaba kalteh geytimtam Qaddoyse ። Tama Taddeeral Doolat Taama Abeenit, Barteynit, Qunxaaneyta, Sayyo Kee Kalah tan Ayyunti exxaaxi Edde Angalelem Yiysixxige. Naharsi malaak Abiy Acmad (Dr.) Inki maacat 600 milyoonih coox daabiseeh, isi raat cabeh, nanu itta geynek, tohuk muxxi abnam dudnah. inkih tan itiyoppiyal ni ratta inki niya luk cabnuh seeco abeenim kassitna ።